Informatika Poslovni informacioni sistemi PIS 9 11 2020

Informatika Poslovni informacioni sistemi - PIS 9. 11. 2020. Glava 11 1

Ciljevi üObjasniti komponente i karakteristike informacionog sistema (IS) üDefinisati poslovnu organizaciju kao sistem primjenom Porterovog modela lanca vrijednosti üObjasniti primjenu PIS za obradu transakcija u podršci poslovnih procesa üObjasniti primjenu računara u automatizovanoj proizvodnji i dizajnu üObjasniti kako menadžeri primjenjuju računare za odlučivanje i upravljanje üObjasniti kako poslovne organizacije mogu primjenjivati IS (IKT) za povećanje efektivnosti proizvodnje i usluga 9. 11. 2020. Glava 11 2

Razvoj IT: Andy Grove, paranoični trgovac čipovima ü Suosnivač Intela 1968, predsjedavajući borda Intel-a ü Sa 10. mesta doveo Intel na vrh poluprovodničke industrije ü Vjeruje u tri principa koja koristi za rukovođenje Intelom: ØMoore-ov zakon (svakih 18 mjeseci udvostručava se broj elemenata u procesoru) ØPrincip ljudoždera (Cannibal) ØLični (Grove) zakon – stalno istraživanje raznih uticaja na računarsku industriju: § Zašto ljudi toliko gledaju TV? § Zašto ljudi toliko brzo prihvataju PC kada ih se plaše? § Zašto su Microsoft, Bill Gates i drugi industrijski lideri iznenađeni sve većom popularnošću Interneta? 9. 11. 2020. Glava 11 3

Sistemi i organizacije Anatomija sistema ü Po gornjoj definiciji i računar je sistem: ü Sistem: međusobno povezanih objekata (komponenti, Ø ulaz -skup tastatura, dijelova) vezama i vezama sa okruženjem, Ø obradasa- međusobnim CPU, povratnom spregom i kontrolom, koji rade zajedno radi Ø izlaz - monitor (GUI) postizanja odgovarajućeg cilja Računarski sistem ü Radi postizanja cilja, sistem obavlja tri osnovne funkcije Ø Ulaz (unošenje ulaznih resursa – ljudi, znanje, vrijeme, materijali, novac) Ø Obrada (procesi, procesiranje, proizvodnja) Ø Izlaz (proizvodi, usluge) 9. 11. 2020. Glava 11 4

Sistemi i organizacije – anatomija sistema üSvaki sistem ima granice koje definišu njegov obim i ograničenja ØOkruženje: sve što je izvan granica sistema üSistem može biti dio, ili podsistem većeg sistema üInterfejs: zajednička granica između sistema Øizlaz jednog sistema se koristi kao ulaz u drugi sistem Øveliki sistem (kao što je Internet ili korporacija) može imati više interfejsnih podsistema 9. 11. 2020. Glava 11 5

Poslovne organizacije kao sistemi üPoslovna organizacija (kompanija) je sistem čija je uloga proizvodnja ili pružanje usluga potrošačima üKompanija - sistem u nekom okruženju - poslovni sistem (PS) üOkruženje PS čine: potrošači, dobavljači i druge organizacije kao što su konkurenti, banke i državne agencije üPoslovni informacioni sistem (PIS) je sastavni dio PS 9. 11. 2020. Glava 11 6

Poslovni sistem Konkurencija Relevantni učesnici Menadžment PS Snabdjevači Kupci Informacioni sistemi Stockholders Radnici Ljudi Materiajali Novac Znanje Proizvodnja Marketing Finansije Personal Istraživanje Državne agencije 9. 11. 2020. Proizvodi Servisi Društvena zajednica Isplate Finansijske organizacije Glava 11 7

Poslovni sistem ü Ulaz: radnici, materijali, novac, znanje - uzima iz okruženja ü Obrada: radni proces (proizvodnja, marketing, prodaja) ü Izlazi: proizvodi i usluge, dividende, takse, informacije ü Povratna sprega: proizvodi, usluge i informacije sa izlaza koje odstupaju od očekivanih vrijednosti ü Kontrola: menadžeri - obavljaju kontrolnu funkciju ü Informacioni sistemi imaju ključnu ulogu u: o povratnoj sprezi i kontrolnim funkcijama, o prikupljanju podataka iz svake primarne aktivnosti i transakcije o obradi podataka u informacije potrebne menadžerima 9. 11. 2020. Glava 11 8

Identifikovanje, definisanje i analiza poslovnih procesa u PS üModel lanca vrijednosti (value chain model) poslovnog sistema ü Model je razvio Michael E. Porter, profesor sa Harvarda ü Poslovni sistem obavlja niz primarnih i pomoćnih aktivnosti: Ø Primarne aktivnosti: proizvodnja i ofpružanje usluga Art is the beautiful way doing things. Science is the effective way of doing things. da Business the Ø Pomoćne aktivnosti: pomažu seis primarne aktivnosti economic way of doing things. obave efikasno i efektivno —Elbert Hubbard 9. 11. 2020. Glava 11 9

Poslovni sistem – primarne aktivnosti 1. Ulazna logistika - obezbjeđuje, prima i skladišti repromaterijale iz okruženja PS i dostavlja ih na potrebna mjesta § Ulazna logistika 2. Proizvodnja - koristi repro-materijale za kreiranje proizvoda §i Proizvodnja pružanje usluga 3. §Izlazna logistika - isporučuje proizvode i usluge korisnicima Izlazna logistika 4. §Marketing i prodaja - istražuju potrebe korisnika i Marketing i prodaja unapređuju prodaju proizvoda i usluga na tržištu § Servisi održavanja 5. Servisi održavanja, koji povećavaju vrijednost proizvoda i usluga za korisnike (na primjer aktivnosti obuke i održavanja proizvoda) 9. 11. 2020. Glava 11 10

Poslovni sistem – pomoćne aktivnosti 1. Menadžment i drugi administrativni servisi - upravljačke § Menadžment administrativni strukture kompanije, rade sa bankama, vladinim organizacijama i sl. ljudskim resursima § Upravljanje 2. Upravljanje ljudskim resursima - bavi se zapošljavanjem, § Istraživanje i razvoj tehnologije zaposlenima i pripravnicima § Nabavka 3. Istraživanje i razvoj tehnologije - stvara nove proizvode i usluge i traži načine za poboljšanje efikasnosti i efektivnosti primarnih aktivnosti 4. Nabavka - saradnja sa snabdjevačima 9. 11. 2020. Glava 11 11

Poslovni sistem – poslovni proces ü Poslovni proces - međusobno povezan skup primarnih i pomoćnih aktivnosti namijenjenih za kreiranje proizvoda i/ili pružanje usluga u PS ü Glavni tipovi poslovnih procesa: Ø transakcije Ø komunikacije Ø odlučivanje ü PIS i kvalitet informacija igraju glavnu ulogu u svakom poslovnom procesu: Ø PIS obezbjeđuje brze, tačne, blagovremene, neizmjenjene, povjerljive i u potrebnom trenutku raspoložive informacije za izvršavanje poslovnih procesa 9. 11. 2020. Glava 11 12

Organizacija kao poslovni sistem ØNamjena organizacije je da obezbjedi ili proda proizvod ili uslugu svojim klijentima odnosno potrošačima q. Proizvodna organizacija: proizvodi fizičke proizvode q. Uslužna organizacija: pruža usluge, kao što su pravni savjeti, ISP, provajderi zaštite u IS itd. v Profitne organizacije v Neprofitne organizacije: obezbjeđuju dobra i usluge bez namjere o ostvarenju profita, kao što su strukovna udruženja i sl. 9. 11. 2020. Glava 11 13

Poslovno okruženje organizacije ØOpšte, konkurentsko poslovno okruženje predstavlja probleme i mogućnosti sa kojima se organizacija mora suočiti da bi napredovala ØDanas, mnoge kompanije imaju potrebu da vode prodaju i da se usaglašavaju sa snabdjevačima i distributerima na globalnom nivou ØPotrošači danas mogu kupovati širom svijeta, tako da kompanije moraju poslovati na otvorenom nezaštićenom svjetskom tržištu 9. 11. 2020. Glava 11 14

Informaciono komunikacioni sistemi üInformacioni sistem: Øpodsistem koji obezbjeđuje informacije potrebne drugim poslovnim procesima u okviru kompanije Øobavlja ulazne operacije, obradu i izlazne operacije Øsadrži povratnu spregu i kontrolne funkcije Øuključuje hardverske, softverske i komunikacione komponente i ljude koji koriste informacije i informacione tehnologije za obavljanje poslovnih procesa 9. 11. 2020. Glava 11 15

Informacioni sistemi ü Hardver, softver, komunikaciona infrastruktura: ü Ljudi: računari, • • Administracija i proizvodni radnici radne stanice, • • Operacioni menadžeri serveri, • • Menadžeri srednjeg nivoa pasivni i aktivni mrežni nivou uređaji, • • Menadžeri na najvišem uređaji za zaštitu (firewals, • • Snabdjevači, potrošači i dr. proxy server, IDS), sistemski programi (OS), • • Projektanti, dizajneri, programeri • aplikativni programi (MS office), • mrežna infrastruktura (žična, kablovska, bežična, optički kablovi i dr. ) 9. 11. 2020. Glava 11 16

Poslovni informacioni sistemi (PIS) • Informacioni sistemi generišu, procesiraju, skladište i čuvaju informacije § Informacije - skup logički povezanih podataka koji korisniku daje novo znanje § Kvalitet informacija određuje skup atributa informacija: tačnost, pravovremenost, raspoloživost, integritet, povjerljivost, itd. § Kvalitetne informacije su od presudnog značaja za odlučivanje u poslovnom sistemu 9. 11. 2020. Glava 11 17

Informaciono komunikacione tehnologije (IKT) u poslovnim sistemima q U kontekstu poslovnih informacionih sistema informacione tehnologije vrše pet funkcija: • Prikupljanje • Obradu • Čuvanje, izvlačenje i oporavak podataka • Prezentaciju • Prenos podataka i informacija 9. 11. 2020. Glava 11 18

IKT sistemi u poslovnim procesima 1. Poslovni IKT sistemi za obradu transakcija 2. Informacioni sistemi za planiranje resursa 3. Automatizovani sistemi za dizajn i proizvodnju 4. Interorganizacijski informacioni sistemi 5. Internacionalni informacioni sistemi 9. 11. 2020. Glava 11 19

1. Informacioni sistemi za obradu transakcija • Transakcija je događaj koji se pojavljuje u bilo kojoj primarnoj aktivnosti kompanije - prodaja potrošaču, nabavka od dobavljača ili isplata zarade zaposlenom • Organizacija može koristiti informacioni sistem da bi pratila transakcije u cilju efikasnijeg poslovanja • Transaction Processing System (TPS): osnovni sistem vođenja računovodstva koji prati rutinske transakcije • OLTPS: Online TPS za poslovanje preko web-a 9. 11. 2020. Glava 11 20

1. Informacioni sistemi za obradu transakcija ü Obrada transakcije je ciklični proces sačinjen od pet koraka: 1. Unos podataka transakcije 2. Obrada podataka 3. Čuvanje i obnavljanje podataka transakcija 4. Dokumentovanje i izvještavanje 5. Obrada korisničkih zahtjeva 9. 11. 2020. Glava 11 21

1. Informacioni sistemi za obradu transakcija Novi proces Stari proces Snabdjevač Narudžbenica Nabavka Narudžbenica Kopija narudžbenice Ciljevi Prijemnica Prijemni dokument Faktura Baza podataka Račun za isplatu Isplata 9. 11. 2020. Račun za isplatu Glava 11 22

2. Informacioni sistemi za planiranje resursa • Reengineering: integriše dva ili više sistema za obradu transakcija • Može povećati efikasnost i efektivnost poslovnog procesa: § smanjenjem izgubljenog vremena, § smanjenjem administrativnih poslova i § smanjenjem nepotrebnih procesa rada • Restruktuira poslovni proces radi smanjenja troškova i povećanja efektivnosti radnika 9. 11. 2020. Glava 11 23

2. Informacioni sistemi za planiranje resursa • Sistem Enterprise Resource Planning (ERP) povezuje, pojednostavljuje i ubrzava cjelokupni ciklus obrade transakcija kompanije • Uloga ERP je poboljšanje slobodnog protoka informacija između različitih dijelova kompanije • ERP sistem je obično velik i složen i zahtijeva mnogo vremena i para za implementaciju • Novija istraživanja pokazuju da je prosječna cijena jednog ERP (svih modula) oko 15. 000 $ 9. 11. 2020. Glava 11 24

3. Automatizovani informacioni sistemi za dizajn i proizvodnju q Computer-aided design (CAD) i computer-aided manufacturing (CAM), podrška dizajnerskim i proizvodnim poslovnim procesima • Computer-aided design (CAD) - omogućava dizajnerima proizvoda i inženjerima da nacrtaju objekte koji čine dizajn (3 -D) • Computer-aided manufacturing (CAM) - automatizuje proces proizvodnje i upravlja specifičnim alatima, mašinama i robotima koji se nalaze u fabrici • Computer-integrated manufacturing (CIM) - objedinjava upravljanje CAD i CAM sistemima zajedno sa ostalim informacionim sistemima u kompaniji 9. 11. 2020. Glava 11 25

4. Interorganizacijski informacioni sistemi • Interorganizacijski informacioni sistem (IOS) koristi mrežnu tehnologiju da obezbijedi komunikaciju jedne organizacije sa njenim dobavljačima, potrošačima i drugim organizacijama • Elektronski razmjenjuje poslovne podatke i transakcije sa drugim kompanijama • Dva oblika: § elektronska razmjena podataka § poslovna udruženja 9. 11. 2020. Glava 11 26

4. Interorganizacijski informacioni sistemi ü Electronic data interchange (EDI) ØDirektna razmjena standardizovanih poslovnih dokumenata između računara, kao što su: narudžbenice i fakture između poslovnih partnera, dobavljača i potrošača ØKoristi međunarodne standarde za formatiranje podataka ØOmogućava kompanijama razmjenu velike količine podataka u realnom vremenu ü Poslovna udruženja ØUdruživanje dvije ili više kompanija sa komplementarnim proizvodnim programima 9. 11. 2020. Glava 11 27

Electronic data interchange (EDI) Pre EDI e-mail Posle EDI 9. 11. 2020. Glava 11 28

5. Internacionalni informacioni sistemi • Informacioni sistemi koji podržavaju međunarodne poslovne aktivnosti • Međunarodno poslovno okruženje postavlja nekoliko izazova koji utiču na protok podataka između zemalja: § višejezično i višekulturalano okruženje § vlade različitih zemalja imaju različite zakonske regulative u odnosu na privatnost i zaštitu intelektualne svojine § različiti standardi za telekomunikacione i druge tehnologije, kao i različiti geografski uslovi, vremenske zone i valute 9. 11. 2020. Glava 11 29

Informacione tehnologije i menadžment • Menadžment - skup aktivnosti koji pomaže ljudima da efikasno koriste resurse radi postizanja cilja organizacije • Uloge menadžera: § interpersonalna uloga § informaciona uloga § odlučivanje 9. 11. 2020. Glava 11 30

Informacione tehnologije i menadžment üOrganizacije obično imaju hijerarhiju menadžmenta na svim nivoima 9. 11. 2020. Glava 11 31

Informacioni sistemi u menadžmentu 1. Informacioni sistemi za upravljanje 2. Informacioni sistemi za poboljšanje procesa komunikacije 3. Sistemi za upravljanje dokumentima 4. Informacioni sistemi za podršku odlučivanju 5. Sistemi za podršku grupnom odlučivanju 6. Geografski informacioni sistemi 7. Izvršni informacioni sistemi 8. Ekspertni sistemi 9. Strateški informacioni sistemi 9. 11. 2020. Glava 11 32

1. Informacioni sistemi za upravljanje • Informacioni sistem menadžmenta daje menadžeru informaciju koja mu je potrebna da bi donio tipično struktuiranu odluku u odnosu na operativne aktivnosti kompanije • Management Information Systems - MIS Detaljni, zbirni i izvodi izvještaja Informacije za odlučivanje Menadžer 9. 11. 2020. Upravljačka radna stanica Aplikativni programi Baza podataka sistema za upravljanje Glava 11 Baza podataka korporacije Održava je sistem za procesiranje transakcija 33

2. Informacioni sistemi za poboljšanje procesa komunikacije • Komunikacija – razmjena poruka: 1. Pošiljalac kodira poruku u nekoj fizičkoj formi – glas, tekst, grafika, video, animacija 2. Prenos poruke kroz komunikacioni kanal – telefonske parice, pošta, e-pošta, internet 3. Primalac prima poruku, dekodira je 4. Primalac mora pravilno razumjeti poruku • Potpuna (kompletirana) komunikaciona petlja 9. 11. 2020. Glava 11 34

3. Sistemi za upravljanje dokumentima • Koriste se za smanjenje toka papira u dokumentaciji • Digitalizacija analognih ulaza skeniranjem • Skladištenje i izvlačenje papirnih dokumenata po potrebi • Document Management Systems - DMS 9. 11. 2020. Glava 11 35

4. Sistemi za podršku u odlučivanju • Pomažu menadžerima u donošenju polustruktuiranih odluka, kao što su planiranje budžeta, prognoziranje prodaje, razvoj novih proizvoda sklapanje ugovora • Decision Support Systems - DSS Interaktivna podrška odlučivanju Manadžer 9. 11. 2020. DSS softver Upravljanje bazom podataka Upravljanje modelom Radna stanica za upravljanje Upravljanje dijalogom Glava 11 Baza modela Baza podataka 36

5. Sistemi za podršku grupnom odlučivanju • Mogu povećati efikasnost grupnih sastanaka • Fizički, predstavljaju prostoriju opremljenu računarima, bazama podataka i softverom za modelovanje, LAN i Internet konekcijama i velikim projektorom • Group Decision Support Systems - GDSS 9. 11. 2020. Glava 11 37

6. Geografski informacioni sistemi • Predstavljaju poseban oblik DSS dizajniranog za rad sa mapama i drugim geografskim informacijama • Sadrži softverske komponente za: § izradu mapa i softver za analitičko modelovanje § baze podataka - sadrže slike mapa, geografske i demografske podatke, podatke o broju zaposlenih, navike potrošača § korisnički interfejs - omogućava menadžeru postavljanje odgovarajućeg upita i pregled rezultata na mapi • Geographical Information Systems - GIS 9. 11. 2020. Glava 11 38

7. Izvršni informacioni sistemi • Menadžeri mogu koristiti izvršni informacioni sistem da nadgledaju važne ekonomske i socijalne trendove koji utiču na njihovu organizaciju • Executive Information Systems - EIS Displej strateških informacija Manadžer 9. 11. 2020. Izvršna radna stanica EIS softverske komponente Upravljanje modelom Upravljanje dijalogom Glava 11 External databases Internal operations databases Analytical models 39

8. Ekspertni sistemi • Omogućavaju menadžeru pristup kompjuterskim bazama ekspertnih znanja • Ekspert – neko ko ima izvanredna znanja i vještine iz neke uske oblasti • Ekspertni sistemi su dizajnirani da zamijene proces odlučivanja koji izvršava čovjek • Expert Systems - ES 9. 11. 2020. Glava 11 40

Uporedna analiza nekih informacionih sistema MIS (Management IS) DSS (Decision Support System) EIS (Executive IS) ES (eksperni sistem) Tip donosioca odluka Više operativnih menadžera Pojedinci i male grupe taktičkih menadžera Individualni strateški menadžer Individualni, strateški, taktički, ili operativni menadžer Tip problema Struktuiran Polu- struktuiran Nestruktuiran Struktuiran Tip informacija Preliminarni izveštaji o internim operacijama Interaktivni upiti i odgovori za specifične probleme Online pristup internim i eksternim informacijama Zaključivanje i preporuke za posebni kompleksni problem Tip upotrebe Indirektna Direktna Faze donošenja 9. 11. 2020. odluka Skupljanje podataka Implementacija 41 Karakteristike Dizajn, Glava 11 izbor

9. Strateški informacioni sistemi • Informacioni sistem koji je presudan za konkurentsku prednost kompanije Kreiranje ulazne barijere (za novi proizvod, teško izvodjiv za konkurenciju), promjena troškova, uvođenje novog proizvoda ili servisa Automatizacija rada i poslovnih procesa Modifikacija ili poboljšanje proizvoda ili servisa Integracija sistema za izvršavanje integrisanih procesa organizacije Poboljšavanje primarnih i aktivnosti za podršku Za efikasniju kupovinu raznih proizvoda Usavršavanje sposobnosti i znanja zaposlenih Prilagođavanje proizvoda zahtjevima kupaca Eliminisanje proizvodnog otpada Poboljšavanje upotrebne vrijednosti proizvoda Korišćenje najbolje prakse rada Olakšavanje procesa održavanja proizvoda 9. 11. 2020. Glava 11 42

Planiranje razvoja informacionih sistema • Planiranje: identifikacija željenog cilja – glavni zadatak glavnog menadžmenta • Planiranje razvoja informacionih sistema obuhvata sledeće faze: 1. Usklađivanje planiranja IS sa ostalim strateškim poslovnim planovima organizacije 2. Definisanje infrastrukture IS 3. Obezbjeđivanje resursa potrebnih za funkcionisanje IS 4. Planiranje specifičnih projekata IS 9. 11. 2020. Glava 11 43

1. Usklađivanje planiranja IS sa cjelokupnim poslovnim planom Prva faza: strateško planiranje ØDefinisanje uloge kompanije ØIdentifikovanje okruženja kompanije i jakih i slabih tačaka kompanije ØDefinisanje nastupa kompanije prema konkurenciji 9. 11. 2020. Glava 11 44

2. Definisanje infrastrukture IS • Druga faza: opis željenih svojstava strukture IS organizacije § Sav sistemski hardver, softver i telekomunikaciona oprema organizacije za strukturu IS § Organizaciona struktura i procedure koje utiču na pristup, obradu i korišćenje informacija u kompaniji § Podrška poslovnih operacija, komunikacija, donošenja odluka i konkurentnost strategije kompanije 9. 11. 2020. Glava 11 45

3. Obezbjeđivanje resursa potrebnih za funkcionisanje IS • Treća faza: dodjela resursa, proces određivanja projekata informacionih sistema u koje treba investirati § Odluka kako koristiti ograničene resurse (budžet, ljudstvo i vreme) § Primena cost-benefit analize da se odredi da li je projekat informacionog sistema koristan § Takođe se koristi da se projekat uporedi sa drugim ponuđenim projektima informacionog sistema 9. 11. 2020. Glava 11 46

4. Planiranje razvoja specifičnih projekata IS • Četvrta faza: planiranje projekta § Organizacija niza koraka da bi se postigao cilj projekta u definisano vrijeme i u skladu sa budžetom § Plan projekta obuhvata opis mjerljivih ciljeva projekta koji se koriste za ocjenu uspješnosti projekta q. Cilj projekta se može odnositi na proces formiranja informacionog sistema - završetak projekta do određenog datuma, na primjer. § Softver za upravljanje projektom pomaže koordinaciju, praćenje vremenskih rokova i praćenje složenih projekata q. MS Project Manager – softverska aplikacija za upravljanje projektom q Gantt chart vizuelno prikazuje vremenski dijagram projekta 9. 11. 2020. Glava 11 47

Socijalna odgovornost u informacionom dobu • Socijalna odgovornost se odnosi na pravna i etička pitanja • Informacioni radnici se suočavaju sa mnogim situacijama u kojima moraju donijeti odluke o etičkim i pravnim pitanjima kao što su: § Pregled e-mail poruka članova projekta ili podređenih § Donošenje odluka o prodaji mailing liste potrošača drugim kompanijama § Upotreba browser-a za e-kupovinu u radno vrijeme § Učestvovanje u implementaciji sistema (automatizaciji) zbog koje će neko izgubiti posao 9. 11. 2020. Glava 11 48

Socijalna odgovornost u informacionom dobu • Kompanija je obavezna da se na odgovarajući način ophodi prema svojim zaposlenim, da im obezbjedi odgovarajuće uslove rada, platu i kontinuitet posla. • U skladu sa tim, socijalno odgovorne kompanije mogu obezbjediti etičko stabilno i predvidljivo radno okruženje uspostavom procedura koje se nazivaju etičkim kodom, a koje štite radnike na IT poslovima 9. 11. 2020. Glava 11 49

Zaključak • Sistem je skup međusobno povezanih dijelova koji rade zajedno da bi postigli odgovarajući cilj, obavljajući tri osnovne funkcije: § prihvat ulaza § obradu § generisanje izlaza • Sistem može da bude podsistem drugog sistema i može interagovati sa drugim sistemima u svom okruženju • Poslovne organizacije se takođe mogu posmatrati kao sistemi 9. 11. 2020. Glava 11 50

Zaključak • Informacioni sistem, kao podsistem veće poslovne organizacije, je skup međusobno povezanih dijelova koji funkcionišu zajedno u proizvodnji, distribuciji i korišćenju informacionih proizvoda • Komunikacija među organizacijama je unaprijeđena elektronskom razmjenom podataka • Menadžeri imaju složen posao koji uključuje funkcije i uloge koje zahtijevaju komunikaciju i donošenje odluka • Jedna organizacija ima tri nivoa menadžmenta: operativni, taktički i strategijski 9. 11. 2020. Glava 11 51

HVALA NA PAŽNJI! 9. 11. 2020. Glava 11 52