MADDE NEDR Bolukta yer kaplayan ktlesi ve hacmi

MADDE NEDİR? ? ? Boşlukta yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her şeye madde denir. Taş, toprak, ağaç, metal, cam, plastik, kağıt, kum gibi varlıklar birer maddedir.

MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Maddenin kütle, hacim ve eylemsizlik olmak üzere üç tane ortak özelliği vardır. Hacim: Maddenin uzayda kapladığı yererdir. Kütle : Madde miktarının bir ölçüsüdür ve terazi ile ölçülür. Eylemsizlik: bir cismin bulunduğu konumu kanumu isteğidir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ İki maddenin aynı ya da farklı maddeden mi yapıldığını anlamak için birtakım özellikleri araştırmak gerekir. Bunlar maddenin ayırt edici özellikleridir. Maddenin ayırt edici özellikleri şekle, biçime ve miktara bağlı olmayıp, maddenin cinsine bağlıdır.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ 1) Öz kütle (yoğunluk) 2) Erime noktası ve kaynama noktası 3) Çözünürlük 4) Sıcaklıkla genleşme 5) Esneklik 6) İletkenlik

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ Öz kütle: Birim hacimdeki madde miktarıdır. Erime Noktası: Bir maddenin katı haleden sıvı hale geçmesidir. Sıvılar için ayırt edicidir. Donma Noktası: Bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesidir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ Kaynama Noktası: Bir maddenin sıvı halden Gaz Haline geçmesidir. Sıvılar için ayırt edicidir. Yoğunlaşma Noktası: Bir maddenin gaz halinden sıvı hale geçmesidir. Gazlar için ayırt edicidir. Süblimleşme: Bir maddenin katı halden gaz haline geçmesidir. Katılar için ayırt edici özelliktir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER Canlı yada cansız olsun tüm varlıklar birer maddedir. İşinde bulunduğumuz evren de hacmi ve kütlesi bulunan her varlık bir maddedir. Maddeleri ve maddelerden yapılmış cisimlerin özelliklerinin duyu organlarımızla algılıya biliriz. Duyu organlarımızla aldığımız maddeleri saydamlıkopaklık-matlık, sertlik- yumuşaklık, esneklik- berklik, salamlık- kırılganlık gibi özellikleriyle niteleriz.

SAYDAMLIK - OPAKLIK • Işığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, bazı plastik maddeler, hava saydam maddelerdendir. Tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler ise opaktır. Bazı badeler ise ışığı tam olarak geçirmezler. Bu tür maddelere yarı saydam maddeler denir. Buzlucam, defter yaprağı, şeffaf poşetler, buna örnektir.

PARLAKLIK –MATLIK Altın, gümüş, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı yazı tahtası, silgi, kumaş gibi cisimler mattır.

SERTLİK -YUMUŞAKLIK Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız madde yada cisimlerin bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Taş, demir, tahta gibi cisimler sert, hamut, sünger, pamuk, lastik gibi cisimler yumuşaktır.

SUYU GEÇİREN-GEÇİRMEYEN Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu tür maddeler suyun geçmemesi gereken durumlar. Şemsiye, sereyi örten naylon, su koyduğumuz bardak, çatıyı örten kiremit bu amaçla kullanlır. Pamuk ve yünden yapılmış kumaşlar, toprak ve kum suyu geçiren maddelerdir. Şemsiyenin malzemesi suyu geçirmez.

KOKULU-KOKUSUZ Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur. Çiçek, meyve, kolonya, parfüm kokusu güzel; çöp kanalizasyon kokusu gibi kokular kötü kokulara örnek verile bilir. Hava, su, şeker, tuz, demir, altın gibi bir çok maddelerin kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız.

ESNEKLİK-BERKLİK Lastik gibi maddelere kuvvet uygulayarak şekilden şekle sokabiliriz. Ancak esnek maddeler kuvvetin etkisi kalktığında eski şekillerine döner. Bu tür maddelere esnek maddeler denir. Sünger, paket lastiği gibi maddeler esnektir. Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Kurşun kalem, mermer cam sürahi gibi berk maddeler esnetildiği zaman kırılırlar.

KATI-SIVI Katı yada sıvı bir çok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taş, odu, kömür, duvar, çanta, kitap gibi maddeler katı maddelerdir. Su, sıvı yağlar, kolonya, benzin, meyve suyu, süt, sirke gibi maddeler ise sıvı maddelerdir. Bu maddeleri görerek yada dokunarak tanıya biliriz. Su sıvı bir maddedir.

PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜZ Bazı madde yada elimizle dokunduğumuzda pürüzlü yada düzgün olduğunu anlaya biliriz. Taşın, tuğlanın, toprağın, ağaç gövdesinin, zımparanın yüzeyi pürüzlüdür. Cilalı bir masanın, toprağın, televizyon ekranının, yere döşenmiş seramiğin yüzeyi pürüzsüzdür. Ağaç gövdesi pürüzlüdür.

CİSİM Maddenin biçimlendirilmiş şekline cisim denir. Bardak, silgi, kalem, kitap, bıçak, oyuncak, masa, ampul çeşitli maddelerden yapılmış cisimlerdir.

MALZEME Bir yada birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddeler malzemeleri oluştururlar. Un, tuz, su, maya gibi maddeler ekmeği oluşturan; kereste, çivi, tutkal gibi maddeler masayı oluşturan; çimento, kum, su gibi maddeler betonu oluşturan malzemelerdir.

MALZEME

EŞYA Evlerimizde, okulumuzda ve daha bir çok yerde kullandığımız koltuk , halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek gibi cisimler birer eşyadır.

ALET Maddeleri şekillendirmek, bir el işini yada onarımı gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış cisimlere alet denir. Pense, tornavida, çekiç, tığ, oklava, kepçe birer alettir.

ARAÇ Bir işi yapmakta veya sonuçlandırmakta gücünde yararlanılan maddelere araç denir. Örneğin; çekiç, makas, kalem birer araçtır.