RANCANGAN KONTINGENSI KEBANGSAAN KAWALAN TUMPAHAN MINYAK RKKKTM Jabatan

RANCANGAN KONTINGENSI KEBANGSAAN KAWALAN TUMPAHAN MINYAK (RKKKTM) Jabatan Alam Sekitar Noorazamimah Aiza Azman aiza_azman@doe. gov. my Seksyen Kontingensi Marin Bahagian Air dan Marin

RANCANGAN KONTINGENSI JENIS-JENIS KAPAL DI MALAYSIA KEBANGSAAN PENGENALAN KAWALAN TUMPAHAN MINYAK (RKKKTM)

PENGENALAN Persisiran pantai sepanjang 4, 500 km & kawasan maritim seluas 592, 630 km persegi Laut sekeliling Malaysia - laluan perhubungan laut penting di antara Barat dan Timur. Risiko & tekanan kepada alam sekitar – pencemaran, resource consumption & pengurangan habitat. 3

GLOBAL MARITIME TRAFFIC FLOW 4

Jenis-Jenis Kapal

BULK CARRIER • Construction: single deck, top side tanks and hopper side tanks. • Cargo : dry cargo in bulk; an ore carrier; or a combination carrier

CONTAINER SHIP • Cargo: carry the load in truck-size intermodal containers (containerization)

FERRY SHIP • Cargo: Primarily passengers, sometimes vehicles and cargo as well. • Operation: Frequent, return services.

GENERAL CARGO VESSEL • Cargo: Packaged items like chemicals, foods, furniture, machinery, motor vehicles, footwear, garments, etc.

LNG TANKER SHIP • Cargo: LNG (Liquefied Natural Gas)

PASSENGER SHIP • Cargo: Passengers

REFRIGERATED SHIP Has extensive refrigerated spaces for the transport of meat, fruit, and dairy products.

ROLL ON ROLL OFF SHIP (RORO SHIP) Carry wheeled cargo such as automobiles, trucks, semi-trailer trucks, trailers or railroad cars that are driven on and off the ship on their own wheels.

TANKER SHIP • Cargo: Liquids in bulk. • Types: 1. oil tanker 2. the chemical tanker 3. the liquefied natural gas carrier.

SUPER TANKERS • TI class • TI Africa, TI Asia, TI Europe and TI Oceania • VLCC • ULCC

Pencemaran Dari Kapal

Ballast water stored in large internal tanks situated on the sides and bottom of the ship

Cross section of a vessel under construction showing ballast tanks

• Sediment consists of mud and other solid materials also loaded with ballast water

Some Examples (IMO) • Comb jelly: Devastating impact on fisheries • Cholera: Peru epidemic 1991 to 1994 thought to be as result of ballast water

Zebra mussel Native to the Caspian and Black Seas Interferes with native molluscs and causes economic damage

Chinese Mitten Crab • From China: named after hairy ‘mittens’ on claws • Cause economic damage by breeding rapidly • Burrows into river banks, causing them to collapse

• Mitten crabs San Francisco

OILY WASTE

OIL • Crude Oil • Heavy Fuel Oil • Medium Fuel Oil • Light Fuel Oil • Diesel • Oil Mousse • Tarball • Oil Sheen

PENGENALAN • Fakta tumpahan minyak – 10 minit selepas 1 tan minyak tumpah ke dalam laut, ia mampu melitupi kawasan seluas 50 m dengan ketebalan 10 mm – Minyak akan menjadi nipis sehingga 1 mm tebal jika berterusan tersebar melitupi kawasan seluas 12 km 2

RANCANGAN KONTINGENS I KEBANGSAA N KAWALAN TUMPAHAN MINYAK (RKKKTM)

PEMBENTUKAN PELAN KEBANGSAAN Kesedaran dari kes tumpahan minyak MT Showa Maru pada 6 Januari 1975 mengkibatkan 54, 000 bbl tumpah ke dalam Selat Melaka. 1975 -National Oil Spill Contingency Plan for the Straits of Malacca (SOMCP) + 1989 -Oil Spill Contingency Plan for South China Sea (SCSCP) National Oil Spill Contingency Plan (NOSCP)

PELAKSANAAN RKKKTM Arahan 20 Majlis Keselamatan Negara Bencana Maritim 7. Kejadian bencana maritim yang berpunca daripada kejadian kemalangan atau kecemasan maritim yang melibatkan nyawa dan harta benda, dikendalikan oleh Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (APMM) sebagai Agensi Peneraju dengan menggunakan Manual Mencari dan Menyelamat (SAR) Kebangsaan, International Aeronautical and Maritime Search and Rescue (IAMSAR) Malaysia Jilid IV. Bagi kejadian tumpahan minyak atau kemalangan yang melibatkan pencemaran atau kemusnahan alam sekitar maritim akan dikendalikan oleh Jabatan Alam Sekitar (JAS) sebagai Agensi Peneraju dengan menggunakan Rancangan Kontingensi Kebangsaan Kawalan Tumpahan Minyak/Bahan Pencemaran.

OBJEKTIF RKKKTM 1) Mengadakan satu sistem tindakbalas serta merta yang diselaraskan bagi menghadapi tumpahan minyak 2) Mempertingkatkan kemampuan sumber dari segi peralatan dan kemampuan kakitangan bagi menghadapi kejadian tumpahan minyak 3) Mengelakkan kesan-kesan buruk ke atas persekitaran dengan cara mengawal pengaliran tumpahan minyak

RKKKTM Diaktifkan secara berperingkat Tier 1 Tier 2 Tier 3 q Lokasi kejadian tumpahan q Kuantiti tumpahan q Keupayaan serta kemampuan untuk bertindak

SISTEM TINDAKBALAS RKKKTM TIER 1 - Tindakbalas Tempatan § Tumpahan kecil di dalam lingkungan kawasan tempatan § Kawalan berdasarkan Pelan Tindakbalas Kawalan Tumpahan Minyak Tier 1 dan peralatan yang disediakan § Tindakan Pelabuhan/Tempatan Nota: Setiap kejadian tumpahan minyak perlu dimaklumkan kepada Ketua Pengarah Alam Sekitar SERTA-MERTA

SISTEM TINDAKBALAS RKKKTM TIER 2 - Tindakbalas Negeri q Untuk tumpahan yang telah melepasi kawalan tindakbalas setempat q Tindakan Jawatankuasa Operasi Negeri (JON) q Kerja-kerja pembersihan perlu diteruskan oleh pengendali/ pengusaha tempatan di kawasan Tier 1 q Pelaporan oleh pengendali/ pengusaha tempatan berhubung pemantauan tumpahan minyak dan kerja -kerja pembersihan kepada Jabatan Alam Sekitar Negeri perlu dimaklumkan dengan serta-merta. Nota: JON ditubuhkan di setiap negeri berpantai di seluruh Malaysia.

JAWATANKUASA OPERASI NEGERI (JON) Dipengerusikan oleh Pengarah JAS Negeri Menyelaras operasi melawan tumpahan Tier 2 Keahlian JON adalah berpandukan kepada ahli-ahli JKKTM di peringkat negeri

SISTEM TINDAKBALAS RKKKTM TIER 3 - Tindakbalas Serantau q Diaktifkan apabila tumpahan minyak merebak ke perairan negara-negara jiran q Tindakan Jawatankuasa Kebangsaan Kawalan Tumpahan Minyak (JKKTM) q Tumpahan yang besar memerlukan bantuan dari negara jiran q SOP yang digunakan bagi prosedur memohon bantuan negara jiran: § § ASEAN - Oil Spill Response Action Plan (ASEAN - OSRAP); Standard Operating Procedure for Joint Oil Spill in the Straits of Malacca and the Straits of Singapore; Standard Operating Procedure for Malaysia and Brunei Darussalam; dan Cooperative Network for Oil Spill Countermeasure in the Lombok/ Makassar Straits and Sulawesi Sea.

JAWATANKUASA KEBANGSAAN KAWALAN TUMPAHAN MINYAK (JKKTM) Dipengerusikan oleh Ketua Pengarah Alam Sekitar Menyelaras pelaksanaan rancangan kontingensi di Tier 3 (ketetapan Jemaah Menteri pada 23 Jun 1976) Bertanggungjawab sebagai penasihat kepada Pengerusi JON Jawatankuasa ini melalui Kementerian Luar Negeri akan menyelaras permohonan bantuan dari Negara luar

AHLI-AHLI JKKTM 1. Jabatan Alam Sekitar 11. ESSCOM 2. Jabatan Laut Malaysia 12. Tentera Laut Diraja Malaysia 3. Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia 4. Majlis Keselamatan Negara 5. Kementerian Luar Negeri 6. Jabatan Perikanan Malaysia 7. Jabatan Meteorologi Malaysia 8. Jabatan Imigresen Malaysia 9. Jabatan Taman Laut 10. Agensi Pengurusan Bencana Negara 13. Tentera Udara Diraja Malaysia 14. Pasukan Gerakan Udara, Polis Diraja Malaysia 15. Pasukan Gerakan Marin, Polis Diraja Malaysia 16. Jabatan Kastam Di. Raja Malaysia 17. Jabatan Bomba & Penyelamat Malaysia 18. PETRONAS 19. Petroleum Industry of Malaysia Mutual Aid Group (PIMMAG)

SISTEM TINDAKBALAS RKKKTM Tier 1 Pelabuhan, Jeti (Tindakan: Pelabuhan/ Tempatan) Tier 2 Melebihi kawasan tempatan atau melibatkan 1 atau lebih Negeri (Tindakan: JON) Tier 3 Tumpahan besar melibatkan 1 atau lebih Negara Jiran (Tindakan: JKKTM)

CONTOH SENARIO Tier 2 Industri Tier 3 Industri Tier 1 Industri q Kuantiti tumpahan @ q Keupayaan serta kemampuan untuk bertindak TIER 1 RKKKTM (Tier 2 Bersiap Siaga)

CONTOH SENARIO Tier 2 Industri Tier 3 Industri Tier 1 Industri TIER 2 RKKKTM q Kuantiti tumpahan q Keupayaan serta kemampuan untuk bertindak

CONTOH SENARIO q Lokasi kejadian tumpahan q Tier 3

KAKITANGAN UTAMA 1. Penyelaras Kawasan Pengarah Jabatan Alam Sekitar Negeri Peranan: q Menyelaras siasatan q Memantau tindakbalas Tier 1 q Menyelaras bantuan di peringkat Tier 1 dan Tier 2 q Tuntutan kos dan gantirugi

KAKITANGAN UTAMA 2. Pemerintah Tempat Kejadian (Onscene Commander) On-scene Commander q Pada Tier 1 – OSC berdasarkan Pelan Tier 1 q Pada Tier 2 dan Tier 3 – OSC adalah Jabatan Laut q Peranan: § Pembersihan tumpahan minyak di laut § Memberi maklumat dan menerima arahan dari pusat kawalan operasi § Menilai kerja-kerja pembersihan dan membuat permohonan penamatan operasi pembersihan di laut

KAKITANGAN 3. Pegawai Perhubungan (Liaison Officer) q Tier 3 q Menyelaras: § Aliran maklumat kepada negara jiran status tumpahan minyak Liaison Officer § Permohonan bantuan daripada/kepada negara jiran

KAKITANGAN 4. Pakar Tempatan § Sekiranya terdapat keperluan § Pengalaman dan kepakaran: o strategi & teknik pembersihan tumpahan minyak o environmental economist o menilai kesan minyak o keupayaan peralatan o Tuntutan o pampasan

PEMILIHAN KONTRAKTOR 1) Jabatan Laut akan menggerakkan peralatan yang dimiliki oleh kerajaan di bawah jagaannya terlebih dahulu 2) Perkhidmatan kontraktor yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan boleh dipanggil untuk melaksanakan operasi pembersihan tumpahan minyak. Labuan, Sabah, Sarawak marine units conduct oil spill exercise. LABUAN, MALAYSIA

PUSAT-PUSAT KAWALAN Pusat Kawalan Tumpahan Minyak Kebangsaan • Ibu Pejabat, JAS Putrajaya Pusat Kawalan Tumpahan Minyak Negeri • Pejabat JAS Negeri • Beroperasi semasa JON diaktifkan • Pusat komunikasi berhubung • Status operasi pembersihan, • Permohonan peralatan • Lain-lain Pusat Kawalan Tempatan • Saluran komunikasi antara OSC dan Penyelaras Kawasan pada Tier 2 dan Tier 3 • Lokasi ditentukan oleh JON berdasarkan: • Keperluan dan penilaian risiko; • Jarak ke lokasi tumpahan; dan • Akses kepada kemudahan komunikasi.

PELAKSANAAN PERANCANGAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Prosedur Melapor Penyiasatan Awal Penilaian Prosedur Persampelan Minyak Prosedur Mendapatkan Bantuan Luar Salvaj Dan Pemindahan Kargo Prosedur Mendapatkan Bantuan Pengangkutan Udara Penyediaan Laporan Operasi Penamatan Operasi Penyediaan Tuntutan Pengurusan Sisa Penilaian Post Spill Hidupan Liar Pelan Tindakbalas Kawalan Tumpahan Minyak Tier 1

PROSEDUR MELAPOR • Serta-merta • Laporan awal: • Lokasi kejadian; • Jenis dan saiz tumpahan; • Tarikh dan masa kejadian • Maklumat-maklumat lain PENILAIAN • Tinjauan dari udara • Penilaian: – Anggaran kedudukan tumpahan – Saiz – Jenis tumpahan – Kuantiti – Magnitud pergerakan tumpahan – Gambar /video – Data-data meteorologi & hidrografi PENYIASATAN AWAL • • 12 jam dari aduan diterima Laporan siasatan: – Nama punca yang disyaki – Nama, alamat atau nombor telefon tuan punya, agen tempatan atau operator punca tumpahan – Lokasi kejadian – Tarikh dan masa kejadian dilihat atau berlaku; – Jenis bahan tumpahan (minyak mentah, ‘fuel oil’ dan lain-lain) – Anggaran kuantiti bahan tumpahan (panjang x lebar x tebal) – Kuantiti sebenar bahan tumpahan – Tindakan-tindakan awal yang telah diambil – Tindakan seterusnya yang dicadangkan – Pemerhatian lain (seperti berhampiran dengan kedudukan kawasan-kawasan berkepentingan ekonomi serta sensitif kepada pencemaran); – Keadaan laut dan meteorologi – Nama dan jawatan pelapor – Tarikh dan masa laporan

PROSEDUR PERSAMPELAN MINYAK PROSEDUR MENDAPATKAN BANTUAN LUAR Prosedur Penguatkuasaan Marin • Permohonan disalurkan melalui JKKTM atau JON • Agensi terlibat – KLN – Jabatan Kastam Di. Raja – Jababatan Imigresen SALVAJ DAN PEMINDAHAN KARGO Prosedur Jab. Laut: • Part X (Wreck and Salvage), Malaysian Shipping Ordinance, 1952 PENYEDIAAN LAPORAN OPERASI • Tujuan: Dikemukakan kepada JKKTM • Diselaraskan oleh Penyelaras Kawasan • Disediakan oleh: – OSC – J/KPembersihan Pantai PROSEDUR MENDAPATKAN BANTUAN PENGANGKUTAN UDARA • • Diselaraskan oleh JKKTM Agensi terlibat – Tentera Udara Diraja Malaysia – PGU PDRM – APMM – Pihak lain yang berkaitan

PENYEDIAAN TUNTUTAN PENAMATAN OPERASI • • Berpandukan kepada cadangan Pemerintah Tempat Kejadian & Penyelaras Kawasan Diumumkan oleh: – Pengerusi JON (Tier 1 dan Tier 2) – Pengerusi JKKTM (Tier 3) • Maklumat kos & peralatan yang digunakan berdasarkan borang yang disediakan Dikemukakan kepada Pengerusi JKKTM berserta dokumen perbelanjaan Disalurkan kepada Jabatan Laut Malaysia (agensi penyelaras) bagi kes kapal Tuntutan operasi pembersihan berdasarkan: – Civil Liability Convention 1992 – International Oil Pollution Compensation Fund 1992) • • • PENGURUSAN SISA • • • Sisa dilupuskan ke premis yang ditetapkan dilesenkan oleh JAS Sisa dicemari minyak dilupuskan di kawasan yang mendapat kelulusan JAS & dicampurkan dengan binding agent Pembakaran terbuka sisa minyak tidak dibenarkan sama sekali PENILAIAN POST SPILL • • Dilaksanakan oleh pihak yang mencemar kajian penilaian Post Spill - di bawah seliaan JAS Kos ditanggung oleh pihak yang mencemar Kajian ini akan menjadi asas bagi tuntutan terhadap kerosakan alam sekitar

HIDUPAN LIAR • Agensi terlibat: – Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Semenanjung Malaysia), – Jabatan Hidupan Liar Sabah – Jabatan Perhutanan PELAN TINDAKBALAS KAWALAN TUMPAHAN MINYAK TIER 1 • Semua operator dan premis yang menjalankan aktiviti berisiko menyebabkan tumpahan minyak yang beroperasi di perairan Negara, Zon Ekonomi Ekslusif, persisiran pantai dan kawasan berhampiran pantai, diwajibkan mempunyai Pelan Tindakbalas Kawalan Tumpahan Minyak Tier 1 berdasarkan kajian Risiko Pencemaran Tumpahan Minyak berpandukan kepada Seksyen 31 Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 dan Akta Zon Ekonomi Eksklusif, 1984.

KOMUNIKASI Pelaporan Masa/Tarikh/Tempat Frekuensi Pelaporan Trajektori Logistik Aset Tenaga Kerja Tuntutan/Pampasan Press Conference/Media Release Handover issues

PENAMATAN OPERASI • Operasi akan secara rasmi ditamatkan oleh Pengerusi JKKTM atau JON apabila objektif & tindakbalas tercapai. • Keputusan akan berpandukan oleh nasihat teknikal dan cadangan-cadangan oleh Pemerintah Tempat Kejadian dan perincian pentaksiran tapak oleh JAS. • Persoalan timbul -How Clean is Clean?

KOMUNIKASI AWAM • Semua maklumat berhubung kejadian tumpahan minyak hanya boleh disebarkan oleh: • Pengerusi JKKTM • Pengerusi JON

TUNTUTAN

TUNTUTAN • Menyelaras dan melengkapkan tuntutan ke atas kos operasi pembersihan & kerosakan, makluman lokasi operasi, tindakan yang dilaksanakan, pekerja & peralatan menggunakan Borang Analisis Kos • Semua pihak perlu menghantar borang yang lengkap kepada JKKTM dengan dokumen berkaitan • Maklumat lengkap peralatan, nombor siri, model perlu disertakan.

TUNTUTAN – apa? • Tuntutan kos gantirugi dan pampasan nelayan, resort dan hotel • Kos peralatan, PPE, kerja lebih masa, minyak, radas dll. yang telah dibelanjakan oleh agensi kerajaan dan swasta yang terlibat dalam operasi melawan tumpahan minyak di laut dan pembersihan pantai • Post spill monitoring dan environmental loss

TUNTUTAN – siapa? • Tuntutan kos gantirugi dan pampasan: • tuntutan yang boleh dibuat oleh pihak yang terlibat dalam operasi pembersihan pencemaran minyak dan pihak-pihak yang mengalami kerugian akibat pencemaran tersebut. • Gantirugi dan Pampasan ini dituntut daripada: • pihak yang mengakibatkan pencemaran (pencemar) atau • kepada pihak insurans yang melindungi pencemar tersebut.

TERIMA KASIH