Strategijski menadment V nedelja Formulisanje strategije 3 3

Strategijski menadžment V nedelja Formulisanje strategije

3. 3. FORMULISANJE STRATEGIJE Razlike između uspešnog i neuspešnog biznisa, ili korporativnog lidera i njegovih pratilaca, prepoznaje se u najvažnijem diferencirajućem faktoru, a to je strategija. Thomas Canon

Formulisanje strategije predstavlja, izbor osnovnih puteva i načina za ostvarenje tako definisanih ciljeva i misije organizacije. Formulisanje strategije obuhvata utvrđivanje različitih puteva (načina), odnosno različitih strategijskih opcija (njihovo generisanje, vrednovanje i selekciju) za ostvarenje (realizovanje) misije i ciljeva organizacije. Proces formulisanja strategije obuhvata: § predlaganje strategijskih alternativa (ili reviziju – preradu alternativa); § ocenu alternativa i donošenje odluke; § utvrđivanje hijerarhije (prioriteta) strategija za različite nivoe strategija.

ODREĐIVANJE CILJEVA I FORMULACIJA STRATEGIJE

NIVOI ORGANIZACIONE STRATEGIJE Korporativni nivo Poslovni nivo Funkcionalni nivo Multiposlovna korporacija Strateška posl. jed. 1 istrživanje Strateška posl. jed. 2 proizvodnja Strateška posl. jed. 3 marketing finansije

Formulisanje generalne (opšte ili korporacijske) strategije Organizacija može izabrati različite varijante opšte strategije koja se označava i kao korporativna strategija jer se odnosi na izbor načina za ostvarenje opštih ciljeva korporacije. Generalna (opšta ili korporacijska) strategija može da se odnosi na: A. strategiju koncentracije, B. strategiju redukcije (smanjenja) poslovanja i restrukturiranja, C. strategiju stabilnog (ograničenog) rasta, D. strategiju rasta, i E. kombinovane strategije.

A) STRATEGIJA KONCENTRACIJE Strategija koncentracije (usredsređenosti) fokusira organizaciju na jednu liniju biznisa B) STRATEGIJA REDUKCIJE (SMANJENJA) I/ILI PREORIJENTACIJE Organizacije tragaju za strategijama koje će doprineti zaustavljanju pada negativnih performansi i preorijentaciji u poslovanju. Podstrategije u okviru strategije redukcije i/ili preorijentacije navode: 1. Strategija zaokreta 2. Strategija dezinvestiranja 3. Strategija likvidacije 4. Strategija zarobljavanja 5. Strategija restrukturiranja poslovnog portfolia

C) STRATEGIJA STABILNOG (OGRANIČENOG) RASTA Strategiju stabilnog (ograničenog) rasta koriste organizacije koje su zadovoljne dosadašnjim performansama svog razvoja i poslovanja (po obimu i strukturi biznisa). Podstrategije u okviru strategije stabilnog organizacije: 1. strategija inkrementalnog (dodatnog) rasta, 2. strategija profita (ili žetve), 3. strategija pauze, i 4. strategija održivog rasta. (ograničenog) rasta D) STRATEGIJA RASTA Ovu strategiju, ili tačnije strategije, menadžeri proaktivisti, preaktivističkog i interaktivističkog stila, preferiraju u menadžment aktivnostima organizacije.

GLOBALNI ELEMENTI FORMULISANJA STRATEGIJSKIH OPCIJA RASTA

D 1) PRAVCI RASTA ORGANIZACIJE Pravci rasta organizacije u osnovi se skiciraju na bazi koncepta vektora (matrice) rasta, koji je afirmisao Igor H. Ansoff. § Ekspanziji u okviru postojećih delatnosti, odnosno kombinaciji proizvodnih i tržišnih mogućnosti u okviru date grane delatnosti, koja se bazira na strategijama: penetracije tržišta, razvoja tržišta, i razvoja proizvoda; § Diversifikaciji, koja se može realizovati kroz: koncentričnu strategiju (horizontalnu i vertikalnu) i konglomeratsku strategiju (nacionalna i transnacionalna).

Jovan Todorović daje pregledno strategije vezane za pravce rasta organizacije

D 2) METODI RASTA Pod metodom rasta organizacije treba podrazumevati strategijsko pitanje načina na koji top menadžment organizacije pribavlja resurse koji su nužni za ostvarenje njene misije i ciljeva.

Akvizicije (acquistions) predstavljaju poslovnu transakciju kada jača kompanija vlasnički preuzima (kupuje) slabiju kompaniju. Time slabija kompanija prestaje da postoji kao pravni entitet. Preuzeta i pripojena kompanija nastavlja sa radom kao supsidujarna jedinica (afilijacija ili divizija)u okviru matične kompanije (A+B=A). Fuzija (mergers) predstavlja spajanje (integraciju) vlasničkih prava akcionara dve kompanije (A+B=C). Teško je fuzija, fuzija jednakih (mergers of equal). Ali čak i kad fuzija jednakih, se kasnije ustanovi da se zapravo radilo o prikrivenoj akviziciji. Fuzije (merdžeri, integracije) se uvek rade na dobrovoljnoj osnovi. Tejkoveri (Takeovers) su specifičan vid akvizicije koji označavaju preuzimanje neke firme mimo njenog odobrenje. Po pravilu su to neprijateljske transakcije koje su rezultat spletkarenja sa ponudama.

Prof. dr Branislav Mašić Strategijski menadžment 2009 D 3) TEMPO RASTA Pod tempom rasta podrazumevamo brzinu kojom organizacija vrši "okrupnjavanje" svoje veličine. Mogu se formulisati i izabrati: § ofanzivni, § defanzivni ili § kombinovani tempo rasta i razvoja organizacije. D 4) FLEKSIBILNOST RASTA Pod fleksibilnošću organizacije podrazumeva se njena sposobnost pravovremenog reagovanja na promene kada je to neophodno. Fleksibilnost rasta i razvoja organizacije može biti: 1. eksterna i 2. interna.

E) KOMBINOVANE STRATEGIJE Potrebno je istaći da odlučujući uticaj na kombinovanje i izbor generalne (opšte ili korporacijske) strategije ima priroda okruženja (eksterne sredine) organizacije, njena postojeća konkurentska pozicija, interne snage i slabosti, i šanse i pretnje koje dolaze iz okruženja.

KOMBINOVANI MODEL STRATEGIJSKIH OPCIJA

STRATEGIJA POSLOVNOG NIVOA Konkurentska prednost A) kvalitet kao konkurentska prednost B) održiva konkurentska prednost C) konkurentske strategije

B) ODRŽIVA KONKURENTSKA PREDNOST Proizilazi iz suštinske kompetencije Za stvaranje ove prednosti potrebni su resursi koji su: - vrijedni, - rijetki, - ne mogu se savršeno kopirati, - nezamjenjivi.

C) KONKURENTSKA STRATEGIJA (sile u analizi grane poslovanja) Prijetnja novih učesnika Dobavljači Pregovaračka moć dobavljača Novi učesnici Intenzitet rivaliteta između postojećih konkurenata Pregovaračka moć kupaca Kupci Prijetnja supstituta Suptituti

Formulisanje poslovne strategije Polazeći od pet konkurentskih snaga, M. Porter je istakao da postoje tri potencijalno uspešne generičke (opšte, osnovne) strategije za konkurentsko nadigravanje u grani: 1. opšte vođstvo u troškovima 2. diferenciranje 3. fokusiranje

LIDERSTVO U TROŠKOVIMA Liderstvo u troškovima predstavlja strategiju nižih proizvodnih troškova. Povećanje proizvodnje, nova tehnologija i drugi parametri igraju važnu ulogu. Ekonomija obima zasniva se na jednostavnom načelu: troškovi po jedinici proizvoda se smanjuju s povećanjem količine proizvoda. Veliki proizvođači u odnosu na manje imaju mogućnost da proizvode sa nižim troškovima. Nova tehnologija ubrzava proizvodni proces i smanjuje troškove po jedinici.

DIFERNCIJA Diferencija je strategija u kojoj kompanija ima jedinstven položaj i sposobnost u svom privrednom segmentu. Kompanija se diferencira ako obezbeđuje nešto jedinstveno što za kupce ima vrednost koja prevazilazi nisku cenu. Diferencija za kompaniju predstavlja razvoj sopstvenog načina, a za kupce izbor posebnih osobina. Nagrada za jedinstvenost i posebnost je premijska cena. Izabrani segment tržišta mora biti dovoljno veliki da omogući ekonomski opravdano poslovanje.

FOKUS Fokus je strategija zasnovana na izboru jednog uskog segmenta u okviru privredne grane. - troškovna usmjerenost - usmjerenost na diferenciranje

Formulisanje funkcionalnih strategija Organizacije osmišljavaju funkcionalne strategijske opcije za svako funkcionalno područje biznisa. Glavna funkcionalna područja su: 1. istraživanje i razvoj (R D), 2. operacije (proizvodnja ili usluge), 3. finansije, 4. marketing i 4. ljudski resursi. Higgins i J. Vincze prave razliku između dva tipa funkcionalnih strategija: 1. Ekonomske funkcionalne strategije koje su fokusirane na: marketing, finansije, operacije (proizvodnja ili usluge), ljudske resurse, informacioni sistem, i istraživanje i razvoj. 2. Menadžment funkcionalne strategije koje su fokusirane na menadžment funkcije planiranja, organizovanja, vođenja, kontrole, odlučivanja, komunikacije, predstavljanja i integrisanja.

STRATEGIJE FUNKCIONALNOG NIVOA DIREKTNA KONKURENCIJA - Ko su direktni konkurenti, - stepen preklapanja, - sličnost resursa Umjesto da se takmiči sa cijelom granom većina firmi se direktno takmiči sa samo nekoliko kompanija. STRATEŠKI POTEZI DIREKTNIH KONKURENATA - napad -odgovor

Formulisanje strategije internacionalnog poslovanja Savremene organizacije su sve više prinuđene da svoj rast i razvoj koncipiraju šireći se izvan granica jedne zemlje. U tom smislu se javlja problem kako formulisati strategije u internacionalnom (međunarodnom) poslovanju. Jedan od analitičkih okvira za formulisanje strategija internacionalizacije poslovanja dao je eminentni M. Porter, koji identifikuje sledeće strategije: § § Orijentacija na globalnu konkurenciju. Globalni fokus. Fokus na celo tržište zemlje. Orijentacija na zaštićeni tržišni segment ili nišu.

GLAVNE KARAKTERISTIKE TRI BAZIČNE ORIJENTACIJE

OSNOVNI TIPOVI STRATEGIJA INTERNACIONALIZACIJE

BAZIČNE ORGANIZACIONE FORME ZA MEĐUNARODNE POSLOVE