SINAV KAYGISI SINAV KAYGISI NEDR renilen bilginin snav
SINAV KAYGISI
SINAV KAYGISI NEDİR? Öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygıdır.
HİÇ KAYGI YAŞAMADAN BAŞARI GELİR Mİ? Her duygu gibi “kaygı” da kişinin yaşamında önem taşır ve gereklidir. Orta düzeyde bir kaygı kişiye enerji verir, onu motive eder. Amaç; kaygıyı tümüyle ortadan kaldırmak değil, yapıcı bir düzeyde tutabilmektir.
SINAV KAYGISI YAŞIYOR MUSUNUZ? • Sınavdan bir önceki gece uyuyamıyorsanız, • Sınavda heyecanlanıp çok iyi çalışmış olduğunuz ve bildiğiniz halde başarılı olamıyorsanız, • Sınav sırasında midenizde, karın bölgenizde gerilme ya da rahatsızlık oluyorsa, • Sınav sırasında soğuk terleme ve baş ağrıları çekiyorsanız, • Sınav sırasında zihninizin donduğunu bulanıklaştığını ve tam olarak düşünemediğinizi hissediyorsanız, • Sınav sırasında bildiklerinizi de unutuyorsanız,
SINAV KAYGISI YAŞIYOR MUSUNUZ? • Soruları olduğundan daha zor gibi algılıyor ve aslında basit olan cevapları kaçırıyorsanız, • Dikkatsizlik yüzünden çok sayıda hata yapıyorsanız, • Hiç beklemediğiniz halde sınavdan çok kötü bir not aldıysanız, • Çalışmanıza rağmen kötü notlar alıyor ve kendinize olan güveninizi yitiriyorsanız, • Sınav zamanları size kabus gibi geliyorsa. . . SINAV KAYGISI YAŞIYOR OLABİLİRSİNİZ!. .
KAYGININ OLUŞUMU Olay Düşünce, Bakış Açısı, Kaygı Davranışsal İnanç, Yorum, Beklenti. . Duygusu Tepkiler SINAV “DİĞERLERİ BENDEN DAHA , AKILLI VE DAHA ZEKİ” SINAV “YETERİNCE ÇALIŞTIM, BANA ARTIK DİKKATİM GEREKLİ” YIKICI KAYGI YAPICI KAYGI KONSANTRE OLAMAMA, ÇALIŞMA İSTEKSİZLİĞİ, GERGİNLİK, HUZURSUZLUK KONSANTRE OLMA, DİKKATİNİ RAHATLIKLA TOPLAMA, RAHAT OLMA
SINAV KAYGISININ NEDENLERİ q Zamanı etkin kullanamama ve hazır olmamak q Fizyolojik ihtiyaçları karşılamamak q Felaket yorumları içeren düşünceler v v v Performans ile ilgili olumsuz beklentiler Fizyolojik tepkiler ile ilgili olumsuz beklentiler Var olan fizyolojik tepkilerin yanlış yorumlanması Başkaları ile ilgili olumsuz beklentiler Olası sonuçlara dair olumsuz beklentiler Kendi kendimize yaptığımız içi konuşmalar 7
SINAV KAYGISININ NEDENLERİ FELAKET YORUM LARI İÇEREN DÜŞÜNCELER: q Performans ile ilgili olumsuz beklenti “Bu sınavda başarılı olamayacağım, yetersizim. ” q Fizyolojik tepkiler ile ilgili olumsuz beklentiler: “Ellerim titreyecek, karnım ağrıyacak, midem bulanacak. ” q Var olan fizyolojik tepkilerin yanlış yorumlanması: “Beynim uyuşuyor, kesin beynimde tümör var. Zaten okuduklarımı da anlamıyorum, evet var bende bir şey. ” 8
SINAV KAYGISININ NEDENLERİ FELAKET YORUMLARI İÇEREN DÜŞÜNCELER: q Başkaları ile ilgili olumsuz beklentiler: “Herkes benden daha iyi not alacak. ” q Olası sonuçlara dair olumsuz beklentiler: “Eğer bu sınavdan iyi not alamazsam sınıfta kalırım. ” q Kendi kendimize yaptığımız iç konuşmalar: “Zaten sende bu kafa varken sen bu sınavı biraz zor geçersin. ” 9
SINAV KAYGINIZLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİR SİNİZ? • Kaygınızı azaltacak uygulamalar yapın: “Beni neler kaygılandırıyor? ” “Niçin kaygılandırıyor? ” “Kaygılandığım sırada ne düşünüyorum? ” 10
SINAV KAYGINIZLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİR SİNİZ? • İçinizdeki “siz” ile iyi geçinin: “Şimdi böyle düşünmem için bir sebep var mı? ” “Böyle düşünmemin bana bir faydası var mı? ” “Daha iyimser olarak ne düşünebilirim? ” 11
SINAV KAYGINIZLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİR SİNİZ? • Felaket tellallığı yapmayın: “Eğer bu sınavdan yüksek not alamazsam sınıfta kalırım” DEMEK YERİNE “Bu sınavdan yüksek not almak için elimden geleni yapmaya çalışacağım. Ama alamazsam da bu dünyanın sonu değil. ” 12
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q Çocuklarınızla birlikte siz de kaygılanıyorsunuz, bu çok doğal. . . Ama bu kaygı nedeniyle onları denetim altına almaya çalışmayın. . . q Onlara, kendi istediğiniz programları tercih etmeleri konusunda baskı yapmayın. q Çocuğunuzdan ilginizi ve sevginizi esirgemeyin. Onun, sizin için değerli olduğunu ona hissettirin. Sevginizin karşılıksız olduğunu ona vurgulayın. q Sınav öncesinde sınavın sonucunda olabileceklerle ilgili konuşmayın. q Onu empatiyle dinleyin, fikirlerini paylaşmasına izin verin. 13
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q Çocuklarınızdan potansiyelleri ötesinde şeyler beklemeyin. Onu kendi yetenekleri ölçüsünde değerlendirin. q O, eşsiz ve tektir; başkalarıyla kıyaslama yapmayın. q Olumlu şeyler düşünün. Sonuçların olumsuz olacağına odaklanmayın. q Övgülerinizi, eleştirilerinizi abartmayın. Bunlar, kişiliğe değil davranışlara yönelik olmalıdır; aksi takdirde etkili olmaz ya da kırıcı olurlar. q Ona güvenin ve destek olun. 14
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q Kendi kaygınızı kontrol altında tutmaya çalışın, kaygı bulaşıcıdır, unutmayın. q Sakin ve huzurlu bir aile ortamı atmosferini korumaya çalışın. q Uzmanlardan bu konuda yardım istemekten çekinmeyin. q Rasgele önerilen ilaçları kullanmasına engel olun. İlaç, ancak bir psikiyatri uzmanı tarafından önerilebilir. 15
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q ANNE BABA OLARAK OLUMSUZ DÜŞÜNCELERİNİZİ OLUMLUYA ÇEVİRİN Sınav öncesi, sınav anı ve sonrasına yönelik gerçekleşebilecek olumsuzluklara odaklanmayın. Her şeyin normal olacağını bazı tersliklerin herkesin hayatında gerçekleşebileceği kadar gerçekleşme şansı olduğunu düşünün, ve sınav sonucunun olumsuz olmasının telafisi mümkün olmayan bir terslik olduğu düşüncesini terk edin. 16
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q KIYASLAMA YAPMAYIN Çocuklarınızı hiçbir zaman başkaları ile kıyaslamayınız. Çocuğunuzun tek, diğerlerinden farklı bir kişiliğe ve kapasiteye sahip ve kendi istekleri olduğunu düşünün. O başkalarının yaptığını yapamayabilir, ancak sizin çocuğunuzun da başkalarının başaramadığı bir şeyleri yapabileceğini aklınıza getirin. Bu nedenle çocuklarınızı kendi istekleriniz doğrultusunda zorlamayınız. Sizi tatmin edecek bir başarının onu mutlu edeceğinden emin olmadan hareket etmeyin. 17
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q • TAKDİR EDİN VE GÜVENİN Çocuğunuzun olumlu davranışlarını takdir edin, uygun olan her ortamda başarılarını ön plana çıkartın. Anne babasının kendine güvendiğini ve onu takdir ettiğini gören çocuğun kendine olan saygısı ve güveni de artacaktır 18
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q • • Çocuğunuzdan beklentinizin olmaması elbette mümkün değildir. Ancak beklentilerinize sınır koymanız faydalı olacaktır. Ondan neyi ne kadar isteyeceğinizi onun bireysel yeteneklerini ve farklılıklarını göz önünde bulundurarak gerçekçi bir şekilde belirlemeniz gerekmektedir. Bu çocuğunuzun yapabileceğinden fazlasını bekleyerek onu yoğun kaygıya itmenize engel olur. 19
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q Sizi ve çocuğunuzu en çok kaygılandıran durum konuların nasıl yetiştirileceği, eksiklerin nasıl tamamlanacağı, nelere öncelik verileceği, yapılan çalışmaların yeterli olup olmayacağı, deneme sınavlarında gösterilen performansın ne olacağı, sınav öncesi tercih ve başvuru bilgilerinde yetersizlik, yanlış yapma endişesi, sınav anında olumsuz bir durum yaşama (hastalık vb. ) korkusu vb. sorular sonucunda oluşan "belirsizlik" duygusudur. Bu tür belirsizlikleri sürekli hale getirip çocuğunuzun normal çalışma ritminin bozulmasına neden olmayın, sınava yönelik kaygılarınızı çocuğunuza yansıtmayın, sizin çözümleyebileceğiniz durumları ona hissettirmeden çözümlemeye çalışın 20
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q LÜTFEN BU DÜŞÜNCELERDEN UZAK DURALIM “Kazanamazsan doğru işe” “Parayı sokaktan toplamıyoruz dershanelerimi zengin edeceğiz ” “Kazanamazsan arkadaşlarının yüzüne nasıl bakacaksın; aile dostlarımızın hepsine rezil oluruz. ” “Falancanın oğlundan neyin eksik” “Ben üzerime düşeni yaptım, artık ne yaparsan yap. ” “Bu kadar düşük puan almayı nasıl beceriyorsun hayret ediyorum. Bu kafayla bu iş yürümez. ” “Ders çalış, ders çalış, çalış ” 21
ANNE-BABALARA ÖNERİLER. . . q DOĞRU VE YAPICI İFADELER KULLANALIM “Puanın bir önceki sınava göre artmış, açıklarını kapatmaya başlamışsın. ” “Sen benim için her şeyden önemli ve değerlisin. ” “Hayatındaki bu önemli dönemde, sana istediğin desteği vermeye hazırım. ” “Senin kendi üzerine düşenleri en iyi şekilde yapacağını biliyorum, ben de üzerime düşenleri yapmaya hazırım. ” “Şu kadar net yapmalısın, matematik dersinden şu kadar net çıkarmalısın. ” gibi ifadeler sınav sırasında çocuğunuz için birer tehdit haline dönüşebilir. 22
- Slides: 22