Prof Dr Servet ZDEMR Eitimde YnelimlerSorunlar Ta mdr

Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR Eğitimde Yönelimler/Sorunlar

Taş mıdır bağrın ki gelmezsin benim imdadıma. . Dini ayrı kâfir olsa rahmeder feryâdıma. . Enderunî Vâsıf Bey

• Devir döndü; zaman yine piç oldu. Teslim Abdal • Tanrı kimseyi değişim zamanlarında yaratmasın. Çin Atasözü

Her sistem böyle takdim ediliyor! • Milli Eğitim Bakanlığı ortaöğretime geçişle ilgili yeni sınav sistemini açıkladı. Bu sistemin, adaleti ve eşitliği sağlayacağını, dershanelere olan talebi azaltacağını ve öğretmen otoritesini güçlendireceğini ……! • Temel Liseler her derde deva olacak……

Milli Eğitim Bakanı • Önümüzdeki dönemde inşallah bu ikili eğitimi ortadan kaldıracağız. Çocuklarımıza daha nitelikli bir eğitim vereceğiz. Türkiye’nin 2023 hedefleri var. İnanırsak hedeflerimize ulaşırız. Bunu yolu da eğitimi kaliteli yapmaktan geçer. Yüksek katma değerli ürünler üretmeliyiz. Öğrenmeyi öğreten evrensel değerlere açık projeler üreteceğiz. Yerel değerleri özümseyeceğiz. Değerlerimizle gurur duymayı öğreteceğiz. Öğretmen akademisini kuracağız. Yapacak çok şeyimiz var. ” diye konuştu. 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 5

TORUNUMA OKUL ARIYORUM? • Türk olmaktan gurur duyan başka milletlere ve etnik gruplara saygılı • Özgür düşünebilen • Hayır diyebilen • Mutlu • Soru sorabilen • Duygularını anlatabilen • Saygı gösteren, saygı bekleyen • Öz güveni yüksek, • Değerleri olan (Adil, merhametli, dürüst, hak bilen vb) • Başarısız olmaktan korkmayan, vazgeçmeyen Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR

TORUNUMA OKUL ARIYORUM? TORUNUMA • • • Hayatın inişli çıkışlı olduğunu anlayan Öz değerlerinin bilincinde Estetik duygu ve düşünceleri gelişmiş Tutkuları olan Proje yapabilen Öz bakımını yapabilen Bilimsel düşünen Araştıran ve sorgulayan Problem görebilen ve çözebilen İletişim becerisi güçlü Girişimci Dijital okuryazarlık becerileri gelişmiş Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR

On ölümcül kurum günahı? q q q Hizmeti siyasi, ekonomik kâr amacı haline getirmek. Kuruma gereğinden fazla görev ve sorumluluk verip, yetki vermemek. Çalışan güdümlü hizmet. İnsanları yetersiz bulmak. Yönetimde yenilikleri, yenileşmeyi reddetmek. Yönetimde sorunları beslerken fırsatları açlıktan öldürmek. (Yönetici Atama Politikası) q Savunmaya geçmek. (TEOG gerekli) q Rakipleri suçlamak q Sadakat ile riyakârlığı karıştırmak. İşi ehline vermemek, insanları geliştirmemek q Vazgeçmek, bu iş bizi aşar. q Ürkütmekten korkmak Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR

Bakış açısı Bütüncül bakamama Sistem düşüncesinin ihmal edilmesi İnsan öğesinin göz ardı edilmesi Değişim adına değişimim verdiği bıkkınlık! Toplumsal, ekonomik ve bireysel ihtiyaçlara dönük olmama • İnsan odaklı olmayan değişimler • Öğretmen/yönetici bir dişlinin parçası değildir, makine metaforu veya Taylorizm bizi daha ne kadar etkileyecek? • • • 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 9

Okul ancak kendi içinden gelişir (Roland Barth). 10

Okul (Tek Öğrenme Yeri) Öğretmen (Bilgiye sahip olan tek kişi) Öğrenci (Pasif öğrenen) Veli (Eti senin, kemiği benim)* 11

Eğitimde odak noktamız ne? • Bilgi mi? • Öğrenci mi?

EĞİTİM DAVAMIZ NEDİR? • • Ne yapmak istiyoruz? Bir iddiamız, meydan okumamız var mı? Taklit devam mı ediyor? Okul teorimiz nedir? Okullar ne yapmaya çalışıyor? Sistemin varlık gayesi nedir? Taraflar mutlu mu? Ne yapmalıyız?

21. Yüzyılda aynı anlamları taşıyorlar mı? • • Öğretmen Okul Öğrenci Müfredat • Kitap temelli, öğretmen merkezli, kara tahta, tebeşir, dört duvar arasında, silgi devri yaşıyor mu?

Şikayet Ortamı Okul ve eğitimden memnun olan var mı? Türk demokrasi ve hatta Devletinin ayakta kalması, sadece yazılı ve görsel basından kendilerine ulaşan hazır fikirler açısından seçim yapan değil, kendi başına düşünebilen vatandaşlara bağlıdır.

Güncel Trendler Değişim • Yeni Ekonomi • Stratejik düşüncede gözlenen yeni eğilimler • Örgütlerin yeniden dizayn edilmesi • Liderlikteki yeni modeller

21. Yüzyılda Dünya: Karışıklık Ekonomik Çöküşler Zayıf Liderler, vizyonsuzluk Uluslararası artan rekabet • Çin’in yükselişi Terör Belası 11 Eylül, 2001 Canlı Bombalar İsrail, Irak, Suriye, Türkiye, Afganistan, Fransa Şirket Skandalları Enron, World. Com, Parmalat Savaş Afganistan&Irak&Ukrayna& Suriye&Irak&Kongo&Libya& Sudan Uluslararası örgütlere olan güven kaybı Stabil olmayan kurlar Yeni kuşakta isteksizlik Hastalık Korkusu SARS, Deli dana, Kuş gribi

Örgütlerde Yeni Yapı İhtiyacı GEÇMİŞ Kontrole Dayalı Bireysel Performans Odaklı GELECEK Koordinasyona dayalı Grup Performansına dayalı Merkezi Lokal Kararlar Bilgiye Dayalı Lokal Kararlar Basit Yapılar, Emir Birliği Çok boyutlu yapılar Güçün paylaşılması, açık sorumluluk Tasarlanmış, hiyerarşik örgütler Birey odaklı örgütler (self organization)

Yeni Liderler ve Yeterlikleri Yeni Liderlik İhtiyacı Neler bekleniyor: • güven inşası • adanmışlık • birlikte iş yapmak • sonuçların paylaşımı • yeni network ağları • diğerlerini etkileme • bilginin kullanımı Yeni Liderlik yeterlikleri • İş Okuryazarlığı (business literacy) • yaratıcılık • Kültürlerarası etkililik • empati • hızlı dönüşüm • Proaktiflik • problem-çözme • İlişki kurma • ekip çalışması • Vizyon

Okulda Yönetim Sorunları • Eğitime olan İnançsızlık • Kadrolamada ihtiyaç/Kadro ilişkisi olmaması • Yöneticilerin hak etmedikleri bir kadroyu işgal ettiği anlayışı (öğretmen) • Kaynak sağlayıcılık rolünün neredeyse hiç gerçekleşmemesi • Sorumluluk/yetki uyuşmazlığı • Bakanlık/İL/İlçe/Sendika baskısı • Çözümlerin sistem dışında aranması (sendika) • Düşük öğretmen motivasyonu/isteksizlik • Çatışmacı ortam • Öğrencide gözlenen değişim (X, Y, Z Kuşağı) • …………….

EĞİTİM YÖNETİMİNDE LİDERLİK: TEMEL SORU(N)LAR • Eğitim Yönetiminde Liderlik: MÜHİM Mİ? • Eğitim Yönetiminde Liderlik: MÜNHASIR MI? • Eğitim Yönetiminde Liderlik: MÜMKÜN MÜ? 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 26

KAMU YÖNETİMİNDE LİDERLİK • Çeşmelerde bardağın doldurmadan kor isen, kırk yıl orada kalsa kendi dolası değil. Yunus Emre 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 27

EĞİTİM YÖNETİMİNDE LİDERLİK: ÖNEMLİDİR! • • • Öğrenci, Vatandaş, Müşteri, Hemşeri. . . (Koruyucu-Hizmet Sağlayıcı) Gelecek, ülke idealleri ! Meslek, Kariyer, Hizmet. . . (İşveren-İstihdam Eden) Üretici, Mükellef, Aktivist. . . (Düzenleyici-Denetleyici) Müşterek Mücadele ve Müdahale (Kolaylaştırıcı-Ortak) Değişim-Dönüşüm, Yenilikçilik-Yaratıcılık (Vizyoner-Öncü) 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 28

EĞİTİM YÖNETİMİNDE LİDERLİK: FARKLIDIR! • Özel Sektör-Kamu Sektörü Farkı – – – – 3. 3. 2021 Özel Çıkar – Genel Yarar Kâr, Temettü, Prim -. . . ? Esneklik – Katılık Rekabetçi Piyasalar – Devlet Tekeli Müşteriler – Vatandaşlar Hissedarlar—Politikacılar Girişimciler – Bürokratlar Liderler – İdareciler Prof. Dr. Servet Özdemir 29

AMME İDARESİ vs. KAMUSAL LİDER! 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 30

KAMU YÖNETİMİNDE LİDERLİK: ‘YENİ ŞEYLER. . . ’ Her gün göçmek ne iyi Her gün bir yere konmak ne güzel Bulanmadan donmadan akmak ne hoş Dünle beraber gitti cancazım Ne kadar söz varsa düne ait Şimdi yeni şeyler söylemek lazım Mevlana Celaleddin Rumi 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 31

Liderlik Herkesin hayatında, bir an gelir, içindeki ateş söner. Sonra, bir başka insanla karşılaşınca yeniden alevlenir. Hepimiz içimizdeki ruhu yeniden tutuşturan o insanlara müteşekkir olmalıyız. Albert Schweitzer 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 32

Liderlik Krill ve Carter (1994: 42) liderliği, belirli şartlar altında belirli bir amacı yerine getirmek üzere çalışmaya istekli bireylerden oluşmuş bir grubu motive edebilme ya da etkileyebilme kabiliyeti, olarak tanımlamaktadırlar. 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 33

Liderlik House (1971), House ve Dessler (1974) lideri, işgörenlerin görüş ve önerilerine önem veren, örgütün yenileşebilmesi için izleyenlerin kararlara katılımını sağlayan, onları örgütsel amaçları benimseme yönünde ikna eden, vizyon saptayan, örgüt kültürü yaratan, katılımcı, destekleyici ve yönlendirici davranışlar sergileyen kişi olarak tanımlamaktadırlar. 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 34

Liderlik • “Sezgisel ve analitik düşünceyi tümüyle kullanarak yaratıcı olmaktır”, • “İnsanları, belli bir amacı gerçekleştirmek için uzmanlık, empati gibi aktif, önemli birbiriyle bütünleşen davranışlar sergileyerek etkilemektir”. • “Amaç, kültür, strateji, temel kimlikler ve kritik süreçler gibi örgütü var eden akılcı ve iyi düşünülmüş eylemleri yönetmek, geleceği yaratmak ve ekip kurmaktır”

Okul Yöneticisi ve Liderlik Sosyal bir sistem olan okulda liderlik tüm yönetim süreçlerinin başlatıcısı ve sürdürücüsü olarak karşımıza çıkmaktadır. 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 36

Liderlik • Liderlik, kendimize ve diğerlerine güç vermektir. • Bir lider olarak, takımınızın ve bireylerinin siz onlara ATEŞ vermeden IŞIK vermeyeceğini bilmelisiniz. Siz kendiniz motive olmadıkça başkalarını asla motive edemezsiniz.

Liderlik • Lider; “geleceği yaratmak ve karmaşıklığı yönetmek için ekipler kuran, ve bu ekipler marifetiyle örgütü etkileyen ve yönlendiren, değişime ve gelişime inanan ve bunu örgütünde uygulayabilen vizyon ve misyon sahibi kişidir. ”

• Liderlik üç boyuta sahiptir:

LİDERLİK EYLEM ÇEVRİMİ

İnsanı örgüte yeniden getirmek • “Liderliği incelemede benim başlıca hedefim insanı örgüte yeniden getirmektir. İnsan faktörüne olan ihtiyaç aşikar olmakla birlikte, örgütlerle ilgili araştırmaların büyük bir kısmı bu örgütlerdeki başlıca aktörler olan insanları şaşırtıcı ölçüde ihmal etmektedir. Bir çok örgüt uzmanı yapılara ve sistemlere insanlardan daha fazla öncelik tanıyor. Örgütler dünyasında genel olarak pozitivizm ve nesnellik hüküm sürüyor”. Liderliğin Gizemi. Manfred de Vries Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR

Başarılı bir lider İyi lider, bir mizah anlayışına, hayatın hafif yanlarına sağlıklı bir saygı gösterme becerisine sahiptir, Lider, karşısındaki insanlara saygı ve sevgiyle davranır, İyi lider, kendisine, eşine ve öteki ilgi alanlarına zaman ayırır,

Başarılı bir lider Ekip üyelerini tanır, kendi güçlü ve zayıf yönlerini bilir, Lider, coşku yaratır, Lider, eylemin sorumluluğunu taşır, Lider, övgü dağıtır, Lider, beklentiler oluşturur, Lider, sorumluluk alır.

Başarılı bir lider ü Değişim zor iştir: Değişime önderlik etmek, aynı anda iki işi birden yapmak, örgütü bugünden ve yarından geçirmek demektir. ü Liderlik değerlerle başlar: Bir örgütün özünü, paylaşılan değerler ifade eder. Bu değerler, beklentileri birleştirir, dönüşüm ve gelişim için zemin hazırlar.

Başarılı bir lider ü Entelektüel olan fiziksel olana önderlik yapar: Stratejik liderliğin yürütülmesindeki en önemli aşama, liderin ve ekibinin derinlemesine düşündüğü, gelecekle ilgili entelektüel bir çerçevenin oluşturulduğu aşamadır. Gelecek hayali, ilk önce liderin zihninde gerçekleşir sonra örgüt çapında görüşülür. ü İnsan yetiştir: Yarının ortamında büyüyüp gelişecek örgütlerin asıl potansiyeli insandır. Bu yüzden örgütler insan yetiştirerek geleceğe yatırım yapmalıdır.

3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 46

ü Liderlik bir ekip oyunudur. ü Sürprize geleceği hazır ol: Geleceği yaratamayan liderler, öngöremeyenlerdir. değerlendirerek, aksilikleri Başarı, aşarak, olanakları beklenmeyenin üstesinden gelerek elde edilir. ü İyinin de iyisi vardır: Örgüt başarıya ulaşınca duraklamamalıdır. Kendinden iyiler mutlaka olacaktır. Örgütler değişen koşullara paralel olarak çıtalarını sürekli yükseltmelidir. ü Eylemden öğren.

Liderlerin görevi, kendilerinden sonra örgüte liderlik edecek insanları yetiştirmektir ve buna örgütlerin gelecekte yansıtmasını istedikleri değerleri vermekle başlarlar. Lider yetiştirmek, örgütün bugününü ve yarınını kazanma yeteneğini güçlendirmek demektir. Lider yetiştirmek, geleceğe temel atmak demektir.

Çağdaş Yönetici • Astlarına değer veren, onlara güvenen, yetki aktarandır. • Astlarınca güvenilendir. • Gereksiz ayrıntıya girmeyendir. • Düşünen, planlayan, hedef koyan ve çalışanlarını o hedefe yönlendir. • İşini ve işyerini sevendir. • Astlarının işini sevmesini sağlayandır. • Çalışanlarına bir takım oldukları ruhunu verebilendir, takım çalışması yapabilendir.

Hiyerarşi/Sahiplik Hiyerarşik durumlarda, insanlar kendi üstlerindeki kişilere onların duymak istediklerini düşündükleri şeyleri söyleme eğiliminde olurlar.

Liderlik “Liderin bir tek tanımı vardır. Takipçisi olan liderdir”. P. DRUCKER

Liderlik Tanımları “Liderlik etkilemedir- ne eksik ne fazla. ” John C Maxwell

Liderlik Eğer eylemleriniz diğerlerine; daha fazla hayal etmek için daha fazla öğrenmek için daha fazla yapmak için & daha fazlası olmak için ilham veriyorsa, siz bir LİDERSİNİZ.

Liderlik “Liderlik kendini bilmenin fonksiyonudur, liderlik kendi potansiyeline ve vizyonuna güvenerek meslektaşları ile dürüstlük temeli üzerine kurulu iletişim becerisidir. ” Warren Bennis

Liderlik • İnsanları bir amaç etrafında etkilemek ve uyum içerisinde çalışmaları için yöneltmektir. Liderler bunu, değerler, etik, karakter, bilgi ve beceri ile başarabilirler.

LİDERLİK • Liderlik bir tek işlevden fazlasıdır; düşünme, kavrama ve davranmanın tümünü kapsar. • Liderlik bireyin dünyayla bağlantı kurma biçiminin kişisel ifadesidir. Uygulanan tek bir model veya kullanılan tek bir araç herkeste aynı sonucu yaratmaz.

Başkalarının ne düşündüğüne fazla kafa yoruyorsun. Ama bilsen ki başkalarından kabul ve hürmet görmeyi ne kadar çok arzu edersen, onların tenkit ve dedikodularına da o kadar takılırsın.

Liderler belli karakter özelliklerine özen göstererek güçlü örgütler inşa edebilirler: • Kendine, diğerlerine, örgütün misyonu ve çalışmalarına saygı • Örgüt ve takıma sadakat • Başkalarına hizmete bağlılık • Dürüstlük ve doğruluk • Tevazu ve içtenlik • Cesaret ve kararlılık

Kendini sorgulayan ve geliştiren Geleceği görebilen Etkili Yönetici Vizyon yaratabilen Çalışanları güçlendiren Etkili Lider Belirsizlikle baş edebilen İyi ilişki sahibi Esnek olabilen Başkalarını etkileyebilen Cesur kararlar alabilen

KESİNTİSİZ BİR SÜREÇ • Değişmeye hazır mısınız? Siz değişince başkaları da değişir mi? Yoksa sizi birileri değiştirmeli mi? • “Vur de vuralım, öl de ölelim” • “Sarı saçlım mavi gözlüm bir daha gel Samsun’dan” • Düşünmek, kendinize sorular sormak ne sıklıkta yaptığınız bir eylemdir?

Değişim bireyden başlar! • • • Bu gün ne öğrendim? Öğrendiklerimi nasıl kullanacağım? Bu proje ne kadar başarılıydı? Sonucu geliştirmek için farklı ne yapılabilirdi? Niçin böyle tepki verdim? Başka neyi öğrenmeye ihtiyacım var?

Kuş konduğu dalın kırılmasından korkmaz. Çünkü güvendiği konduğu dal değil, kendi kanatlarıdır. 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 62

Warren Bennis �“Liderlik tıpkı güzellik gibidir –tanımlanması zordur, ama karşılaşıldığında hemen anlaşılır. ” �Ken Blanchard �“liderlik amaçsız gezinmek değil, nereye gittiğini bilmektir” �“Yolunda yürüyen bir yolcunun yalnız ufku görmesi yetmez, ufkun ötesini de görmesi gerekir” Atatürk �Mary Parker Follet �“Liderlik her yerden gelebilir. Lider durumu bütün olarak kavrama ve herkesi ortak amaca hizmet edecek şekilde örgütleme becerisidir”

• Kuruluşlarda liderlik açığa çıkarılırsa, o zaman takipçiler hem oynayacak bir role sahip olur, hem de öğrenme ve gelişme sürecine katılabilir. Rol almak edilgen biçimde arkaya yaslanıp oturmak ve ne yapılacağına karar vermek için “lideri” beklemek değildir. Dinamik bir iştir.

Warren Bennis • • Vizyona dikkat etme Vizyonu anlatma Güven oluşturma Kendine ve başkalarına saygı gösterme ve risk alma. “Kendinizi ifade etmek inkar etmekten daha kolaydır ve aynı zamanda çok daha tatmin edicidir”.

Jim Kouzes ve Barry Posner �Sürece meydan okuma-imkanları araştırma, denemeler yapma ve hassas riskleri üstlenme davranışlarını gerektirir. �Paylaşılan bir vizyonu aşılama: bir gelecek vizyonu oluşturma ve takipçilerin desteğini sağlama �Başkalarını eyleme geçirme: işbirliğini teşvik etme ve takipçilerin kişisel gelişmelerini destekleme �Gidilecek yolu modelleme: Örnek olma ve işleri adım tamamlamaya odaklanma. �Yüreklendirme: takipçilerin katkısını takdir etme ve onların başarılarını kutlama.

Yönetici ve Lider Arasındaki Fark Liderlik Yönetim Liderler, doğru işi yapan insanlardır. Yöneticiler, işleri doğru yapan insanlardır. Warren Bennis Liderlik, değişimin üstesinden gelmekle ilgilidir. Yönetim, karmaşıklığın üstesinden gelmekle ilgilidir. John Kotter Liderliğin kendine dair bir devinduyumu, bir hareket duygusu vardır. Kouzes ve Posncr Yönetim, işleri “idare etme” düzeni sürdürme, organizasyon ve kontrol ile ilgilidir. Liderler, işlerin insanlara ne ifade ettiğiyle ilgilenirler. Yönetici, işlerin nasıl yapıldığıyla ilgilenir. Abraham Zaleznik Liderler mimardırlar. Yöneticiler, inşaatçıdırlar. John Mariotti Liderler, ortak bir ürünün yaratılmasına odaklanır. Yönetim, işin tasarımıdır… Kontrol etmekle ilgilidir. George Weathersby 3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 67

3. 3. 2021 Prof. Dr. Servet Özdemir 68

Konfüçyüs’e göre J Liderler nazik olursa, halkları saygısızlığa cesaret edemez, J Liderler adil olursa, halkları serkeşliğe cesaret edemez, J Liderler güvenilir olursa halkları yalancılığa cesaret edemezler. 69

SAKIN UNUTMAYIN! İnsan sadece yaptıklarından değil, yapmadıklarında a s n da sorumludur. r u l S eo n n PE ı r la ma : l u a sini oş z k r nce m i a b Yaş n, hiç düşü u ols MEME ET

İnsanların temel ihtiyaçları 1. 2. 3. 4. 5. Hayatta kalma Güç / Öz saygı Sevgi ve ait olma Özgürlük Eğlence (W. Glasser) 71

İnsan Kaynakları Gelişim Boyutları • (1) Öz bilinç, değişim yönetimi (self awareness, leading change); • (2) İletişim (communication); • (3) Farklılıklara saygı (diversity); • (4) Öğretimsel yeterlik (instructional proficiency); • (5) Sürekli gelişim (continuous improvement) ve • (6) Öz-düzenleme (self-organization).

• Eğitim bir bütünselliktir. Sadece öğretmen demek değildir. Ebeveynler, toplum, okul, öğretmen ve akranlar bütünün bir parçasıdır ve hepsi birer eğitmendir. Çocuk, kendi iç ve dış dünyasının bütünlüğü içinde olan şeyleri öğrenir. 73

Liderlikte Davranış Bozukluğu Kalıpları 1)Çatışmadan Kaçınma 2) Astlara Zorbalık Etme 3) Mikroyönetim (detayda boğulma)

Liderlikte Davranış Bozukluğu Kalıpları 4) Manik Davranış ( Liderin yoğunlukla içe dönük düşünmesi) Lider, aynaya değil dışarıya bakmalıdır. 5) Erişilebilir Olmamak 6) Oyun oynama: Övgü yukarıya, kötülük aşağıya gider. Yerlerine geçebilecek kişiyi kıskanırlar.

Aktarım Hastalığı (padişahım çok yaşa) Sahip olduğumuz hiçbir ilişki yeni değildir. Eski ilişkilerimizi tekrar yaşarız. (Çocukluktan beri) İnsanlar, çocukluklarından kalma bazı ilişki kalıplarını zaman ve mekan farklı olmasına rağmen devam ettirmektedir. Bazı insanlar, kendilerini yansıtmak, duymak istedikleri türden şeyleri geribildirim olarak vermeleri için başka insanlara ihtiyaç duyarlar.

‘’Ben sözümü bitirene kadar evet demeyin’’ ‘’ Sizin görüşünüzü öğrenmek istersem size onun ne olduğunu söylerim’’ Ünlü Sinemacı Samuel Goldwyn

Aktarımdan Kaçınmak 360 derece geribildirimler Yapıcı diyalog Çalışanlara emniyetli bir ortamda dürüstlüğü uygulama şansı vermek

Okulda Liderlik Kapasitesi 79

Bilgi akışını güçlendirme Örgüt yapısını geliştirme İnsan kaynakları Yönetimi Halkla ilişkileri geliştirme Kapasite geliştirme Etkili web kullanımı Stratejik planlama & yönetim Çalışma Enformasyon teknolojilerini prosedürlerini geliştirme 80

Karşılıklılık Amaca odaklanma Öğrenme Birlikte hareket etme Güven Etkileşim Ortak amaç algısı Anlam yaratma 81

Öğretmen pasif bir izleyen değil, profesyonel bir okul çalışanıdır. 82

Geleneksel liderlik modelleri çalışanları güçsüz, kişisel vizyona ve değişim yeteneğine sahip olmayan bireyler olarak algılamaktaydı. Öğrenme liderliğin temelidir. 83

Öğretmenler okul vizyonuna ve diğer okul süreçlerine katkı sağlayabilirler. (Uzmanlık, bilgi, beceri ve özel ilgi alanlarıyla) 84

Newmann ve Wehlage (1995) 1400'den fazla okulda yaptıkları bir çalışmada öğrenci öğrenmesini geliştirme ve öğrencilerin başarısında fark yaratabilme noktasında öğretmenlerin bireysel çabalarının yeterli olmadığını, okuldaki tüm bireylerin ortak bir amaca odaklanmak ve birlikte çaba sarf etmek durumunda olduklarını ortaya koymuşlardır. Okul liderliği kolektif bir anlayışı gerektirmektedir. 85

Liderlik Kapasitesinin Bileşenleri Paylaşılan Vizyon Katılımcıların beklentilerine ve değerlerine uygun şekilde ve ortak bir anlayışla geliştirilmiş vizyon* 86

Liderlik Kapasitesinin Bileşenleri Karar ve Uygulamalarda Araştırmaya Dayalı Veri Kullanımı • Sorular sorulur, veriler toplanır, toplanan veriler değerlendirilir ve elde edilen bulgularla birlikte örgütsel karar ve eylemlere yönlendirilir. 87

Liderlik Kapasitesinin Bileşenleri İşbirliği ve Ortak Sorumluluk • Ortak amaca ulaşmak için birlikte çalışma • Sınıfın ötesinde sorumluluk alma 88

Liderlik Kapasitesinin Bileşenleri • Yansıtma/öz değerlendirme: Öğretmenlerin kendilerini derinlemesine irdeledikleri, sahip oldukları varsayımları, öğrenci başarısının artırılmasına yönelik sergiledikleri davranışları ve bunun öğrenme ve öğretimle olan bağlantısını sorguladıkları bir süreç 89

Liderlik Kapasitesinin Bileşenleri Artan Öğrenci Başarısı: Test başarısından çok daha fazlası…. Öğrencinin psikolojik, sosyal, kültürel, akademik ve estetik açılardan öğrenmesi 90

Öğretmen Liderliği Okul gelişimi girişimlerinin başarısız olması sonucu örgütler içsel kapasitelerine yöneldiler. Okul gelişim sürecine öğretmenlerin katkısı sorgulanmaya başlandı. 91

Bir profesyonel olarak öğretmen Öğretmenlerin öğretme ve öğrenme süreçlerinin temel fonksiyonlarında ve okula ilişkin süreçlerde merkeze alınması anlayışı 92

Bir profesyonel olarak öğretmen Okulda verilen kararlarda öğretim işini gerçekleştiren öğretmenlerin bakış açılarından yararlanmanın daha etkili ve daha doğru kararların verilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi 93

Bir profesyonel olarak öğretmen Öğretmenlerin müfredat, öğretim, öğrenci öğrenmesinin nasıl artırılacağı, öğrenci gelişiminin nasıl değerlendirileceği ve ödüllendirileceği ile ilgili karar hakkına sahip olmaları 94

Öğretmen Liderliğinin Boyutları Meslektaşlarla yakın ilişkiler kurmak, deneyimleri paylaşmak, karşılıklı ilişkileri geliştirmek 95

Son bir not… Öğretmen liderliği zümre başkanlığı, takım liderliği, formatörlük, uzman öğretmenlik vb. benzeri resmi rollerin ötesinde informel boyutu ön planda olan bir kavramdır. Sahip oldukları güç uzmanlıklarına ve deneyimlerine dayanmaktadır. 96

• Eğitim sistemimiz çözüm üretmiyor değil ama çözümler işe yaramıyor. Çözümlerin sorucu daha pahalıya mal oluyor.