13 05 2012 YER HEKML SINAV SORULARI 1

13. 05. 2012 İŞYERİ HEKİMLİĞİ SINAV SORULARI 1

1. Meslek hastalıklarından korunma uygulamalarına ilişkin ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşe giriş muayenesinin amacı uygun işe yerleştirmedir. • B) Aralıklı kontrol muayenesinin amacı erken tanı ve tedavidir. • C) Maske gibi kişisel koruyucu donanımlar öncelikle tercih edilecek korunma yöntemi olmalıdır. • D) Sağlık eğitimi tıbbi korunma yöntemlerinden birisidir. 2

• 2. Hekimlere “Hastalarınıza mesleğini sorunuz. ” öğüdünde bulunan ve iş sağlığı çalışmalarına önemli katkıları olan İtalyan hekim aşağıdakilerden hangisidir? • A) Bernardino Ramazzini • B) Georgius Agricola • C) Paracelsus • D) Hipokrat 3

“hastalara mesleklerini sorunuz” İç hastalıkları uzmanı olan ve İtalya’da fabrika hekimliği yapan Ramazzini, yazdığı meslek hastalıkları ve tedavileri kitabı sonraki yüzyıllarda da kullanılmış ve referans eser olarak kabul görmüştür. ‘De Morbis Artificum Diatriba’_Çalışanların hastalıkları Bernardino Ramazzini (1663 -1714) 4

• 3. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütümüne ilişkin olarak aşağıdaki ilkelerden hangisi yanlıştır? • A) Bütün çalışanları kapsamalıdır. • B) Koruyucu yaklaşımlar öncelikli olmalıdır. • C) Multidisipliner yaklaşımla yürütülmelidir. • D) Kaynakta kontrol yerine kişisel koruyucu donanım kullanılmasına öncelik verilmelidir. 5

• 4. İş sağlığı ve güvenliği kültürüne ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) Önleme prensibine öncelik verilmelidir. • B) Hak, sorumluluk ve ödevlerin açıkça tanımlanmasına gerek yoktur. • C) Sağlıklı ve güvenlikli bir çalışma ortamına sahip olma hakkına herkes saygı göstermelidir. • D) İşveren ve işçiler sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasında aktif olarak yer almalıdır. 6

• 5. Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği konusunda ihtiyaç, öncelik, politika ve stratejilerin belirlenmesi konularında faaliyet gösteren, tarafların görüş ve düşüncelerini almak üzere oluşturulmuş platform aşağıdakilerden hangisidir? • A) Sosyal Güvenlik Kurumu • B) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi • C) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü • D) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi 7

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ • Konseyin kuruluş amacı • MADDE 4 – (1) Konsey, ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere kurulmuştur. • Çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevcut şartlarının iyileştirilmesi ve güvenlik kültürünün ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla üyelerin işbirliği içinde çalışmasını esas alır. • İş sağlığı ve güvenliği alanında ülke politikalarını oluşturmada tarafların görüş ve düşüncelerinin alınmasını sağlar. 8

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ • Konseyin oluşumu • MADDE 5 – (1) Konsey, Müsteşarın başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: • a) Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir genel müdür, • b) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığından ilgili birer genel müdür, • c) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı, 9

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ • ç) İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi, • d) İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin kararı ile belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla iki temsilci. 10

• 6. İş kazası sonucu sakat kalan işçiye yapılan sigorta yardımlarının geri alınabilmesi için, SGK’nin zarara neden olan işverene açacağı davanın niteliği aşağıdakilerden hangisidir? • A) Manevi tazminat • B) Rücu tazminatı • C) Maddi tazminat • D) Destekten yoksun kalma tazminatı 11

• 7. Aşağıdakilerden hangisi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, iş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklardan değildir? • A) Gelir bağlanmış olan erkek çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi • B) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi • C) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması • D) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması 12

SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU-5510 • İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar • İş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır: • a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi. • b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması. • c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması. • d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi. • e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi. 13

• 9. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenen, Sosyal Güvenlik Kurumunun iş kazası sebebiyle yapmış olduğu yardımları işverene ve üçüncü kişilere rücu hakkı ile ilgili yanlış ifade aşağıdakilerden hangisidir? • A) İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. • B) İş kazası sonucu ölümlerde, 5510 sayılı Kanun uyarınca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine, kurumca rücu edilmez. • C) İş kazasının, 5510 sayılı yasada belirtilen sürede işveren tarafından kuruma bildirilmemesi hâlinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, kurumca işverenden tahsil edilir. • D) İş kazası üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusur • varsa bunları çalıştıranlara rücu edilir. 14

SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU-5510 • İş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin ve üçüncü kişilerin sorumluluğu • İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. 15

SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU-5510 • İş kazasının, belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir. • Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işverene ödettirilir. • İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir 16

• 10. Aşağıdakilerden hangisi, İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’te, Toplum Sağlığı Merkezlerinin (TSM) görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmamıştır? • A) İşyerlerinde işyeri hekimliği hizmet sunmak üzere TSM’lerce görevlendirilen işyeri hekimi tarafından muhafaza edilmesi gereken onaylı defter suretleri, TSM arşivinde tutulur. • B) TSM’ler, işyeri hekimliği hizmetlerini başka bir kişi veya kuruma devredebilirler. • C) TSM’ler bu hizmetlerin sağlanması sırasında işin normal akışını aksatmamaya özen gösterirler. • D) TSM’ler, işverenin, işçilerin ve bulunması hâlinde iş sağlığı ve güvenliği kurulunun, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kayıt ve istatistiklere ulaşabilmesini sağlarlar. 17

• 11. Aşağıdakilerden hangisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının birimlerinden değildir? • A) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi B) İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi • C) İşyeri Ortak Sağlık Birimi • D) Sosyal Güvenlik Kurumu 18

• 12. Aşağıdakilerden hangisi ILO (Uluslar arası Çalışma Örgütü) uygulamaları için yanlış bir ifadedir? • A) Devlet, işçi, işverenlerin katılımı ile oluşan üçlü bir yapısı vardır. • B) ILO tarafından belirlenen uluslararası çalışma standartlarını tüm ülkeler kabul etmek zorundadır. • C) Mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyon, çalışma politikası, işçi sağlığı ve iş güvenliği gibi konularda teknik yardım sunmaktadır. • D) Bağımsız işveren ve işçi örgütlerinin gelişimini teşvik etmekte ve bu örgütlere eğitim ve danışma hizmetleri vermektedir. 19

İLO • 1919 yılında kurulmuş olan Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşudur. • Türkiye ILO’ya 1932 yılında üye olmuştur • Birleşmiş Milletler üyeleri içinde yalnızca ILO üçlü bir yapıya sahip bulunmaktadır; işveren ve işçi temsilcileri ekonominin "sosyal tarafları" politika ve programların şekillendirilmesinde, üçüncü tarafı oluşturan hükümet temsilcileri ile eşit söz hakkına sahiptirler. • İkinci Dünya Savaşından sonra, Filadelfiya Bildirgesi ile birlikte, ILO'nun temel amaç ve ilkeleri dinamik bir yeniden oluşum ve genişleme sürecine girmiştir. 20

İLO • ILO’nun temel ve en önemli fonksiyonlarından biri, Uluslararası Çalışma Konferansı’nın uluslararası standartları belirleyen Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının üçlü yapı (işçiişveren-hükümet) tarafından kabul edilmesidir. • Bu Sözleşmeler, üye ülkelerin yasama organlarındaki onaylarıyla birlikte, öngördükleri koşullarının uygulanması konusunda bağlayıcı hükümler içermektedirler. Tavsiye kararları ise, politika geliştirme, yasama ve uygulama konularında rehberlik görevi görmektedir. • Her üye ülke, karar alma konumunda olan ulusal yetkililerin de yer aldıkları Konferans tarafından belirlenen Sözleşme ve Tavsiye Kararlarına uymakla yükümlüdür. 21

• 13. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin 161 sayılı Sözleşmesi’nde çalışma koşullarına ilişkin olarak aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi yer almaz? • A) Yetkili makamlar yerine getirilecek görevin niteliğine ve ulusal hukuk ve uygulamaya göre, iş sağlığı hizmetlerini sağlayacak personelde aranan nitelikleri belirleyecektir. • B) İşçilerin sağlık gözetimi ücretsiz ve olabildiğin- ce çalışma saatleri içinde yapılacaktır. • C) Bütün işçiler yaptıkları işin içerdiği sağlık tehli- keleri hakkında bilgilendirilecektir. • D) İş sağlığı hizmetleri işletmedeki diğer hizmetlerden bağımsız yürütülecektir. 22

İŞ SAĞLIĞI HİZMETLERİNE İLİŞKİN 161 SAYILI ILO SÖZLEŞMESİ • “İş Sağlığı Hizmetleri” terimi esas olarak önleyici işlevlere sahip olan ve işletmedeki işveren, işçiler ve onların temsilcilerine; – İşle ilgili en uygun fiziksel ve zihinsel sağlık koşullarını karşılayacak düzeyde, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturmak ve bunu sürdürmek için gereksinimler, – İşin, işçilerin fiziksel ve zihinsel sağlık durumlarını dikkate alacak şekilde, onların yeteneklerine uygun biçimde uyarlanması, konularında tavsiyede bulunma sorumluluğu olan hizmetlerdir. • “İşçilerin işyerindeki temsilcileri terimi“, ulusal mevzuat veya uygulamaya göre bu şekilde tanımlanan kişileri ifade eder. 23

• 14. Uluslararası Çalışma Örgütünün (İLO) iş sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşmesi’nde yer alan “İşletme Düzeyinde Düzenlemeler” arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? • A) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler işçiye herhangi bir mali yük getirmeyecektir. • B) İşletmedeki işçi ve temsilcilerine iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli eğitim verilecektir. • C) İşçiler çalışma ortamında sağlıkları için ciddi bir tehlike yaratan bir durumu derhâl bir üstleri- ne rapor ederek çalışmaya devam ederler. • D) İşletmedeki işçi temsilcileri iş sağlığı ve güvenliği alanında işverenle iş birliği yaparlar. 24

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞMA ORTAMINA İLİŞKİN 155 SAYILI SÖZLEŞME • Madde 1: Bu Sözleşme, bütün ekonomik faaliyet kollarına uygulanır. • Madde 2: Bu Sözleşme, kapsanan ekonomik faaliyet kollarında çalışan bütün işçilere uygulanır. • BÖLÜM II • ULUSAL POLİTİKA İLKELERİ • BÖLÜM III • ULUSAL DÜZEYDE EYLEM • BÖLÜM IV • İŞLETME DÜZEYİNDE EYLEM • BÖLÜM V • Genel Hükümler 25

• 15. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun İş Sağ- lığı ve Güvenliği ve Çalıma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşmesi’ne ilişkin olarak aşağıda yer alanlardan hangisi doğru değildir? • A) Sözleşme hükümleri kamu hizmetleri dışında işçi çalıştırılan tüm kolları kapsar. • B) İşyeri olarak işçilerin işleri nedeniyle gitmeleri veya bulunmaları gereken tüm yerler kabul edilir. • C) Düzenleme terimi olarak kabul edilen yetkili makamlarca Kanun gücü verilen bütün hükümler kapsanır. • D) Sağlık terimi olarak yalnızca hastalık ve sakatlığı bulunmaması değil, çalışma sırasında hijyen ve güvenlik ile doğrudan ilişkili olarak sağlığı etkileyen tüm unsurlar kapsanır. 26

• 16. İşyeri hekimlerinin hak ve yetkilerine ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşyerinde belirlediği yakın ve hayati tehlike oluşturan hususun acil müdahale gerektirmesi hâlinde işveren veya işveren vekilinin onayını almak kaydıyla işi geçici olarak durdurmak • B) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek • C) Görevinin gerektirdiği konularda işvereni bilgilendirerek ilgili kurum veya kuruluşlar iletişime geçmek ve işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak iş birliği yapmak • D) Bütün işyeri hekimleri bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılmak ve ücretinden herhangi bir kesinti yapılmamak üzere mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. 27

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • İşyeri hekiminin yetkileri • MADDE 10 – (1) İşyeri hekiminin yetkileri aşağıda belirtilmiştir: • a) İşverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike arz edenlerin, işyeri hekimi tarafından belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirmek. • b) İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak. • c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek. 28

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • ç) Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak. • (2) Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen işyeri hekimleri, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle işyeri hekiminin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. 29

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri • İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: • 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika. • 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika. • 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika. 30

• 17. Aşağıdakilerden hangisi ilgili yönetmelikler kapsamında, işyeri hekimliği hizmeti sunabilecek birimlerden değildir? • A) Toplum sağlığı merkezi • B) Hastane polikliniği • C) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi • D) Ortak sağlık ve güvenlik birimi 31

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından bu Yönetmelikte belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. 32

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • (2) İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde birinci fıkrada sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB’lerden hizmet alarak yerine getirebilir. • (3) İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. • Bakanlıkça yetkilendirilen toplum sağlığı merkezleri işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli hizmetlerini 12 nci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen şartları iş güvenliği uzmanı odası hariç yerine getirmeleri durumunda sunabilirler 33

• 18. İlgili yönetmelikler kapsamında, işyeri sağlık ve güvenlik birimi ve ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin çalışanları arasında diğer sağlık personeli olarak tanımlanan personel aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? • A) Hemşire, ebe, sağlık memuru, tıbbi sekreter • B) Hemşire, diyetisyen, acil tıp teknisyeni, çevre sağlık teknisyeni • C) Hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni, çevre sağlık teknisyeni • D) Hemşire, sağlık memuru, çevre sağlık teknisyeni, tıbbi sekreter 34

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • b) Diğer sağlık personeli: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri, • Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. 35

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri • MADDE 19 – (1) Diğer sağlık personeli, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: • a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika. • b) Diğer işyerlerinden; • 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika. • 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 9 dakika. • 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika. • (2) Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde, işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık personeli görevlendirilebilir. 36

• 19. İşyeri hekimlerinin sağlık gözetimi kapsamındaki görevlerine ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) Gece postalarında çalışanlar dışındaki işçilerin sağlık gözetimini yapmak • B) Sağlık gözetimi konusunda işçileri bilgilendirmek ve onların rızasını almak • C) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü için yayılmayı önleme ve bağışıklama çalışmaları yapmak • D) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumlarında işe dönüş muayenesi yaparak eski işinde çalışması sakıncalı bulunanların mevcut sağlık durumlarına uygun bir işte çalıştırılma- sını tavsiye etmek 37

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • c) Sağlık gözetimi; • 1) Sağlık gözetimi kapsamında yapılacak işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler ile ilgili olarak çalışanları bilgilendirmek ve onların rızasını almak. • 2) Gece postaları da dâhil olmak üzere çalışanların sağlık gözetimini yapmak. • 3) Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; • a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir, • b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir, • c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir, • defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak özel politika gerektiren çocuk, kadın ve gebelerde 6 ayda bir yapılır, ve işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır. 38

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • 4) Çalışanların yapacakları işe uygun olduklarını belirten işe giriş ve periyodik sağlık muayenesi ile gerekli tetkiklerin sonuçlarını EK-2’de verilen örneğe uygun olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek. • 5) Özel politika gerektiren gruplar, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı alanlar, kronik hastalığı, madde bağımlılığı, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi çalışanların, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı almış çalışanın olması durumunda kişinin çalıştığı ortamdaki diğer çalışanların sağlık muayenelerini tekrarlamak. 39

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • 6) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek, gerektiğinde çalışma ortamı ile ilgili ölçümler yapılmasını planlayarak işverenin onayına sunmak ve alınan sonuçların çalışanların sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmak. • 7) Çalışanların sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde işe dönüş muayenesi yaparak eski görevinde çalışması sakıncalı bulunanlara mevcut sağlık durumlarına uygun bir görev verilmesini tavsiye ederek işverenin onayına sunmak. 40

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • 8) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü için yayılmayı önleme ve bağışıklama çalışmalarının yanı sıra gerekli hijyen eğitimlerini vermek, gerekli muayene ve tetkiklerinin yapılmasını sağlamak. • 9) İşyerindeki sağlık gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek, iş güvenliği uzmanı ile işbirliği yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve bu konuları da içerecek şekilde yıllık çalışma planını hazırlayarak işverenin onayına sunmak, uygulamaların takibini yapmak ve EK-3’te belirtilen örneğine uygun yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak. 41

• 20. İşyeri hekimlerinin yükümlülüklerine ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak • B) Verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak • C) İşverenin ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgileri gizli tutmak • D) İşçilerin kişisel sağlık dosyasındaki bütün bilgileri iş sağlığı ve güvenliği kurulunda açıklamak 42

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • İşyeri hekiminin yükümlülükleri • MADDE 11 – (1) İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler. • (2) İşyeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur. • (3) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekiminin yetki belgesinin geçerliliği altı ay süreyle askıya alınır. Bu konudaki ihmalin tespitinde kesinleşmiş yargı kararı, malullüğün belirlenmesinde ise 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 25 inci maddesindeki kriterler esas alınır. 43

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK • (4) İşyeri hekimi, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile işyeri hekiminin görevleri başlıklı dokuzuncu maddede belirtilen hususlara ait çalışmalarını, iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar. • (5) İşyeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder. 44

• 21. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında işçilerin yükümlülükleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? • A) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımları verilen talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanmak • B) İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri için gerekli mali harcamaları karşılamak • C) İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili talimatlara uymak • D) Sağlık muayenelerine katılmak 45

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • Çalışanların hak ve yükümlülükleri • MADDE 8 – (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir. • (2) Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir ve elde edilen verilerin kullanılması hakkında bilgilendirilirler. • (3) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için; • a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar. • b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar. 46

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • c) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır. • ç) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır. • d) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar. • e) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir. 47

• 22. Ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin çalışmalarına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşyeri hekimi birden fazla ortak sağlık ve güvenlik biriminde tam süreli görev alabilir. • B) Yetki aldıkları adresin bulunduğu il sınırları dışında hizmet verebilmesi için o ilde şube açmaları zorunludur. • C) En az bir işyeri hekimi, en az bir iş güvenliği uzmanı, en az bir diğer sağlık personeli istihdamı zorunludur. • D) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini işyerinin tehlike sınıfı, sektörü ve işçi sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür. 48

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • Ortak sağlık ve güvenlik birimi • MADDE 12 – (1) OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir; • a) İşyeri hekimi, • b) İş güvenliği uzmanı, • c) Diğer sağlık personeli, • istihdamı zorunludur. • (2) OSGB’lerde tam süreli görevlendirilenler, başka bir OSGB’de veya işyerinde aynı unvanla veya Bakanlıkça yetkilendirilen eğitim kurumlarında eğitici unvanıyla görev alamaz. 49

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • OSGB’ler, ; işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere en az 10 metrekarelik bir muayene odası, 15 metrekarelik ilkyardım ve acil müdahale, 10 metrekarelik iş güvenliği uzmanı odaları ile 12 metrekarelik bekleme yeri, uygun büyüklükte arşiv odası ve en az bir tuvalet ve lavabodan oluşur. • (4) OSGB’ler, sözleşme yaptıkları işyerlerine sunulacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür. 50

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • (5) OSGB’ler kuruldukları il ve sınır komşusu illerde hizmet sunmaya yetkilidir. ) Sınır illerin dışında hizmet verilebilmesi için, bu Yönetmelikte belirtilen şartları sağlayarak o illerde şube açılması zorunludur. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken raylı sistem, yol ve nakil hattı inşası veya bakımı ve onarımı gibi işlerde hizmet alınan OSGB’nin işin yapıldığı illerden herhangi birisinde yetkilendirilmiş olması yeterlidir. • (6) OSGB’ler yetkilendirildikleri il sınırı içerisinde izinsiz şube açamayacağı gibi herhangi bir şekilde irtibat bürosu da açamazlar. Şube açmak istediklerinde bu Yönetmelikte belirtilen şartları sağlarlar. 51

• 23. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görev alacak diğer sağlık personelinin görevlerine ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin planlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve yönlendirilmesinde işyeri hekiminin talimatları doğrultusunda çalışmak • B) İlkyardım hizmetlerinin organizasyonunda işyeri hekimi ile birlikte çalışmak • C) İşçilerin sağlık eğitiminde görev almak • D) İşçilerin fizik muayenesini yapmak 52

• 24. İş sağlığı güvenliği kurullarının çalışmalarına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından kendisinin sağlığını bozacak ve vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir tehlike ile karşıya kalan işçi, kurula başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir. • B) Ağır iş kazası hâlleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hâllerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. • C) En az haftada bir kere toplanır ayrıca ağır iş kazası hâlleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hâllerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. • D) İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği kurullarında mevzuata uygun olarak verilen kararları uygulamakla yükümlüdür. 53

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK • İşverenin yükümlülüğü • MADDE 4 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. • Kurulun oluşumu • MADDE 6 – (1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur: • a) İşveren veya işveren vekili, • b) İş güvenliği uzmanı, • c) İşyeri hekimi, • ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, • d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, • e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, • f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci 54

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK • • Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır Çalışma usulleri MADDE 9 – (1) a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir. b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat önce kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin projelerin önem sırasına göre belirlenir. Kurul üyeleri gündemde değişiklik isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun görüldüğünde gündem buna göre değiştirilir. c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir ç) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır. Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır. d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. 55

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK • e) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş sayılır. • f) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilân edilir. • g) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir. • (2) Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar. • (3) Kurul, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı taleplerinde birinci fıkranın (a) bendine göre belirlenen süre dikkate alınmaksızın acilen toplanır. Toplantıda alınan karar çalışan ve çalışan temsilcisine yazılı olarak tebliğ edilir. 56

• 25. İş sağlığı güvenliği kurallarına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? • A) 50 ve daha fazla işçi çalışan ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde kurulur. • B) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi kurulun sekreteridir. • C) İşyeri hekimi uygun zamanı olduğunda kurulun toplantılarına katılır. • D) İşyeri hemşiresi kurulun üyelerindendir. 57

• 26. I- Kaza sonrası etkileri en aza indirmek • II- İnsanlara gelecek zararı sınırlandırmak • III- Çevreye ve mala gelecek zararı sınırlandırmak • Yukarıdakilerden hangisi/hangileri acil durum planlarının amaçlarındandır? • A) Yalnız I B) I ve II • C) II ve III D) I, II ve III 58

• 27. OHSAS/TS 18001 yönetim sistemleri aşağıdaki faaliyetlerden hangisinin yapılmasını gerektirmez? • A) Müşteri memnuniyetinin ölçülmesi ve izlenmesi • B) Olayların kaydedilmesi, araştırılması ve analiz edilmesi • C) Potansiyel acil durum hâllerinin tanımlanması ve bu hâllerde gereken işlemlerin yapılması • D) İş Sağlığı ve Güvenliği politikasının belirlenmesi, onaylanması ve tüm çalışanlara duyurulması 59

• 28. Aşağıdakilerden hangisi iş sağlığı ve güvenliği açısından bir tehlike olarak değerlendirilemez? • A) Taşlama işleminde havaya yoğun metal tozu karışması • B) Aşırı hızlı forkliftin yaya işçiye çarparak yaralaması • C) İnşaatta merdiven korkuluklarının olmaması • D) Vinç operasyon alanında baretsiz dolaşılması 60

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ • • • Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini, Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı, Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları, Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, ifade eder. 61

• 29. Bir kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkma olasılığı aşağıda yer alanlardan hangisidir? • A) Mutajen madde • B) Tehlike • C) Risk • D) Kanserojen madde 62

• 30. Aşağıda verilen ölçüm aletlerinden hangisi kişisel gürültü maruziyeti riskini belirlemek için kullanılır? • A) Higrometre • B) Dozimetre • C) Anemometre • D) Barometre 63

• 31. Kimyasal maddeler ile çalışmada başka bir biçimde belirtilmedikçe, 8 saatli sürede çalışan- ların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı aşağıda yer alanlardan hangisidir? • A) TLV • B) MAK • C) Biyolojik sınır değeri • D) Mesleki maruziyet sınır değeri 64

• Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını, • Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını, • MAK (Müsaade edilen azami konstrasyon): Kapalı işyeri ortam havasında bulunmasına müsaade edilen, 8 saat çalışma süresince sağlığını bozmayacak olan azami miktar, (limit değer). 65

• TLV: (Ortalama Eşik değer): Günde 8 haftada 40 saat çalışma ile çalışanlara zararlı etki göstermeden çalışılabilecek ortalama konsantrasyon. • STEL : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. • TLV-STEL : Short-term Exposure Limit (Kısa Süreli Maruziyet Limiti) • Üretimin özelliğine bağlı olarak işyeri havasındaki kimyasal madde konsantrasyonu geniş aralıklı gelişmeler gösteriyorsa havadaki kimyasal madde konsantrasyonu TLV-STEL değeri ile kontrol edilir. • Bu değerin üzerine 15 dakikadan fazla süre ve günde 4 kezden fazla çıkılmasına izin verilmemelidir. • Her maruziyet arasında en az 60 dakika süre olmalıdır. 66

• 32. Çalışma ortamında, maruziyetin, sağlık risklerinin değerlendirilmesi ve sağlık izlemi amacıyla biyolojik bir örneğin kimyasal, metabolik veya biyokimyasal etkisinin ölçümüne ne ad verilir? • A) İşe giriş muayenesi • B) İşe dönüş muayenesi • C) Aralıklı kontrol muayenesi • D) Biyolojik izleme (biyolojik monitörizasyon) 67

• 33. İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’e göre, işyeri hekimlerinin çalışma süreleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (YENİ YÖNETMELİĞE GÖRE CEVAPLANDIRILMIŞTIR) • 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika. • 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika. • 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika. 68

• 34. Çalışanları işyerindeki tehlikelerden korumak amacıyla yapılan, tehlikenin fazla olduğu bölümlerde çalışan sayısının azaltılması, çalışma süresinin kısaltılması veya bu bölümlerde dönüşümlü olarak çalışılması, aşağıdaki hangi uygulama tipine girer? • A) Teknik uygulamalar • B) Yönetsel uygulamalar • C) Kişisel koruyucu uygulamalar • D) Kaynakta kontrol uygulamaları 69

• 35. Aşağıdaki özelliklerin hangisi “Aralıklı Kontrol Muayeneleri” için yanlıştır? • A) İş sağlığı uygulama ilkelerinden biridir. • B) Amacı, çalışanların sağlık sorunlarını erken dönemde saptayabilmektir. • C) Yürürlükte olan İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü’ne göre tüm iş kollarında çalışanlar yılda bir kez aralıklı kontrol muayenesinden geçmelidir. • D) Aralıklı kontrol muayenelerinde, çalışma koşullarına bağlı olarak ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarına yönelik değerlendirmeler yanında genel sağlık değerlendirmeleri de yapılabilir. 70

• 36. Dalgıçlar, balıkçılar, özellikle sünger avcıları gibi su altı işyerlerinde ve tünel yapımında çalışan kişiler, aşağıdaki işyeri ortam faktörlerinden hangisine maruz kalabilirler? • A) Yüksek basınç maruziyetine • B) Düşük basınç maruziyetine • C) İyonizan radyasyona • D) Aşırı sıcak ortama 71

• 37) Sürekli olarak sıcak ortamda çalışmak durumunda olan kişilerde, zaman içinde terleme miktarı artar, buna karşılık terle kaybedilen tuz miktarı azalır. Bu durumdaki kişilerde fazla terlemeye karşın elektrolit bozukluğu meydana gelmez, böylece sıcak daha kolay tolere edilebilir. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanmaktadır? • A) Isı krampı B) Isı yorgunluğu • C) Sıcak çarpması D) Sıcak aklimatizasyonu AKLİMATİZASYON: İKLİME UYUM 72

• 38. Sıcak ortamın meydana getirdiği olumsuz etkilere karşı alınması gereken, aşağıda sıralanmış koruyucu önlemlerden hangisi yanlıştır? • A) Çalışma ortamındaki ısı kaynakları azaltılmaya çalışılmalı, ısı yayan cihaz ve düzenekler uygun yöntemle çevreden ayrılmalıdır. • B) Sıcağa uzun maruziyette, çalışanların su ve tuz dengelerini sağlamak üzere, yeterli sıvı ihtiyacını gidermek için tedbir alınmalıdır. • C) Ortamın sıcaklık düzeyine göre çalışanların iş temposunu yavaşlatmaya veya istirahat sürelerini arttırmaya gerek yoktur. • D) İşe giriş muayenesinde sıcak ortamda çalışması sakıncalı olabilecek kişilerin (kalp hastaları, hipertansifler, aşırı şişmanlar, diyabetikler gibi) sıcak ortamda çalışmaları önlenmelidir. 73

• 39. “……. . : Toplumda ya da çalışanlarda hastalığa, sağlığın bozulmasına ya da strese neden olabilecek çevresel ya da işyeri etmenlerinin nedenlerine ilişkin beklentilere, dağılımlara, tanımlara, önlemlere ve deneyimlere adanmış bilim ve sanattır. ” • Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? • A) İş Toksikoloji B) İş Hijyeni • C) İş Ergonomisi D) İş Çevresi 74

• 40. Aşağıdakilerden hangisi işyerinde oluşan, hastalığa neden olan, sağlık ve iyilik hâlini bozan çevresel etmenlerin bir sınıfı olan fiziksel etmenlerden değildir? • A) Elekromagnetik ve iyonlayıcı ışınlar • B) Buharlar ve gazlar • C) Titreşim • D) Gürültü 75

• 41. Aşağıdakilerden hangisi işyerinin aydınlatılmasıyla ilgili temel prensiplerden değildir? • A) Uygun renk düzenlemesi • B) Kamaşmanın sınırlandırılması • C) Gün ışığının çalışana karşıdan gelmesi • D) Çalışılan yüzeye gölge düşmemesi 76

• 42. Aşağıdakilerden hangisi bütün vücut titreşiminde 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeridir? • A) 5 m/s 2 • B) 2. 5 m/s 2 • C) 1. 15 m/s 2 • D) 0. 5 m/s 2 77

ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK • Tanımlar • MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; • a) Bütün vücut titreşimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi, • b) El-kol titreşimi: İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi, • c) Maruziyet eylem değeri: Aşıldığı durumda, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değeri, • ç) Maruziyet sınır değeri: Çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken değeri, • ifade eder. 78

ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK • Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri • MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından, maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri aşağıda verilmiştir: • a) El-kol titreşimi için; • 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s 2. • 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2, 5 m/s 2. • b) Bütün vücut titreşimi için; • 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1, 15 m/s 2. • 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0, 5 m/s 2. 79

• 43. Aşağıdaki çalışmalardan hangisinde tavsiye edilen iklimsel konfor sıcaklık değeri diğerlerine göre daha düşüktür? • A) Büro işi • B) Oturarak hafif iş • C) Ağır iş • D) Ayakta hafif iş 80

• 44. Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi aşağıdaki hangi maruziyet sınır değerini aşmamalıdır? • A) 90 desibel (A) • B) 87 desibel (A) • C) 83 desibel (A) • D) 85 desibel (A) 81

ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK En düşük maruziyet eylem değerleri= 80 d. B(A) En yüksek maruziyet eylem değerleri=85 d. B(A) Maruziyet sınır değerleri= 87 d. B(A) günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi kullanılabilir. Bu işlerde; • Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87 d. B(A) maruziyet sınır değerini aşamaz. • Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate alınır. • Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz. • • 82

• • • 45. Işık şiddetinin ölçü birimi nedir? A) Lüks B) Watt C) d. B D) Ohm İPTAL EDİLMİŞTİR. • Lüx : aydınlatma şiddeti: Bir yüzeye düşen ışık miktarına aydınlatma şiddeti denir. • kandela (mum) : (Lüminesans) bir yüzey tarafından yansıyan ya da emilen ışık miktarıdır. Birimi Kandela (cd) / m 2’dir. ışık şiddeti 83

• 46. Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran madde aşağıdakilerden hangisidir? • A) Mutajen • B) Kanserojen • C) Toksik • D) Kimyasal 84

• 47. Kimyasal ortam faktörleri açısından aşılmaması gereken limit değer aşağıdakilerden hangisidir? • A) MSDS • B) TWA • C) MAK • D) TLV 85

• • • 48. Oksijen gazı tüp rengi hangisidir? A) Sarı B) Mavi C) Yeşil D) Gri 86

• 49. Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme özelliği aşağıdakilerden hangisidir? • A) İnfektivite • B) Virülans • C) Patojenite • D) Enfeksiyon zinciri 87

• Virülans: Hastalığın ciddiyetini/şiddetini ölçer, çok düşük veya çok yüksek olabilir. Bir virus, laboratuarda zayıtlatılıp, attenue bir hale getirildikten sonra, virülansı düşürülmüş olur ve poliomyelit virusunda olduğu gibi bağışıklama için kulanılabilir. • Patojenite: etkenin hastalık yapabilme kabiliyetidir ve etkene maruz kalanlardan ne kadarının hastalık geliştirdiği ölçülerek belirlenir. • Enfeksiyon zinciri: ETKEN/KAYNAK-BULAŞMA YOLU-KONAK 88

• 50. Aşağıda yer alanlardan hangisi mobbing (bezdirme) değildir? • A) Kendini ifade etme ve iletişim oluşumunu engelleme • B) Niteliksiz işlerde çalıştırma • C) Sosyal izolasyon • D) Kararlara katılma 89

• 51. Aşağıdakilerden hangisi çalışma ortamında stres yaratan faktörlerden değildir? • A) Organizasyonel faktörler • B) Kardiyovasküler rahatsızlıklar • C) Vardiyalı çalışma şekli • D) Organizasyondaki roller 90

• 52. Aşağıda yer alanlardan hangisi Ergonominin alt uygulama alanları arasında yer almamaktadır? • A) İş fizyolojisi • B) Biyomekanik • C) Antropometri • D) Sağlık gözetimi 91

• 53. Çalışma ortamında ergonomik koşulların uygun olmadığı işyerlerinde aşağıda yer alan hastalıklardan hangisinin en çok görülmesi beklenir? • A) Mesleki cilt hastalıkları • B) Mesleki solunum sistemi hastalıkları • C) Mesleki kas iskelet sistemi hastalıkları • D) Mesleki kalp damar sistemi hastalıkları 92

• 54. Aşağıda yer alanlardan hangisi antropometri alanını tanımlamaktadır? • A) İnsan boyutlarının ölçülerek, çalışma yeri, araçgereç ve kişisel koruyucu araçların kullanıcının boyutlarına göre üretilmesi • B) Çalışma yerinin ölçülerek, işe çalışma yerlerine uygun boyutlardaki insanların alınması • C) Çalışma yerinde gürültü, aydınlatma ve sıcaklık koşullarının düzenlenmesi • D) Çalışma yerinde organizasyonel düzenleme yapılması 93

• 55. İşyeri ortamında birincil (primer) koruma önlemleri kapsamında olmayan aşağıdakilerden hangisidir? • A) Potansiyel zararlı etmenlerin tanımlanmasını içerir. • B) Potansiyel zararlı etmenlerin eliminasyonunu içerir. • C) İş değişimi birincil (primer) koru(n)ma kapsamındadır. • D) Zararlı olabilecek etmenin yerine zararsızın konması (replasman) birincil koruma kapsamındadır. 94

• 56. Çalışma ortamında korunmanın planlanmasında ilk yapılması gereken aşağıdakilerden hangisidir? • A) Çalışanların görüşünün alınması • B) Tehlike ve risk analizi yapılması • C) Kaynakların yeterliliğinin sorgulanması • D) En çok yakınılan nedenden başlanması 95

• 57. Bir iş kazasının oluşmasını önlemek üzere olası nedenlerinin ortadan kaldırılması amacıyla yapılan çalışmalar nasıl bir yaklaşımdır? • A) Aktif (etkin) bir yaklaşımdır. • B) Reaktif (songelen) bir yaklaşımdır. • C) Pro-aktif (öngelen) bir yaklaşımdır. • D) Gerçekçi (realistik) bir yaklaşımdır. 96

• 58. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? • A) Etkin değeri 1000 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 1000 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. • B) Etkin değeri 220 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 220 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. • C) Etkin değeri 250 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 250 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. • D) Etkin değeri 50 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 50 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır. 97

• 59. Bird tarafından oluşturulan kaza piramidinde 1 ağır yaralanmalı kazaya karşılık 10 hafif yaralanmalı kaza, 30 maddi hasarlı kaza ve 600 ramak kala yer alır. Bu piramide dair aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? • A) Çalışanlar çoğu zaman kazaları ucuz atlatırlar. • B) Bu piramitteki değerler sektörden sektöre değişir. • C) Bir çalışan 10 hafif yaralanmalı kaza geçirdiyse yakın zamanda bir ağır yaralanmalı kaza geçirecektir. • D) Bir işyerinde yaşanan ramak kalalardan yola çıkarak önlemler alınmasıyla yaralanmalı kazalar azaltılabilir. 98

• 60. “Kaza neden teorilerinden domino teorisinde Heinrich, kazaya neden olan beş temel faktörden bahseder ve kazanın oluşması için. . ifade eder. ” • Yukarıdaki cümleyi tamamlayan en uygun ifade nedir? • A) bunlardan birinin yeterli olduğunu • B) bunlardan en az ikisinin yeterli olduğunu • C) bunlardan biri eksik olsa bile diğerlerinin mevcudiyetinin yeterli olduğunu • D) bunların hepsinin zincirleme meydana gelmesinin gerektiğini 99

• 61. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’ne göre, 600 işçi çalışan bir işyerinde en az kaç çıkış yeri bulunmalıdır? • A) 1 • B) 2 • C) 3 • D) 4 100

• 62. Herhangi bir hastalık veya kaza sonucu sağlığı tehlikeye girmiş olan bir kişiye, durumunun kötüleşmesini önlemek amacı ile ilaçsız olarak yapılan müdahaleye ne denir? • A) Acil müdahale • B) Koruyucu önlem • C) Acil yardım • D) İlk yardım 101

• 63. Aşağıda yer alanlardan hangisi meslek hastalıklarına karşı alınacak genel tedbirler arasında yer almaz? • A) Meslek hastalığı yapan zehirli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde, işçiler kişisel koruyucularını temin ederek işe geleceklerdir. • B) Çalışanların işyerindeki meslek hastalığı meydana getirebilecek maddeler hakkında eğitimi sağlanmalıdır. • C) İşyerinde kullanılan zehirli ve zararlı maddeler, teknik imkân varsa aynı işi gören daha az zehirli ve zararlı maddeler ile değiştirilmelidir. • D) Meslek hastalıklarından korunmak için uygun işe yerleştirmeye önem verilecek, işe giriş muayeneleri düzenli olarak yapılacaktır. 102

• 64. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yükümlülük süresi aşağıda yer alanlardan hangisidir? • A) Sigortalının işe başladıktan sonra SGK’ye kaydının yapılmasına kadar geçen en kısa süre • B) Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işini yaparken, söz konusu hastalığın ortaya çıkması için gereken en kısa süre • C) Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden ayrıldıktan sonra, söz konusu hastalığının ortaya çıkması için olabilecek en uzun süre • D) Sigortalıda meslek hastalığı ortaya çıktıktan sonra SGK’ye bildirilmesi gereken süre 103

• 65. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel nedenlerle meydana gelen meslek hastalıkları arasında değildir? • A) Kurşuna bağlı motor sinir felci • B) Gürültüye bağlı işitme kayıpları • C) Yüksek basınca bağlı emboli • D) Yüksek sıcaklığa bağlı sıcak çarpması 104

• 66. Meslek hastalıklarından korunmada en etkili yaklaşım aşağıda yer alanlardan hangisidir? • A) Tehlikenin kaynakta kontrolü • B) Kişisel koruyucu uygulamaları • C) İşe giriş muayenesi • D) Sağlık eğitimi 105

• 67. Aşağıda yer alanlardan hangisi işle ilgili hastalıklar arasında yer alır? • A) Silikozis • B) Asbestozis • C) Kronik bronşit • D) Bissinozis 106

• 68. İşle ilgili hastalıklara ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? • A) İşyeri ortam faktörleri hastalığın ortaya çıkmasında kolaylaştırıcı olabilir. • B) İşyeri ortam faktörleri hastalığın ilerleyişini değiştirebilir. • C) Meslek hastalıklarından farklı olarak hastalık için riskli işi yapmayanlarda da ortaya çıkabilir. • D) Mesleki kurşun zehirlenmesi işle ilgili hastalıklara uygun bir örnektir. 107

• 69. Silikozisin önlenmesi bakımından aşağıdaki yöntemlerden koruyucu gücü en düşük olan hangisidir? • A) Etkili – boşaltıcı (vakum) havalandırma sistemi kurmak • B) Toz maskesi kullanmak • C) Islak yöntem kullanmak • D) Yılda bir akciğer filmi çekmek 108

• 70. Silikozis meydana gelmesi için ilgili yönetmelikte en kısa süre ne kadar olarak belirtilmektedir? • A) 1 yıl • B) 3 yıl • C) 5 yıl • D) 7 yıl 109

• 71. Toza bağlı akciğer hastalıklarının oluşu bakımından en riskli toz büyüklüğü hangisidir? • A) 1 mikrondan küçük olanlar • B) 1 -5 mikron büyüklüğünde olanlar • C) 10 -15 mikron büyüklüğünde olanlar • D) 20 -25 mikron büyüklüğünde olanlar 110

• 72. Pnömokonyozun radyolojik değerlendirilmesinde filmdeki irregüler opasitelerden 3 - 10 mm boyutunda olan opasiteler hangi sembol ile belirtilir? • A) r opasite • B) s opasite • C) u opasite • D) t opasite 111

İLO Pnömokonyoz radyografisi uluslararası sınıflaması Akciğer grafisinde küçük opasiteler Regüler-yuvarlak İrregüler-düzensiz p<1, 5 mm s<1, 5 mm q: 1, 5 -3 mm t: 1, 5 -3 mm r: 3 -10 mm u: 3 -10 mm 112

Büyük opasite, 10 mm'yi aşan en uzun boyuta sahip opasite olarak tanımlanır. Kategori A: 50 mm'ye kadar en uzun boyuta sahip büyük bir opasite veya en uzun boyutlarının toplamı yaklaşık 50 mm'yi aşmayan birkaç büyük opasite. Kategori B: 50 mm'yi aşan fakat sağ üst zona eşdeğer alanı aşmayan en uzun boyuta sahip büyük bir opasite veya en uzun boyutlarının toplamı 50 mm'yi aşan fakat sağ üst zonun eşdeğer alanını aşmayan birkaç büyük opasite. Kategori C: Sağ üst zona eşdeğer alanı aşan büyük bir opasite veya bir araya getirildiğinde sağ üst zona eşdeğer alanı aşan birkaç büyük opasite. 113

KÜÇÜK OPASİTLERDE YOĞUNLUK/YAYGINLIK 114

• 73. Aşağıdaki belirti ve bulgulardan hangisi asbest maruziyeti için tipik değildir? • A) Plevral effüzyon • B) Akciğer fibrozisi • C) Plevral kalınlaşma • D) Akciğer üst segmentlerinde opasiteler 115

• 74. Mesleki dermatoz tedavisi için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? • A) İşyerindeki zararlı materyalin daha az toksik kimyasallarla değiştirilmesi önerilmemektedir. • B) Hastaların etken ya da etkenlerden uzak tutulması gereklidir. • C) Eldiven başta olmak üzere koruyucu giysilerin giyilmesi önerilmektedir. • D) Nemlendirici, koruyucu kremler, kaşıntı için antihistaminiklerin kullanılması önerilmektedir. 116

• 75. Bir dermatozun mesleksel olabileceğine ilişkin aşağıdaki bulgulardan hangisi yanlıştır? • A) Olası etkenle teması izleyerek dermatoz ataklarının gelişmesi ve temas ortadan kalkınca dermatozun gerilemesi ya da tümüyle düzelmesi • B) Öykü ve fizik muayene bulguları mesleki dermatoz tanısı için yeterlidir, yama ve provakosyon testlerine gerek yoktur. • C) Aynı meslek kolundaki diğer işçi ya da çalışanlarda benzer dermatozların varlığı • D) Etkenle karşılaşma ile dermatoz gelişimi arasında uygun zamansal ilişki olması 117

• 76. Mesleki sinir sistemi hastalıklarına neden olan aşağıdaki nörotoksik maddelerden hangisi alzheimer hastalığına neden olabilir? • A) Cıva • B) Kurşun • C) Barbituratlar • D) Alüminyum • SORU İPTAL 118

• 77. Mesleksel zehirlenmesi genellikle metal dumanı ya da buharının inhalasyonu sonucu olur. İki değerli bileşiği yendiğinde tamamen nefrotoksiktir, proksimal tübülde birikir ve 1 mg/kg kadar düşük dozda bile akut renal hasar yapabilir. Maruziyetini takiben proliferatif glomerülonefrit, anti glomerüler bazal membranda antikor depolanması ve minimal değişimle nefrotik sendrom rapor edilmiştir. • Yukarıda söz edilen kronik renal disfonsiyon yapan madde aşağıdakilerden hangisidir? • A) Cıva B) Kurşun • C) Kadmiyum D) Berilyum 119

• 78. Mesleki bulaşıcı hastalıklardan şarbon ile ilgili özelliklerden hangisi yanlıştır? • A) Endüstriyel kaynaklı şarbon, hayvansal ürünlerin işlendiği sanayi bölgelerinde yaygındır, sporlarla bulaşmış yün, post, kıl gibi hayvansal ürünlerin işlenmesi sırasında cilt teması ile cilt şarbonu, daha önemli olarak da sporların solunumla alınması sonucu akciğer şarbonu şeklinde görülür. • B) Şarbon enfeksiyonunun insanlarda sporların organizmaya giriş bölgesine göre cilt ve akciğer şarbonu olmak üzere iki klinik formu vardır. • C) Şarbon, enfekte hayvanlarla ya da kontamine hayvan ürünleri ile temas sonucu insanlara bulaşan zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. • D) Havyancılıkla uğraşanlar, kasaplar, veterinerler ve mezbaha çalışanları risk grubunu oluştururlar. 120

• 79. Mesleksel kanserler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) Meslek hastalıkları arasında mesleksel kanserler % 4 -8 arasında yer tutar. • B) Akciğer kanseri ile deri kanseri en sık mesleksel kanser türlerindendir. • C) Sigara içen asbest işçilerinde mezotelyoma riski daha fazladır. • D) Mesleksel kanser bakımından sağlık personeli de risk altındadır. 121

• 80. Aşağıdakilerden hangisi mesleki kas iskelet sistemi hastalıklarının nedenleri arasında yer almaz? • A) Titreşim • B) Sabit duruşlar • C) Dinamik hareketler • D) Sürekli ve tekrarlı hareketler 122

• 81. Aşağıdakilerden hangisi mesleki kas iskelet sistemi hastalıklarının özellikleri arasında yer almaz? • A) Güç gerektiren ve hızlı yapılan hareketlerde hastalık riski artar. • B) Etkili olan hareketler günlük yaşamda sık karşılaşılmayan yalnızca işe özgü hareketlerdir. • C) Hastalıklara neden olan hareketleri zararlı yapan, iş yaşamındaki sürekli tekrarlardır. • D) Kas iskelet sistemi hastalıkları anında gelişen bir rahatsızlık değil, yavaş gelişen rahatsızlıklardır. 123

• 82. Aşağıdakilerden hangisi mesleki kas iskelet sistemi hastalıklarından korunma için uygun bir davranış değildir? • A) Yerden eşya alırken çömelip almak yerine eğilerek almak • B) Ofis çalışmalarında boyunun 30 dereceden fazla eğilmemesini sağlamak • C) El-kol ile yapılan işleri dirsek yüksekliğine çekmek • D) Tekrarlı hareketleri önlemek 124

• 83. Gürültüye bağlı işitme kaybı için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? • A) Gürültü düzeyinin sürekli olarak 85 d. B ve üzerinde olduğu işyerlerinde 1 ay içinde işitme kaybı meydana gelebilir. • B) Odyolojik değerlendirme ile erken dönemde saptandığında işitme kaybı düzelebilir. • C) Gürültüye bağlı işitme kaybı orta kulaktaki kemikçiklerin harabiyeti sonucu olur. • D) Gürültüye bağlı işitme kaybında en önce 40 d. B düzeyinde kayıp olur. 125

• GÜRÜLTÜ MEVZUATTA: • Yükümlülük süreleri: 6 Ay • Gürültü zararlarının meslek hastalığı sayılabilmesi için gürültülü işte en az 2 yıl, • YA DA • gürültü şiddeti sürekli olarak 85 d. B üstünde olan işlerde en az 30 gün çalışılmış olması gereklidir.

• 84. Gürültüye bağlı işitme kaybı için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşitme kaybı en önce 4000 Hertz frekansında olur. • B) Gürültüye bağlı işitme kaybı iç kulaktaki hücre harabiyeti sonucu olur. • C) Gürültülü işyerlerinde çalışanlara aralıklarla odyolojik test yapılması ikincil korunma örneğidir. • D) Genel olarak gürültülü olan, ancak gürültünün sürekli olarak yüksek düzeyde olmadığı işyerlerinde işitme kaybı en erken 1 yılda meydana gelir. 127

• 85. Aşağıdaki toksikoloji tanımlarından hangisi yanlıştır? • A) Eşik değer, gözlenebilir etkinin görüldüğü dozun altındadır. • B) Bir toksik kimyasalın LD 50 değeri yükseldikçe akut toksisitesi de artar. • C) Toksik kimyasalın kanda bağlanması, hedef organlarca alımını (uptake) azaltır. • D) Latent dönem, ilk karşılaşma ile saptanabilir yanıtın görülmesine kadar geçen zamandır. 128

• Akut toksisite araştirilmasinda, deney hayvanlannda tek dozla alinan cevap (etki) ilişkisi degerlendirilir. Bu amaçla yeni bir kimyasal maddenin, akut toksisitesi öncelikle mediyan letal doz (LD 50 veya LCW) tayini ile yapilir. Ayrıca diğer akut etkiler de (göz veya deri initasyonu gibi) araştırılır. • LD 50 (median letal doz): "deney hayvanlanna belirli koşullarda ve doğrudan uygulanan toksik maddenin, bu hayvan popülasyonunun • %50'sini oldüren dozu" olarak tanimlanir. 129

• 86. İşyerinde şiddeti önlemeye yönelik oluşturulan politikalardan “Şiddetin Etkili Yönetimi” başlığında sunulan yöntem, dört basamakta tanımlanmaktadır. • Aşağıdakilerden hangisi yöntemin 1. basamağını oluşturmaktadır? • A) Problemleri tespit etme • B) Eylemi yapma • C) Yapılanları kontrol etme • D) Yapılacak eyleme karar verme 130

• Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, • Çocuk işçi : 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi, • YETİŞKİN: Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere; • a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika, • b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat, • c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, • Ara dinlenmesi verilir. • Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. • Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. • Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. 131

• Gece süresi ve gece çalışmaları • Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20. 00'de başlayarak en erken saat 06. 00'ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir. 132

ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK • Madde 6 —Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir. • Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. • Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma sürelerini aşamaz. • İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi 133 zorunludur.

• 87. Aşağıda yer alanlardan hangisi çocuk ve genç işçilerin çalışma sürelerine ilişkin olarak yanlıştır? • A) İki saatten fazla dört saatten az süreli işlerde 30 dakika ara dinlenmesi verilir. • B) Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi, haftada 35 saatten fazla olamaz. • C) Çocuk ve genç işçilere günlük çalışma süreleri içinde 24 saatlik zaman diliminde kesintisiz 16 saat dinlenme süresi verilir. • D) Dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat ara dinlenmesi verilir. 134

• 88. Aşağıda yer alan yaştaki işçilerden hangisi genç işçi grubuna girmektedir? • A) 14 yaşını tamamlamış işçi • B) 15 yaşını tamamlamış işçi • C) 18 yaşını tamamlamış işçi • D) 19 yaşını tamamlamış işçi 135

• 89. Aşağıdakilerden hangisi sağlığı geliştirme eylemlerinin değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken ilkelerden değildir? • A) Katılımcılık • B) Bütüncül olma • C) Güçlendirici olma • D) Tek sektörü ilgilendirmesi 136

• 90. İşyerlerinde sağlığı geliştirme programları sürdürülmesine ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) İşyerleri bu programların sonuçlarının izlenmesi ve değerlendirilmesi bakımından uygun yerlerdir. • B) İşyerleri çalışanların toplu hâlde bulunması nedeni ile bu programlar için uygun yerlerdir. • C) Çalışanların tamamının bu programlara katılması başarı şansını azaltır. • D) İşverenlerin de bu programlara katılması başarı şansını arttırır. 137

• 91. Aşağıdaki durumlardan hangisi sonrasında dikkat dağınıklığı, yorgunluk, uyku hâli olabilir? • A) Çalışma öncesi fazla karbonhidrat tüketimi • B) Çalışma öncesi düşük karbonhidrat tüketimi • C) Çalışma öncesi fazla protein tüketimi • D) Çalışma öncesi fazla su tüketimi 138

• 92. Bir iplik fabrikasında gürültünün 97 desibel olduğu ip büküm bölümünde çalışmakta olan 120 işçinin 20 tanesinde odyometrik muayenede işitme kaybı saptanmıştır. Gürültü düzeyinin 78 desibel olduğu bölümde çalışan 120 işçinin ise 8 tanesinde işitme kaybı saptanmıştır. Bu sonuçlara göre gürültülü yerlerde çalışan işçilerdeki işitme kaybı sıklığı, gürültünün düşük olduğu bölümlerde çalışanların 2, 5 katı olmaktadır. İşitme kaybı riskinin 2, 5 kat yüksek olduğuna işaret eden ölçeğe ne ad verilmektedir? • A) Atfedilen risk B) Mutlak risk • C) Rölatif risk D) İnsidans riski 139

• 93. Metal eşya imalatı yapılan bir işyerinde çalışmakta olan 300 işçiden 100 kişinin son 5 yıl içinde iş kazası geçirmiş olduğu saptanıyor. İş kazası geçirmiş olan işçiler ile iş kazası geçirmemiş olan işçilerin eğitim düzeyleri, çalışma süreleri, çalıştıkları bölümleri karşılaştırılıyor. • Bu çalışma aşağıdaki araştırma türlerinden hangisine uymaktadır? • A) Vaka-kontrol çalışması • B) Müdahale araştırması • C) Kohort çalışması • D) Kesitsel çalışma 140

• 94. Asbestli malzeme üretimi yapılan 450 işçinin çalıştığı bir işyerinde işyeri sağlık kayıtları ve personel kayıtlarından yararlanılarak bir çalışma planlanıyor. İşyerinde 1 yıl ve daha uzun süre çalışmış olan toplam 400 işçinin kayıtları değerlendirilerek asbest maruziyeti ile akciğer radyolojisinde fibrozis bulgularının varlığı arasında ilişki kurulmaya çalışılıyor. • Bu çalışma aşağıdaki epidemiyolojik araştırma türlerinden hangisine uymaktadır? • A) Kohort çalışması • B) Kesitsel çalışma • C) Vaka-kontrol çalışması • D) Müdahale araştırması 141

• 95. Bir akümülatör imalathanesinde çalışmakta olan 120 işçiden alınan kan örneklerinde kurşun düzeyi ölçülüyor. Sonuçlar şu şekilde bulunuyor: İşçilerin 9 tanesinde 25 mikrogram üzerinde, 30 işçide 10 -24 mikrogram arasında kan kurşun düzeyi saptanıyor. Diğer işçilerin kan kurşun düzeyleri ise 10 mikrogramın altında bulunuyor. Bu çalışma aşağıdaki araştırma türlerinden hangisine uymaktadır? • A) Vaka-kontrol çalışması • B) Müdahale araştırması • C) Kohort çalışması • D) Kesitsel çalışma 142

• 96. Aşağıdakilerden hangisi, İşyeri Hekimlerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Yönetmelik’te, gizlilik ilkesine uygun kayıt değildir? • A) İşçilerin yaptığı işler, işyeri risk değerlendirme sonuçları • B) İşçilerin ücretleri, ödül ve cezalarına ilişkin bilgiler • C) İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri sonuçları • D) İş kazaları ile meslek hastalıkları kayıtları 143

• 97. İşyeri kayıtlarının işyeri hekimince değerlendirilmesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? • A) İşyeri hekimi, bulaşıcı hastalıklara ilişkin kayıtlarını bölgesindeki ASM / TSM ile paylaşmak zorundadır. • B) İşyeri hekimi, mesleksel bulaşıcı hastalığı Sağlık Bakanlığı ve ÇSGB’ye ilgili formlarla ayrı bildirir. • C) İşyeri hekimi, meslek hastalığı kuşkusunda, çalışanın sağlık dosyasının örneğini yetkili kuruma yollar. • D) İşyeri hekimi, iş kazası tıbbi raporunda çalışanın ve işverenin kusur paylarını da gösterir. 144

• 98. İşyeri kayıtlarının işyeri hekimince değerlendirilmesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? • A) Çalışanlara, işyeri hekimince tutulan sağlık kayıtlarının tümüne erişim izni verilmez. • B) Kayıtlardaki spot (tekil) verilere dayalı olarak zaman içinde olumsuz etkileri değerlendirilebilir. • C) Üretimde kullanılacak kimyasalların MSDS irdelemeleri, İşyeri İSG Kurulu Karar Defterine işlenir. • D) İşyeri hekiminin, çalışanların sağlık kayıtları bakımından işveren karşısında sır saklama yükümlülüğü yoktur. 145

• 99. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilenlerin mesleki bağımsızlık ve etik ilkeler konularına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) Mesleki bilgilerini uygularken işçilerden mesleki anlamda bağımsız olarak çalışırlar. • B) Sağlık ve güvenlik riskleri konusunda, işveren ve işçilere önerilerde bulunurken hiçbir etki altında kalmamalıdırlar. • C) Hizmet sundukları kişilerle güven, gizlilik ve eşitliğe dayanan bir ilişki kurar ve ayrım gözetmeksizin tüm işçileri eşit olarak değerlendirirler. • D) Yapılan sözleşmelere gerektiğinde mesleki anlamda bağımsız çalışmayı kısıtlayabilecek şartlar konulabilir. 146

• 100. Etik açıdan iş sağlığı çalışanlarının görevleri ve yükümlülükleri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • A) Sağlık izlemi çalışmalarında ilgili işçinin onayını almaya gerek yoktur. • B) Teknik açıdan kusursuz ve kolaylıkla uygulanabilen basit önlemlerin seçilmesine özel dikkat gösterilmelidir. • C) Biyolojik testler ve diğer araştırmalar, ilgili işçinin sağlığının korunması için, geçerlilik ve uygunluklarına, duyarlılık, seçicilik ve prediktif değerlerine göre seçilmelidir. • D) İşçilerin maruz kalabilecekleri iş tehlikeleri konusunda, hiçbir gerçeği gizlemeyen ve önleyici yöntemleri vurgulayan tarafsız ve anlaşılır bir tarzda bilgilendirilmelerine katkıda bulunmalıdırlar. 147