Determinanty dochodu narodowego analiza mnonikw Keynesa Plan wykadu

  • Slides: 115
Download presentation
Determinanty dochodu narodowego - analiza mnożników Keynesa

Determinanty dochodu narodowego - analiza mnożników Keynesa

Plan wykładu 1. Założenia do modelu 2. Elementy popytu globalnego 3. Krótkookresowa równowaga na

Plan wykładu 1. Założenia do modelu 2. Elementy popytu globalnego 3. Krótkookresowa równowaga na rynku dóbr 4. Procesy dostosowawcze prowadzące do równowagi 5. Mnożnik 6. Paradoks zapobiegliwości 7. Wpływ państwa na popyt globalny 8. Budżet państwa 9. Definicja i rodzaje polityki fiskalnej 10. Deficyt budżetowy 11. Dług publiczny 12. Wpływ handlu zagranicznego na popyt globalny

Założenia do modelu

Założenia do modelu

Popytowy model produkcji i zatrudnienia został po raz pierwszy przedstawiony w 1936 roku przez

Popytowy model produkcji i zatrudnienia został po raz pierwszy przedstawiony w 1936 roku przez Keynesa w Ogólnej teorii zatrudnienia, procentu i pieniądza. Keynes zakładał, że: 1. Produkcja faktyczna jest zawsze niższa od produkcji potencjalnej. Gospodarka dysponuje niewykorzystanymi zasobami.

Produkcja potencjalna to taka wielkość produkcji, która zostałaby wytworzona, gdyby wszystkie czynniki wytwórcze były

Produkcja potencjalna to taka wielkość produkcji, która zostałaby wytworzona, gdyby wszystkie czynniki wytwórcze były w pełni wykorzystane. Produkcja potencjalna oznacza taki stan, w którym wszystkie rynki w gospodarce znajdują się w stanie równowagi długookresowej.

Jedynym rodzajem bezrobocia, jakie występuje w gospodarce wytwarzającej produkcje potencjalną jest dobrowolne. Bezrobocie dobrowolne

Jedynym rodzajem bezrobocia, jakie występuje w gospodarce wytwarzającej produkcje potencjalną jest dobrowolne. Bezrobocie dobrowolne to takie, że pracy nie posiadają osoby, które przy danej stawce płacy równowagi nie chcą podjąć zatrudnienia.

2. Wszystkie płace i ceny są ustalone na danym poziomie. 3. Wielkość wytwarzanej produkcji

2. Wszystkie płace i ceny są ustalone na danym poziomie. 3. Wielkość wytwarzanej produkcji zależy od poziomu popytu globalnego. Popyt globalny to suma popytu konsumpcyjnego, inwestycyjnego, wydatków rządowych i eksportu netto przy różnych poziomach dochodu.

Elementy popytu globalnego

Elementy popytu globalnego

Popyt konsumpcyjny W gospodarce bez udziału państwa rozporządzalne dochody osobiste są równe dochodom otrzymywanym

Popyt konsumpcyjny W gospodarce bez udziału państwa rozporządzalne dochody osobiste są równe dochodom otrzymywanym od przedsiębiorstw. Wraz ze wzrostem dochodu wydatki konsumpcyjne rosną.

Krańcowa skłonność do konsumpcji wydatki konsumpcyjne Nachylenie funkcji konsumpcji zależy od krańcowej skłonności do

Krańcowa skłonność do konsumpcji wydatki konsumpcyjne Nachylenie funkcji konsumpcji zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji (MPC). 10 dochód MPC – marginal propensity to consume Krańcowa skłonność do konsumpcji jest to część dodatkowej złotówki dochodu rozporządzalnego, jaką gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.

Jeżeli konsumenci wydawaliby z dodatkowej złotówki dochodu na konsumpcję 75 groszy to krańcowa skłonność

Jeżeli konsumenci wydawaliby z dodatkowej złotówki dochodu na konsumpcję 75 groszy to krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) wyniosłaby 0, 75. Im wyższa wartość krańcowej skłonności do konsumpcji, tym funkcja jest bardziej stroma.

wydatki konsumpcyjne Autonomiczny popyt konsumpcyjny (C 0) jest popytem niezależnym od dochodu. Popyt przy

wydatki konsumpcyjne Autonomiczny popyt konsumpcyjny (C 0) jest popytem niezależnym od dochodu. Popyt przy dochodach zerowych jest w całości autonomiczny (niezależny od dochodu). 10 dochód W przykładzie autonomiczny popyt konsumpcyjny wynosi 10 mld złotych.

Funkcja popytu konsumpcyjnego •

Funkcja popytu konsumpcyjnego •

Funkcja oszczędności Nachylenie funkcji oszczędności zależy od krańcowej skłonności do oszczędności. Krańcowa skłonność do

Funkcja oszczędności Nachylenie funkcji oszczędności zależy od krańcowej skłonności do oszczędności. Krańcowa skłonność do oszczędzania jest to część dodatkowej złotówki dochodu rozporządzalnego, jaką gospodarstwa domowe zamierzają oszczędzić. MPS (marginal propensity to save) krańcowa skłonność do oszczędzania

Wykres funkcji oszczędności • dochód -10

Wykres funkcji oszczędności • dochód -10

Popyt inwestycyjny jest sumą planowanych przez przedsiębiorstwo wydatków na zwiększenie kapitału trwałego oraz stanu

Popyt inwestycyjny jest sumą planowanych przez przedsiębiorstwo wydatków na zwiększenie kapitału trwałego oraz stanu zapasów. Popyt inwestycyjny jest w modelu autonomiczny względem dochodu i produkcji.

wydatki inwestycyjne Funkcja popytu inwestycyjnego Popyt inwestycyjny zależy głównie od przewidywań co do kształtowania

wydatki inwestycyjne Funkcja popytu inwestycyjnego Popyt inwestycyjny zależy głównie od przewidywań co do kształtowania się zmian popytu w przyszłości. 15 dochód

Krótkookresowa równowaga na rynku dóbr

Krótkookresowa równowaga na rynku dóbr

Popyt globalny = wydatki konsumpcyjne + wydatki inwestycyjne Konstruowanie funkcji popytu globalnego Funkcja popytu

Popyt globalny = wydatki konsumpcyjne + wydatki inwestycyjne Konstruowanie funkcji popytu globalnego Funkcja popytu globalnego powstaje poprzez dodanie do funkcji konsumpcji, funkcji inwestycji. 25 10 dochód Funkcja konsumpcji przesuwa się równolegle do góry o wartość funkcji inwestycji.

Linia 450 popyt globalny Linia 450 łączy punkty, które posiadają taką samą współrzędną X

Linia 450 popyt globalny Linia 450 łączy punkty, które posiadają taką samą współrzędną X i Y. linia 450 0 dochód W każdym więc punkcie na linii 450 popyt globalny jest równy wielkości produkcji i dochodowi.

popyt globalny Produkcja w stanie równowagi linia 450 E 25 0 Punkt równowagi krótkookresowej

popyt globalny Produkcja w stanie równowagi linia 450 E 25 0 Punkt równowagi krótkookresowej na rynku dóbr wyznacza się poprzez nałożenie na linię 450 funkcji popytu globalnego. 100 dochód W punkcie równowagi planowane wydatki (na konsumpcję i inwestycje) zrównują się faktycznie wytworzoną produkcją.

Obliczanie dochodu równowagi •

Obliczanie dochodu równowagi •

oszczędności Planowane oszczędności są równe planowanym inwestycjom 15 -10 E 100 dochód Dla produkcji,

oszczędności Planowane oszczędności są równe planowanym inwestycjom 15 -10 E 100 dochód Dla produkcji, przy której dochodzi do równowagi na rynku dóbr planowane inwestycje są równe planowanym oszczędnościom.

Procesy dostosowawcze prowadzące do równowagi

Procesy dostosowawcze prowadzące do równowagi

Faza Pierwsza Y I 100 85 15 100 0 Druga 80 70 15 85

Faza Pierwsza Y I 100 85 15 100 0 Druga 80 70 15 85 - 5 Trzecia 120 100 15 115 5

W fazie pierwszej przedstawiono sytuację, w której rynek dóbr w gospodarce znajduje się w

W fazie pierwszej przedstawiono sytuację, w której rynek dóbr w gospodarce znajduje się w równowadze. W fazie drugiej dochód jest niższy od dochodu, który zapewnia równowagę na rynku dóbr. Popyt globalny jest większy od dochodu i produkcji. Przedsiębiorstwa w tej sytuacji będą zwiększać produkcję, gdyż szybko pozbędą się zapasów.

W fazie trzeciej dochód jest wyższy od dochodu, który zapewnia równowagę na rynku dóbr.

W fazie trzeciej dochód jest wyższy od dochodu, który zapewnia równowagę na rynku dóbr. Popyt globalny jest mniejszy od dochodu i produkcji. Przedsiębiorstwa w tej sytuacji będą gromadzić zapasy i zmniejszać produkcję.

Mnożnik

Mnożnik

Spadek popytu globalnego popyt globalny Spadek popytu globalnego może być wywołany zmniejszeniem się autonomicznego

Spadek popytu globalnego popyt globalny Spadek popytu globalnego może być wywołany zmniejszeniem się autonomicznego składnika np. inwestycje. linia 450 E E 1 25 20 0 80 100 dochód W przykładzie inwestycje spadają o 5 mld złotych, funkcja popytu globalnego przesuwa się z AD 0 do AD 1 i w nowym punkcie równowagi dochód wynosi 80 mld złotych.

Faza Y I Równowaga 100 85 15 100 0 Pierwsza 100 85 10 95

Faza Y I Równowaga 100 85 15 100 0 Pierwsza 100 85 10 95 5 95 81, 25 10 91, 25 3, 75 Trzecia 91, 25 78, 44 10 88, 44 2, 81 Czwarta 88, 44 76, 33 10 86, 33 2, 11 80 0 Druga procesy dostosowawcze Nowa równowaga 80 70 10

Po obniżeniu się popytu inwestycyjnego o 5 mld złotych, w pierwszej fazie produkcja jest

Po obniżeniu się popytu inwestycyjnego o 5 mld złotych, w pierwszej fazie produkcja jest większa od popytu globalnego i w gospodarce występuje nadprodukcja na poziomie 5 mld złotych. W drugiej fazie przedsiębiorstwa dostosowują produkcję do popytu globalnego z pierwszej fazy i wytwarzają produkcję o wartości 95 mld złotych.

Na koniec drugiej fazy nadprodukcja zmniejsza się do 3, 75 mld złotych, na koniec

Na koniec drugiej fazy nadprodukcja zmniejsza się do 3, 75 mld złotych, na koniec trzeciej do 2, 81 mld złotych, zaś na koniec czwartej do 2, 11 mld złotych. Nowa równowaga pojawi się przy popycie globalnym i produkcji na poziomie 80 mld złotych.

Długość dochodzenia przez gospodarkę do nowego stanu równowagi zależy od dokładności przewidzenia przez przedsiębiorstwa

Długość dochodzenia przez gospodarkę do nowego stanu równowagi zależy od dokładności przewidzenia przez przedsiębiorstwa tego procesu. Spadek popytu inwestycyjnego wywołuje o wiele większy spadek popytu globalnego i produkcji.

Definicja mnożnika •

Definicja mnożnika •

Paradoks zapobiegliwości

Paradoks zapobiegliwości

oszczędności Jeżeli gospodarstwa domowe zwiększą autonomiczny popyt konsumpcyjny o 5 mld złotych, o tyle

oszczędności Jeżeli gospodarstwa domowe zwiększą autonomiczny popyt konsumpcyjny o 5 mld złotych, o tyle samo spadną oszczędności przy dochodach zerowych. 15 E E 1 -10 - 15 100 125 dochód Spadek skłonności do oszczędzania pobudza wzrost produkcji w punkcie równowagi (do 125 mld złotych) i nadal występuje równość między planowymi oszczędnościami i inwestycjami.

Paradoks zapobiegliwości polega na tym, że zmiana poziomu oszczędności gospodarstw domowych przy każdym poziomie

Paradoks zapobiegliwości polega na tym, że zmiana poziomu oszczędności gospodarstw domowych przy każdym poziomie dochodu, prowadzi do zmian dochodu zapewniającego równowagę. Nie dochodzi jednak do zmiany oszczędności w punkcie równowagi. Muszą być one równe planowanym inwestycjom.

Wpływ państwa na popyt globalny

Wpływ państwa na popyt globalny

 • Podatki netto (NT) określają wielkość wpływów do budżetu państwa. Oblicza się je

• Podatki netto (NT) określają wielkość wpływów do budżetu państwa. Oblicza się je jako T - B Zakłada się, że wszystkie podatki przyjmują postać bezpośrednich (Te + Td = T) Podatki netto zmniejszają kąt nachylenia funkcji konsumpcji Przesuwa funkcję popytu globalnego równolegle do góry

Wpływ wydatków rządowych na popyt globalny wydatki rządowe W modelu wydatki rządowe są w

Wpływ wydatków rządowych na popyt globalny wydatki rządowe W modelu wydatki rządowe są w całości autonomiczne względem dochodu narodowego, podobnie jak inwestycje. 10 dochód

 popyt globalny Wydatki rządowe przesuwają funkcję popytu globalnego równolegle do góry i rośnie

popyt globalny Wydatki rządowe przesuwają funkcję popytu globalnego równolegle do góry i rośnie produkcja w punkcie równowagi. linia 450 AD = 0, 75 Y + 35 E 1 35 E 0 25 0 100 140 dochód AD = 0, 75 Y + 25

Wpływ podatków netto na popyt globalny •

Wpływ podatków netto na popyt globalny •

Krańcowa skłonność do konsumpcji w gospodarce bez i z udziałem państwa Układ okrężny bez

Krańcowa skłonność do konsumpcji w gospodarce bez i z udziałem państwa Układ okrężny bez udziału państwa Układ okrężny z udziałem państwa MPC = 0, 75; t = 0, 2 C=0, 75*0, 8 = 0, 6 C=0, 75 G. D. Przeds. Y=1 Krańcowa skłonność z dochodu rozporządzalnego jest równa krańcowej skłonności do konsumpcji z dochodu narodowego i wynosi 0, 75. Państwo NT=0, 2 G. D. YD = 0, 8 Przeds. Y=1 Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu rozporządzalnego wynosi 0, 75 (konsument z każdej złotówki dochodu rozporządzalnego wydaje 75 groszy), a krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu narodowego wynosi 0, 6.

popyt globalny Wpływ podatków netto na popyt globalny Uwzględnienie podatków netto zmniejsza kąt nachylenia

popyt globalny Wpływ podatków netto na popyt globalny Uwzględnienie podatków netto zmniejsza kąt nachylenia funkcji popytu globalnego. linia 450 E 0 25 0 E 1 62, 5 100 dochód Spada wartość produkcji i dochodu w punkcie równowagi.

Mnożnik zrównoważonego budżetu to mechanizm, polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy

Mnożnik zrównoważonego budżetu to mechanizm, polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji w punkcie równowagi.

popyt globalny • linia 450 AD 0 = 0, 75 Y + 25 AD

popyt globalny • linia 450 AD 0 = 0, 75 Y + 25 AD 1=0, 6 Y + 45 45 E 0 E 1 25 0 100 112, 5 dochód, produkcja

Mnożnik w gospodarce z udziałem państwa •

Mnożnik w gospodarce z udziałem państwa •

Dzięki udziałowi państwa w gospodarce zmniejszają się wahania dochodu i produkcji w punkcie równowagi

Dzięki udziałowi państwa w gospodarce zmniejszają się wahania dochodu i produkcji w punkcie równowagi na skutek zmiany autonomicznego składnika popytu globalnego. W przykładzie w gospodarce bez udziału państwa mnożnik wynosił 4, a po uwzględnieniu działalności państwa wynosi 2, 5.

Budżet państwa

Budżet państwa

Budżet państwa jest sporządzanym na okres jednego roku i zatwierdzanym przez władzę ustawodawczą planem

Budżet państwa jest sporządzanym na okres jednego roku i zatwierdzanym przez władzę ustawodawczą planem finansowym, który zawiera dochody i wydatki państwa. Budżet państwa pełni następujące funkcje: Ø fiskalną, Ø redystrybucyjną, Ø stymulacyjną.

Funkcja fiskalna polega na tym, że budżet umożliwia gromadzenie dochodów (przede wszystkim z podatków),

Funkcja fiskalna polega na tym, że budżet umożliwia gromadzenie dochodów (przede wszystkim z podatków), które służą do pokrywania wydatków i realizacji zadań.

Funkcja redystrybucyjna umożliwia dokonywanie zmian w podziale dochodu narodowego. Zmiany te dotyczą zmniejszania nadmiernych

Funkcja redystrybucyjna umożliwia dokonywanie zmian w podziale dochodu narodowego. Zmiany te dotyczą zmniejszania nadmiernych różnic w wysokości dochodów różnych grup społecznych (progresywny system podatkowy, ulgi podatkowe, różne stawki podatków pośrednich nakładanych na dobra konsumpcyjne) oraz realizację wydatków transferowych (renty, emerytury).

Funkcja stymulacyjna polega na oddziaływaniu wydatków i podatków na życie gospodarcze i społeczne. Wpływ

Funkcja stymulacyjna polega na oddziaływaniu wydatków i podatków na życie gospodarcze i społeczne. Wpływ ten może objawiać się zmianami w strukturze gospodarki, kształtowaniem poziomu inwestycji i tempem wzrostu gospodarczego, regulowaniem poziomem i strukturą konsumpcji czy pobudzaniem lub hamowaniem przyrostu naturalnego.

Budżet państwa składa z dochodów i wydatków centralnych (budżet centralny), władz regionalnych i lokalnych

Budżet państwa składa z dochodów i wydatków centralnych (budżet centralny), władz regionalnych i lokalnych (budżet regionalny i lokalny) i ubezpieczeń społecznych. Władze regionalne i lokalne zajmują się realizacją zadań własnych i zleconych przez państwo.

Zasady polityki budżetowej a) zasada rocznego budżetowania – plan wydatków i dochodów dotyczy jednego

Zasady polityki budżetowej a) zasada rocznego budżetowania – plan wydatków i dochodów dotyczy jednego roku, przy czym nie musi się on pokrywać z kalendarzowym b) zasada zupełności – budżet obejmuje wszystkie dochody i wydatki państwa (nie może być pominięta żadna z dziedzin działalności finansowej państwa)

c) zasada jedności – budżet państwa powinien stanowić jednolitą całość, co oznacza, że wszystkie

c) zasada jedności – budżet państwa powinien stanowić jednolitą całość, co oznacza, że wszystkie dochody i wydatki powinny być ujęte w jednym zestawieniu (poszczególne pozycje budżetu mogą być odrębnymi dokumentami, ale muszą łączyć się w całość) d) zasada jawności – budżet powinien być podany do publicznej wiadomości, zarówno jeśli chodzi o jego tworzenie, uchwalanie, wykonanie i kontrolę e) zasada równowagi budżetowej – polega na dążeniu, aby dochody z podatków i innych źródeł były wystarczające do pokrycia wydatków

Budżet państwa może występować w trzech stanach: a) równowagi, gdy wydatki są równe podatkom

Budżet państwa może występować w trzech stanach: a) równowagi, gdy wydatki są równe podatkom (G=NT) b) nadwyżki, gdy podatki są większe od wydatków (G<NT) c) deficytu, gdy wydatki są większe od wpływów podatkowych (G>NT)

wydatki państwa, podatki netto Stany budżetu Równowaga budżetowa wystąpi przy dochodzie na poziomie 100

wydatki państwa, podatki netto Stany budżetu Równowaga budżetowa wystąpi przy dochodzie na poziomie 100 mld zł. równowaga budżetowa 20 G = 20 deficyt budżetowy G > NT 100 , 2 Y = 0 NT dochód, produkcja nadwyżka budżetowa G < NT Poniżej tego dochodu budżet wykazuje deficyt, a powyżej nadwyżkę

Definicja i rodzaje polityki fiskalnej

Definicja i rodzaje polityki fiskalnej

Polityka fiskalna jest to zestaw decyzji rządu dotyczący poziomu i struktury wydatków oraz podatków.

Polityka fiskalna jest to zestaw decyzji rządu dotyczący poziomu i struktury wydatków oraz podatków. Można wyróżnić politykę aktywną i pasywną. Polityka pasywna wiąże się z działaniem automatycznych stabilizatorów dochodu narodowego (koniunktury), które samoczynnie reagują na zmiany koniunktury.

Polityka aktywna (dyskrecjonalna) polega na świadomej interwencji państwa, która polega na podejmowaniu decyzji o

Polityka aktywna (dyskrecjonalna) polega na świadomej interwencji państwa, która polega na podejmowaniu decyzji o zmianie podatków i wydatków, pozwalające osiągnąć zamierzone w danej sytuacji cele gospodarcze. Celem może być np. zbliżenie wielkości faktycznej produkcji do poziomu produkcji potencjalnej.

Automatyczne stabilizatory dochodu narodowego są to narzędzia reagujące na zmiany koniunkturalne, nie wymagające podejmowania

Automatyczne stabilizatory dochodu narodowego są to narzędzia reagujące na zmiany koniunkturalne, nie wymagające podejmowania jakichkolwiek decyzji ze strony rządu. Samoczynnie pobudzają lub hamują wysoką aktywność gospodarczą bez ingerencji państwa.

Automatyczne stabilizatory koniunktury, poprzez oddziaływanie na globalny popyt, mogą zmniejszać wahania gospodarki w krótkim

Automatyczne stabilizatory koniunktury, poprzez oddziaływanie na globalny popyt, mogą zmniejszać wahania gospodarki w krótkim czasie. Ich zadaniem jest dążenie do utrzymania pewnego poziomu aktywności gospodarczej poprzez obronę wyjściowych rozmiarów popytu globalnego, niezależnie od tego, na jakim poziomie popyt się ustabilizował.

Rodzaje automatycznych stabilizatorów koniunktury Ø podatki od dochodów ludności Ø podatki od przedsiębiorstw Ø

Rodzaje automatycznych stabilizatorów koniunktury Ø podatki od dochodów ludności Ø podatki od przedsiębiorstw Ø podatki pośrednie Ø zasiłki dla bezrobotnych i inne formy świadczeń społecznych oraz programy dla rolnictwa

Przykład działania progresywnego opodatkowania dochodów ludności jako automatycznego stabilizatora koniunktury: W warunkach wysokiej koniunktury

Przykład działania progresywnego opodatkowania dochodów ludności jako automatycznego stabilizatora koniunktury: W warunkach wysokiej koniunktury ze względu na progresywne opodatkowanie, dyspozycyjny dochód osobisty wzrasta wolniej niż dochód osobisty (brutto), dlatego wzrost popytu globalnego jest mniejszy niż wynikałoby to ze wzrostu dochodu narodowego.

Przykład działania zasiłku dla bezrobotnych jako automatycznego stabilizatora koniunktury: W warunkach niskiej koniunktury wzrasta

Przykład działania zasiłku dla bezrobotnych jako automatycznego stabilizatora koniunktury: W warunkach niskiej koniunktury wzrasta liczby bezrobotnych. Otrzymują oni zasiłki dla bezrobotnych i spadek dyspozycyjnego dochodu osobistego i popytu globalnego jest mniejszy niż wynikałoby to ze spadku dochodu narodowego.

Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna polega na zmianie stawek podatkowych oraz zmianie wydatków budżetowych. Jej

Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna polega na zmianie stawek podatkowych oraz zmianie wydatków budżetowych. Jej instrumentami są wydatki budżetowe i stawki podatkowe. Aktywną politykę fiskalną dzieli się na: Ø restrykcyjną – ograniczenie tempa wzrostu popytu globalnego; Ø ekspansywną – zwiększenie tempa wzrostu popytu globalnego.

Aktywna polityka fiskalna – restrykcyjna Kiedy W celu Øwysokie tempo wzrostu popytu globalnego Øinflacja;

Aktywna polityka fiskalna – restrykcyjna Kiedy W celu Øwysokie tempo wzrostu popytu globalnego Øinflacja; Øwysoki deficyt budżetowy Øobniżenia popytu globalnego i dochodu do dyspozycji; Øspadek inflacji Øzwiększenia wpływów Instrumenty ØWzrost stawek podatkowych ØSpadek wydatków rządowych

Aktywna polityka fiskalna - ekspansywna Kiedy Ørecesja Øniskie tempo wzrostu lub spadek popytu globalnego

Aktywna polityka fiskalna - ekspansywna Kiedy Ørecesja Øniskie tempo wzrostu lub spadek popytu globalnego Øzrównoważony budżet W celu Øzwiększenie popytu globalnego i dochodu do dyspozycji Instrumenty ØSpadek stawek podatkowych ØWzrost wydatków rządowych

Deficyt budżetowy

Deficyt budżetowy

Deficyt budżetowy to stan budżetu, w którym wydatki rządowe są wyższe od dochodów rządu.

Deficyt budżetowy to stan budżetu, w którym wydatki rządowe są wyższe od dochodów rządu. Deficyt budżetowy jest częścią deficytu finansów publicznych. Deficyt finansów publicznych jest różnicą między wydatkami a dochodami rządu, samorządów i innych instytucji publicznych.

Można wyróżnić trzy rodzaje deficytów: Ø deficyt rzeczywisty Ø deficyt strukturalny Ø deficyt cykliczny

Można wyróżnić trzy rodzaje deficytów: Ø deficyt rzeczywisty Ø deficyt strukturalny Ø deficyt cykliczny

Deficyt rzeczywisty to faktyczna różnica między wydatkami a dochodami w danym roku Deficyt strukturalny

Deficyt rzeczywisty to faktyczna różnica między wydatkami a dochodami w danym roku Deficyt strukturalny jest kategorią hipotetyczną i określa różnicę pomiędzy wydatkami a dochodami w sytuacji, gdyby w gospodarce była wytwarzana produkcja potencjalna.

Deficyt cykliczny może być rezultatem kryzysu gospodarczego. W takiej sytuacji zmniejszają się wpływy podatkowe

Deficyt cykliczny może być rezultatem kryzysu gospodarczego. W takiej sytuacji zmniejszają się wpływy podatkowe i rosną wydatki państwa na likwidację skutków kryzysu np. zasiłki dla bezrobotnych.

Źródła deficytu budżetowego Przyczynami deficytu budżetowego mogą być: a) nadmierne wydatki na państwa (na

Źródła deficytu budżetowego Przyczynami deficytu budżetowego mogą być: a) nadmierne wydatki na państwa (na armię, nadmierną rozbudowę sektora administracji, transfery, obsługę zadłużenia wewnętrznego i zewnętrznego) b) niska stopa podatkowa i mało skuteczny system ściągania podatków

c) nacisk ze strony społeczeństwa, które oczekuje, że państwo będzie finansować część konsumpcji uboższych

c) nacisk ze strony społeczeństwa, które oczekuje, że państwo będzie finansować część konsumpcji uboższych grup społecznych d) parlamentarny system uchwalania budżetu, który jest wypadkową minimalizacji podatków i maksymalizacji wydatków

Finansowanie deficytu budżetowego Wysoki deficyt budżetowy skłania do pokrycia go poprzez zaciągnięcie jednej z

Finansowanie deficytu budżetowego Wysoki deficyt budżetowy skłania do pokrycia go poprzez zaciągnięcie jednej z form kredytu. Może to polegać na wyemitowaniu obligacji skarbowych, co sprzyja wzrostowi oprocentowania.

Inne sposoby obniżenia deficytu a) prywatyzacja (sprzedaż majątku państwowego) b) podniesienie podatków c) ograniczenie

Inne sposoby obniżenia deficytu a) prywatyzacja (sprzedaż majątku państwowego) b) podniesienie podatków c) ograniczenie wydatków d) zwiększanie pieniądza) bazy monetarnej (dodruk

Dług publiczny

Dług publiczny

Dług publiczny jest złożony z długów rządu, samorządów i funduszy pozabudżetowych (największym z nich

Dług publiczny jest złożony z długów rządu, samorządów i funduszy pozabudżetowych (największym z nich jest fundusz ubezpieczeń społecznych - FUS). W 2015 roku dług publiczny w Polsce wynosił 877 mld zł, z czego na budżet centralny przypadało 805 mld złotych, 72 mld na samorządy i 0, 1 mld złotych na FUS.

Eurostat posiada szerszą definicję długu publicznego. Zalicza m. in. do niego zobowiązania zaciągnięte przez

Eurostat posiada szerszą definicję długu publicznego. Zalicza m. in. do niego zobowiązania zaciągnięte przez Krajowy Fundusz Drogowy. Na koniec 2016 roku wyniósł on według krajowej definicji 954 mld złotych (51, 4% PKB), a według Eurostatu 997 mld złotych (53, 7%)

Im mniejszy jest dług publiczny i deficyt budżetowy tym lepiej. Postrzeganie wielkości długu publicznego

Im mniejszy jest dług publiczny i deficyt budżetowy tym lepiej. Postrzeganie wielkości długu publicznego jako bezpiecznego jest zmienne.

Redukcje długu publicznego W ostatnich latach największe redukcje długu publicznego miały miejsce w: Ø

Redukcje długu publicznego W ostatnich latach największe redukcje długu publicznego miały miejsce w: Ø Chile w latach 1989 -1998 obniżył się z 46, 8% do 12, 9% PKB Ø Turcji w latach 2001 -2007 z 77, 6% do 39, 4% PKB Ø Bułgarii w latach 1996 -2007 z 96, 4% do 18, 7% PKB Ø RPA w latach 1998 -2008 z 57, 2% do 22, 5%

Ponad połowa spadku relacji długu publicznego do PKB w krajach rozwijających się wynikała z

Ponad połowa spadku relacji długu publicznego do PKB w krajach rozwijających się wynikała z szybkiego wzrostu PKB, a w około 1/3 ze zmniejszenia deficytu finansów publicznych. Trwały spadek deficytu finansów publicznych wynikał średnio w 70% z redukcji wydatków publicznych, a jedynie w 30% ze wzrostu podatków.

W krajach rozwiniętych niemal cała redukcja długu publicznego w relacji do PKB wynikała ze

W krajach rozwiniętych niemal cała redukcja długu publicznego w relacji do PKB wynikała ze spadku deficytu finansów publicznych, na który w mniej więcej równych proporcjach złożyły się spadek wydatków i wzrost podatków.

Źródła zadłużenia Na koniec 2015 roku państwowy dług publiczny wyniósł 877 mld zł, z

Źródła zadłużenia Na koniec 2015 roku państwowy dług publiczny wyniósł 877 mld zł, z czego zadłużenie wobec inwestorów zagranicznych stanowiło 500 mld zł. Pozostałe 377 mld zł było zadłużeniem wobec krajowych instytucji finansowych oraz inwestorów indywidualnych.

Na całkowity dług zagraniczny Polaków składa się nie tylko ta część długu publicznego, którą

Na całkowity dług zagraniczny Polaków składa się nie tylko ta część długu publicznego, którą posiadają podmioty za granicą, ale także prywatne zadłużenie Polaków i polskich firm w walutach obcych. Oprócz wspomnianych 500 mld zł zagranicznego długu publicznego, Polska miała dodatkowo 755 mld zł długu za granicą, z czego: Ø 213 mld zł stanowiły długi sektora bankowego Ø 21 mld zł pożyczył NBP Ø 521 mld zł pożyczyli polscy obywatele i przedsiębiorstwa

Przyczyny przyrostu długu publicznego w ostatnich latach Ø kryzys gospodarczy na świecie i spowolnienia

Przyczyny przyrostu długu publicznego w ostatnich latach Ø kryzys gospodarczy na świecie i spowolnienia gospodarcze w Polsce Ø obniżka podatków i składek przez poprzedni rząd, czemu nie towarzyszyło proporcjonalne obniżenie wydatków publicznych Dług publiczny w relacji do PKB w Polsce był najniższy w 2000 roku i wyniósł 51, 1%.

Bankructwo państwa występuje wtedy, gdy nie jest ono w stanie terminowo spłacać swojego zadłużenia.

Bankructwo państwa występuje wtedy, gdy nie jest ono w stanie terminowo spłacać swojego zadłużenia. W odniesieniu do państw bardziej właściwym określeniem problemów z obsługą zadłużenia jest utrata płynności finansowej lub przejściowa niewypłacalność.

Państwo może zawiesić spłatę długów denominowanych w walucie krajowej lub w walutach obcych. W

Państwo może zawiesić spłatę długów denominowanych w walucie krajowej lub w walutach obcych. W pierwszym przypadku, rządy mogą ułatwić sobie spłatę długów dopuszczając do wzrostu inflacji. Gdy kraj zawiesza spłatę zadłużenia zagranicznego to musi liczyć się z tym, że w przyszłości będą omijać go inwestorzy.

Wpływ handlu zagranicznego na popyt globalny

Wpływ handlu zagranicznego na popyt globalny

Gdy eksport jest większy od importu pojawia się nadwyżka handlowa. Gdy import jest większy

Gdy eksport jest większy od importu pojawia się nadwyżka handlowa. Gdy import jest większy od eksportu występuje deficyt handlowy. Eksport w modelu traktowany jest jako wielkość autonomiczna. Zależy od wielkości dochodu w innych państwach.

Poziom importu zależy od dochodu narodowego i wzrasta wraz z nim. Nachylenie krzywej popytu

Poziom importu zależy od dochodu narodowego i wzrasta wraz z nim. Nachylenie krzywej popytu na import zależy od krańcowej skłonności od importu. Krańcowa skłonność do importu (MPI – marginal propensity to import) to część dodatkowej złotówki dochodu narodowego, jaką krajowe podmioty chcą przeznaczyć na import.

Funkcje eksportu i importu 15 import eksport MPI = 0, 1 zrównoważony bilans handlowy

Funkcje eksportu i importu 15 import eksport MPI = 0, 1 zrównoważony bilans handlowy Y 0, 1 X = 15 Z = X = 15 Y 0, 1 Z = dochód 150 dochód

popyt globalny linia 450 AD 0=0, 6 Y + 45 AD 1=0, 5 Y

popyt globalny linia 450 AD 0=0, 6 Y + 45 AD 1=0, 5 Y + 60 60 E 1 45 0 112, 5 120 dochód, produkcja Jeżeli eksport jest większy od importu to w gospodarce otwartej dochód i produkcja w punkcie równowagi są wyższe niż w gospodarce zamkniętej.

popyt globalny linia 450 AD 0= 0, 6 Y + 45 AD 1= 0,

popyt globalny linia 450 AD 0= 0, 6 Y + 45 AD 1= 0, 5 Y + 55 55 E 0 E 1 45 0 112, 5 dochód, produkcja Jeżeli eksport jest mniejszy od importu to w gospodarce otwartej dochód i produkcja w punkcie równowagi są niższe niż w gospodarce zamkniętej.

popyt globalny linia 450 AD 0= 0, 6 Y + 45 AD 1= 0,

popyt globalny linia 450 AD 0= 0, 6 Y + 45 AD 1= 0, 5 Y + 56, 25 E 0 56, 25 45 0 112, 5 dochód, produkcja Jeżeli eksport jest równy importowi to w gospodarce otwartej dochód i produkcja w punkcie równowagi są takie same jak w gospodarce zamkniętej.

Mnożnik w gospodarce otwartej •

Mnożnik w gospodarce otwartej •

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę