STANBUL TABP ODASI 2 SALII YER HEKML GNLER

İSTANBUL TABİP ODASI 2. İŞÇİ SAĞLIĞI İŞYERİ HEKİMLİĞİ GÜNLERİ 11 -13 OCAK 2019 İSTANBUL İSE BAĞLI HASTALIK MI MESLEK HASTALIĞI MI? Dr. Arif Muezzinoglu & Dr. Ahmet Tellioglu

Mesleki Sağlık Riskleri Dünya Çalışma Örgütü (ILO) Tahmini (2013) Dünyadaki Çalışanların 54, 8/100. 000 işe bağlı hastalık, 10, 3/100, 000 iş kazaları nedeniyle hayatını kaybediyor Türkiye’nin içinde yer aldığı Avrupa bölgesi için 92, 8/100. 000 işe bağlı hastalık, 7, 6/100, 000 iş kazaları nedeniyle hayatını kaybediyor Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Tahmini (2009) Dünyada hastalık-ölüm nedeniyle kaybedilen sağlıklı günlerin yaklaşık %1, 7’si işe bağlı risk faktörlerine atfedilmektedir. Mesleki Riskler Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’na (KOAH) bağlı ölümlerin %12’sinden AC kanserlerinin %8’inden sorumlu tutulmaktadır Aynı şekilde global olarak her yıl 19, 9/100. 000 çalışan meslek hastalıkarı nedeniyle 11, 5/100. 000 çalışan da iş klazaları/İŞ CİNAYETLERİ nedeniyle yaşamını kaybediyor Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

Mesleki Sağlık Riskleri İşe bağlı hastalıkların etkilediği nüfusun genişliği ve neden olduğu sağlık sorunlarının çeşitliliğine rağmen dünyada esasen işe bağlı hastalıkların tamamını değil hastalığa neden olan maruziyetin tamamen işe özgü olduğu ‘Meslek Hastalıkları’nı (MH) teşhis etmeye ve tanımaya dönük sistemler bulunmaktadır. Meslek hastalığı ise Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından işe bağlı risk faktörlerinden kaynaklanan maruziyetler sonucu ortaya çıkan hastalık olarak tanımlanmaktadır. Meslek Hastalığı (işe özgü hastalıklar) 1. Hastalık ile iş kaynaklı maruziyet arasındaki nedensel ilişki (bu işe özgülük 2. Hastalığın maruziyete uğrayan kişilerde normal nüfusun üzerinde bir sıklıkta görülmesi. Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

İŞ olağanüstü çok sayıda insani, maddi ve sosyal koşulun olağanüstü çok sayıda farklı kombinasyonu içinde ifa edilen bir etkinliktir. Üstelik işe bağlı hastalıkların büyük çoğunluğu işyerindeki ya da çalışma sırasındaki etkene maruz kalınmasından yıllar sonra ortaya çıkmaktadır. Bu durumda ortaya çıkan hangi hastalık belirtisi ya da bulgusunun hangi işyerinden, işin hangi kısmından ya da işi çevreleyen şartların hangisinden kaynaklandığını kanıta dayalı şekilde ortaya koyabilmek oldukça zorlaşmaktadır. Bu zorluk önceden tespit edilmiş spesifik bir faktör ve bu faktörün varlığını gösteren üzerinde uzlaşılmış kanıtlar olmadığı durumlarda, hastalığın meslek hastalığı olarak tanımlanamamasına yol açmaktadır. Kaldı ki; işten kaynaklanan kimi hastalık etkenlerinin spesifik olarak tespit edilmesi durumunda dahi bunun işverenler ve kamu otoritelerince kabul edilmesi uzun yıllar alabilmektedir.

İşe bağlı hastalıklardan sadece meslek hastalıkları teşhis edilmeye çalışılmakta ama bunda da başta yukarıda ifade ettiğimiz neden ve buna eşlik eden pek çok nedenden yeterince başarılı olunamamaktadır. Tüm ülkelerde meslek hastalıklarının tamamının teşhis ve tazmin edilmemesi (under-reporting yn. ) sorunu değişen ölçülerde yaşanmaktadır. Bu nedenle tüm ülkelerden başta meslek hastalıkları olmak üzere işe bağlı hastalıkların teşhisini arttırıcı önlemler almaları, işten kaynaklanan hastalık ve ölümleri teşhis ve kayıt edecek sistemleri geliştirmeleri beklenmektedir.

Türkiye’de Durum Gerek yukarıya aldığımız ve WHO, ILO gibi uluslararası örgütlerin referans aldığı bilimsel çalışmalardan gerekse de Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa bölgesindeki kimi ülkelerde teşhis edilen meslek hastalığı sayılarından Türkiye’de her yıl -İş kazalarına bağlı olarak gerçekleşen ölümlerin yaklaşık 2 (WHO) - 10 (ILO) katı sayıda meslek hastalığına bağlı ölüm, çalışan nüfusun 100. 000’de 50 veya 68 -100’ü (EU) sayıda meslek hastalığı teşhis ediliyor olması gerektiğini söyleyebiliriz. Kaldı ki; Türkiye’de gerçekleşen ölümlü iş kazalarına ait rakamlar yukarıya aldığımız tahminleri doğrular niteliktedir. 1990 -2014 yılları arasında gerçekleşen yıllık ölümlü iş kazası insidans ortalaması 100. 000 çalışan başına 22, 5 ve son 10 ve 5 yılın ortalamaları da sırasıyla 100. 000 çalışan başına 13 ve 12’dir. Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

Türkiye’de 1990 yılında 36, 6/100. 000 olan MH insidansı 10 kat gerileyerek 2014'te 3, 6/100. 000 2015'te 3, 7/100. 000 2016'da 4, 3/100. 000 olmuştur.

Meslek Hastalığı Teşhis Oranlarının Karşılaştırılması 1990 -2006 Türkiye - Seçili Avrupa Ülkeleri Ortalaması Almanya, Avusturya, Belçika, İsveç, Danimarka, İtalya, Portekiz, Fransa, İspanya'da 1990 yılında ortalama her 100. 000 çalışan başına yılda ortalama 67 MH teşhis edilir iken bu ortalama insidans 2006 yılında 1. 5 kat artışla 102/100. 000’e çıkmıştır. Türkiye’de ise aynı yıllarda gelişme tam tersi yönde olmuş MH teşhis insidansı yaklaşık 5 kat gerilemiş; 100. 000 çalışan başına 36. 6’dan 7, 3’e gerilemiştir. Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

Country/ hearing Loss Mesothelioma Dermatoses Asthma Total ODs Number of (insured) workers Incidence of ODs per 100. 000 insured employees Austria (2009) 883 122 245 191 1848 3204737 57, 7 Belgium (2010) 441 88 65 67 1440 2400000 60, 0 Denmark (2010)* 1, 153 87 1, 696 Not 5169 2831100 182, 6 France (2009) 1, 048 586 Not 222 49341 18460000 267, 3 Germany (2009) 5, 379 1, 03 586 508 16078 38500000 41, 8 Italy (2009) 2, 636 875 372 137 12551 17628963 71, 2 327 1 76 64 3320 5595000 59, 3 Spain (2009) 1, 415 16 1, 136 283 16850 15680700 107, 5 Switzerland -2009 1, 021 84 660 120 3590 3867440 92, 8 1663, 652 1860, 03 2006, 832 1592 110187 108167940 101, 9 Portugal (2009) TOTAL Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

ÇEŞİTLİ KAYNAKLARDA AVRUPA ÜLKELERİNE AİT MESLEK HASTALIĞI TEŞHİS İNSİDANS ORANLARI YILLAR TÜRKİYE 1989 -1993 32, 0 1994 -1998 31, 1 1999 -2003 14, 3 2004 -2008 11, 5 2009 -2013 4, 5 YIL ALMANYA ITALYA PORTEKIZ TURKIYE 1990 35 93 N/A 36, 6 1995 66 39 42 23, 2 2000 49 33 27 15, 2 2009 66 71 59 4, 8 Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

Meslek Hastalıklarından Kaynaklanan Ölümler TÜRKİYE’DE İŞ KAZASINDA ÖLEN ÇALIŞAN SAYISI (sgk) TÜRKİYE’DE MESLEK HASTALIĞINDAN ÖLDÜĞÜ KABUL EDİLEN ÇALIŞAN SAYISI (sgk) MESLEK HASTALIĞINDAN ÖLDÜĞÜ TAHMİN EDİLEN VAKA SAYISI (*) 2004 841 2 1. 455 2005 1. 072 24 1. 855 2006 1. 592 9 2. 755 2007 1. 043 1 1. 805 2008 865 1 1. 497 2009 1. 171 0 2. 026 2010 1. 444 10 2. 499 2011 1. 700 10 2. 942 2012 744 1 1. 287 2013 Dünya Sağlık Örgütü 1. 360 0 TÜRKİYE (WHO) tahmininin 400’de biri kadar meslek hastalığına bağlı ölüm teşhis ediyor TOPLAM 2. 353 Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

ALMANYA'DA İŞ KAZASINDA ÖLEN ÇALIŞAN SAYISI ALMANYA'DA MESLEK HASTALIĞINDAN ÖLDÜĞÜ KABUL EDİLEN ÇALIŞAN SAYISI* (DGUV 1995, 2000, 2005, 2010, 2013 rakamları) ALMANYA'DAKİ 4 a SİGORTALI SAYISI 1995 2, 237 2758 35, 458, 515 2000 1, 712 2357 35, 759, 390 2005 1, 208 2564 34, 415, 187 2010 886 2486 36, 941, 169 2013 772 2343 38, 873, 944 2014 805 2457 39, 060, 408 ALMANYA Dünya Sağlık Örgütünün tahmininin 1. 5 katı kadar meslek hastalığına bağlı ölüm teşhis ediyor Dr. Ahmet Tellioğlu, İş Yeri Hekimi

Ölümlü İş Kazası Başına Teşhis Edilen MH Sayısı (Seçili Avrupa Ülkeleri) Ölümlü İş Kazası Başına Teşhis Edilen MH Sayısı (Türkiye) 1994 13, 7 1, 07 1995 15, 9 1, 06 1996 16, 1 0, 75 1997 17, 7 0, 72 1998 18, 6 1, 12 1999 23, 6 0, 77 2000 26, 2 0, 68 2001 29, 5 0, 88 2002 34, 9 0, 68 2003 36, 4 0, 54 2004 39, 5 0, 46 2005 44, 0 0, 47 2006 34, 5 0, 36 Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

HASTALIĞA SEBEP OLAN NEDENLER KÜMESİ Bu slaytta KENNETH J. ROTHMAN'ın CAUSES American Journal Of Epidemiology, Vol. 104 No. 6, December, 1976 adlı makalesinden esinlenilmiştir Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

KALP HASTALIĞINA SEBEP OLAN NEDENLER KÜMESİ Bu slaytta KENNETH J. ROTHMAN'ın CAUSES American Journal Of Epidemiology, Vol. 104 No. 6, December, 1976 adlı makalesinden esinlenilmiştir Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

MESLEK HASTALIĞI Bu slaytta KENNETH J. ROTHMAN'ın CAUSES American Journal Of Epidemiology, Vol. 104 No. 6, December, 1976 adlı makalesinden esinlenilmiştir Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

İŞE BAĞLI HASTALIKLAR >>> MESLEK HASTALIKLARI İŞE BAĞLI / İŞLE İLGİLİ HASTALIKLAR MESLEK HASTALIKLARI Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu

PERCEIVED AND REAL RISKS Evidence 2 Policy Evidence 2 Practice PERCEIVED RISK Terrorist attack Mobile phones Violent robbery Avian flu Stock exchange crash Glass of wine Airline accident Workrelated Heat wave REAL RISK Workrelated WAR activities, anywhere Traffic Accident Cancer Circulatory diseases 24 Sources: S. Hertlich, M. Hamilo, S. kuvalehti (FI), Journal Occ Env Hyg, 11: 326– 337, May 9, 2014; Takala J ao.

PERCEIVED AND REAL RISKS Evidence 2 Policy Evidence 2 Practice PERCEIVED RISK Terrorist attack Mobile phones Violent robbery Avian flu WORK all Stock exchange crash Glass of wine Airline accident Workrelated Heat wave REAL RISK WAR activities, anywhere Traffic Accident Cancer WORK all 25 Workrelated Sources: S. Hertlich, M. Hamilo, S. kuvalehti (FI), Journal of Occ Env Hyg, 11: 326– 337, May 9, 2014; Takala ao. Circulatory diseases

*İş Cinayetlerinin İşlenmediği, İş Cinayetlerini İşleyenlerin Adil Şekilde Cezalandırıldığı **İşten Kaynaklanan Tüm Hastalık Ve Kaza Etkenlerinin Ayırt Edildiği Ve Olabildiğince Önlendiği ve Ortadan Kaldırıldığı ***İş Kaynaklı Etkenlerin Ortaya Çıkardıkları Bireysel Ve Toplumsal Düzeydeki Sağlık Zararlarının Bilimsel Bir Şekilde Giderildiği, Bireysel ve Toplumsal Düzeyde Adil Bir Şekilde Tazmin Edildiği Bir Türkiye Ve Dünya Dileğiyle TEŞEKKÜRLER Dr. Arif Muezzinoglu – Dr. Ahmet Tellioglu