Izvori meunarodnog javnog prava Stvaranje prava n Izvori

Izvori međunarodnog javnog prava

Stvaranje prava n Izvori u materijalnom smislu društvene činjenice iz kojih proizilazi pravo ili osnov cjelokupnog poretka n Izvori u formalnom smislu konkretne pravne forme putem kojih nastaju norme međunarodnog javnog prava

Klasifikacija izvora n n Član 38 Statuta Međunarodnog suda pravde: Međunarodni ugovori , sporazum zaključen pisano između država Međunarodni običaj, kao dokaz opšte prakse koja je prihvaćena kao pravo Opšta pravna načela koja priznaju prosvećeni narodi

Dopunski izvori prava n n Sudske odluke i učenja najpozvanijih stručnjaka međunarodnog javnog prava različitih naroda su pomoćno sredstvo za utvrđivanje pravnih pravila Ex aeque et bono ukoliko parnične stranke na to pristanu princip pravičnosti- ostatak načela koje je važilo u klasičnom MP – ne predstavlja stalnu kategoriju

Novije pravne tehnike n Odluke međunarodnih organizacija n Jednostrani akti država

Međunarodni ugovor n n n Predstavlja pravni akt, proizvod saglasnosti volja dva ili više subjekata MP, izražene preko nadležnih organa Formalni aspekt – postupak zaključenja ugovora, ovlašćena lica i sam instrument Materijalni aspekt – šta se želi postići ugovorom

Bečka konvencija o ugovornom pravu (1969) n n Čl. 2, st. 1 Međunarodni ugovor je međunarodni sporazum zaključen pismeno između država i koji je regulisan međunarodnim pravom, bilo da je sadržan u jednom instrumentu ili u dva ili više instrumenata međusobno povezanih, bez obzira na njegov poseban naziv.

Klasifikacija ugovora 1. Ugovori zakoni (LEGISLATIVNI) – Ugovori pogodbe (KONTRAKTUELNI) -(Tripel) * Ovo je podjela prema pravnoh funkciji Dvostrani i višestrani ugovori 3. Otvoreni i zatvoreni 2.

Običajna pravila n n n Def. - dokaz opšte prakse koja je prihvaćena kao pravo Objektivni element – opšta, jednoobrazna, kontinuirana praksa članova međunarodne zajednice , izvršavana od strane nadležnih organa subjekata MP Subjektivni element – svijest o obaveznosti pravila, opinio iuris sive necessitatis

n n Nastajanje običajnog pravila je složen psihološki i sociološki proces. Corpus – kontinuirano ponavljanje iste vrste akata Animus – svijest o obaveznosti Ponavljanje, broj primjera prakse države, vremenski period koji se zahteva za nastanak običajnog prava ne može biti jednoobrazno utvrđen.

Osnov obaveznosti n n n Prećutan sporazum članova MZ (nastanak običajnih pravila) Kada se definitivno formira običajno pravilo, ono nadživljava praksu iz koje je nastalo. Prekid prakse manifestuje se protestom – formalnom primjedbom kojom država stavlja do znanja da ne priznaje akte za zakonite.

Slučajevi vezani za običaj 1. 2. 3. 4. 5. Slučaj Lotus Mišljenje sudije Tanake Presuda u slučaju prava prolaza ( 1960 ) Izvod iz radnih papira pecijalnog izvještioca Manley Hadsona Presuda Međunarodnog suda pravde u sporu o azilu

Podjela običaja n n n 1. Univerzalni običaji 2. Regionalni običaji 3. Lokalni običaji Prestaju: Kasniji običaj ukida raniji običaj Ugovori mogu mijenjati, ograničiti ili ukinuti običaj

Kvantitativni i kvalitativni elementi corpusa n 1. trajanje 2. opštost 3. konzistentnost n 4. ponavljanje odeređenog ponašanja n n

Opšta pravna načela priznata od strane prosvećenih naroda n n n Glavni izvor ali supsidijaran, gdje volja država dolazi do izražaja posrednim putem Apstraktne norme, izvedene iz niza pravila koja se primenjuju u unutrašnjim porecima država, koja ulaze u sastav međunarodne zajednice ( nijesu zapisana ) To su pozitivna pravila, prihvaćena od strane svih, ili većine prosvećenih naroda in foro domestico

Opšta pravna načela n n Tehnika: pronalaženje zajedničkih elemenata u skupini pravila koja regulišu jedno određeno pitanje u unutrašnjim pravnim porecima država članica međunarodne zajednice , prvenstveno država u sporu Sudija putem uporedno pravnog metoda sistematizuje važeća pravila unutrašnjeg poretka, koja se odnose na jedno sporno pitanje i odabere ono što je zajedničko državama u sporu

Pravna priroda opštih pravnih načela n Prirodnopravna škola – n Pozitivistička skola – uvođenje OPN u međunarodno pravo predstavlja negaciju pozitivizma u pravu OPN deriviraju iz volje država ( vladajuća koncepcija )

Jednostrani akti država n n n Raznovrsni akti koje donose nadležni organi države sa namjerom da se proizvedu određene međunarodnopravne posledice nezavisno od odgovora adresata Donosi se postupkom koji predviđa unutrašnji pravni poredak, a za njegovu ocjenu je bitna sadržina pravnog akta. Izvor prava samo kada ima priznato takvo svojstvo.

n 1. 2. 3. Uslovi za punovažnost akta u međunarodnom pravu : Da su donijeti od nadležnog organa Da izražavaju stvarnu volju države Da imaju pravno dopušten predmet * Podjela jednostranih pravnih akata države

Akti međunarodnih organizacija n n n Jednostrane akte međ. organizacije donose na osnovu svojih ustavnih akata 1. Pojedinačni pravni akti – konkretizuju i sprovode u život pojedine odredbe ugovora o osnivanju organizacije A) unutrašnje funkcionisanje organizacije B) upućene spoljnom svetu, tj. pojedinim državama 2. Opšti akti – izvor prava i baza za regulisanje pravnih odnosa unutar organizacije

Meko pravo n n n Spada široka grupa instrumenata koji se nalaze u nekoj vrsti sive zone između prava i neprava Dio sastojaka mekog prava može se odrediti kao skup vrijednosti iz kojih se zakonodavnom tehnikom međ. prava mogu stvarati i stvaraju pravna pravila Šta spada u meko pravo ( obratiti pažnju )

Načelo pravičnosti n n n Osnovna funkcija – da ispravi rigidnost primjene opšteg pravnog pravila u konkretnom slučaju i popuni logičke praznine u pozitivnom međunarodnom pravu Primjer – spor između Holandije i Belgije Tumačenje pravičnosti među evropskim pravnicima. 1. contra legem * 2. praeter legem 3. infa legem

Sudska praksa n n Pomoćni izvor međunarodnog javnog prava Podrazumijeva jurispudenciju međunarodnih sudova Pravna snaga sudske odluke : ratione personae( zakon samo za stranke u sporu ) i rationae materiae ( odnosi se samo na predmet spora ) Primjer – spor između Engleske i Norveške

Teorija – učenja najpozvanijih stručnjaka n Pomoćni izvor Služi kao sredstvo za utvrđivanje pravnih pravila sadržanih u glavnim formalnim izvorima međunarodnog prava Uloga teorije Nedostatak teorije kao izvorasubjektivizam Podjela teoretičara n Uticaj teorije ( direktan i indirektan ) n n

Hijerarhija formalnih izvora n n n Odnos glavnih i pomoćnih izvora Značaj principa lex specialis derogat legi generali ( posebni zakon ukida opšti ) i lex posterior derogat legi priore ( kasniji zakon ukida raniji ) Prednost ugovora nad običajem

Kodifikacija MP n n Sistematisanje i prikupljanje pravnih pravila u jednu zakonsku celinu, zavisno od materije koju regulišu. Statut Komisije za međunarodno pravo, član 15 kodifikacija- precizno utvrđivanje smisla i domašaja pravila Zvaničan rad na kodifikacijama počeo na Bečkom kongresu ( 1815 )

Kodifikacija n n n Vrši se putem ugovora 1. Deklarativni značaj 2. Konstitutivni značaj Može biti: 1. Opšta – cjelokupno MP 2. Djelimična – pojedina pitanja, oblasti

Vrste kodifikacija n n n 1. Doktrinarna – teoretičari 2. Poluzvanična – pojedine profesionalne organizacije 3. Zvanična – države, putem višestranih ugovora Član 13 Povelje UN- kodifikacija je povjerena Generalnoj skupštini, Komisija za MP (pomoćno tijelo). Značaj Komisije UN za međunarodno pravo