Planowanie produkcji poligraficznej Dla wikszoci drukw mona wyrni

Planowanie produkcji poligraficznej Dla większości druków można wyróżnić następujące etapy: 1. Redakcja – opracowanie merytoryczne i techniczne 2. PREPRESS – przygotowanie do drukowania 3. PRESS – drukowanie 4. POSTPRESS – procesy introligatorskie i wykończeniowe 5. Procesy dodatkowe, np. przygotowanie baz danych 2012 -03 -17 2011 -03 -12 11

Redakcja n Opracowanie merytoryczne n Opracowanie typograficzne n Opracowanie materiału ilustracyjnego (fotoedycja) n Redakcja techniczna n Opracowanie elementów dodatkowych n Korekta autorska i rewizyjna 2012 -03 -17 2011 -03 -12 22

Prepress n przygotowanie projektu – określenie cech przyszłego druku: • wygląd zewn. – format, sposób złamywania, rodzaj oprawy • wygląd wewn. – układ graficzny, rozmieszczenie elementów tekstowych i graficznych n skład tekstu n przygotowanie materiału ilustracyjnego n łamanie kolumn n korekta n montaż arkuszowy (impozycja) n wykonanie form kopiowych (pominięte w technologii CTP) n wykonanie form drukowych 2012 -03 -17 2011 -03 -12 33

Press n przygotowanie maszyny do drukowania n przyrząd (narząd) n drukowanie • arkusz zadrukowany 1– lub 2–str. ; w dalszym procesie produkcyjnym podlega odpowiedniemu ukształtowaniu • zwój zadrukowany 1– lub 2–str. ; ukształtowana do postaci produktu końcowego w trakcie przechodzenia przez maszynę (cięcie, złamywanie, szycie, klejenie in-line) n lakierowanie (in–line) n inne procesy in–line 2012 -03 -17 2011 -03 -12 44

Postpress n uszlachetnianie (lakierowanie, laminowanie, tłoczenie) n obróbka arkuszy (krojenie, złamywanie, wykrawanie) n sortowanie, wyrównywanie, liczenie n oprawianie • przygotowanie wkładów (kompletowanie składek, klejenie, szycie) • przygotowanie okładek • łączenie wkładów z okładką n operacje specjalne maszynowe n specjalne operacje ręczne 2012 -03 -17 2011 -03 -12 55

Podział produkcji poligraficznej n produkty poligraficzne, powstające jako efekt współpracy wydawnictwa i drukarni, mogą mieć różnorodny charakter n jednoznaczna klasyfikacja jest trudna, ze względu na rozmaite kryteria podziału: 1/2 • edytorskie • technologiczne • użytkowe 2012 -03 -17 2011 -03 -12 66

Podział produkcji poligraficznej n wydawnictwa nieperiodyczne (dziełowe) n wydawnictwa periodyczne (prasowe) n akcydensy n produkcja dodatkowa 2011 -03 -12 2012 -03 -17 2/2 77

Wydawnictwa nieperiodyczne (wydawnictwa dziełowe) n książki powyżej 48 -stronic + okładka n broszury do 48 -stronic z okładką 2012 -03 -17 2011 -03 -12 88

Wydawnictwa periodyczne (wydawnictwa prasowe) n gazety ukazują się częściej niż 1 raz w tygodniu n czasopisma ukazują się 1 raz w tygodniu lub rzadziej 2012 -03 -17 2011 -03 -12 99

Akcydensy wydawnicze np. mapy, nuty informacyjne np. ulotki, prospekty, afisze, plakaty, instrukcje obsługi, kalendarze, katalogi, cenniki, spisy telefoniczne i adresowe, rozkłady jazdy n manipulacyjne np. rachunki, faktury, formularze, papiery wartościowe, banknoty, bilety, dyplomy, świadectwa, zaświadczenia, druki transakcyjne n opakowaniowe np. opakowania, etykiety, metki, banderole, obwoluty i okładki książek n specjalne np. koperty PIN, karbonizowane losy loteryjne, druki zintegrowane n n 2011 -03 -12 2012 -03 -17 10 10

Format publikacji n wymiary określające szerokość (A) i wysokość (B) publikacji: A x B, podawany najczęściej w mm n powstaje poprzez złamywanie (falcowanie) arkusza lub wstęgi papieru, przy czym liczba złożeń zależy od zaplanowanej dla publikacji wymiarów stronic n w publikacjach drukowanych dominują formaty pionowe (zwłaszcza dla publikacji dziełowych), rzadziej spotykane są formaty poziome i kwadratowe 2012 -03 -17 2011 -03 -12 11

Rodzaje formatów publikacji 1. popularny (podłużny, pionowy): a + 20 mm < b < 2 a 2. albumowy (poprzeczny, poziomy): b + 20 mm < a < 2 b 3. kwadratowy: b = a ± 20 mm 4. wąski: b ≥ 2 a 5. akcydensowy: a ≥ 2 b 1 2011 -03 -12 2012 -03 -17 2 3 4 5 12

Akcydensy Wyrób poligraficzny mający charakter użytkowy, okolicznościowy, nie mający formy książki ani czasopisma 2012 -03 -17 13

Akcydensy informacyjne Druki informacyjne lub okolicznościowe, wydawane jednorazowo lub wielokrotnie w postaciach oprawianych lub luzem, niezależnie od objętości; podstawowa funkcja – przekazywanie informacji n ulotki (< 5 stron), foldery i prospekty (>5 stron) n plakaty (głównie grafika) i afisze (głównie tekst) n cenniki i katalogi n rozkłady jazdy n spisy telefoniczno-adresowe n programy kinowe i teatralne n regulaminy i instrukcje obsługi n kalendarze 2012 -03 -17 2011 -03 -12 14

Układ typograficzny stronic Zaplanowanie układu typograficznego stronic sąsiadujących lub oglądanych obok siebie tak, aby stanowiły całość kompozycyjną n ulotka, afisz, plakat – czytane są pojedyncze stronice n folder/katalog łączony (oprawiany) – równocześnie oglądane są dwie sąsiadujące ze sobą stronice n foldery niełączone, złamywane do wielostronicowych – układ sąsiadujących ze sobą stronic zależy od: • sposobu złamywania • kształtu wykrawanych elementów 2012 -03 -17 2011 -03 -12 15

Podstawowe warianty złamywania A – jeden złam (składka 4 -stronicowa) B – prostopadłe (składka 8 -stronicowa) * C – równoległe zwykłe D – równoległe harmonijkowe E – równoległe ołtarzykowe (*dodatkowy złam obwolutowe) F – równoległe obejmujące 2011 -03 -12 2012 -03 -17 16

Sposoby złamywania folderów reklamowych 1. obejmujące 2. harmonijkowe 3. ołtarzykowe 4. obwolutowe Stronice wewnętrzne (w p. 1 i 4) powinny być węższe o min. 1 mm 2012 -03 -17 2011 -03 -12 17

Akcydensy opakowaniowe to druki o charakterze użytkowym służące do ochraniania, oznaczania i pakowania wyrobów n wszelkie druki służące do formowania opakowań (pudełka kartonowe, torby papierowe i z tworzyw sztucznych, koperty i skoroszyty, teczki) n etykiety n banderole/znaki akcyzy – ze względu na obecność zabezpieczeń zaliczane czasem do papierów wartościowych n okładki i obwoluty książek 2012 -03 -17 2011 -03 -12 18

Etykiety n etykiety umieszczane są na opakowaniach nie dających się zadrukować (np. opakowania ze szkła, tworzywa sztucznego) n wymagania: • nienaganny nadruk – intensywna barwa w miejscach nadruku, idealna biel miejsc niezadrukowanych • optymalna ilość informacji • dobra przyczepność do materiału opakowania • dostosowanie kształtem i kolorystyką do opakowania 2012 -03 -17 2011 -03 -12 19

Podłoża etykiet n wielowarstwowe laminaty n folie z tworzyw sztucznych n folie metalowe n papiery etykietowe (jednostronnie powlekane) n papiery ekologiczne n papiery i folie samoprzylepne 2012 -03 -17 20

Funkcje etykiet n Informacyjna – informowanie potencjalnych konsumentów o produkcie, jego składzie, sposobie użytkowania, terminie ważności itp. n Marketingowa – umożliwia wskazania niewidocznych atrybutów produktu za pośrednictwem tekstu, rysunku lub symbolu: • dekoracyjno-estetyczna • promocyjno-reklamowa n Zabezpieczająca – zabezpiecza produkt przed niepowołanym dostępem 2012 -03 -17 2011 -03 -12 21

Klasyfikacja etykiet ze względu na podłoże i sposób umieszczenia na produkcie ETYKIETY nieprzylepne termokurczliwe (sleeve) IML (in mould) przylepne zawieszane na podłożu przylepnym przez docisk zadrukowane od strony wierzchniej nieprzezroczyste zadrukowane od strony kleju (reverse print) przezroczyste (no label look) jednokartkowe wielokartkowe (booklet) dwustronne samoprzylepne zwilżalne klejone „na mokro” na podłożu termoprzylepnym przyklejane z opóźnieniem przyklejane natychmiastowo

Etykiety nieprzylepne Do grupy etykiet nieprzylepnych można zakwalifikować etykiety, których połączenie z opakowaniem nie wymaga stosowania kleju: n etykiety zawieszane n etykiety IML n etykiety termokurczliwe tulejowe (sleeve) 2012 -03 -17 2011 -03 -12 23 23

Etykiety zawieszane n są jednym z najstarszych typów etykiet n do towarów przymocowywane są za pomocą paska papierowego, tasiemki lub nitki, np. etykieta wisząca na szyjce butelki 2012 -03 -17 2011 -03 -12 24 24

Etykiety IML (in-mould label) n stosowane są dla opakowań z tworzyw sztucznych, na produkty spożywcze oraz chemiczne n technika IML (in-mould labeling) wykorzystuje cienkie etykiety z tworzywa sztucznego na bazie polipropylenu (OPP), które są zadrukowywane techniką offsetową lub fleksograficzną, a następnie łączone trwale z opakowaniem w procesie formowania opakowania 2012 -03 -17 2011 -03 -12 25 25

Etykiety termokurczliwe tulejowe (shrink sleeves labels) n stosowane są do etykietowania opakowań cylindrycznych n nakładane są na produkt, a następnie poddaje się je działaniu wysokiej temp. , która powoduje ich kurczenie się oraz osiągnięcie odpowiedniego kształtu i rozmiaru n nadruk techniką fleksograficzną od strony stykającej się z opakowaniem 2012 -03 -17 2011 -03 -12 26 26

Etykiety przylepne n etykiety zwilżalne – klejone „na mokro” podłoże: papier etykietowy 1 -str. powlekany g = 70÷ 90 g/m 2 + klej aktywowany za pomocą wody n etykiety samoprzylepne na podłożu termoprzylepnym lub przylepnym przez docisk: 1. materiał powierzchniowy 2. warstwa kleju samoprzylepnego 4. papier podkładowy pokryty warstwą silikonu (3), stanowiący przekładkę antyadhezyjną (tzw. liner) 2012 -03 -17 2011 -03 -12 27 27

Etykiety przylepne linerless n Etykiety wykonane na podłożu samoprzylepnym bez materiału podkładowego n technologia linerless jest ekonomiczna; materiał podkładowy (tzw. liner), który staje się odpadem, stanowi ok. 10÷ 20% całkowitego kosztu etykiety, jego eliminacja umożliwia obniżenie kosztów produkcyjnych n wykorzystuje się: • specjalne papiery • farby o dobrej przyczepności do podłoża • kleje, umożliwiające stykanie się powierzchni zadrukowanej z warstwą klejową tak, aby nadruk na roli nie ulegał uszkodzeniu pod wpływem odklejania etykiet 2012 -03 -17 2011 -03 -12 28 28

Etykiety no label look n drukowane na podłożach o wysokiej przezroczystości, sprawiają wrażenie, jakby elementy graficzne były naniesione bezpośrednio na opakowanie n zastosowanie pozwala uzyskać tło etykiety identyczne z kolorem opakowania, którego uzyskanie w procesie reprodukcji poligraficznej mogłoby stwarzać komplikacje lub wiązać się z większymi kosztami, np. konieczność użycia koloru specjalnego, barw metalicznych itp. n technika drukowania: fleksografia, sitodruk lub techniki łączone (tzw. hybrydowe) n wielobarwny obraz wymaga zastosowania poddruku wykonanego białą farbą kryjącą 2012 -03 -17 2011 -03 -12 29 29

Etykiety booklet n mają postać wielostronicowej mini książeczki przytwierdzonej do powierzchni opakowania n pozwalają na umieszczenie większej ilości informacji na opakowaniu o małych gabarytach lub stanowią element promocyjno-konkursowy n stronice broszury są złamane do formatu etykiety i zamknięte tzw. zamkiem, który stanowią: samoprzylepny pasek, będący częścią broszury oraz brzeg samoprzylepnej etykiety powleczony silikonem – warstw klejowa – składka wielostronicowa – warstwa silikonu – etykieta z nadrukiem 2011 -03 -12 2012 -03 -17 30 30

Opakowania Opakowanie to wyrób do ochronny innych wyrobów przed uszkodzeniami, a także do ochrony otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem zapakowanego wyrobu 2012 -03 -17 31

Funkcje opakowań n ochronna dla produktu lub otoczenia n informacyjna n promocyjno-reklamowa n dystrybucyjna 2012 -03 -17 2011 -03 -12 32

Znaki na opakowaniach n zasadnicze – identyfikacja towaru i producenta n informacyjne – niektóre cechy wyrobu i opakowania, rozpoznanie właściwości i przydatności towaru, ilości, wartości itp. n niebezpieczeństwa – gdy cechy towaru wskazują na zachowanie ostrożności podczas transportu i przechowywania n manipulacyjne – sposób obchodzenia się z towarem podczas transportu i przechowywania n reklamowe – zachęta do kupna 2012 -03 -17 33

Znaki zasadnicze n nazwa wyrobu • wyrażona napisem nazwa handlowa, użytkowa lub chemiczna wyrobu, np. cukier kryształ n znak firmowy w postaci symbolu lub napisu • określa nazwę firmy i miejscowości, np. Zakłady Przemysłu Tłuszczowego OLVIT Sp. z o. o. w Gdańsku n podstawowe przeznaczenie wyrobu • zwłaszcza jeżeli nie wynika z nazwy produktu, np. napój orzeźwiający, środek spulchniający 2012 -03 -17 2011 -03 -12 34

Znaki informacyjne n rodzaj, gatunek, stopnie jakości wyrobu w formie napisu/symbolu n znak jakości Q n znaki zgodności z normami: europejską (CE), polską <PN> n znaki ekologiczne n oznaczenie składu wyrobu: np. zawartość alkoholu 3, 5%, śmietana 18% tłuszczu n numer serii produkcyjnej n zawartość netto + odpowiednia jednostka miary n cena n data produkcji, okres przydatności n informacja o kraju pochodzenia lub kod kreskowy EAN 2012 -03 -17 2011 -03 -12 35

Znaki niebezpieczeństwa n materiał łatwopalny • płomień w kolorze czerwonym, pomarańczowym lub żółtym n materiał wybuchowy n materiał trujący • trupia czaszka n materiał szkodliwy dla zdrowia • przekreślony kłos n materiały promieniotwórcze 2012 -03 -17 2011 -03 -12 36

Znaki manipulacyjne n znaki przechowywania i transportowania • góry – nie odwracać • ostrożnie kruche • temperatura przechowywania • sposób składowania • chronić przed światłem • chronić przed wilgocią n znaki otwierania – „TU OTWIERAĆ” • nożyczki lub strzałka Znaki niebezpieczeństwa i manipulacyjne należy umieszczać w widocznym miejscu opakowani, zachowując dobry kontrast. Wielkość znaku zależy od opakowania 2012 -03 -17 2011 -03 -12 37

Znaki reklamowe zachęta do kupna poprzez wskazanie odpowiednich cech produktu n powiększenie objętości opakowania n nowa receptura/skład n nagrody w konkursach (medale) 2012 -03 -17 2011 -03 -12 38

Informacyjno-reklamowe funkcje opakowań Nośnikami funkcji promocyjnej są przede wszystkim: n wielkość opakowania n format n kształt n rodzaj materiału opakowaniowego n układ graficzny: • napisy i ich układ • logo produktu/logo producenta • barwa opakowania 2012 -03 -17 2011 -03 -12 39

Kształt opakowań n nietypowy kształt wyróżnia opakowanie, ale jednocześnie utrudnia magazynowane i transport 2012 -03 -17 2011 -03 -12 40

Przykładowe konstrukcje opakowań kartonowych 2012 -03 -17 2011 -03 -12 41

Rozmieszczenie napisów na opakowaniu zależnie od kształtu n prostopadłościan najbardziej wyeksponowane są ścianki: przednia i górna, na ściankach bocznych umieszczane są informacje dodatkowe n walec widoczna jest ok. 1/3 powierzchni bocznej; napisy ze względu na czytelność należy umieszczać na ok. 1/4 powierzchni bocznej n napisy czytelne w układzie poziomym (po uwzględnieniu położenia produktu na półce sklepowej) 2012 -03 -17 2011 -03 -12 42

Projekt opakowań na herbatę 2012 -03 -17 2011 -03 -12 43

Znaczenie barw w opakowalnictwie n 1/3 dobór barwy opakowania zależy od: • produktu • jego klasy (masowy, selektywny, luksusowy) • profilu docelowego konsumenta (wiek, płeć, status społeczny) n kolor opakowania należy zharmonizować z kolorem produktu, zależnie od miejsca i sposobu użycia oraz przeznaczenia n liczbę barw należy ograniczyć maksymalnie do 4 w obrębie jednego opakowania, można stosować różne odcienie n stosując 2 barwy zaleca się użycie barw dopełniających lub znacznie różniących się pod względem jasności 2012 -03 -17 2011 -03 -12 44

Znaczenie barw w opakowalnictwie 2/3 Kontrast odcienia i jasności 2012 -03 -17 2011 -03 -12 45

Znaczenie barw w opakowalnictwie n 3/3 jasne barwy powiększają optycznie opakowania: > >. . . > > > n kosmetyki pielęgnacyjne, produkty farmaceutyczne, środki czystości – stosuje się barwy zimne (np. biel, beż, błękit); kojarzą się z czystością, świeżością, sterylnością n skojarzenia, np. kolor – zapach: zieleń – nuta leśna, czerwony – nuta owocowa itp. n towary luksusowe – stosowane barwy ciemniejsze (np. granat, bordo) w połączeniu z ornamentyką w kolorze srebra i złota n do artykułów spożywczych nie należy stosować ciemnego fioletu oraz zgniłej zieleni skojarzenie: trujący denaturat i pleśń 2012 -03 -17 2011 -03 -12 46

Kolorystyka przykładowych opakowań 2012 -03 -17 47

Serie produktów i kolory firmowe n tendencja ujednolicania szaty graficznej opakowań dla całej gamy produktów danej marki (tzw. serie produktów) n kolory firmowe – kolory specjalne ze wzornika, np. fiolet Milki 2012 -03 -17 2011 -03 -12 48

Liternictwo na opakowaniach n tekst zwykły • funkcja informacyjna • wysoka czytelność – krój pisma, kontrast tekst-tło, najlepiej ciemny napis na jasnym tle n tekst artystyczny • logo – oznaczenie graficzne marki produktu/producenta • logotyp – element logo składający się tylko ze znaków pisarskich 2012 -03 -17 2011 -03 -12 49