Kadn ve G G deneyimi boyunca saln gelitirilmesi

Kadın ve Göç: Göç deneyimi boyunca sağlığın geliştirilmesi Blandine Mollard – Proje Görevlisi, Toplumsal Cinsiyet Konuları Koordinasyonu, Uluslar arası Göç Organizasyonu Hacettepe Üniversitesi Sempozyum 11 Mart 2010

Ana hatlar ♦ Günümüzde kadın göçünün incelenmesi ♦ Kadınların göçünden dolayı ortaya çıkan sağlık sorunları ve olanakları ♦ İleriki eylemler için Uluslararası Göç Organizasyonu’nun tepkileri ve fikirleri 2

Küresel açıdan: neredeyse eşit sayılar: • 2010’da, kayıt altındaki göçmenlerin % 49’u kadındır. • Geçen 50 yıldır göç eden kadınlar neredeyse erkekler kadar. 1960’da, kadınlar göç edenlerin % 47’sini oluşturuyordu. 3

Bölgesel açıdan: büyük farklılıklar Gidilen bölgeler: • Afrika (46. 8%): kadın göçünde daimi artış • Asya (44. 6%): bazı ülkelerde kadın göçü hakim. • Avrupa (52. 3%): 2010’da kadın göçmenler bütün göçmenleri temsil edecek • Kuzey ve Latin Amerika ve Karayipler: % 50 • Arap Bölgesi: Erkek göçmenler kadınları fazlasıyla geçmekte • Türkiye: 2010’da, göçmenlerin % 52’si kadın olacak 4

Kadınlar nasıl göç eder? • İstekli göç: – İş göçmenleri (usule uygun/usulsüz), uzun süreli, mevsimlik/kısa süreli – Aile birleşmesi içinde ikincil göçmenler Daha bağımsız göç ederler • Zorunlu göç: – Mülteciler ya da sığınak arayanlar – İnsan ticareti kurbanları Zorunlu göçler, kadınlar için cinsiyete özel riskler taşır 5

Göç nedenleri Kadınlar da erkekler gibi bazı belirleyici faktörlerden etkilenirler: • Yoksulluk • Kargaşa • İş pazarı talebi • Ücret farklılıkları • Yurt dışı bağlantıları Cinsiyet, göç sürecinin koşullarını ve sonuçlarını güçlü bir şekilde etkiler. 6

Göçmenlerin sağlık statülerinde toplumsal cinsiyetin belirleyiciliği Göçten önce: Toplumsal cinsiyet, eğitim Toplumsal cinsiyet, fırsatlarını, bilgiye ulaşmayı, sağlık bilgisini ve statüsünü, aile sorumluluklarını ve şiddet/ayrımcılık deneyimlerini etkiler. Göç kanallarının seçimi–kaçakçılara öncelik, sığınak olanaklarında bilgi yokluğu, … İnsan ticaretinin savunmasızlığı, ailede ya da yakın partnerde ihanet. Göç deneyimlerinde, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin aşamaları. 7

Göçmenlerin sağlık statülerinde toplumsal cinsiyetin belirleyiciliği Yolculukta: Yolculuk yaparken, özellikle zorunlu/yasadışı göç durumlarında: Kadınlar ve göçmenler olarak çifte zayıflık Kaçakçılar, diğer göçmenler, polisler ve sınır idare görevlileri tarafından yüksek riskli fiziksel ve cinsel taciz… Hijyen olanaklarına sınırlı erişim. Üreme ya da gebelik önleyici sağlık hizmetlerine ulaşamama. HIV/AIDS ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarda yüksek risk. Alıkonma ya da sınır dışı etme durumunda, yüksek oranda tecavüz tehlikesi ve hamile kadınlar için artış gösteren hassasiyet. 8

Göçmenlerin sağlık statülerinde toplumsal cinsiyetin belirleyiciliği Gidilecek ülkelerde: Toplumsal cinsiyet göçmen kadınların sahip olacağı yasal statüyü Toplumsal cinsiyet ve iş piyasasına girme olanaklarını etkiler. Bağımlılık ve ev içi şiddeti bildirme isteksizliği yaratarak, göçmen kadınların göç statüleri, çoğunlukla eşlerine, babalarına ya da iş verenlerine bağlıdır. Yasadışı göçmenler, sınır dışı edilme korkusuyla sağlık hizmetlerine erişim için isteksizdir. Göçmen kadınlar, düşük kaliteli, sağlık ve yaralanma risklerinin yüksek olduğu ve psikolojik, fiziksel ve cinsel sömürüye açık işlerde yoğunlaşırlar. 9

Göçmenlerin sağlık statülerinde toplumsal cinsiyetin belirleyiciliği Gidilecek ülkelerde: Toplumsal cinsiyet ev sahibi olan toplumda, kadınların sosyal açıdan kaynaşacakları fırsatları etkiler. Dil yetkinliği ve kültürel engeller, sağlık bilgileri ve hizmetlerine erişimi etkiler. Göçmen yanlısı sağlık hizmetlerinin eksikliği, kadınların üzerinde ölçülemeyecek bir etkiye sahiptir. Aile planlaması hizmetlerinin eksikliği, istenmeyen gebelik oranlarını artırır. 10

Göçmenlerin sağlık statülerinde toplumsal cinsiyetin belirleyiciliği Gidilecek ülkelerde: Kaynaşmanın zor olduğu durumlarda, göçmen kadınlar, ev içi Kaynaşmanın zor olduğu durumlarda şiddete ya da sağlıklarına önemli etkileri olacak zarar verici geleneksel uygulamalara maruz kalabilirler: – – Zorunlu ve erken evlilikler Namus suçları Çeyizle ilgili şiddet Kadın sünneti Bu tür sağlık sonuçları, onların kaynaşmasına ciddi bir şekilde engel olur. 11

Göç sağlık için fırsatlar sağlar Göç, toplumsal cinsiyet ilişkilerini ya eşitsizlikleri sürdürmek ya da eşitsizliklere karşı çıkmak olarak etkileyebilir. Göçmenlerin geride kalanlara gönderdikleri para, onların sağlık, yemek ve eğitim masraflarını destekleyebilir ve böylece refah düzeylerini arttırır. Geride kalan aileler ya da göçmenler için yeni roller ve davranışlar: Geliri sağlama, toplumda karar verme aşamasında etkin katılım; Göç, göçmen ailelerde yeni normları tetikler: Daha büyük yaşta evlilik, daha az doğurganlık, kızlar için daha fazla eğitim umudu, daha fazla iş gücüne katılım. İnsan Gelişim Raporu 2009 Kadının ev içindeki statüsünün değişimi, kendisine ve çocuklarına daha iyi sağlık olanakları sağlayabilir fakat toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti de tetikleyebilir. 12

Göçmen kadının sağlık engelleri § Pek çok hükümetin sağlık gözetimi, göçmenlerin sağlık statüleriyle uyuşmaz (veri eksikliği) § Göçmenler politika ve programlara dahil edilmezler § Sektörlerle koordinasyon eksikliği (sağlık, göç, iş vs. ) § İnsan ticareti kurbanları çoğunlukla belirlenemez ve uygun sağlık servislerine ulaşamaz 13

Uluslar arası Göç Organizasyonunun Önerileri • Araştırma ve poliçe rehberliği • Göçmenler için sağlık desteği – HIV/AIDS – Üreme sağlığı – Toplumsal cinsiyet ve cinsel dayanaklı şiddetin engellenmesi • İnsan ticaretini engellemek için bilgi kampanyaları • Sağlık hizmeti sağlayan kişilerin eğitilmesi • İstismar kurbanı olan göçmenlere doğrudan yardım 14

Anahtar Projeler Araştırma: • • • Uluslararası Göç Organizasyonu: “Çalınan Gülümsemeler: Avrupa’da İnsan Ticareti Mağduru Olan Kadınlar ve Gençlerin Fiziksel ve Ruhsal Sağlık Sorunları” 15 -45 yaşları arasında insan ticareti mağduru kadınlar Gelenlerin % 92’si seks işçiliğine zorlanmış %76’sı kaçakçılar tarafından fiziksel saldırıya maruz kalmış %90’ı cinsel şiddet yaşamış Şiddeti tahmin edebilmekten yoksunluk Eşzamanlı ve ciddi fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarının belirtileri %44’üne cinsel yolla bulaşan hastalıklardan teşhis konulmuş %17’si bu zaman sürecinde en az bir kürtaj yaptırmış %95’i depresyon belirtileri göstermiş %56’sı travma sonrası yayılan stres bozukluğunun belirtilerini göstermiş. 15

Anahtar Projeler: İnsan Ticaretini Engelleme: Programı aracılığıyla, Uluslararası Göç Organizasyonu insan ticareti kurbanlarının üçte birinin anneler olduğunu ortaya koymaktadır. Uluslararası Göç Organizasyonu, insan ticaretinin çocuklar ve aileler üzerindeki etkisinin farkındalığını arttırmak için yurt çapında halkı bilgilendirme kampanyası başlattı. ”Annemi Gördün mü? ” diye adlandırılan bir reklam Türkiye’nin her yerinde televizyon kanallarında ve sinemalarda yayınlandı. “Uluslararası Göç Organizasyonu Türkiye” 2005 Mayıstan beri insan ticareti mağdurları için hükümetin sahip olduğu 157 tane yardım ağını organize etti ve onlara yardımcı oldu. 2010 Şubat ayı itibariyle, 157 yardım ağı Türkiye’de 165 insan kaçakçılığına mağdur olan kişinin kurtarılmasını organize etti. 16

Anahtar Projeler: Araştırma ve Rehberlik: İnsan Ticareti Mağdurları İçin Bakım: Sağlık Hizmeti sağlayanlar İçin Rehberlik • Mağdurlara sağlık hizmetlerinin yaklaşımını güçlendirmek • Sağlık hizmeti sağlayanlar için kanıtlara dayalı araçlar sağlamak • Pratik ve klinik dışı tavsiyeler sağlamak • Karşılabilecek bazı sağlık sorunlarını önceden fark etmek • İnsan ticareti mağdurlarına sağlık hizmeti sağlamak için güvenli ve düzgün yaklaşımları belirlemek. 17

Anahtar Projeler: Sağlık hizmeti sağlayanları eğitme Kadın sünnetini ele alma Ceneva’da dört milyon topluluk arasında kadın sünnetini ele alan bir projenin parçası olarak, Uluslararası Göç Organizasyonu sağlık uzmanlarını bilgilendiriyor ve duyarlılaştırıyor. Kadın sünnetinin kadınların ve kızların üreme, cinsel ve ruhsal sağlıkları üzerindeki sonuçları hakkında onları bilgilendirmek, En iyi tıbbi bakım ve psikolojik destek sağlamak için en iyi uygulamaların yapılmasına teşvik etmek, Kızların korunması için ağlar oluşturmak gibi amaçlardan dolayı bir sempozyum düzenlendi. 18

Anahtar Tavsiyeler: • Bilgi toplamasını arttırmak • Göçmen kadınların programlarda ve politikalarda var olmasını desteklemek • Göçmen kadınların kendilerinin derecelendirme yaptığı sağlık servislerindeki engelleri kaldırmak (göçmen statüsüne bakılmaksızın) • En savunmasız göçmenler (şiddet kurbanı olan kadın göçmenler) için sağlık yardımı imkanını arttırmak • Kadınların ve kızların sömürülmesinin ve kaçakçılığın temel nedeni olarak kadınlara karşı şiddet kültürünü yok etmek için adımlar geliştirmek • Göçmenler arasında cinsiyete dayalı şiddete tepki toplamak için sağlık hizmeti sağlayan kişileri eğitmek • Herkesin yararı için normal göçe teşvik etmek 19

Anahtar Mesajlar: • Kadın göçmenler göçün her aşamasında toplumsal cinsiyete dayalı şiddetten acı çekmekte ve çeşitli sorunlarla karşılaşabilmektedir. • Göç bir sağlık riski değildir fakat göç sürecinde oluşan koşullar artan sorunlara yol açabilir. • Kapsamlı üreme sağlığı servislerine ulaşmalarında ortaya çıkan problemler göçmen kadınların sağlığını etkilemektedir. 20

Teşekkür Ederim !