Okulda Saln Korunmas ve Gelitirilmesi Program Mersin Halk

Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 1

Sunum İçeriği q Programın Tanıtımı ve Kapsamı q Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce Yapılması Gereken / Yapılan Çalışmalar qİlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar q Toplum Sağlığı Merkezleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar q Okul Yönetimleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar q İlçe Değerlendirme Ekipleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar q. Halk Sağlığı Müdürlüğü Sorumluluğunda Yürütülen Proje ve Programların Tanıtımı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 2

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Okul Sağlığı; Öğrencilerin ve okul çalışanlarının sağlığının değerlendirilmesi, geliştirilmesi, sağlıklı okul yaşamının sağlanması ve sürdürülmesi, öğrenciye ve dolayısıyla topluma sağlık eğitiminin verilmesi için yapılan çalışmaların tümü olarak tanımlanmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 3

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Ø Ülkemizde okul sağlığı çalışmaları, 1930 yılında çıkarılan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile başlatılmıştır. Ø Okul sağlığı çalışmalarının başarısı, sağlık ve eğitim sistemlerinin işbirliği ve entegrasyonunun sağlanabilmesi için 17. 05. 2016 tarihinde T. C. Millî Eğitim Bakanlığı ve T. C. Sağlık Bakanlığı arasında “Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 4

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü ile; Ø Öğrencilerin ve okul çalışanlarının sağlığının korunması Ø Temizlik ve hijyen konusunda teşvik edilmesi ve geliştirilmesi Ø Sağlıklı okul yaşamının sağlanması ve sürdürülmesi Ø Öğrenciye ve dolayısıyla topluma sağlıklı hayat tarzlarının ve alışkanlıklarının kazandırılması, Ø Sağlık eğitiminin verilmesi amacıyla yapılacak işlemlerde eşgüdüm sağlanması hedeflenmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 5

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Ø Protokol kapsamında Ülkemizdeki okul sağlığı çalışmalarının kapsamlı ve bütüncül olması için “Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı” başlatılmıştır. Ø Bu program, okullarda şu ana kadar okul sağlığı kapsamında yürütülen ve yürütülecek olan tüm program ve projelerin çerçevesini oluşturacak şekilde tasarlanmıştır. Ø Söz konusu programın, ülkemizin okul sağlığı modelini oluşturması hedeflenmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 6

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Okul Sağlığı çalışmaları 6 başlık altında toplanmıştır: ØSağlık Hizmetleri, ØSağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi, ØSağlıklı Beslenme, ØSağlık Eğitimi, ØFiziksel Aktivite, ØAile/Toplum Katılımı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 7

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Sağlık Hizmetleri Sağlık Eğitimi Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Aile / Toplum Katılımı Beslenme Fiziksel Aktivite Ø Sağlık Hizmetleri, Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi, Sağlıklı Beslenme bileşenleri için saha çalışmaları 2017 yılı itibariyle başlatılmıştır. 27. 12. 2021 Ø Sağlık Eğitimi, Fiziksel Aktivite, Aile/Toplum Katılımı bileşenlerinin ise Ankara’da pilot okullarda yapılacak çalışmaların ardından hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 8

Programın Tanıtımı ve Kapsamı Programın temel bileşenleri 6 başlıktan oluşmaktadır. Her bileşen kapsamında formlar oluşturulmuştur. Formlarda yer alan tüm maddelerin okullar tarafından mutlaka yerine getirilmesi beklenmektedir. Bileşen Adı Bileşen Formu Sağlık Hizmetleri* Form 3 a Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Form 3 b Sağlıklı Beslenme Form 3 c Sağlık Eğitimi* Hazırlık Çalışmaları devam etmektedir. Fiziksel Aktivite Hazırlık Çalışmaları devam etmektedir. Aile / Toplum Katılımı Hazırlık Çalışmaları devam etmektedir. *Okul çalışanlarının sağlığı ile ilgili çalışmalar, “Sağlık Hizmetleri” ve “Sağlık Eğitimi” bileşenleri, psikososyal danışmanlık hizmetleri de “Sağlık Hizmetleri” Bileşen altında değerlendirilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 9

Programın Koordinasyonu (SB) SAĞLIK BAKANLIĞI THSK • Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Kanser ve Programlar Başkan Yardımcılığı, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı İl Halk Sağlığı Müdürlüğü • Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Şubesi / Birimi TSM 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü • Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Birimi 10

Programın Koordinasyonu (MEB) MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI • Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Öğrenci İşleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Başkanlığı İl Milli Eğitim Müdürlüğü • Mesleki ve Teknik Eğitim şubesi • (İlimizde Destek Hizmetleri Şubesi tarafından yürütülmektedir. ) İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 11

Programın Koordinasyonu VALİ (Vali Yardımcısı) Halk Sağlığı Müdürlüğü İl Koordinatörü Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Milli Eğitim Müdürlüğü İl Koordinatörü Kaymakam İlçe Milli Eğitim Müdürü İlçe Okul Değerlendirme Ekibi Okul Yönetim Ekibi 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 12

Genel İlkeler Ø “Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı” İllerde Vali / Vali Yardımcısı ve ilçelerde Kaymakam başkanlığında yürütülecektir. Ø İllerde Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programının yürütülmesinden; Sağlık Bakanlığı adına Halk Sağlığı Müdürlükleri (HSM) ve Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Millî Eğitim Bakanlığı adına ise İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri sorumludur. Ø İlde programın koordinasyonunu sağlamak amacıyla Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Milli Eğitim Müdürlüğünden Şube Müdürü düzeyinde Okul Sağlığı Programı İl Koordinatörleri görevlendirilmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 13

Okul Sağlığı İl Koordinatörleri İletişim Bilgileri Kurumu Adı Soyadı Ünvanı Cep Telefonu E-Posta İş Telefon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Murat BAĞIŞ Şube Müdürü 329 14 81/327 İl Halk Sağlığı Müdürlüğü Şerife Yasemin AK Şube Müdürü 232 6464 / 410 İl Koordinatörleri aynı zamanda Vali / Vali Yardımcısı başkanlığında oluşturulan İl Okul Sağlığı Kurulunun üyesidir. Koordinatörler İl genelindeki tüm okullarda ve toplum sağlığı merkezlerinde programın koordinasyonu, bilgilendirmeleri ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlamalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 14

Okul Değerlendirme Ekipleri ü Okul Sağlığı izleme ve değerlendirme çalışmalarını yürütmek için; Ø İlçe Millî Eğitim Müdürlüğünden 2 (iki) kişi Ø Toplum Sağlığı Merkezinden 2 (iki) kişi olmak üzere 4 (dört) kişiden oluşan ‘’Okul Değerlendirme Ekipleri’ oluşturulmuştur. ü İlçelerde değerlendirilmesi gereken okul ve personel sayıları dikkate alınarak birden fazla değerlendirme ekibi oluşturulabilir ü Okul Değerlendirme Ekipleri Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı Uygulama kılavuzu ekinde yer alan formları kullanarak okullarda değerlendirme yapacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 15

Okul Değerlendirme Ekipleri ü Söz konusu değerlendirme ekibi; Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği’nde belirtilen görev tanımları kapsamında TSM sorumlu hekiminin uygun gördüğü TSM çalışanlarından, ü İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından görevlendirilen öğretmenlerden (Sağlık Hizmetleri Alan Öğretmeni, Sağlık Bilgisi ya da Biyoloji öğretmenleri gibi) oluşacaktır. üOkullarda yapılacak izleme ve değerlendirme çalışmaları TSM ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından eşgüdümlü gerçekleştirilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 16

Okul ve Değerlendirme Ekibi Sayıları İLÇELER Akdeniz Anamur Aydıncık Bozyazı Çamlıyayla Erdemli Gülnar Mezitli Mut Silifke Tarsus Toroslar Yenişehir TOPLAM 27. 12. 2021 Kamu 124 55 11 31 12 118 37 59 76 92 182 111 78 986 İlçe Toplam Özel 10 6 0 0 0 8 0 18 6 9 25 9 57 148 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü Toplam 134 61 11 31 12 126 37 77 81 101 207 120 135 1. 133 Okul Değerlendirme Ekip Sayıları 2 1 1 1 2 2 19 17

Mersin İlçe Okul Değerlendirme Ekipleri Listesi İlçe / Kurum Adı Soyadı Ünvanı Akdeniz Toplum Sağlığı Merkezi Seyhan ATAHAN ÖZBEK Ebe 3363893 Akdeniz Toplum Sağlığı Merkezi Feryat TURAK Çevre Sağlığı Teknisyeni 3363893 Akdeniz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Servet GÜNDOĞAN Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 2386717 Akdeniz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Meral UZDİLLİ Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 2386717 Akdeniz Toplum Sağlığı Merkezi M. Berat ÖZDEMİR Diyetisyen 3363893 Akdeniz Toplum Sağlığı Merkezi Mehmet YİĞİT Çevre Sağlığı Teknisyeni 3363893 Akdeniz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Fatma ÇAĞLAR Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 2386717 Akdeniz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Sevim UYSAL Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 2386717 Anamur Toplum Sağlığı Merkezi Eşşe OKTAR Hemşire 8145941 Anamur Toplum Sağlığı Merkezi Mehmet TAŞDEMİR Çevre Sağlığı Teknisyeni 8145941 Anamur İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Zübeyde DALAKLIOĞLU Uzman Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 8142110 Anamur İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Nurten ERDEM Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 8142110 AKDENİZ 1. Ekip ANAMUR 2. Ekip 27. 12. 2021 1. Ekip Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü Cep Telefonu İş Telefon 18

Mersin İlçe Okul Değerlendirme Ekipleri Listesi ÇAMLIYAYLA BOZYAZI AYDINCIK İlçe / Kurum Adı 27. 12. 2021 Adı Soyadı Ünvanı Cep Telefonu İş Telefon Aydıncık Toplum Sağlığı Merkezi Mesut YILMAZ Çevre Sağlığı Teknisyeni 8413632 Aydıncık Toplum Sağlığı Merkezi Ummu Gülsüm UYAR Sağlık Memuru 8413632 Aydıncık İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Serdar Murat YILMAZ Biyoloji Öğretmeni 8412949 Aydıncık İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ramazan YÜĞRÜK Biyoloji Öğretmeni 8412526 Bozyazı Toplum Sağlığı Merkezi İbrahim KANDEMİR Çevre Sağlığı Teknisyeni 8513431 Bozyazı Toplum Sağlığı Merkezi Fatma KAFALI Hemşire 8513431 Bozyazı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Esme KIRNIK Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 8622299 Bozyazı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Nurcan ÇOLAK Sağlık /Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 8622299 Çamlıyayla Toplum Sağlığı Merkezi Gamze ACIPAYAM Ebe 6812028 Çamlıyayla Toplum Sağlığı Merkezi Ayşe TURHAN Hemşire 6812028 Çamlıyayla İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ebru SERT Biyoloji Öğretmeni 6813029 Çamlıyayla İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü S. Pervin RAMAZANOĞLU Kimya Öğretmeni 6813029 1. Ekip Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 19

Mersin İlçe Okul Değerlendirme Ekipleri Listesi İlçe / Kurum Adı Soyadı Ünvanı Cep Telefonu İş Telefon Erdemli Toplum Sağlığı Merkezi Yusuf KÜREKÇİ Sağlık Memuru 5162266 Erdemli Toplum Sağlığı Merkezi Gülşah ÖZER Ebe 5162266 Erdemli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ahsen SERÇE Biyoloji Öğretmeni 5455058 Erdemli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Yıldıray DAMARER Biyoloji Öğretmeni 5771042 Erdemli Toplum Sağlığı Merkezi Hamdi BOYALI Sağlık Memuru 5162266 Erdemli Toplum Sağlığı Merkezi Emel SOLAK Hemşire 5162266 Erdemli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ayşe ARICI Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 5180444 Erdemli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Fikret BAYKAL Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 5180444 Gülnar Toplum Sağlığı Merkezi Ali ZEYBEK Çevre Sağlığı Teknisyeni 751 71 18 Gülnar Toplum Sağlığı Merkezi Nazife AYDIN Ebe 751 71 18 Gülnar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Pınar ATEŞ Hasta ve Yaşlı Hizmetleri Öğretmeni 7512646 Gülnar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Serdar ÜREDİ Biyoloji Öğretmeni 7517231 ERDEMLİ 1. Ekip GÜLNAR 2. Ekip 27. 12. 2021 1. Ekip Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 20

Mersin İlçe Okul Değerlendirme Ekipleri Listesi MUT MEZİTLİ İlçe / Kurum Adı 1. Ekip SİLİFKE 1. Ekip 27. 12. 2021 Adı Soyadı Ünvanı Mezitli Toplum Sağlığı Merkezi Salih ARSLAN Çevre Sağlığı Teknisyeni 3574535 Mezitli Toplum Sağlığı Merkezi Sevilay ÖZBİR Ebe 3574535 Mezitli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Kezban UÇKAÇ Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 4812648 Mezitli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Melahat KOÇAK Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 4812647 Mut Toplum Sağlığı Merkezi Ahmet TUNCER Çevre Sağlığı Teknisyeni 7740232 Mut Toplum Sağlığı Merkezi Kiraz BAŞTUĞ Ebe 7740232 Mut İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Nazife Ceylan ATAŞ Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 7740400 Mut İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Mahmut KURT Biyoloji Öğretmeni 7742438 Silifke Toplum Sağlığı Merkezi Feride ŞEKERCİ Çevre Sağlık Teknisyeni 7140201 Silifke Toplum Sağlığı Merkezi Emine AKAR ÖZTÜRK Diyetisyen 7140201 Silifke İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Cuma MUTLU Silifke İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Elife ŞİMŞEK Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni Cep Telefonu İş Telefon 7143754 Silifke Toplum Sağlığı Merkezi Hamdi ÖZYURT Çevre Sağlık Teknisyeni 7140201 Silifke Toplum Sağlığı Merkezi Esma ESKİOCAK Diyetisyen 7140201 Silifke İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Fatmanur ÇELİK Silifke İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Nalan KAPLAN Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni 7143754 21

Mersin İlçe Okul Değerlendirme Ekipleri Listesi İlçe / Kurum Adı TARSUS 1. Ekip 2. Ekip TOROSLAR 1. Ekip 2. Ekip YENİŞEHİR 1. Ekip 27. 12. 2021 Adı Soyadı Ünvanı Cep Telefonu İş Telefon Tarsus Toplum Sağlığı Merkezi Kadir Ahmet YILMAZ Çevre Sağlığı Teknisyeni 6145691 Tarsus Toplum Sağlığı Merkezi Necmiye AKIŞ 6145691 Tarsus Toplum Sağlığı Merkezi İlyas ÖZCAN Hemşire Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni Çevre Sağlığı Teknisyeni Tarsus Toplum Sağlığı Merkezi Yıldız SÖNMEZ ÖZDEMİR Hemşire 6145691 Tarsus İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Sultan BÜYÜKDURAK 627 5151 Tarsus İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Songül MEHLİ 6142500 Tarsus İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Elif ERDEM Tarsus İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Hediye ŞİMŞEK 6135496 6145691 Toroslar Toplum Sağlığı Merkezi Hülya Huriye BUCAK Biyoloji Öğretmeni Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni Çevre Sağlığı Teknisyeni Toroslar Toplum Sağlığı Merkezi Şirin DEMİR Ebe 2238233 Toroslar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Özgür İŞ Biyoloji Öğretmeni 3210748 Toroslar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Aziz ARAR Biyoloji Öğretmeni 3243831 Toroslar Toplum Sağlığı Merkezi Seval KAFALI Çevre Sağlığı Teknisyeni 2238233 Toroslar Toplum Sağlığı Merkezi Gülsüm GÜDER 2238233 Toroslar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Habibe TEZCAN Toroslar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü İrsel ÇÖMEZ Ebe Sağlık/Sağlık Hizmetleri Öğretmeni Biyoloji Öğretmeni 2233366 -67 Yenişehir Toplum Sağlığı Merkezi Tuğçe GEZEN Diyetisyen 3277708 Yenişehir Toplum Sağlığı Merkezi Ali SÜMBÜL Çevre Sağlığı Teknisyeni 3277708 Yenişehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ergun UZ Biyoloji Öğretmeni 329 30 03 Yenişehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Betül OMAÇ Biyoloji Öğretmeni 3260087 Yenişehir Toplum Sağlığı Merkezi Seda YAŞAR Diyetisyen 3277708 Yenişehir Toplum Sağlığı Merkezi Çevre Sağlığı Teknisyeni Yenişehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Ali BAŞ Hatice KARA Biyoloji Öğretmeni 3277708 4732560 Yenişehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Gülbahar ARGUN Biyoloji Öğretmeni 3267607 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 2238233 2241200 22

Okul Sağlığı Yönetim Ekibi Ø Okulun, bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşan Okul Sağlığı Yönetim Ekibi olmalıdır. Ø Okulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 23

İl ve İlçe Okul Sağlığı Kurulları İl Hıfzıssıhha Kurulu kararıyla; ü İllerde Vali/Vali Yardımcısı başkanlığında, HSM ve İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nün katılımı ile İl ‘‘Okul Sağlığı Kurulları’’, ü İlçelerde Kaymakam başkanlığında, Toplum Sağlığı Merkezleri ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’nün katılımı ile ‘‘İlçe Okul Sağlığı Kurulları’’ oluşturulacaktır. Ø Gerekli görüldüğü hallerde diğer ilgili İl/İlçe kurum temsilcilerinin (Gençlik ve Spor Müdürlüğü, Tarım Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı, Yerel Yönetimler, Üniversiteler gibi) katılımı sağlanabilir. Ø Bu kurullar, İl/İlçenin okul sağlığı çalışmalarını planlamak ve yapılan çalışmaları değerlendirmek amacıyla en az yılda 2 kez toplanacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 24

Okul Değerlendirme Ekipleri Ø Okul Değerlendirme Ekipleri Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı tüm resmi ve özel; okulöncesi (anaokulu), ilkokul, ortaokul ve liseler, pansiyonlu okullar ile mesleki eğitim merkezleri, özel eğitim iş uygulama merkezleri, özel eğitim mesleki eğitim merkezlerinin izleme değerlendirme çalışmalarını yürütecektir. Ø İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü; TSM’ler tarafından okullarda yapılacak izleme ve değerlendirme çalışmalarını okul yönetimlerine önceden bildirecek, okullarda gerekli hazırlıkların yapılmasını sağlayacak, izleme ve değerlendirme çalışmalarına katılacaktır. Ø Program kapsamında okul değerlendirmeleri için okulların açık olduğu dönemde (eğitim - öğretim takvimi içinde), okul ziyaretleri gerçekleştirilecek olup, bu kapsamda eklerde yer alan formlar kullanılacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 25

Okul Değerlendirme Ekipleri Ø İl düzeyinde programa ait sonuçlar, eğitim- öğretim yılı sonunda yılda bir kez Form 4 doldurularak Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığına bildirilecektir. Ø Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığına yapılacak bildirimler, Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Şubesi aracılığı ile, Ø Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Öğrenci İşleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Başkanlığı’na yapılacak bildirimler ise İl Milli Eğitim Müdürlüğü Okul Sağlığı Hizmetlerinden sorumlu Şube Müdürlüğü aracılığı ile gerçekleştirilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 26

Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce Yapılması Gereken / Yapılan Çalışmalar 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 27

Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce Yapılması Gereken / Yapılan Çalışmalar Ø 11. 04. 2017 tarih ve E. 821 sayılı yazımız ile İl Milli Eğitim Müdürlüğünden ilçelere göre tüm okulların isimleri ve bu okullardaki öğrenci mevcutları alınmıştır. Ø İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu Kararı ile İl ve İlçe Okul Sağlığı Kurulları ile İlçe Değerlendirme Ekibi oluşturulması ve bu kurulların yılda en az 2 kez toplanması kararı alınmıştır. Ø 18. 04. 2017 tarih ve E. 821 sayılı yazımız ile Valilik oluru alınması için İl Milli Eğitim Müdürlüklerinden ve Toplum Sağlığı Merkezlerinden İlçe Değerlendirme Ekibi oluşturulması amacıyla görevlendirilen personel listeleri alınmıştır. Ø Bu personellere 29. 05. 2017 tarih ve E. 1122 sayılı yazımız ile Valilik oluru alınmış olup İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve toplum sağlığı merkezlerine tebliğ edilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 28

Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce Yapılması Gereken / Yapılan Çalışmalar Akdeniz Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Okul Sayısı Öğrenci Sayısı TOPLAM Öğrenci Sayısı Yenişehir Okul Sayısı Toroslar Öğrenci Sayısı Tarsus Okul Sayısı Silifke Öğrenci Sayısı Mut Okul Sayısı Mezitli Öğrenci Sayısı Gülnar Okul Sayısı Erdemli Öğrenci Sayısı Çamlıyayla Okul Sayısı Bozyazı Öğrenci Sayısı Aydıncık Okul Sayısı Okul ve Öğrenci Sayıları Anamur Okul Öncesi Eğitim 6 6002 1 1022 1 208 1 505 1 94 5 2625 1 443 7 2985 3 1612 6 1947 11 6458 10 5927 20 5813 73 35641 İlkokul 53 23639 27 4062 5 698 15 2013 5 368 53 10572 18 1590 27 10786 41 4585 39 7168 84 26026 46 23690 33 17463 446 132660 Ortaokul 44 21803 21 4104 3 674 10 2003 5 402 49 10391 13 1489 25 10189 27 4323 35 7384 69 25457 40 20802 37 16732 378 125753 Lise 28 16224 11 3737 2 299 5 1422 1 89 18 8133 5 905 16 8141 9 3158 19 6272 41 20187 22 14533 44 14550 221 97650 Mesleki Eğitim Merkezleri 1 135 1 12 - - - 1 17 - - - 1 9 1 46 - - 5 304 Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri 1 179 - - - 1 104 - - - 1 96 - - 3 379 Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri 1 103 - - - 1 31 1 21 1 30 1 76 1 12 1 87 7 360 1879 31 5943 12 953 4427 77 TOPLAM 27. 12. 2021 134 68085 61 12937 11 126 31738 37 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 32236 81 13699 101 22810 207 78250 120 65060 135 54645 1133 392747 29

Toplum Sağlığı Merkezi / İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 30

TSM ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Ø TSM ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğünün Hazırlıkları İl ve İlçe Okul Sağlığı Kurullarında alınan kararlar doğrultusunda, TSM ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Program sorumluları eğitim- öğretim yılı başında, yapılacak çalışmalar ve okul değerlendirmeleri için planlama yapmalı ve takvim oluşturmalıdır. Planlama yapılırken; bölgenin okul sağlığı verileri, gereksinim ve öncelikleri dikkate alınmalıdır. Ø Okula Bilgi Verilmesi Öncelikle TSM ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü, bölgelerinde bulunan okullara, Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programını tanıtmalıdır. Yapılacak tanıtımda, Programın amaç, hedef ve beklentileri açıklanmalı ve okulların yapması gereken hazırlıklar hakkında bilgi verilmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 31

Okul Yönetimleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 32

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Program kapsamında; Ø Okul yönetimi, Program bileşenlerinin (Sağlık Hizmetleri, Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi, Sağlıklı Beslenme- Form-3) gereklerini yerine getirmelidir. Ø Okulun, bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşan Okul Sağlığı Yönetim Ekibi olmalıdır. ØOkulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 33

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Ø Okul yönetimi, değerlendirme öncesinde, yapılan iş ve işlemlerle ilgili tüm dokümanları içeren dosyayı hazırlamalıdır. Dosya içerisinde; ü Okul Sağlığı Yönetim Ekibi üye listesi (Ek 2 a), ü Okul Sağlığı Planı (Ek 2 b), ü Öğrenci muayene, aşı ve tarama sonuçlarının sayısal verileri, ü Rehberlik hizmetleri planı, raporları/kayıtları, sayısal verileri, ü Sağlıkla ilgili konularda öğrenci, okul çalışanları ve velilere yönelik olarak yapılan eğitimlere ait dokümanlar ve kayıt/katılım formları, ü Program kapsamında gerçekleştirilen etkinliklere ait belgeler (fotoğraf, kayıt/katılım formları, afiş ve broşür gibi), ü Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı ve pansiyon vb. çalışanlarının sağlık bilgisi eğitimi belgeleri, ü Okul tarafından, yemekhane, kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı ve gıda depolarının “Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi Genelgesi” eklerinde yer alan Kontrol ve Denetim Formu” ile en az ayda bir kez denetlendiğine dair belgeler, ü Personel ilkyardım sertifikaları, ü Varsa Beslenme Dostu Okul ve/veya Beyaz Bayrak sertifikalarının birer örneği yer almalıdır. Ø Değerlendirme öncesi okul yönetimi tarafından dosya tamamlanmış olmalı ve değerlendirme ekibine sunulmalıdır. Dosyanın eksik olması veya hazır olmaması durumunda okul değerlendirmesi başlatılmamalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 34

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar EK – 2 a: OKUL SAĞLIĞI YÖNETİM EKİBİ Sıra No Adı Soyadı Unvanı Görevi İmza 1 2 3 4 5 6 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 35

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar EK – 2 b: ÖRNEK OKUL SAĞLIĞI PLANI AMAÇ: Obezite ile mücadele HEDEFLER: Obezitenin zararları konusunda öğrencilerin bilinçlerinin artırılması, Sağlıklı beslenme konusunda öğrencilerin bilinçlerinin artırılması, Fiziksel aktivite yapan öğrenci sayılarının arttırılması, Obez öğrenci sayısının azaltılması ETKİNLİKLER ve İZLEME-DEĞERLENDİRME UYGULAMA ZAMANI ETKİNLİKLER Halk Sağlığı Müdürlüğü işbirliği ile öğrencilerin obezite konusunda Okul zamanı içinde bilgilendirilmesi Okul bahçesine oyun alanlarının çizilmesi Okul dışı zamanlarda öğrencilerin ilgi alanına göre fiziksel aktivite ve spor Etkinliklerine (bisiklet sürme, yürüyüş, yüzme, futbol vb. ) yönlendirilmesi ve takibinin 27. 12. 2021 AÇIK HEDEF UYGULANDI MI? EVET HAYIR İZLEME-DEĞERLENDİRME Eğitim alan öğrenci sayıları Okul zamanı içinde Okul zamanı dışında Okul bahçesine oyun alanlarının çizilmesi Okul zamanı içinde Okul zamanı dışında Fiziksel aktivite ve spor etkinliklerinin İsimleri ve bu etkinlikleri yapan öğrenci Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 36

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-1: ÖĞRENCİ MUAYENE/İZLEM BİLDİRİM FORMU (EK-3) Ø Öğrencilerin aile hekimleri tarafından periyodik muayene ve izlemlerinin yapılması sağlanmalı, (ASM’ lerde yığılmalar olmayacak şekilde planlama yapılarak) aile hekimliği birimlerinden okula iletilen ve muayenenin yapıldığını gösteren Form-1 okulda saklanmalı, kayıt altına alınmalıdır. Ø Elde edilen sayısal bilgiler okul değerlendirmeleri sırasında ve gerekli durumlarda Okul Değerlendirme Ekibi ile paylaşılmalıdır. Ø Öğrenci izlemleri, yaşa özel çocuk- ergen izlemi olarak değerlendirilmeli ve izlem yıl içinde öğrenci ve ailenin uygun oldukları bir zamanda gerçekleştirilebilmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 37

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-1: ÖĞRENCİ MUAYENE/İZLEM BİLDİRİM FORMU (EK-3) 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 38

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-1: ÖĞRENCİ MUAYENE/İZLEM BİLDİRİM FORMU (EK-3) Ø Form 1, öğrencilerin bağlı bulundukları aile hekimleri tarafından yaş grubuna uygun periyodik olarak yapılan sağlık değerlendirmelerinin okula bildirilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Ø 25. 01. 2013 tarihli ve 28539 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği ve Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü gereğince öğrencilerin aile hekimleri tarafından her yıl periyodik muayene/ izlemleri yapılmalıdır. Ø Okula iletilen formlar, okul yönetimi tarafından uygun koşullarda saklanmalıdır. Ø Okullarda yapılacak izleme ve değerlendirme çalışmaları sırasında okuldaki öğrenci muayenelerine ait sonuçlar, Form 2. c Okula Kayıt/Periyodik İzlem Muayenesi Yapılan Öğrenci Sayısı ve Yüzdesi” (Ek 4) bölümü için sayısal veri olarak Okul Sağlığı Değerlendirme Ekibine sunulmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 39

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Ø Okul / Kurumda MEB tarafından yayımlanmış olan okullarda Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Kılavuzuna uygun olarak hazırlanmış Rehberlik Hizmetleri Çerçeve Planı olmalıdır. Ø Okul / Kurumda TSE standartlarına uygun ve son kullanma tarihi geçmemiş malzemelerin bulunduğu bir İlkyardım dolabı olmalıdır. Ø Tarama, aşılama ve koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları öncesinde , bilgi notları ailelere ulaştırılmalı ve uygulama öncesinde TSM personeline bildirilmelidir. Ø Öğrencilerin okul/kurumda yapılan sağlık muayene ve taramaları sonucunda elde edilen sağlık verileri (boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları, aşılama bilgileri vb. ) e-okul sistemine girilmeli, takip edilmeli ve velilerle paylaşılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 40

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Ø Görme-işitme sorunu, kronik hastalıklar, engellilik ve psiko-sosyal problemler gibi öğrenme güçlüğü, okul başarısızlığı ve uyum sorunları yaratabilecek durumu olan öğrencilerin velileri ile görüşmeler yapılmalı ve okul ortamında gerekli önlemler alınmalıdır. Bu çocukların takibi sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği içerisinde yapılmalıdır. Ø Tütün ve/veya diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan veya olduğu düşünülen öğrenciler ilk olarak okulunun rehber öğretmeni ile yoksa ulaşılabilecek en yakın rehber öğretmenle görüştürülmelidir. Rehber öğretmenin aldığı eğitim doğrultusunda süreci yönetmesi sağlanmalıdır. Sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 41

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Ø Okul/kurumda, öğrencilerin sağlık kayıtlarının tutulduğu, kişisel bilgilerin gizliliğini garanti altına alan uygun bir olanak (öğrenci sağlık dosyası, e-okul gibi) sağlanmalıdır. Ø Öğrenci, okul çalışanı ve velilere yönelik sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik; sağlıklı beslenme, spor etkinlikleri, periyodik muayene, kişisel hijyen, el yıkama, ağız-diş sağlığı gibi konularda doğru mesajlar içeren poster, afiş gibi materyaller okul içinde uygun yerlere asılmalıdır. Ø Sağlıkla ilgili öğrenci kulüpleri kurulmuş olmalı ve bu kulüpler sağlıkla ilgili etkinlikler (belirli gün ve haftaların kutlanması, bilgi yarışması, piknik, gezi, yürüyüş, konser, kermes, tiyatro oyunu gibi) düzenlemeleri konusunda okul yönetimi ve çalışanları tarafından desteklenmelidirler. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 42

Okul Yönetimi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar Eksiklerin Giderilmesi Okul yönetimi, değerlendirme ziyareti öncesinde, Form-2 ve Form-3’ü, kendine değerlendirme formu olarak kullanabilir. Bu değerlendirme sonucuna göre, Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı ile ilgili eksikliklerinin giderilmesi sağlanmalıdır. Ailelerin Bilgilendirilmesi Okul yönetimi, Program kapsamında yapılacak çalışmalar ile ilgili olarak web sayfasından duyuru ve bilgilendirme, SMS, bilgi notları ve broşür gibi farklı yöntemler kullanarak aileleri bilgilendirmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 43

İlçe Değerlendirme Ekipleri Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 44

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-3: PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU Ø Okul Değerlendirme Ekibi tarafından, “Sağlık Hizmetleri, Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi ve Sağlıklı Beslenme” bileşenleri kapsamında değerlendirme yapılacaktır. Ø Formlarda yer alan her bileşene ait maddelerin tamamının okul/kurumlar tarafından yerine getirilmesi beklenmektedir. Ø Bileşenler kapsamında herhangi bir maddenin eksik olması durumunda okul/kurumun söz konusu bileşenin gerekliliklerini sağlamadığı kabul edilir. Ø Bağımsız anaokullarının değerlendirilmesi sırasında, Ek-6’da yer alan bağımsız anaokulları için oluşturulmuş formlar kullanılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 45

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 a. Sağlık Hizmetleri Evet (E) Hayır (H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlık hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurumun, Okul Sağlığı Yönetim Ekibi* vardır. 3 Okul/kurumun yıllık rehberlik hizmetleri çerçeve planı hazırlanmıştır. 4 Okul/kurumda ilkyardım dolabı vardır. 5 Okul/kurum, TSM** ile işbirliği yaparak sağlık hizmetlerini koordine etmektedir. 6 Okul/kurumdaki tüm öğrencilerin aile hekimleri tarafından yapılan yıllık periyodik muayenelerinin takibi yapılmakta ve bu bilgi TSM ile paylaşılmaktadır. 7 Tarama, aşılama ve koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları öncesinde bilgi notları ailelere ulaştırılmakta ve uygulama öncesinde TSM personeline bildirilmektedir. 8 Öğrencilerin okul/kurumda yapılan sağlık muayene ve taramaları sonucunda elde edilen sağlık verileri (boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları, aşılama bilgileri vb. ) e-okul sistemine girilmekte, takip edilmekte ve velilerle paylaşılmaktadır. 9 Okul/kurum çalışanları periyodik muayenenin yapılması için kayıtlı oldukları aile hekimlerine başvurmaları yönünde teşvik edilmektedir. 10 Risk grubundaki öğrencilerin (özel politika gerektiren öğrenciler) velileri ile görüşmeler/bilgilendirme faaliyetleri yapılarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir. 11 Okul/kurum bünyesinde rehber öğretmen ve rehberlik servisi vardır. 12 Rehberlik hizmetleri kayıtları uygun şekilde tutulmakta ve saklanmaktadır. 13 Tütün ve/veya diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan veya olduğu düşünülen öğrencilerin rehber öğretmenle görüşmesi sağlanmaktadır. 14 Öğrencilerin sağlık kayıtları uygun şekilde saklanmaktadır. 15 Okul/kurumda ve pansiyonlarda sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik görsel materyaller öğrenciler ve okul çalışanlarının görebileceği yerde asılıdır. 16 Sağlıkla ilgili öğrenci kulüp faaliyetleri yapılmaktadır. * Bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşmalıdır. Okulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. **TSM: Toplum Sağlığı Merkezi NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb. ) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 46

3 a-Sağlık Hizmetleri 1 - Okul Sağlığı Planında sağlık hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. Okulun, okul sağlığını geliştirmek için hazırlanmış okula özgü bir yıllık “Okul Sağlığı Planı” olacaktır. Bu planda; okul sağlığı kapsamında yapılacak tüm çalışmaların amaç ve hedefleri belirlenecek ve bu amaç ve hedeflere yönelik etkinlikler hazırlanacaktır. Bu Etkinlikler hem okul sağlığını geliştirmeyi hem de öğrenci, aile ve okul çalışanlarının sağlık düzeyini geliştirmeyi amaçlamalıdır. Etkinlikler için takvim oluşturulmalı ve eğitim- öğretim döneminde yerini almalıdır. Zaman çizelgesi etkinliğin uygulanacağı tarihi ve tarih aralığını göstermelidir. Plan oluştururken (Ek- 2 b) Okul Sağlığı Planı örneğinden yararlanılabilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 47

3 a-Sağlık Hizmetleri 2. Okul/kurumun Okul Sağlığı Yönetim Ekibi vardır. Okulun, Okul Sağlığı Yönetim Ekibi olmalıdır. Okul Sağlığı Yönetim Ekibi; bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşmalıdır. Okulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. Okul Sağlığı Yönetim Ekibi, okulda yapılacak sağlık ile ilgili çalışmaların planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. 3. Okul/kurumun yıllık rehberlik hizmetleri çerçeve planı hazırlanmıştır. Rehberlik Hizmetleri Çerçeve Planı, MEB tarafından yayımlanmış olan Okullarda Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Kılavuzuna uygun olarak hazırlanmış olmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 48

3 a-Sağlık Hizmetleri 4. Okul/kurumda ilkyardım dolabı vardır. Okul/kurumda, TSE standartlarına uygun ve son kullanım tarihi geçmemiş malzemelerin bulunduğu ilkyardım dolabı olmalıdır. 5. Okul/kurum TSM ile işbirliği yaparak sağlık hizmetlerini koordine etmektedir. Okul yönetimi, okul sağlığı kapsamında yapılacak çalışmaların planlama, uygulama ve koordinasyonu için bölgedeki TSM ile işbirliği yapmalıdır. 6. Okul/kurumdaki tüm öğrencilerin aile hekimleri tarafından yapılan yıllık periyodik muayenelerinin takibi yapılmakta ve bu bilgi TSM ile paylaşılmaktadır. Tüm öğrencilerin, aile hekimleri tarafından yapılan periyodik muayeneleri sonrasında okula gönderilen formlar (Form-1) düzenli olarak okul yönetimi tarafından kayıt altına alınmalı ve bu kayıtlar Form 2. c Okula Kayıt/Periyodik İzlem Muayenesi Yapılan Öğrenci Sayısı ve Yüzdesi” (Ek 4) bölümü için sayısal veri olarak kullanılmalıdır. Elde edilen sayısal bilgiler okul değerlendirmeleri sırasında ve gerekli durumlarda Okul Sağlığı Değerlendirme Ekibi ile paylaşılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 49

3 a-Sağlık Hizmetleri 7. Tarama, aşılama ve koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları öncesinde, bilgi notları ailelere ulaştırılmakta ve uygulama öncesinde TSM personeline bildirilmektedir. Okul/kurumda tarama, koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları yapılmadan önce, yapılacak çalışma ile ilgili aile bilgilendirme formları, broşürleri ve onam formları ailelere ulaştırılmalıdır. Ailelerden geri toplanan formlar uygulamaya başlanmadan önce TSM’ den gelen sağlık personeline bildirilmelidir. Okul/kurumda uygulanacak aşılardan önce ailelere “Veli bilgi notu” gönderilerek, aileden aşıya mani bir durumun olması, aşının daha önce uygulanması gibi durumlar ile velinin çocuğuna aşı uygulamasını istememesi durumunun yazılı beyanı istenir. Ailelerden geri toplanan bu notlar uygulamaya başlanmadan önce TSM’den gelen sağlık personeline bildirilmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 50

3 a-Sağlık Hizmetleri 8. Öğrencilerin okul/kurumda yapılan sağlık muayene ve taramaları sonucunda elde edilen sağlık verileri (boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları, aşılama bilgileri vb. ) e-okul sistemine girilmekte, takip edilmekte ve velilerle paylaşılmaktadır. Öğrencilerin okul/kurumda yapılan boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları ve aşılama bilgileri gibi sağlık verileri/sonuçları e-okul sistemine düzenli girilmeli, izlenmeli, öğrencinin kendisi ve velilerle paylaşılmalıdır. Herhangi bir sebeple öğrenciye aşı, tarama vb uygulanamaması durumunda (velinin reddetmesi, uygulama gününde öğrencinin okulda olmaması, öğrencide aşı/tarama uygulamasına mani başka bir durum varlığı gibi) velilerin bilgilendirilmesi ve aile hekimliği birimine başvurarak aşı uygulanmasının sağlanması aşılanmamış çocuk kalmaması açısından önem taşımaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 51

3 a-Sağlık Hizmetleri 9. Okul/kurum çalışanları, periyodik muayenenin yapılması için kayıtlı oldukları aile hekimlerine başvurmaları yönünde teşvik edilmektedir. Okul çalışanlarının sağlığı, sağlıklı bir okul ortamının oluşturulması için gereklidir. Bu nedenle okul çalışanlarının da belirli aralıklarla sağlık kontrolünden geçmeleri hem öğrencilere rol model olunması hem de sağlığın korunması ve geliştirilmesi açısından önemlidir. 10. Risk grubundaki öğrencilerin (özel politika gerektiren öğrenciler) velileri ile görüşmeler/bilgilendirme faaliyetleri yapılarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir. Görme-işitme sorunu, kronik hastalıklar, engellilik ve psiko-sosyal problemler gibi öğrenme güçlüğü, okul başarısızlığı ve uyum sorunları yaratabilecek durumu olan öğrencilerin velileri ile görüşmeler yapılmalı ve okul ortamında gerekli önlemler alınmalıdır. Bu çocukların takibi sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği içerisinde yapılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 52

3 a-Sağlık Hizmetleri 11. Okul bünyesinde rehber öğretmen ve rehberlik servisi vardır. Yürürlükte olan Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre okul yönetimi tarafından rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini yürütmek üzere, rehberlik ve psikolojik danışma servisi kurulmuş olmalıdır. Okul içerisinde hizmetin özellikleri açısından uygun fiziki ortam ve gerekli donanım sağlanır. 12. Rehberlik hizmetleri kayıtları uygun şekilde tutulmakta ve saklanmaktadır. Rehberlik hizmetleri kapsamında yapılan iş ve işlemler düzenli olarak kayıt altına alınmalı ve kişisel bilgilerin gizliliği göz önünde bulundurulmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 53

3 a-Sağlık Hizmetleri 13. Tütün ve/veya diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan veya olduğu düşünülen öğrencilerin rehber öğretmenle görüşmesi sağlanmaktadır. Tütün ve/veya diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan veya olduğu düşünülen öğrenciler ilk olarak okulunun rehber öğretmeni ile yoksa ulaşılabilecek en yakın rehber öğretmenle görüştürülmelidir. Rehber öğretmenin aldığı eğitim doğrultusunda süreci yönetmesi sağlanmalıdır. Sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapılmalıdır. 14. Öğrencilerin sağlık kayıtları uygun şekilde saklanmaktadır. Okul/kurumda, öğrencilerin sağlık kayıtlarının tutulduğu, kişisel bilgilerin gizliliğini garanti altına alan uygun bir olanak (öğrenci sağlık dosyası, e-okul gibi) sağlanmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 54

3 a-Sağlık Hizmetleri 15. Okul/kurumda ve pansiyonlarda sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik görsel materyaller öğrenci ve okul çalışanlarının görebileceği yerde asılıdır. Öğrenci, okul çalışanı ve velilere yönelik sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik; sağlıklı beslenme, spor etkinlikleri, periyodik muayene, kişisel hijyen, el yıkama, ağız-diş sağlığı gibi konularda doğru mesajlar içeren poster, afiş gibi materyaller okul içinde uygun yerlere asılmalıdır. 16. Sağlıkla ilgili öğrenci kulüp faaliyetleri yapılmaktadır. Sağlıkla ilgili öğrenci kulüpleri kurulmuş olmalı ve bu kulüpler sağlıkla ilgili etkinlikler (belirli gün ve haftaların kutlanması, bilgi yarışması, piknik, gezi, yürüyüş, konser, kermes, tiyatro oyunu gibi) düzenlemeleri konusunda okul yönetimi ve çalıĢanları tarafından desteklenmelidirler. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 55

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 b. Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Evet (E) Hayır (H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlıklı ve güvenli okul çevresi hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Bahçenin etrafı çevrilidir. 3 Okul/kurum içinde ve dışında çöp kovaları ve çöplerin toplandığı sistem vardır. 4 Okul/kurumun içi-dışı ve bahçesi düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. 5 Okul/kurumda Şebeke suyu kullanılmaktadır. 6 Kuyu/Şebeke su numuneleri İTASHY’te belirtilen mikrobiyolojik Şartları taşımaktadır. 7 Tuvaletler düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. 8 Tuvalet ortak alanında sıvı/köpük sabun, çöp kovası ve kova içinde çöp poşeti vardır. 9 Okul/kurumun ısıtma ve havalandırması mevsime uygun olarak yapılmaktadır. 10 Öğrencilerin tuvalet dışında su içebileceği olanak sağlanmıştır. 11 12 Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı ve pansiyon çalışanlarının sağlık bilgisi eğitimi belgesi vardır (sağlık bilgisi ile ilgili çıkarılan yönetmeliklere göre). 13 Temizlik işiyle görevli personel vardır. 14 Temizlik için uygun araç-gereç ve malzeme vardır ve bu malzemeler öğrencilerin ulaşamayacağı yerde muhafaza edilmektedir. 15 Yeterli sayıda temel ilkyardım sertifikası almış personel vardır. 16 Acil durumlarda ulaşılması gereken telefon numaraları öğrenci ve okul çalışanlarının görebilecekleri yerlerde asılıdır. 17 Acil toplanma alanı belirlenmiştir ve tüm okul çalışanları ve öğrenciler tarafından bilinmektedir. Okul/kurum yönetimi, okul giriş, çıkışlarında ve okul çevresinde öğrenci güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılması için ilgili Kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisindedir (Güvenli çevre, trafik, servis güvenliği, bariyer, güvenlik kamera sistemi gibi). Okul çalışanları, öğrencilerin görebileceği, etkilenebileceği okul çevresi alanlarında (okul bahçesinin dışı dâhil) tütün ürünleri kullanmamaktadır. 18 19 Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı, pansiyon gibi yerlerde gıdalar uygun koşullarda saklanmaktadır. NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb. ) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 56

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 1. Okul Sağlığı Planında sağlıklı ve güvenli okul çevresi hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. Okul Sağlığı Planında; öğrencilerin ve okul çalışanlarının ihtiyaçlarına yönelik sağlıklı ve güvenli okul çevresi hizmetleri kapsamında yapılacak çalışmaları içeren amaç ve hedeflere yer verilmelidir. Bunlar, hem okul sağlığını geliştirmeyi hem de öğrenciler, aileler ve okul çalışanlarının sağlık düzeyini yükseltmeyi amaçlamalıdır. Hedeflerin belirlenmesinin ardından her bir hedefin uygulaması için etkinlik/etkinlikler belirlenmelidir. Etkinlikler, hedef doğrultusunda ne yapılacağını göstermelidir. Etkinliklerin zaman çizelgeleri oluşturularak eğitim-öğretim döneminde yerini alması sağlanmalıdır. Zaman çizelgesi etkinliğin uygulanacağı tarihi veya tarih aralığını gösterir. Plan oluşturulurken Okul Sağlığı Planı örneğinden (Ek 2 b) yararlanılabilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 57

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 2. Bahçenin etrafı çevrilidir. Okul bahçesinin etrafı duvar ve demir parmaklık gibi farklı malzeme kullanılarak çevrilmiş olmalıdır. 3. Okul/kurum içinde ve dışında çöp kovaları ve çöplerin toplandığı sistem vardır. Tüm sınıflarda, her katta ve bahçede en az birer tane çöp kovası bulunmalıdır. Çöpler günlük toplanmalıdır. Bahçede çöplerin toplandığı sistem olmalı ve bu sistem öğrencilerin oyun alanlarından uzakta olmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 58

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 4. Okul/kurumun içi-dışı ve bahçesi düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. Sınıflar, koridorlar, bahçe, kütüphane, laboratuvarlar, atölyeler, yemekhane, kantin, yatakhane ve spor salonu gibi ortak kullanım alanları düzenli olarak temizlenmeli, havalandırılmalı ve temizlik izleme çizelgesi tutulmalıdır. Değerlendirme sırasında, Okul Sağlığı Değerlendirme Ekibi tarafından temizlik izleme çizelgesi de kontrol edilmelidir. 5. Okul/kurumda Şebeke suyu kullanılmaktadır. Şebeke suyu, okulun su deposuna uğramadan direk musluklara verilerek kullanımı sağlanıyor ise numune alınmasına gerek yoktur. Ancak okulun su deposuna giriyor veya su kuyusundan sağlanıyorsa yürürlükte olan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik (İTASHY) e göre numune alınması zorunludur. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 59

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 6. Kuyu/Şebeke suyu numuneleri İTASHY ’ de belirtilen mikrobiyolojik şartları taşımaktadır. Kuyu/Şebeke suyu numuneleri alınmalı ve İTASHY ’ nin Ek-1’inde yer alan 3 mikrobiyolojik parametreye uygunluğu değerlendirilmelidir. 7. Tuvaletler düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. Okulda bulunan tüm tuvaletler günde en az iki kere temizlenmeli ve tuvalet temizlik izleme çizelgesi tutulmalıdır. Değerlendirme sırasında, Okul Sağlığı Değerlendirme Ekibi tarafından tuvalet temizlik izleme çizelgesi kontrol edilmelidir. 8. Tuvalet ortak alanında sıvı/köpük sabun, çöp kovası ve kova içinde çöp poşeti vardır. 9. Okul/kurumun ısıtma ve havalandırması mevsime uygun olarak yapılmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 60

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 10. Öğrencilerin tuvalet dışında su içebileceği olanak sağlanmıştır. Tuvalet dışında, koridorlarda ya da bahçede öğrencilerin su içebilecekleri çeşitli olanaklar (çeşme gibi) sağlanmalıdır. 11. Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı ve pansiyon çalışanlarının hijyen eğitimi belgesi vardır (hijyen ile ilgili çıkarılan yönetmeliklere göre) Çalışanların Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan “Gıda ve Su Sektöründe Çalışanlar İçin Hijyen Eğitimi Programı” ve “Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Yönetmeliği” kapsamında verilen eğitimlere katılmış olması ve başarılı olduğunu belgelendirmesi gereklidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 61

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 12. Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı, pansiyon gibi yerlerde gıdalar uygun koşullarda saklanmaktadır. Okul/kurum kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı gibi yerlerde bulunan gıdalar için yürürlükteki Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi Genelgesine göre uygun işlemlerin yapıldığı kontrol edilmelidir. 13. Temizlik işiyle görevli personel vardır. Okul/kurum içi, dışı ve bahçesinin temizliğinin düzenli şekilde yapılabilmesi için yeterli sayıda temizlik işiyle ilgili personel bulunmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 62

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 14. Temizlik için uygun araç-gereç ve malzeme vardır ve bu malzemeler öğrencilerin ulaşamayacağı yerde muhafaza edilmektedir. Okul/kurum içi, dışı ve bahçesinin temizliği için kullanılmak üzere, yeterli miktarda ve uygun araç-gereç ve malzeme olmalıdır. Sağlık Bakanlığı veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığından bildirim kaydı almış temizlik ürünleri kullanılmalıdır. Bu malzemeler öğrencilerin ulaşamayacağı yerde muhafaza edilmelidir. 15. Yeterli sayıda temel ilkyardım sertifikası almış personel vardır. İlk yardım Yönetmeliği gereği her 20 personel için ilkyardım eğitimi almış bir personel olacak biçimde toplam personel sayısına göre hesaplama yapılacaktır. 16. Acil durumlarda ulaşılması gereken telefon numaraları öğrenci ve okul çalışanlarının görebilecekleri yerlerde asılıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 63

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 17. Acil toplanma alanı belirlenmiştir ve tüm okul çalışanları ve öğrenciler tarafından bilinmektedir. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ve Afet Acil Durum mevzuatlarına göre; okul/kurum dışında acil toplanma alanı belirlenmelidir. Acil toplanma bölgesi bütün tehlike ve risklerden en uzak ve çalışanların en kısa yoldan ulaşabilecekleri korunaklı bölgedir. Bu bölge bütün çalışanlar ve alanda bulunan diğer tüm kişiler tarafından kolayca bilinecek şekilde işaretlenmelidir. Hangi durumlarda ve nasıl toplanılacağı ile ilgili uygulama yapılmalıdır. İlgili kurum ve kuruluşlardan uzmanların katılımıyla tehlikeli durumlar için alınabilecek önlemler konusunda eğitim, seminer, farkındalık çalışmaları ve uygulamalar yapılabilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 64

3 b-Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi 18. Okul/kurum yönetimi, okul giriş, çıkışlarında ve okul çevresinde öğrenci güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılması için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisindedir (güvenli çevre, trafik, servis güvenliği, bariyer, güvenlik kamera sistemi gibi). Okul/kurum yönetimi; güvenli çevre, trafik, servis güvenliği, bariyer, güvenlik kamera sistemi gibi önlemler alınması için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak okul giriş, çıkışlarında ve okul çevresinde öğrenci güvenliğinin sağlanmasına katkıda bulunmalı ve bunu belgelemelidir (ilgili kurumlarla yapılan proje, protokol, toplantı, yazışma vb). 19. Okul/kurum çalışanları, öğrencilerin görebileceği, etkilenebileceği okul çevresi alanlarında (okul bahçesinin dışı dâhil) tütün ürünleri kullanmamaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 65

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 c. Sağlıklı Beslenme Evet (E) Hayır(H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlıklı beslenme hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurum çalışanları sağlıklı yaşam tarzını ve sağlıklı beslenmeyi teşvik edecek Şekilde model olmaktadır. 3 Öğrencilerin kahvaltı yapmaları teşvik edilmektedir. 4 Öğrencilerin ara öğün almaları teşvik edilmekte ve uygun süre ayrılmaktadır. Okul/kurumun yemekhane/taşımalı yemek hizmeti: Yok □ (10. maddeye geçin) Var □ (5, 6, 7, 8 ve 9. maddeler değerlendirilmelidir. ) 5 Yemek yiyebilmek için uygun süre (en az 40 dakika) ayrılmaktadır. 6 7 Yemek listeleri Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanmaktadır. Okul/kurum ve pansiyonlardaki yemekhane hizmetleri, okul yönetimi tarafından yürürlükteki mevzuat kapsamında ayda en az bir kere Denetlenmekte ve gerekli durumlarda İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden destek alınmaktadır. 8 Okul/kurumdaki yemekhane ortamları, yiyecek-içecekler, yiyecek-içecek hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygun olmalıdır. 9 Okul/kurum ve pansiyonlu okullarda gıda depoları (soğuk hava deposu, kuru gıda, yaş sebze meyve deposu vb) ilgili mevzuata uygun olarak ayda en az bir kere denetlenmektedir. Okul/kurumun kantini/kooperatifi: Yok □Var □ (10, 11, 12, 13. maddeler değerlendirilmelidir) 11 Okul/kurum kantin/kooperatifinde; süt ve süt ürünleri (süt, ayran, yoğurt) ve/veya meyve/sebze (tane ile meyve/sebze veya taze sıkılmış meyve/sebze suyu) gibi ürünlerin satışı yapılmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olabilecek gıda maddelerinin tüketimini özendirici reklam, özendirme, tanıtım amaçlı afiş, poster, broşür bulunmamaktadır ve bu ürünlerin satışı yapılmamaktadır. 12 Okul/kurumdaki kantin/kooperatif ortamları, yiyecek-içecekler ve kantin/kooperatif hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygundur. 13 Okul kantini; ilgili genelgede belirtilen esaslara uygun olarak, ayda en az bir kez aynı genelge ekinde bulunan “Okul Kantini Denetim Formu” kullanılarak denetlenmektedir. 10 NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 66

3 c-Sağlıklı Beslenme 1. Okul Sağlığı Planında sağlıklı beslenme hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. Okul Sağlığı Planında; öğrencilerin ve okul çalışanlarının ihtiyaçlarına yönelik sağlıklı beslenme hizmetleri kapsamında yapılacak çalışmaları içeren amaç ve hedeflere yer verilmelidir. Bunlar, hem okul sağlığını geliştirmeyi hem de öğrenciler, aileler ve okul çalışanlarının sağlık düzeyini yükseltmeyi amaçlamalıdır. Hedeflerin belirlenmesinin ardından her bir hedefin uygulaması için etkinlik/etkinlikler belirlenmelidir. Etkinlikler, hedef doğrultusunda ne yapılacağını göstermelidir. Etkinliklerin zaman çizelgeleri oluşturularak eğitim-öğretim döneminde yerini alması sağlanmalıdır. Zaman çizelgesi etkinliğin uygulanacağı tarihi veya tarih aralığını gösterir. Plan oluşturulurken Okul Sağlığı Planı örneğinden (Ek 2 b) yararlanılabilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 67

3 c-Sağlıklı Beslenme 2. Okul/kurum çalışanları sağlıklı yaşam tarzını ve sağlıklı beslenmeyi teşvik edecek şekilde model olmaktadır. Öğrencilerin; sağlıklı bir yaşam biçimi geliştirmesinde ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasında tüm okul çalışanlarının önemli payları vardır. Bu nedenle, okul çalışanları öğrencilere olumlu model olmalıdır. 3. Öğrencilerin kahvaltı yapmaları teşvik edilmektedir. 4. Öğrencilerin ara öğün almaları teşvik edilmekte ve uygun süre ayrılmaktadır. 5. Okul/kurumun yemekhane/taşımalı yemek hizmeti: Yok □ (10. maddeye geçin) Var □ (5, 6, 7, 8 ve 9. maddeler değerlendirilmelidir). 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 68

3 c-Sağlıklı Beslenme 5. Yemek yiyebilmek için uygun süre (en az 40 dakika) ayrılmaktadır. MEB’ in İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yemek ve dinlenme için belirli bir süre (en az 40 dakika) verilmesi belirtilmektedir. Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde ise “öğle arası dinlenme süresi 45 dakikadan az olamaz” ifadesi yer almaktadır. Bu kapsamda yemek yiyebilmek ve dinlenebilmek için okul en az 40 dakika süre ayırmalıdır. 6. Yemek listeleri Millî Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanmaktadır. Bu konuda, MEB’in “Pansiyonlu Okullar İçin Beslenme Hizmetleri Rehberi” ve SB’nin “Okul Öncesi ve Okul Çağı Çocuklara Yönelik Beslenme Önerileri ve Menü Programları” kitabından yararlanılabilir. Özellikle pansiyonlu okullar başta olmak üzere okul idareleri yemek listelerinin planlanmasında HSM ve TSM’lerde görevli diyetisyenlerden destek talep edebilirler. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 69

3 c-Sağlıklı Beslenme 7. Okul/kurum ve pansiyonlardaki yemekhane hizmetleri, okul yönetimi tarafından yürürlükteki mevzuat kapsamında ayda en az bir kere denetlenmekte ve gerekli durumlarda İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden destek alınmaktadır. Okul yönetimi tarafından yemekhane hizmetlerinin denetimi MEB’in Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi hakkında Genelge’nin Ek-3’ünde yer alan Kontrol ve Denetim Formu kullanılarak yapılmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 70

3 c-Sağlıklı Beslenme 8. Okul/kurumdaki yemekhane ortamları, yiyecek-içecekler, yiyecek-içecek hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygun olmalıdır. Öğrencilerin yemek yiyebileceği temiz, havalandırılmış, yeterli şekilde aydınlatılmış ve yeterli büyüklükte alan/yemekhane olmalıdır. Yiyecek/içecek sağlayıcıları/satıcıları sağlıklı beslenme ve gıda güvenilirliği kurallarına uygun olmalıdır. Yemekhane çalışanlarına güvenli gıda üretimi ve sağlıklı beslenme konusunda ilgili kurum ve kuruluşlardan destek alınarak veya uzman bir personel ile hizmet içi eğitimler düzenlenmeli, çalışanların gerekli belgelerinin (hijyen ve aşçılık gibi belgeler) temini ve uygunluğu düzenli olarak denetlenmelidir. Okulda servis edilen yiyecekler Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi’ne uygun olmalı; yüksek yağ/şeker ve yoğun enerji içeren, vitamin ve minerallerden fakir yiyecek ve içecekler sunulmamalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 71

3 c-Sağlıklı Beslenme 9. Okul/kurum ve pansiyonlu okullarda gıda depoları (soğuk hava deposu, kuru gıda, yaş sebze meyve deposu vb) ilgili mevzuata uygun olarak ayda en az bir kere denetlenmektedir. Okul yönetimi tarafından gıda depolarının denetimi MEB’in Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi hakkında Genelge’nin Ek-3’ünde yer alan Kontrol ve Denetim Formu kullanılarak yapılmalıdır. Okul/kurumun kantini/kooperatifi: Yok □ Var □ (10, 11, 12, 13. Maddeler değerlendirilmelidir) 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 72

3 c-Sağlıklı Beslenme 10. Okul/kurum kantin/kooperatifinde; süt ve süt ürünleri (süt, ayran, yoğurt) ve/veya meyve/sebze (tane ile meyve/sebze veya taze sıkılmış meyve/sebze suyu) gibi ürünlerin satışı yapılmaktadır. Yürürlükteki Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi hakkında Genelge Ek-2’de yer alan liste dikkate alınmalıdır. 11. Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olabilecek gıda maddelerinin tüketimini özendirici reklam, promosyon, tanıtım amaçlı afiş, poster, broşür bulunmamaktadır ve bu ürünlerin satışı yapılmamaktadır. MEB’in yürürlükte olan ilgili genelge ve yönetmeliklerine göre yağ ve enerji içeriği yüksek vitamin ve minerallerden fakir yiyecek ve içeceklerin reklamı ve satışı yapılmayacaktır. Yürürlükteki Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi hakkında Genelge Ek-2’de yer alan liste dikkate alınmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 73

3 c-Sağlıklı Beslenme 12. Okul/kurumdaki kantin/kooperatif ortamları, yiyecek-içecekler kantin/kooperatif hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygundur. ve Öğrencilerin yemek yiyebileceği temiz, havalandırılmış, yeterli şekilde aydınlatılmış ve yeterli büyüklükte alan bulunacaktır. Yiyecek/içecek sağlayıcıları/satıcıları sağlıklı beslenme ve gıda güvenilirliği kurallarına uyacaktır. Kantin çalışanlarına güvenli gıda üretimi ve sağlıklı beslenme konusunda ilgili kurum ve kuruluşlardan destek alınarak veya uzman bir personel ile hizmet içi eğitimler düzenlenmeli, çalışanların gerekli belgelerinin (hijyen belgesi gibi) temini ve uygunluğu düzenli olarak denetlenmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 74

3 c-Sağlıklı Beslenme 13. Okul kantini; ilgili genelgede belirtilen esaslara uygun olarak, ayda en az bir kez denetlenmektedir. MEB’in 2852893 sayılı Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi Genelgesi 10. 03. 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kantin denetimleri genelge ekinde bulunan “Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı (Resmi-Özel) Okul/Kurumların Bünyesinde Faaliyet Gösteren Yemekhane, Kantin, Kafeterya, Büfe, Çay Ocağı Gibi Gıda İşletmelerine Ait Kontrol ve Denetim Formu” kullanılarak yapılmalıdır. Yürürlüğe giren genelgeye göre kantin denetimi yapılmalıdır. Genelgede yer alan Okul Sağlığı Bilim Kurulu Karar Tutanağına (Genelge Ek: 2) göre satışı yapılmayacak ürünlerin satışı engellenmelidir. Denetim sonucunda sağlığı olumsuz etkileyecek bir durumla karşılaşılırsa İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile işbirliği yapılarak uygunsuzlukların giderilmesi sağlanmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 75

Sonuç ve Raporlama Ø Program kapsamında Okul Sağlığı Değerlendirme Ekibi tarafından gerçekleştirilen okul ziyareti ve değerlendirme sırasında kullanılan formlar (Form-2 ve Form-3) 3’er nüsha olarak düzenlenecektir. Bir nüsha TSM’ de, bir nüsha İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’nde ve bir nüsha da okulda kalacaktır. ØOkul Değerlendirme Ekibi tarafından yapılan değerlendirme sonrasında eksiklikleri olduğu saptanan okullar, eksiklerini en kısa sürede tamamlayarak sonuçları TSM ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne raporlamalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 76

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU 1. Form, değerlendirme ekibi tarafından okul/kurum ziyareti sırasında doldurulacaktır. 2. Aynı yerleşke içinde bulunan farklı kademedeki okul/kurumların her biri için ayrı form doldurulacaktır. 3. Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. “ 2. a Öğrenci Sayısı” “ 2. b Okul/Kurum Çalışanı Sayısı” “ 2. c Periyodik İzlem/ Muayenesi Yapılan Öğrenci Sayısı ve Yüzdesi” “ 2. d Taramalar” “ 2. e Okul Aşılamaları” “ 2. f Dağıtılan Materyal” “ 2. g Eğitimler” bölümleri açıklamalar doğrultusunda eksiksiz doldurulacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 77

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU İl: İlçe: Okul Adı: Okul Türü: Pansiyon: Var Yok Okul Kademesi: Eğitim-Öğretim Yılı/Dönemi: Değerlendirme Tarihi: Adres: Telefon: 2 a. Öğrenci Sayısı Okulda Öğrenim Görmekte Olan Öğrenci Sayıları Gündüzlü Pansiyonlu Toplam Kız Öğrenci Erkek Öğrenci Toplam Öğrenci 2 b. Okul/Kurum Çalışanı Sayısı Öğretmen Sayısı İdari Personel Sayısı Temizlik Personeli/Hizmetli Sayısı Kantin/Yemekhane/Mutfak Personeli Sayısı Diğer Toplam *2 b. tablosunda Okul/Kurum Çalışanı Sayısı belirtilirken okul ve eklentilerinde (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb. ) çalışanlar dahil edilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 78

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU 2 c. Periyodik İzlem/Muayenesi Yapılan Öğrenci Sayısı ve Yüzdesi Periyodik izlem/ muayenesi yapılan öğrenci sayısı (a) Toplam Öğrenci Sayısı (b) Periyodik izlem/ muayenesi yapılan öğrenci yüzdesi (a/b× 100) 2 d. Taramalar Tarama Programının Adı Okul Çağı Çocuklarında İşitme Tarama Programı Ağız-Diş Sağlığı Taramaları Kademe Taranan Öğrenci Sayısı (a) Taranması Gereken Öğrenci Sayısı (b) Taranan Öğrenci Yüzdesi (a/b× 100) İlkokul 1. Sınıf Okulöncesi Öğretim İlkokul Okul Öncesi Öğretim Diğer (Belirtiniz) İlkokul Ortaokul Lise* Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* *Lise: Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri dahil tüm liseler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 79

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU 2 e. Okul Aşı Uygulamaları Aşının Adı Aşı Yapılan Öğrenci Sayısı (a) Aşı Yapılması Gereken Öğrenci Sayısı (b) Aşı Yapılan Öğrenci Yüzdesi (a/b× 100) Da. BT-IPA (İlkokul, 1. Sınıf) KKK (İlkokul, 1. Sınıf) Td (Tetanoz, Difteri) (Ortaokul, 8. Sınıf) Diğer (Aşı adı/Uygulanan sınıf) 2 f. Okulda Dağıtılan Materyal Cinsi Adedi Afiş Broşür Kitap Diğer Toplam 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 80

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU 2 g. Eğitimler Eğitimin Adı-Konusu Eğitime Katılan Öğrenci Sayısı Eğitime Katılan Okul Çalışanı Sayısı Eğitime Katılan Veli Sayısı Toplam Katılımcı Sayısı Toplam 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 81

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM-2: OKUL DEĞERLENDİRME FORMU FORM - 2. 27. 12. 2021 OKUL DEĞERLENDİRME EKİBİ …………………………………. . Toplum Sağlığı Merkezi (Adı-Soyadı – İmza) …………………………………. . İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü (Adı-Soyadı – İmza) Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü ………………… Okulu Müdür/Müdür Yardımcısı 82

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar EK-5 FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU İl: İlçe: Okul Adı: Pansiyon: Var Yok Okul Türü: Okul Kademesi: Eğitim-Öğretim Yılı/Dönemi: Değerlendirme Tarihi: Adres: Telefon: 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 83

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 a. Sağlık Hizmetleri Evet (E) Hayır (H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlık hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurumun, Okul Sağlığı Yönetim Ekibi* vardır. 3 Okul/kurumun yıllık rehberlik hizmetleri çerçeve planı hazırlanmıştır. 4 Okul/kurumda ilkyardım dolabı vardır. 5 Okul/kurum, TSM** ile işbirliği yaparak sağlık hizmetlerini koordine etmektedir. 6 Okul/kurumdaki tüm öğrencilerin aile hekimleri tarafından yapılan yıllık periyodik muayenelerinin takibi yapılmakta ve bu bilgi TSM ile paylaşılmaktadır. 7 Tarama, aşılama ve koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları öncesinde bilgi notları ailelere ulaştırılmakta ve uygulama öncesinde TSM personeline bildirilmektedir. 8 Öğrencilerin okul/kurumda yapılan sağlık muayene ve taramaları sonucunda elde edilen sağlık verileri (boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları, aşılama bilgileri vb. ) e-okul sistemine girilmekte, takip edilmekte ve velilerle paylaşılmaktadır. 9 Okul/kurum çalışanları periyodik muayenenin yapılması için kayıtlı oldukları aile hekimlerine başvurmaları yönünde teşvik edilmektedir. 10 Risk grubundaki öğrencilerin (özel politika gerektiren öğrenciler) velileri ile görüşmeler/bilgilendirme faaliyetleri yapılarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir. 11 Okul/kurum bünyesinde rehber öğretmen ve rehberlik servisi vardır. 12 Rehberlik hizmetleri kayıtları uygun şekilde tutulmakta ve saklanmaktadır. 13 Tütün ve/veya diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan veya olduğu düşünülen öğrencilerin rehber öğretmenle görüşmesi sağlanmaktadır. 14 Öğrencilerin sağlık kayıtları uygun şekilde saklanmaktadır. 15 Okul/kurumda ve pansiyonlarda sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik görsel materyaller öğrenciler ve okul çalışanlarının görebileceği yerde asılıdır. 16 Sağlıkla ilgili öğrenci kulüp faaliyetleri yapılmaktadır. * Bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşmalıdır. Okulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. **TSM: Toplum Sağlığı Merkezi NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb. ) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 84

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 b. Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Evet (E) Hayır (H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlıklı ve güvenli okul çevresi hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Bahçenin etrafı çevrilidir. 3 Okul/kurum içinde ve dışında çöp kovaları ve çöplerin toplandığı sistem vardır. 4 Okul/kurumun içi-dışı ve bahçesi düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. 5 Okul/kurumda Şebeke suyu kullanılmaktadır. 6 Kuyu/Şebeke su numuneleri İTASHY’te belirtilen mikrobiyolojik Şartları taşımaktadır. 7 Tuvaletler düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. 8 Tuvalet ortak alanında sıvı/köpük sabun, çöp kovası ve kova içinde çöp poşeti vardır. 9 Okul/kurumun ısıtma ve havalandırması mevsime uygun olarak yapılmaktadır. 10 Öğrencilerin tuvalet dışında su içebileceği olanak sağlanmıştır. 11 12 Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı ve pansiyon çalışanlarının sağlık bilgisi eğitimi belgesi vardır (sağlık bilgisi ile ilgili çıkarılan yönetmeliklere göre). 13 Temizlik işiyle görevli personel vardır. 14 Temizlik için uygun araç-gereç ve malzeme vardır ve bu malzemeler öğrencilerin ulaşamayacağı yerde muhafaza edilmektedir. 15 Yeterli sayıda temel ilkyardım sertifikası almış personel vardır. 16 Acil durumlarda ulaşılması gereken telefon numaraları öğrenci ve okul çalışanlarının görebilecekleri yerlerde asılıdır. 17 Acil toplanma alanı belirlenmiştir ve tüm okul çalışanları ve öğrenciler tarafından bilinmektedir. Okul/kurum yönetimi, okul giriş, çıkışlarında ve okul çevresinde öğrenci güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılması için ilgili Kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisindedir (Güvenli çevre, trafik, servis güvenliği, bariyer, güvenlik kamera sistemi gibi). Okul çalışanları, öğrencilerin görebileceği, etkilenebileceği okul çevresi alanlarında (okul bahçesinin dışı dâhil) tütün ürünleri kullanmamaktadır. 18 19 Kantin, yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı, pansiyon gibi yerlerde gıdalar uygun koşullarda saklanmaktadır. NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb. ) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 85

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar 3 c. Sağlıklı Beslenme Evet (E) Hayır(H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlıklı beslenme hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurum çalışanları sağlıklı yaşam tarzını ve sağlıklı beslenmeyi teşvik edecek Şekilde model olmaktadır. 3 Öğrencilerin kahvaltı yapmaları teşvik edilmektedir. 4 Öğrencilerin ara öğün almaları teşvik edilmekte ve uygun süre ayrılmaktadır. Okul/kurumun yemekhane/taşımalı yemek hizmeti: Yok □ (10. maddeye geçin) Var □ (5, 6, 7, 8 ve 9. maddeler değerlendirilmelidir. ) 5 Yemek yiyebilmek için uygun süre (en az 40 dakika) ayrılmaktadır. 6 7 Yemek listeleri Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanmaktadır. Okul/kurum ve pansiyonlardaki yemekhane hizmetleri, okul yönetimi tarafından yürürlükteki mevzuat kapsamında ayda en az bir kere Denetlenmekte ve gerekli durumlarda İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden destek alınmaktadır. 8 Okul/kurumdaki yemekhane ortamları, yiyecek-içecekler, yiyecek-içecek hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygun olmalıdır. 9 Okul/kurum ve pansiyonlu okullarda gıda depoları (soğuk hava deposu, kuru gıda, yaş sebze meyve deposu vb) ilgili mevzuata uygun olarak ayda en az bir kere denetlenmektedir. Okul/kurumun kantini/kooperatifi: Yok □Var □ (10, 11, 12, 13. maddeler değerlendirilmelidir) 11 Okul/kurum kantin/kooperatifinde; süt ve süt ürünleri (süt, ayran, yoğurt) ve/veya meyve/sebze (tane ile meyve/sebze veya taze sıkılmış meyve/sebze suyu) gibi ürünlerin satışı yapılmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olabilecek gıda maddelerinin tüketimini özendirici reklam, özendirme, tanıtım amaçlı afiş, poster, broşür bulunmamaktadır ve bu ürünlerin satışı yapılmamaktadır. 12 Okul/kurumdaki kantin/kooperatif ortamları, yiyecek-içecekler ve kantin/kooperatif hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygundur. 13 Okul kantini; ilgili genelgede belirtilen esaslara uygun olarak, ayda en az bir kez aynı genelge ekinde bulunan “Okul Kantini Denetim Formu” kullanılarak denetlenmektedir. 10 NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (pansiyon, yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 86

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3 PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME SONUÇ TABLOSU Bileşenler* Evet Hayır Sağlık Hizmeti Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Sağlıklı Beslenme • Formlarda yer alan maddeler program bileşenlerinin gereklilikleri olup, tamamı okullar tarafından yerine getirilmelidir. • Herhangi bir maddenin eksik olması ya da hiç olmaması durumunda okulun söz konusu bileşenin gerekliliklerini sağlamadığı kabul edilir. ÖNERİLER 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 87

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM – 3. OKUL DEĞERLENDİRME EKİBİ 27. 12. 2021 …………………………………. . Toplum Sağlığı Merkezi (Adı-Soyadı – İmza) …………………………………. . İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü (Adı-Soyadı – İmza) Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü ………………… Okulu Müdür/Müdür Yardımcısı 88

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU (BAĞIMSIZ ANAOKULLARI İÇİN) 3 a. Sağlık Hizmetleri Evet (E) Hayır(H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlık hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurumun Okul Sağlığı Yönetim Ekibi vardır. * 3 Okul/kurumun yıllık rehberlik hizmetleri çerçeve planı hazırlanmıştır. 4 Okul/kurumda ilkyardım dolabı vardır. 5 Okul/kurum TSM** ile işbirliği yaparak sağlık hizmetlerini koordine etmektedir. 6 11 Okul/kurumdaki tüm öğrencilerin aile hekimleri tarafından yapılan yıllık periyodik muayenelerinin takibi yapılmakta ve bu bilgi TSM ile paylaşılmaktadır. Tarama, aşılama ve koruyucu ağız diş sağlığı çalışmaları öncesinde bilgi notları ailelere ulaştırılmakta ve uygulama öncesinde TSM personeline bildirilmektedir. Öğrencilerin okul/kurumda yapılan sağlık muayene ve taramaları sonucunda elde edilen sağlık verileri (boy uzunluğu/vücut ağırlığı ölçümleri, tarama sonuçları, aşılama bilgileri vb. ) e-okul sistemine girilmekte, takip edilmekte ve velilerle paylaşılmaktadır. Okul/kurum çalışanları periyodik muayenenin yapılması için kayıtlı oldukları aile hekimlerine başvurmaları yönünde teşvik edilmektedir. Risk grubundaki öğrencilerin (özel politika gerektiren öğrenciler) velileri ile görüşmeler/bilgilendirme faaliyetleri yapılarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir. Okul bünyesinde rehber öğretmen ve rehberlik servisi vardır. 12 Rehberlik hizmetleri kayıtları uygun şekilde tutulmakta ve saklanmaktadır. 13 Öğrencilerin sağlık kayıtları uygun şekilde saklanmaktadır. Okul/kurumda sağlıklı yaşam kültürü oluşturmaya ve olumlu sağlık davranışı geliştirmeye yönelik görsel materyaller öğrenciler ve okul çalışanlarının görebileceği yerde asılıdır. 7 8 9 10 14 * Bir idareci, bir öğretmen, bir öğrenci, bir okul aile birliği üyesinden oluşmalıdır. Okulda bulunduğu takdirde sağlık çalışanı ve rehber öğretmen ekibin doğal üyesidir. ** TSM: Toplum Sağlığı Merkezi NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 89

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU (BAĞIMSIZ ANAOKULLARI İÇİN) 3 b. Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Evet (E) Hayır(H) No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Okul Sağlığı Planında sağlıklı ve güvenli okul çevresi hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. Bahçenin etrafı çevrilidir. Okul/kurum içinde ve dışında çöp kovaları ve çöplerin toplandığı sistem vardır. Okul/kurumun içi-dışı ve bahçesi düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. Okul/kurumda sürekli akan şebeke suyu kullanılmaktadır. Kuyu/şebeke su numuneleri İTASHY’te belirtilen mikrobiyolojik şartları taşımaktadır. Tuvaletler düzenli olarak temizlenmekte ve kaydı tutulmaktadır. Tuvalet ortak alanında sıvı/ köpük sabun, çöp kovası ve kova içinde çöp poşeti vardır. Okul/kurumun ısıtma ve havalandırması mevsime uygun olarak yapılmaktadır. Öğrencilerin tuvalet dışında su içebileceği olanak sağlanmıştır. Yemekhane (varsa kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı) çalışanlarının hijyen eğitimi belgesi vardır (hijyen ile ilgili çıkarılan yönetmeliklere göre). Yemekhanelerde (varsa kantin, kafeterya, büfe, çay ocağı) gıdalar uygun koşullarda saklanmaktadır. Temizlik işiyle görevli personel vardır. Temizlik için uygun araç-gereç ve malzeme vardır. Temizlik ile ilgili araç-gereç ve malzemeler öğrencilerin ulaşamayacağı yerde muhafaza edilmektedir. Yeterli sayıda temel ilkyardım sertifikası almış personel vardır. Acil durumlarda ulaşılması gereken telefon numaraları öğrenci ve okul çalışanlarının görebilecekleri yerlerde asılıdır. Acil toplanma alanı belirlenmiştir ve tüm okul çalışanları ve öğrenciler tarafından bilinmektedir. Okul/kurum yönetimi, okul giriş, çıkışlarında ve okul çevresinde öğrenci güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılması için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisindedir (Güvenli çevre, trafik, servis güvenliği, bariyer, güvenlik kamera sistemi gibi). Okul/kurum çalışanları, okul bahçesinin dışında da öğrencilerin görebileceği, etkilenebileceği okul çevresi alanlarında tütün ürünleri kullanmamaktadır. NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 90

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU (BAĞIMSIZ ANAOKULLARI İÇİN) 3 c. Sağlıklı Beslenme Evet (E) Hayır(H) No 1 Okul Sağlığı Planında sağlıklı beslenme hizmetlerini içeren amaç ve hedefler belirlenmiştir. 2 Okul/kurum çalışanları sağlıklı yaşam tarzını ve sağlıklı beslenmeyi teşvik edecek şekilde model olmaktadır. 3 Öğrencilerin kahvaltı yapmaları teşvik edilmektedir. 4 Öğrencilerin ara öğün almaları teşvik edilmekte ve uygun süre ayrılmaktadır. 5 Öğrencilerin boy/vücut ağırlığı ölçümleri yılda en az bir kere yapılmakta ve sonuçlar öğrenci ve velilerle paylaşılmaktadır. Okul/kurumun yemekhane hizmeti için 6, 7, 8, ve 9, maddeler değerlendirilmelidir. 6 Yemek yiyebilmek için uygun süre ayrılmaktadır. 7 Yemek listeleri Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanmaktadır. 8 Yemekhane hizmetleri okul yönetimi tarafından ayda en az bir kere yürürlükteki mevzuata göre denetlenmekte ve gerekli durumlarda İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden destek alınmaktadır. 9 Okul/kurumdaki yemekhane ortamları, yiyecek-içecekler, yiyecek-içecek hizmeti sunanların faaliyetleri ilgili mevzuatlara uygun olmalıdır. NOT: Değerlendirmelerde okul/kurum ve eklentileri (yemekhane, kantin, büfe, çay ocağı, atölye vb) dikkate alınacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 91

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU (BAĞIMSIZ ANAOKULLARI İÇİN) PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME SONUÇ TABLOSU Bileşenler* Evet Hayır Sağlık Hizmeti Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Sağlıklı Beslenme • Formlarda yer alan maddeler program bileşenlerinin gereklilikleri olup, tamamı okullar tarafından yerine getirilmelidir. • Herhangi bir maddenin eksik olması ya da hiç olmaması durumunda okulun söz konusu bileşenin gerekliliklerini sağlamadığı kabul edilir. ÖNERİLER 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 92

İlçe Değerlendirme Ekibi Tarafından Yapılması Gereken Çalışmalar FORM - 3. PROGRAM BİLEŞENLERİ DEĞERLENDİRME FORMU (BAĞIMSIZ ANAOKULLARI İÇİN) OKUL DEĞERLENDİRME EKİBİ 27. 12. 2021 …………………………………. . Toplum Sağlığı Merkezi (Adı-Soyadı – İmza) …………………………………. . İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü (Adı-Soyadı – İmza) Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü ………………… Okulu Müdür/Müdür Yardımcısı 93

Sonuç ve Raporlama Form - 4: Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı İl Değerlendirme Sonuçları ü Program kapsamında ilde yapılan tüm çalışmalar Halk Sağlığı Müdürlüğü, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şubesi (varsa Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Şubesi) tarafından Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığına resmi yazı ile bildirilecektir. ü Bildirimler eğitim öğretim yılı sonunda yılda bir kez Form-4 kullanılarak yapılacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Öğrenci İşleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Başkanlığı’na yapılacak bildirimler ise İl Millî Eğitim Müdürlüğü Okul Sağlığı Hizmetlerinden sorumlu Şube Müdürlüğü aracılığı ile gerçekleştirilecektir. Bildirimler eğitim öğretim yılı sonunda yılda bir kez Form-4 kullanılarak yapılacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 94

Sonuçlar EK – 7: FORM - 4. T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI ……………… Halk Sağlığı Müdürlüğü Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı İl Değerlendirme Sonuçları ………. Eğitim-Öğretim Yılı ……. . Dönem Göstergeler İldeki Toplam Okul Sayısı Değerlendirilen Okullardaki Toplam Öğrenci Sayısı Değerlendirilen Okullarda Çalışan Toplam Öğretmen Dışı Personel Sayısı Kademe Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam Sayı *Lise: Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri dahil tüm liseler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 95

Sonuçlar FORM - 4. Bileşenlerin tümü için gereklilikleri tam olarak yerine getirme durumu: Bileşenler Kademe Bileşenlerin tümünü tam yapan Okul Sayısı (a) Değerlendirilen Toplam Okul Sayısı (b) Bileşenlerin tümünü tam yapan Okul Yüzdesi (a/b× 100) Okulöncesi Öğretim İlkokul Sağlık Hizmetleri, Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi, Sağlıklı Beslenme Ortaokul Lise* Toplam *Lise: Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri dahil tüm liseler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 96

Sonuçlar FORM - 4. Periyodik Muayene/izlem, Tarama, Aşı Uygulama Sonuçları Program Adı Kademe Periyodik Muayene/İzlem Okulöncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam Okul Çağı Çocuklarında İşitme Tarama Programı İlkokul 1. Sınıf Ağız-Diş Sağlığı Taramaları Okul Aşı Uygulamaları Periyodik Muayene/izlem, Tarama, Aşı yapılan Öğrenci Sayısı (a) Periyodik Muayene/izlem, Tarama, Aşı Yapılması Gereken Öğrenci sayısı (b) Periyodik izlem/ Tarama, Aşı Uygulanma Yüzdesi (%) (a/b× 100) Okulöncesi Öğretim İlkokul Toplam Da. BT-İPA ( İlkokul 1. Sınıf) KKK ( İlkokul 1. Sınıf) Td (8. sınıf) Diğer (Aşı adı/ uygulanan sınıf) Toplam *Lise: Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri dahil tüm liseler Dağıtılan Materyal Cinsi Afiş Broşür Kitap Diğer Toplam 27. 12. 2021 Adedi Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 97

Sonuçlar FORM - 4. Eğitimler Eğitimin Adı-Konusu Eğitim Kademesi Eğitimlere Katılan Öğrenci Sayısı Eğitimlere Katılan Okul Çalışanı Sayısı Eğitimlere Katılan Veli Sayısı Toplam Katılımcı Sayısı Toplam 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 98

Sonuçlar FORM - 4. Program Bileşenleri Değerlendirme Sonuçları 3 a. Sağlık Hizmetleri Bileşen Adı Sağlık Hizmetleri Kademe Sağlık Hizmetleri bileşenini tam yapan okul sayısı (a) Değerlendirilen Toplam Okul Sayısı (b) Sağlık Hizmetleri bileşenini tam yapan okul yüzdesi (a/b× 100) Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam 3 b. Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Bileşen Adı Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi Kademe Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi bileşenini tam yapan okul sayısı (a) Değerlendirilen Toplam Okul Sayısı (b) Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi bileşenini tam yapan okul yüzdesi (a/b× 100) Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam 3 c. Sağlıklı Beslenme Bileşen Adı Sağlıklı Beslenme Kademe Sağlıklı Beslenme bileşenini tam yapan Okul Sayısı (a) Değerlendirilen Toplam Okul Sayısı (b) Sağlıklı Beslenme Bileşenini tam yapan okul yüzdesi (a/b× 100) Okul Öncesi Öğretim İlkokul Ortaokul Lise* Toplam *Lise: Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri dahil tüm liseler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 99

Okulda Sağlığı Kapsamında Yürütülen Program / Projeler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 100

Okulda Sağlığı Kapsamında Yürütülen Program / Projeler Program/Proje Adı Ağız ve Diş Sağlığı Eğitimi ve Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Çalışmaları Bakanlık Program/Proje Sorumlusu THSK, Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Obezite Diyabet Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Obezite Diyabet Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü THSK, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü HSM İl Program/Proje Sorumlusu HSM , Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü HSM, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şube Müdürlüğü Okulda Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Programı THSK, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü HSM, Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Şb. Md. Okullarda Diyabet Eğitimi Programı THSK, Obezite Diyabet Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü HSM, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şube Müdürlüğü Okul Sütü Programı THSK, Obezite Diyabet Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı MEB, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü HSM, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şube Müdürlüğü Okullarda Şiddetin Önlenmesine Yönelik Çalışmalar MEB, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı Yeşilay MEB, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Beslenme Dostu Okullar Programı Beyaz Bayrak Projesi Büyüme Gelişmenin İzlenmesi Programı Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları Okul Çağı Çocuklarında İşitme Tarama Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü HSM, Çevre Sağlığı Şube Müdürlüğü HSM, Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Şb. Md. HSM, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şube Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalık Kontrol Programları Şube Müdürlüğü HSM, Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Şb. Md. 101

Büyüme Gelişmenin İzlenmesi Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 102

Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi Programı FORM-1: ÖĞRENCİ MUAYENE/İZLEM BİLDİRİM FORMU (EK-3) Ø Form 1, öğrencilerin bağlı bulundukları aile hekimleri tarafından yaş grubuna uygun periyodik olarak yapılan sağlık değerlendirmelerinin okula bildirilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Ø 25. 01. 2013 tarihli ve 28539 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği ve Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü gereğince öğrencilerin aile hekimleri tarafından her yıl periyodik muayene/ izlemleri yapılmalıdır. Ø Muayene/izlem Bakanlıkça yayımlanan rehberler (Bebek Çocuk Ergen İzlem Protokolleri) doğrultusunda yapılmalı ve veriler Aile Hekimliği Bilgi Sistemine girilmeli, Form 1’in bir çıktısı aileye verilerek okula iletilmelidir. Ø Muayene/izlem sırasında aile hekimi tarafından Bebek Çocuk Ergen İzlem Protokolleri doğrultusunda yapılacak hizmetlere ilişkin özet tablo Ek-1’de yer almaktadır. Ø “Okul/Öğretmen Bilgilendirme Notu” bölümü; muayene bitiminde gerekli durumlarda (akut, kronik hastalık, bulaşıcı hastalıklar, engellilik gibi) muayeneyi yapan hekim tarafından doldurulur. Yazılan not hakkında hekim tarafından aile ve çocuğa gerekli açıklama yapılmalı ailenin ve çocuğun görüşü alınmalıdır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 103

Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi Programı 3 yaş 4 yaş 5 yaş 6 yaş 7 yaş 8 yaş 9 yaş 10 -14 Yaş 15 -18 Yaş 19 -21 Yaş EK - 1: ÇOCUK VE ERGEN İZLEMLERİ ÖZET TABLO Boy + + + + + Ağırlık + + + + + Beden Kitle İndeksi + + + + + Kan basıncı + + + + + İŞitme * * * + * * * Görme + * * * * * Gelişimsel değerlendirme + + + + + Sosyal davranışsal Değerlendirme + + + + + YAŞ HEADSSS değerlendirmesi Fizik muayene + + + + + Bağışıklıma * * * + * * Hiperlipidemi risk Değerlendirmesi DiŞ sağlığı + + + + + Danışmanlık + + + + BH/Hac ölçümü + +Mutlaka yapılacak http: //cocukergen. thsk. saglik. gov. tr/Dosya/Dokumanlar/Kitaplar/b_c_e_i_p/b *Değerlendirme sonucunda gerekirse yapılacak ebek_cocuk_erg en_izlem_protokolleri. pof • Aile hekimleri, çocuk ve ergen izlemlerinin tamamından sorumludur. • Çocuk ve ergen izlemlerinin her yıl yapılması gerekmektedir. • Bununla birlikte tabloda yer alan BH/Hac ölçümünün (gerekli durumlar dışında) belirtilen yaş aralıklarında 1’er kez yapılması yeterlidir. Kaynak: Bebek, Çocuk, Ergen İzlem Protokolleri 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 104

Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi Programı FORM-1: ÖĞRENCİ MUAYENE/İZLEM BİLDİRİM FORMU (EK-3) 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 105

Büyüme ve Gelişmenin İzlenmesi Programı ÇOCUK VE ERGEN İZLEM ZAMANLARI VE ARALIKLARI 3. YAŞ izlemi (35. -37. aylar) 12. YAŞ izlemi (139. -150. aylar) 4. YAŞ izlemi (45. -51. aylar) 13. YAŞ izlemi (151. -162. aylar) 5. YAŞ izlemi (57. -63. aylar) 14. YAŞ izlemi (163. -174. aylar) 6. YAŞ izlemi (67. -78. aylar) 15. YAŞ izlemi (175. -186. aylar) 7. YAŞ izlemi (79. -90. aylar) 16. YAŞ izlemi (187. -198. aylar) 8. YAŞ izlemi (91. -102. aylar) 17. YAŞ izlemi (199. -210. aylar) 9. YAŞ izlemi (103. -114. aylar) 18. YAŞ izlemi (211. -222. aylar) 10. YAŞ izlemi (115. -126. aylar) 19. YAŞ izlemi (223. -234. aylar) 11. YAŞ izlemi (127. -138. aylar) 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 106

Okul Çağı Çocuklarında İşitme Tarama Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 107

Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programı Øİşitme kayıpları eğitim dönemindeki çocuklarda okul başarısını ve iletişimi önemli ölçüde düşürmektedir. Ø İşitmenin normal gelişimini engelleyecek risk etmenlerini saptamak ve işitmesi normal olmayan olguları erken dönemde tanımak amacıyla İlköğretim 1. Sınıfa devam eden çocuklara yapılmaktadır. ØTarama programının amacı; okul çağı çocuklarda görülen işitme kaybını erken dönemde saptamak, tanılamak ve rehabilitasyonunu sağlamaktır. ØTest Toplum Sağlığı Merkezlerinde görev yapan ebe, hemşire, sağlık memuru ya da ilde görev yapan odyometristler tarafından, okullarda tarama odyometri cihazı kullanılarak yapılmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 108

Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programı Ø Yapılan testte şüpheli sonuç çıkanlara 48 saat- 1 hafta içinde okulda ya da TSM’nin uygun bir odasında, aynı sağlık personeli tarafından test tekrarı yapılmaktadır. Ø Testte işitme kaybı şüphesi tespit edilen çocuklar o ilde çalışan Kulak Burun Boğaz Hastalıkları (KBB) uzmanına sevk edilecektir. KBB uzmanı tarafından sorun saptanan ya da klinik tanısı konulamayan çocuklar ileri tanı ve tedavi amacıyla referans merkezlere sevk edilmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 109

Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programı Ø Bu kapsamda illerde kamu/özel ilköğretim okullarında 1. sınıfta eğitim gören çocukların taranması, tarama sonuçlarına göre çocukların kulak burun boğaz hastalıkları uzmanlarına yönlendirilmelerinin takibi ve programın izleme ve değerlendirilmesi ile sürdürülebilirliğinin sağlanması için Okul Çağı Çocuklarda İşitme Taraması Programı kamu/özel ilköğretim okullarında 1. sınıfta eğitim gören çocuklara sahada uygulama başlatılmış ve programla ilgili tüm sağlık kuruluşlarına (resmi ve özel) duyuru yapılmıştır. ØTarama programı kapsamında kamu/özel ilköğretim okullarında eğitim gören 1. sınıf öğrencilerine işitme taraması yapılmaya başlanmıştır. Ø Yapılan tarama testleri, birinci basamakta sunulan diğer sağlık hizmetleri gibi ücretsizdir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 110

Okul Çağı Çocuklarda İşitme Tarama Programı Ø İlimizde 2016 yılı Ocak ayında ilköğretim okullarında 1. sınıfta eğitim gören çocukların taraması yapılmaya başlanmıştır. Ø 2015 -2016 Öğretim yılında dört merkez ilçede tarama yapılmış olup, 9. 351 1. sınıf öğrencisi taranmıştır. Ø 2016 -2017 öğretim yılı Nisan ayından itibaren tüm ilçeler tarama yapılmaya başlanmış olup, 21. 498 öğrenciye işitme taraması yapılmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 111

Okullarda Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 112

Okullarda Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı Ø Dünyada olduğu gibi ülkemizde de en sık rastlanan sağlık sorunu olan ağız ve diş sağlığı hastalıkları 0 -6 yaş grubu çocuklarda ilk beş hastalık arasında, 7 -14 yaş grubunda ise ilk sırada yer almaktadır. Ø Toplumda görülme sıklığının yüksek olması nedeniyle bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmekte ve koruyucu sağlık hizmetlerinin uygulanması tüm dünyada kabul görmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 113

Okullarda Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı Ø Bu gerçekten hareketle THSK stratejik planında ‘’Koruyucu ağız diş sağlığı hizmetlerini geliştirerek sürdürmek ‘’ hedefine yer verilmiş ve bu kapsamda ; ü Öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik farkındalık eğitimlerinin yapılması, ü Anasınıfı ve İlkokul öğrencilerine, kademeli olarak florürlü vernik uygulanması , ü Okul Sağlığı çalışmaları kapsamında, anasınıfı ve ilkokul öğrencilerinin ağız ve diş sağlığı muayenelerinin gerçekleştirilmesi için, ‘’Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı’’ başlatılmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 114

Okullarda Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı Ø 2014 -2015 eğitim öğretim yılında 60 ayını doldurmuş anasınıfı öğrencilerine, Ø 2015 -2016 eğitim öğretim yılında da 60 ayını doldurmuş anasınıfı ve ilkokul 1. sınıf öğrencilerine yönelik florürlü vernik uygulaması, anasınıfı, 1, 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilere de ağız diş sağlığı muayenesi ve farkındalık eğitimi yapılmıştır. Ø 2016 -2017 eğitim öğretim yılında ise anasınıfı 1. ve 2. sınıf öğrencilerine iki kez florürlü vernik uygulaması, 1. sınıf öğrencilerine ağız ve diş sağlığı muayenesi ayrıca anasınıfı 1, 2, 3, ve 4. sınıf öğrencilerine farkındalık eğitimi yapılmıştır. Ø Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı Programı kapsamında 2016 -2017 eğitim öğretim yılı florürlü vernik uygulama hedefi % 50 olarak belirlenmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 115

Okullarda Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı Ø Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 2016 -2017 Yılı 1. dönem yapılan 1. tur florürlü vernik uygulamasında hedef gruptaki öğrencilerin % 45 ine ulaşılmıştır. Ø 2. Dönem 2. Tur florürlü vernik uygulamasında hedef gruptaki öğrencilerinde % 49. 6 sına ulaşılmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 116

Beyaz Bayrak Projesi 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 117

Beyaz Bayrak Projesi Ø Okul sağlığının daha iyi düzeye çıkarılması amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığımız arasında 2006 yılından itibaren uygulanmakta olan “Beyaz Bayrak İşbirliği protokolü” 08. 06. 2015 tarihinden itibaren 4 yıl süreyle geçerli olmak üzere yeniden imzalanarak yürürlüğe konulmuştur. Ø Bu protokol ile; eğitim kurumlarının, temizlik ve hijyen konusunda teşvik edilmesi, toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesi, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, yeterli eğitim almış sağlıklı nesiller yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 118

Beyaz Bayrak Projesi Ø Söz konusu protokol kapsamında 08. 06. 2015 tarihi itibarıyla ülke genelinde 58. 945 okuldan 17. 281 okul beyaz bayrak almaya hak kazanmış olup, Ø Eğitim kurumlarımızın temiz ve sağlıklı bir çevreye kavuşturulması sağlanmış, okullar arasında temizlik, hijyen, okul kantini vb. konularda olumlu yönde bir rekabet ortamı oluşturulmuştur. Ø Protokol kapsamında yapılacak çalışmalar ve denetimlerle ülke genelindeki okulların tamamının beyaz bayrak alması suretiyle çocuklarımızın sağlıklı ve hijyenik şartlarda eğitim alması hedeflenmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 119

Beyaz Bayrak Projesi Ø Protokol kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kamu ve özel; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liseler ile mesleki eğitim merkezi, halk eğitim merkezi, eğitim uygulama okulu ve iş sağlığı eğitim merkezleri Beyaz Bayraklı okul olabilmektedir. Ø "Beyaz bayrak eğitim kurumu denetim formu"nda belirtilen kriterlere uygun olan eğitim kurumları başvuru formu ile İl Milli Eğitim Müdürlüklerine başvuru yapabilirler. Ø Başvuruda bulunan eğitim kurumlarının denetimleri 2 ay içerisinde gerçekleştirilir. Okul denetimlerine çıkılmadan önce denetim yapılacak tarih aralığı eğitim kurumlarına bildirilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 120

Beyaz Bayrak Projesi Değerlendirme sonucunda ; Ø Toplamda 100 üzerinden 90 puan alan eğitim kurumları; Ø Spor salonu, tiyatro salonu, atölye ve laboratuvardan hiçbirisi bulunmayan eğitim kurumlarından 97 üzerinden 87 puan alanlar; ØKantini bulunmayan eğitim kurumlarında 74 üzerinden 67 puan alanlar; Ø Spor salonu, tiyatro salonu, atölye, laboratuvar ve kantin/kooperatif yemekhane bölümlerinden hiçbirisi bulunmayan eğitim kurumlarında 71 üzerinden 64 puan alanlar, "Beyaz Bayrak" almaya hak kazanır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 121

Beyaz Bayrak Projesi Ø Değerlendirme sonucu "Beyaz Bayrak" almaya hak kazanan eğitim kurumlarına verilecek sertifikalar, Halk Sağlığı Müdürü ve İl Milli Eğitim Müdürü tarafından onaylanır. Ø Değerlendirme sonucunda "Beyaz Bayrak" almaya hak kazanan eğitim kurumlarına, ü Okul sağlığını ve temizliğini simgeleyen "Sertifika“, ü Milli Eğitim Bakanlığınca "Beyaz Bayrak" , ü Sağlık Bakanlığınca "Pirinç Levha" verilecektir. Ø Verilen "Sertifika", "Beyaz Bayrak" ve "Pirinç Levha" 3 (ü)ç yıllık süre ile geçerli olup, üçüncü yılın sonunda eğitim kurumlarınca başvuru yapılır, ilgili denetim komisyonunca yapılan denetim sonucunda belirlenen kriterleri devam ettiremeyen veya başvuru yapmayan eğitim kurumuna verilen; "Pirinç Levha" ve "Beyaz Bayrak" geri alınır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 122

Beyaz Bayrak Projesi Ø Değerlendirme sonucunda gerekli puanı alamayan eğitim kurumları denetimden en az 3 ay sonra tekrar başvuru yapabilir. Ø İlimizde toplam 247 Okul Beyaz Bayrak almaya hak kazanmıştır. Ø Beyaz Bayraklı okul yüzdesi % 22, 4 olup bakanlığımızca % 80 olması hedeflenmiştir. Ø Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından başvuruda bulunmamış diğer okullarında Beyaz Bayrak ’a başvurmaları teşvik edilmelidir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 123

Beyaz Bayrak Projesi Pirinç Levha Sertifika Beyaz Bayrak 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 124

Beslenme Dostu Okullar Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 125

Beslenme Dostu Okullar Programı Ø Beslenme Dostu Okullar Programı koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında 21. 01. 2010 tarihinden itibaren ülkemizde yürütülmektedir. Ø Programın amacı ülke genelinde okullardaki öğrencilerin sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam konularında desteklenmesi ve teşvik edilmesi ve bu konuda yapılan iyi uygulamaların desteklenmesi ile okul sağlığının geliştirilmesidir. ØProgram Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ve özel olmak üzere kreşler hariç okul öncesi (anaokulu), ilkokulu, ortaokul ve liseler ile mesleki eğitim merkezleri, özel eğitim uygulama ve iş eğitim merkezlerini kapsamaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 126

Beslenme Dostu Okullar Programı ØOkulların Beslenme Dostu Okul Programına başvurabilmeleri için ‘’Beyaz Bayrak Sertifikası’’ sahibi olması gerekmektedir. Okulun sertifikası güncel (süresi dolmamış) olmalı ya da okul Beyaz Bayrak denetimi geçirmiş, sertifikası henüz basılmamış ancak sertifika almaya hak kazanmış okul olmalıdır. ØOkullar başvuru yapabilmeleri Beslenme Dostu Okul kriterlerini yerine getirmiş olmalı ve ‘’Başvuru Dosyasını’’ hazırlamış olmalıdırlar. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 127

Beslenme Dostu Okullar Programı Başvuru Dosyası içinde; Ø Beyaz Bayrak sertifikasının örneği, Ø Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam Ekibi üye listesi, § Müdür veya görevlendirilen müdür yardımcısı § Öğretmenler ( Varsa branş öğretmenleri ) § Öğrenci temsilcileri, § Veliler, § Okul çalışanı ( Memur, hizmetli) § Yemekhane çalışanı (varsa) ve kantin çalışanı (varsa) oluşmalıdır. § Gerekli görülmesi halinde toplantılara; kamu kurumlarından (belediye, muhtarlık, İlçe Tarım Müdürlüğü, İlçe Sağlık Müdürlüğü vb. ) ve/veya sivil toplum kuruluşlarından bir temsilci davet edilebilir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 128

Beslenme Dostu Okullar Programı Başvuru Dosyası içinde; ØEkip tarafından hazırlanan okula özgü yıllık ‘’Beslenme Dostu Okul Planı’’ Ø Plan kapsamında gerçekleştirilen etkinliklere ait belgeler (fotoğraf, kayıt/katılım listeleri, afiş, broşür vb. ) yer almalıdır. Ø Dosya hazırlığını tamamlayan okul başvuruda bulunabilir. Başvuru dosyası hazırlamayan okulun başvurusu kabul edilmeyecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 129

Beslenme Dostu Okullar Programı Ø Başvuru yapan okulun Başvuru Dosyası başvuru aşamasında İl Millî Eğitim Müdürlüğünce incelenir. İl Millî Eğitim Müdürlüğünce yapılan incelemede temel koşulların varlığı kontrol edilir. Temel koşullar: Başvuru Dosyasının varlığı ve dosya içeriğinin tam olmasıdır. Ø Dosya içeriği tam ise, başvurusu ile birlikte okulun dosyası incelenmek üzere İl Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser/ Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Şube Müdürlüğüne iletilir. Halk Sağlığı Müdürlüğünce dosya içeriklerinin uygunluğu incelenir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 130

Beslenme Dostu Okullar Programı Ø Dosyasının içeriği tam ve uygun olan okul, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nden ikişer yetkilinin katılımı ile oluşturulan “Denetim Ekibi” tarafından EK-2: Beslenme Dostu Okul Denetim Formu ile okulların açık olduğu dönemde (eğitim öğretim takvimi içinde) okul ziyareti ile denetlenir. Ø Yapılan denetim sonucunda en az 75 puan alan okul Beslenme Dostu Okul olmaya hak kazanır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 131

Beslenme Dostu Okullar Programı Ø Sertifika alan okul her eğitim- öğretim yılında bir kez değerlendirilir. Ø Sertifika düzenleme tarihinden itibaren 3 (üç) yıl geçerlidir. Ø Üç yıllık süresi dolan ve değerlendirme sonucunda koşulların devamını sağlayan okula yeni tarihli sertifika düzenlenir. Ø İlimiz genelinde 18 okul ‘’Beslenme Dostu Okul ‘’olmaya hak kazanmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 132

Beslenme Dostu Okullar Programı 27. 12. 2021 Yıllara Göre Dağılım Özel Kamu Toplam 2015 0 2 2 2016 0 6 6 2017 1 9 10 TOPLAM 1 17 18 İlçelere Göre Dağılım Özel Kamu Toplam Mezitli 1 8 9 Toroslar 0 2 2 Yenişehir 0 7 7 TOPLAM 1 17 18 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 133

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 134

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları Ø Bağışıklama hizmetleri, aşıyla korunabilir hastalıkların, buna bağlı sakatlık ve ölümlerin önlenmesi açısından çocuklara yönelik en önemli toplum sağlığı müdaheleleri arasında yer almaktadır. Ø Bakanlığımız tarafından yürütülen Genişletilmiş Bağışıklama Programı Kapsamında Boğmaca, Difteri, Tetanoz, Kızamık, Kabakulak, Tüberküloz, Çocuk Felci, Hepatit A, Hepatit B, Suçiçeği, Hemofilus, influenza tip b ye bağlı hastalıklar ile Streptokokus pnömonia’ ya bağlı invaziv pnömokokal hastalıklara karşı aşı uygulanmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 135

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları 2016 - 2017 Yılında Eğitim Öğretim Döneminde ; Ø İlköğretim 1. sınıfta öğrenim gören öğrencilere Da. BT-İPA (Difteri+Boğmaca+Tetanoz+Çocuk Felci/Dörtlü Karma) ve KKK (Kızamık+Kızamıkçık+Kabakulak) aşıları, Ø Ortaokul 4. sınıfta (8. Sınıfta) öğrenim gören öğrencilere ise Td (Tetanoz+Difteri) aşısı uygulanmıştır. Ø Bu dönemden itibaren anasınıfına devam eden 48 -66 aylık çocuklara yönelik KKK aşısı uygulaması yapılmayacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 136

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları Ø Aşı uygulaması konusunda okullarda görevli öğretmenlere yönelik bilgilendirme toplantıları düzenlenmesi sağlanacaktır. Ø Mevzuatımıza göre aşı uygulamalarından önce bilgilendirmenin yazılı veya sözlü olarak yapılması zorunlu olup, onamın alınması zorunlu değildir. Ø Velinin uygulamayı reddi halinde, bu durumun aşı uygulamasına dair yazılı belge kayda alınması gerekmektedir. Ø Konu hakkında Milli Eğitim Bakanlığı ilgi yazı ile bilgilendirilmiş olup, aşı uygulamaları öncesinde; ekte gönderilen Okul Çağı Aşılaması Veli Bilgi Notu’nun Milli Eğitim Müdürlüğü/Okul Müdürlükleri aracılığı ile velilere ulaştırılması sağlanacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 137

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları Ø Veli tarafından aşı uygulamasının reddi halinde; söz konusu durumun, çocuğun kayıtlı olduğu aile hekimine bildirilmesi ve aile hekimi aracılığıyla aşının yararları, uygulanmaması durumunda sonuçları, aşıların içeriği, güvenliği konularında veliye yüze eğitim verilmesi sağlanmalıdır. Ø Buna rağmen aşı uygulamasına izin verilmemesi durumunda aile hekimlerinde bulunan İzlem/Aşı Durumu Bilgilendirme Onam Formu’nun doldurulması ve formun aile hekimliği biriminde saklanması gerekmektedir. Ø Okula giden aşı ekipleri okulda bulunmayan çocukların listesini ilgili aile hekimlerine ulaştıracak ve aile hekimleri tarafından bu çocuklara ulaşılarak aşıları tamamlanacak ve TSM’lere bildirilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 138

Okul Çağı Çocuklarının Aşılamaları Okul Aşı Uygulamaları Aşı Yapılması Gereken Öğrenci Sayısı Aşı Yapılan Öğrenci Yüzdesi Da. BT-IPA (İlkokul, 1. Sınıf) 27. 163 27. 569 101, 5 KKK (İlkokul, 1. sınıf) 27. 163 10. 433 38, 4 Td (Tetanoz, Difteri) (Ortaokul 8. sınıf) 24. 940 25368 102 Aşının Adı Not: Okullarda aşılama öncesinde gerekli hazırlıkların okul yönetimlerince yeterince yapılmaması nedeniyle hedef öğrencilerin tamamına ulaşmakta problemler yaşanmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 139

Okul Sütü Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 140

Okul Sütü Programı Ø Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Ulusal Süt Konseyince ortaklaşa yürütülen Okul Sütü Programı’nın amacı, öğrencilere süt içme alışkanlığını kazandırmak, yeterli ve dengeli beslenmelerine katkıda bulunarak sağlıklı büyüme ve gelişmelerini sağlamaktır. Ø Okul Sütü Programı Uygulama Esaslar Hakkındaki 2015/7837 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 10. 07. 2015 tarih ve 29412 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış, karar gereğince de 2016/38 sayılı Okul Sütü Programı Uygulama Tebliği 18. 08. 2016 tarih ve 29805 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 141

Okul Sütü Programı ØOkul Sütü Programı 2015 -2016 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde başlamış olup, bağımsız anaokulu, uygulama sınıfı, anasınıfı ve ilkokul öğrencilerine haftada 3 gün, 200 ml, yağlı, sade UHT içme sütü dağıtılmaktadır. Not: Özel okullara süt dağıtımı isteğe bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 142

Okul Sütü Programı Okul sütü programı; Ø� Okul çağı çocuklarının süt ve sağlık üzerine etkisi konusunda bilinçlenmelerini sağlar, Ø� Çocuklara sağlıklı büyüme ve gelişmeleri için kalsiyum ve proteinden zengin olan sütü içme alışkanlığı kazandırılmasını teşvik eder, Ø� Süt içme olanağı sunarak sağlıklı beslenmelerine destek olur, Ø� Sağlıklı ve hijyenik süt tüketiminin yaygınlaşmasını sağlar, Ø� Süt üretimin artırılmasını teşvik eder, Ø� Süt arzı fazlalığının değerlendirilmesini sağlayarak, üretimde istikrarı sağlar. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 143

Okullarda Diyabet Eğitim Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 144

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø� Tip 1 diyabet, çocukluk çağının sık görülen kronik hastalıklarından olup tedavide insülin kullanılması, kan şekeri takibi gibi uygulamalar nedeniyle yakın takip gerektirir. Ø Ülkemizde çoğu okul yaşında 15. 000 civarında diyabetli çocuğun olduğu ve her yıl 1. 500 -1. 700 civarında çocuğa Tip 1 diyabet tanısı konduğu tahmin edilmektedir. Tip 1 diyabet yakın takip gerektirmesi nedeni ile haftada 7 gün ve 24 saat bakımı gerektirir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 145

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø Diyabetli çocuklar okula başladıklarında ise aynı şekilde kan şekerlerinin okul saatlerinde bakılması ve insülin yapılması uzun ve kısa dönemli komplikasyonların önlenmesi açısından önemlidir. Ø Bu nedenle okulda öğretmenlerin, yöneticilerin, okul hemşiresinin ve personelinin diyabet konusunda bilgili ve bilinçli olması diyabetli çocuğun hayatını kolaylaştırmanın yanı sıra okulda gelişebilecek ağır hipoglisemi diyabetik ketoasidoz gibi komplikasyonları ve sonuçlarını önler. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 146

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø Ülkemizde diyabetli çocukların okuldaki bakımı için hazırlanmış bir program bulunmamaktadır. Ø Belirtilen öneriler diyabetli çocukların okuldaki bakım ve izlemlerinin geliştirilmesi için hazırlanmış ve gerekli onaylar alınarak resmiyet kazanmış bir program niteliği taşımaktadır. Ø Okul yöneticilerin bu program doğrultusunda gerekli önlemleri almaları gerekmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 147

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø Okullarda Diyabet Programı hakkında Sağlık Bakanlığı THSK Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü ve Çocuk Endokrinoloji Diyabet Derneği arasında 20. 02. 2014 tarihinde protokol imzalanmış olup, yürürlüğe girmiştir. Ø Protokol süresi 3 (üç) yıl geçerli olup, güncellemesi söz konusu kurumlar arasında yapılacaktır. Ø Protokolün amacı, ülke genelinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda «Türkiye Diyabet Kontrol Programı» ve «Türkiye Obezite Kontrol Programı» kapsamında, çocuklarda diyabet bulguları ve diyabetli çocukların okullarda bakımı konularında eğitim ve farkındalığın sağlanması, çocuklarda şişmanlığın önlenmesi ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması faaliyetleri yoluyla sağlıklı nesillerin yetişmesine katkıda bulunmaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 148

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø Okullarda Diyabet Programı’nın kapsamı, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Çocuk Endokrinoloji Diyabet Derneği arasında ülke genelinde resmi ve özel eğitim kurumlarındaki öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerinin çocuklarda diyabetin erken tanısı ve diyabetli öğrencilerin okuldaki bakımı konularındaki yeterliliklerini geliştirme çalışmalarını içeren konularda işbirliği yapılması ile ilgili esas, usul ve yükümlülükleri kapsar. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 149

Okullarda Diyabet Eğitim Programı Ø «Türkiye’de Diyabeti Önleme ve Kontrol Programı» kapsamında Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından hazırlanan «Diyabetle Sağlıklı Yaşam Projesi» kapsamında 2013 yılından itibaren lise 9. ve 10. sınıf öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik diyabet ile ilgili genel bilgiler, öğrencilerin ve öğretmenlerin diyabetli bir öğrenciye yaklaşımı hakkında eğitim çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar her sene devam etmekte olup, 2017 yılı ilk 5 ay içerisinde 30. 720 öğrenci ve 988 öğretmen olmak üzere toplam 31. 708 kişiye eğitim çalışması yapılmıştır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 150

Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 151

Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi Ø T. C. Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulan Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi de Dünya Sağlık Örgütü önerileri doğrultusunda hazırlanmış ve her yaş grubuna yönelik fiziksel aktivite önerilerini içermektedir. Ø Sağlık Bakanlığı tarafından toplumun obezite ile mücadele konusunda bilgi düzeyini artırmak, yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı kazanmasını teşvik etmek amacıyla 29. 09. 2010 tarihli ve 27714 sayılı Resmi Gazetede Başbakanlık Genelgesi olarak yayımlanan “Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” yürütülmektedir. Ø Bu programın B. 2 başlığı “Okullarda Obezite ile Mücadele, Yeterli ve Dengeli Beslenme ve Düzenli Fiziksel Aktivite Alışkanlığının Kazandırılması” başlığı altında çocuklarda fiziksel aktivite alışkanlığının kazandırılması hedeflenmektedir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 152

Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi Ø Bakanlığımızca Sağlıklı Beslenme ve Fiziksel Aktivite ilgili MEB’e önerileri sunularak bilim kurulu kararı ile “Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi” geliştirilmiştir. Ø Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi eğitim ve öğretim yılı başında ve sonunda olmak üzere yılda 2 kez verilecek olup uygulamada mekik, şınav, otur-uzan esneklik ölçümü, vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçümü değerlendirilecektir. Ø Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi ana karnedeki beden eğitimi ve spor ders notunu etkilemeyecek ve çocuklara ait bilgiler gizli tutulup her çocuğun kendi ailesiyle paylaşılacaktır. E-okul veri tabanından da velilerin diğer karne notlarına erişimleri gibi Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesine de ulaşımlarının sağlanmasına çalışılacaktır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 153

Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi Ø “Fiziksel Aktivite Uygunluk Karnesi” çalışmasına 2016 -2017 yılı eğitim-öğretim dönemi içerisinde başlanmıştır. Ø Gelecek döneme ait eğitim-öğretim dönemleri için ise, 15 Nisan-15 Mayıs tarihleri arasında yılda 2 kere olmak üzere çocukların mekik, şınav, otur-uzan esneklik ölçümü, vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçümü yapılarak, büyüme ve gelişmeleri takip edilecektir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 154

Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 155

Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı Ø Türkiye Yeşilay Cemiyeti ve Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü iş birliğinde geliştirilen, okul ve aile tabanlı yöntemleri bir araya getirerek toplum genelinde bağımlılık konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlayan ‘’Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programını’’ (TBM) geliştirmiştir. Ø Bu eğitim programı ile sigara, alkol, uyuşturucu madde, teknoloji gibi çeşitli bağımlılıklarla ilgili olarak başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumun genelinde farkındalığın arttırılması ve bu maddelerin kullanımının bilgi ve bilinçle önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 156

Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı Ø Türkiye Bağımlılıklarla Mücadele Eğitim Programı (TBM)” ülkemizde yaşayan çocuk ve gençlerin daha güvenli ve sağlıklı bir hayat sürdürmelerine katkıda bulunmak amacıyla yeni neslin bağımlılıklarla ilgili bilinç düzeylerini arttırmayı hedeflemektedir. Ø Türkiye’de ilk defa bağımlılıkla mücadele de bu kadar büyük hedef kitleye hitap eden bir program meydana getirilmiştir. Ø Bu program konu alan uzmanlarının desteği ile ülkenin sosyolojik yapısı, ihtiyaçları ve mevcut eğitim sistemi göz önüne alınarak tüm Türkiye’de uygulanabilecek bir şekilde geliştirilmiştir. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 157

Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı Ø Eğitim programında kullanılan tüm içerikler Yeşilay Bilim Kurulu’nun da içinde bulunduğu profesyonel bir uzman kadrosu tarafından bilimsel temelli yaklaşım ile her yaş seviyesine uygun, bilimsel, kanıta dayalı ve modüler olarak hazırlanmıştır. Ø TBM öğrencilerin önleme bağlamındaki temel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilmiş olup ‘’Tütün Bağımlılığı’’, ‘’Alkol Bağımlılığı’’, ‘’Madde Bağımlılığı’’, ‘’Teknoloji Bağımlılığı’’ ve ‘’Sağlıklı Yaşama’’ olmak üzere 5 alanda, anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileri ile yetişkinler için hazırlanmış, kazanım temelli toplam 18 modülden oluşmaktadır. 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 158

Teşekkürler 27. 12. 2021 Mersin Halk Sağlığı Müdürlüğü 159