Dr Ali GR Turgut zal Tp Merkezi Acil

Dr. Ali GÜR Turgut Özal Tıp Merkezi Acil Tıp Anabilim Dalı

İLKYARDIM Ani olarak Hastalık ya da kaza sonucu Sağlığı tehlikeye girmiş kişiye Sağlık personeli gelinceye kadar Olay yerinde Olay anında Durumun kötüleşmesini önlemek için Çevre imkanlarından yararlanılarak İLAÇSIZ olarak yapılan Geçici müdahaledir.

“İLKYARDIMI İLKYARDIM EĞİTİMİ ALMIŞ HERKES YAPABİLİR”

ACİL TEDAVİ Acil tedavi ünitelerinde Doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan Tıbbi (İlaçlı) müdahaledir.

İLKYARDIMIN AMACI Hayat kurtarmak Sakatlıkları önlemek Sakatlıkları en aza indirmek Tıbbi tedaviyi kolaylaştırmak

HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ

İLKYARDIM TEMEL UYGULAMALARI KORUMA Olay yerinin değerlendirilmesi BİLDİRME KURTARMA İlk müdahale

KORUMA • Tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak • Olay yerindeki yaralı sayısını belirlemek • Olay yerindeki yaralı türlerini belirlemek • Yapılacak müdahaleleri belirlemek

TRAFİK KAZASINDA ALINACAK ÖNLEMLER-1 • Kazaya uğrayan araç, Acil durum uyarı işaretleri konulmalı Kontakt anahtarı kapatılmalı El frenini çekilmeli

TRAFİK KAZASINDA ALINACAK ÖNLEMLER-2 • Meraklı kişiler uzaklaştırılmalı • Yangın riski nedeniyle sigara içilmesi önlenmeli • Arabadan dışarı fırlamış yaralı var mı? • Yardım isteyiniz (112)

BİLDİRME N O? NEREDE? NE ZAMAN? NE KADAR KİŞİ?

KURTARMA İLKYARDIM(CAB) • CİRCULATİON (DOLAŞIM) • AİRWAY (SOLUNUM YOLU) • BREATHİNG (SOLUK ALIP VERME)

• Omuzlardan tutup , hafifçe sarsarak yüksek sesle NASILSIN? YANIT YOKSA; CAROTİS NABZINA BAKIN

İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ-1 • Önce kendi can güvenliğini korumalı • İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı • Sakin olmalı • Kendine güvenli olmalı • Hızlı karar verebilmeli

İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ-2 • Pratik olmalı • Eldeki olanakları değerlendirebilmeli • Olayı anında ve doğru olarak haber verebilmeli • Çevredeki kişileri organize edebilmeli

BAYILMA Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut(ani) dolaşım yetmezliğidir

BAYILMADA İLKYARDIM • CAB • SICAK TUTULUR • Hareket ettirilmez • Endişe ve korkuları giderilir. • Belli aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilir.

BAYILMADA MÜDAHALE • Sırt üstü Yatır • Bacakları 30 cm yukarı kaldır • Üzerini ört • Yanında kal • 2 -3 dk. da bir solunum ve dolaşım değerlendir.

KANAMA Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına boşalmasıdır

Kan • • Vücut ağırlığı /13 Taşıma Koruma Isı düzenleme % 20 kayıp olması halinde hayati tehlike başlar

KANAMANIN CİDDİYETİ NELERE BAĞLIDIR? • Hızına • Vücutta kanın aktığı bölgeye • Miktarına, süresine • Kişinin fiziksel durumu ve yaşına

KANAMA ÇEŞİTLERİ 1. Dış kanamalar 2. İç kanamalar 3. Doğal deliklerden olan kanamalar

DAMAR ÇEŞİDİNE GÖRE KANAMALAR ATARDAMAR • Açık renkli • Kalp atımı ile uyumlu • Kesik, kesik akar FIŞKIRIR TOPLARDAMAR KILCALDAMAR • Koyu renkli • Kanın aktığı bölgenin dibine • Sızıntı şeklinde • Küçük kabarcıklar şeklinde ÇEŞME GİBİ SIZMA GİBİ

DIŞ KANAMALARDA İLKYARDIM-1 • Yaralının durumu değerlendirilir. (CAB) • Yardım çağırılır • Yara/kanama değerlendirilir. • Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır

DIŞ KANAMALARDA İLKYARDIM-2 • Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırılır • Gerekirse bandaj ile sarılarak basınç uygulanır • Kanayan bölge kalp seviyesinden yukarı kaldırılır

Köprücük Koltuk altı Kasık BASINÇ NOKTALARINA Şah Kolun üst yüzü Uyluk • Tek taraflı • Kanamanın olduğu taraftan • Kanayan bölgenin bir üzerindeki noktadan BASILIR “Şah damarına, sadece şah damarı yaralanması varsa basınç yapılır. ”

BURUN KANAMASI • Hasta sakinleştirilir • Oturtulur • Başı hafifçe öne eğilir • Burun kanatları 5 dk. süre ile sıkılır • Doktora gitmesi sağlanır

Burun kanamasının durdurulması

KULAK KANAMASI • Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır • Bilinci yerinde ise: haraket ettirilmeden sırt üstü yatırılır • Bilinçsiz ise: kanayan kulak üzerine yan yatırılır.

GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI “ 10 dakikadan üzen süren göğüs ağrısı veya dinlenme sırasında devam eden göğüs ağrısı önemlidir. ”

İLKYARDIM • Hastanın dinlenmesi sağlanmalıdır • Yarı oturur pozisyona getirilip rahat nefes alması sağlanmalıdır • Önceden kullandığı ilaçları varsa alınmasına yardımcı olunmalıdır • Hemen 112 aranmalıdır • Yardım gelinceye kadar solunum ve dolaşım kontrolü yapılmalıdır.

NÖBET GEÇİRME Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen kasılmalardır. Sinir merkezinde bir tahriş yüzünden beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur. NEDENLERİ • Beyinde yaralanma • Beyinde enfeksiyon • Bazı hastalıklar • Yüksek ateş

SARA KRİZİ • Şiddetli ve ani olarak bilincini kaybederek yığılır • Yoğun ve genel adale kasılması görülür • 10 -20 sn. kadar nefesi kesilir • Dilini ısırabilir, • Son aşamada hasta uyanır. • Nerede olduğundan habersiz • Uykulu bir hali vardır.

SARA KRİZİNDE İLKYARDIM • Hasta bağlanmaya çalışılmaz • Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmaz • HASTAYI YAN YATIR • Tıbbi yardım istenir • Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır

ELEKTRİK ÇARPMASI

ELEKTRİK ÇARPMASI

ELEKTRİK ÇARPMASI İLKYARDIM • ELEKTRİKLE TEMASINI KES • HASTAYA ELLE DOKUNMA

ELEKTRİK ÇARPMASI DİKKAT !!! Her türlü elektrik çarpmalarında kalp ritminin bozulabileceğini veya kalbin durabileceğini unutmayınız!

SICAK ÇAPRMASI

SICAK BİTKİNLİĞİ Belirtileri: Kas krampları Bitkinlik Sıcak ve solgun deri Baş dönmesi İlkyardım : • Hasta serin ve gölge bir yere alınır. • Giysileri çıkartılır, rahat bir pozisyon verilir. • Bilinci açıksa sıvı verilir.

DONMA • Donuk bölgeleri ovmayın ya da masaj yapmayın, yüksek ısı vermeyin • Oluşmuş bülleri patlatmayın • Ilık bir odaya alıp ılık battaniye örtün, hastayı yavaş ısıtın

DONMA

DONMA

ZEHİRLENMELER

ZEHİRLENMELER

ZEHİR NEDİR ? Vücuda girdiğinde kimyasal etkisiyle fizyolojik işlevleri bozan ve miktarına göre ölüme neden olabilen maddedir. Vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden vücuda giren her türlü (aşırı) yabancı maddenin zehir olduğu varsayılır.

Soba ve Şofben zehirlenmesi - Bulantı, kusma, karın ağrısı - Bilinç kaybı, rahatsızlık - Nefes darlığı, morarma, solunum durması - Nabız bozukluğu, kalp durması

Soba ve Şofben zehirlenmesi • İlk Önce önlem!! – Yatmadan önce soba söndürülmeli – Şofben banyo dışında olmalı • Hastayı temiz havaya çıkartmalıyız • Evin tüm camlarını açmalıyız • En yakın sağlık kuruluşuna ulaştırmalıyız(112)

ISIRMALAR

Kedi-Köpek Isırmalarında İlk Yardım CAB Değerlendirilir 5 dk süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır, Yaranın üstü temiz bir bez ile kapatılır, Kanama varsa durdurulmalıdır, Derhal tıbbi yardım istenmelidir, (112) Kuduz aşısı

ARI SOKMALARI

ARI SOKMALARINDA İLK YARDIM Ölümcül olabilir!!! Yaralı bölge yıkanır, Arının iğnesi derinin üzerinden görünüyorsa sert bir cisimle çıkarılır, Soğuk uygulama yapılır, Sağlık kuruluşuna başvur

YILAN SOKMALARI

YILAN SOKMALARINDA İLK YARDIM Yara su ile yıkanır Soğuk uygulama yapılır, Yara üzerine herhangi bir girişimde bulunulmaz(yara emilmez), Yaşamsal bulgular izlenir, Tıbbi yardım istenir. (112)

SOLUNUM YOLU TIKANIKLIKLARI İLKYARDIM Uluslararası Boğulma İşareti

SOLUNUM YOLU TIKANIKLIKLARI VE BOĞULMALARDA İLKYARDIM Havayolunun solunumu engelleyecek şekilde tıkanmasıdır.

Eğer Tam Tıkamışsa; HEMEN MÜDAHALE ET Eğer Kısmi Tıkanma Varsa; AMBULANS GELENE KADAR DOKUNMA!!!!

Kısmi Tıkanma Belirtileri Öksürür Nefes alabilir Konuşabilir Hastaya kesinlikle dokunulmaz Öksürtmeye teşvik edilir.

Tam Tıkanma Belirtileri: Nefes alamaz, Ellerini boynuna götürür Öksüremez Konuşamaz Ölüm korkusu vardır.

TAM TIKANIKLIK İLKYARDIM Sırt bölgesine 5 kez güçlü bir şekilde vurmak cismin çıkmasını sağlayacaktır.

TAM TIKANMA (Ayakta) Bilinç Açıksa Cismi çıkarmak için: Heimlich Manevrası

YANIKLAR

Birinci Derece Yanık

İkinci Derece Yanık

Yanıkta İlk Yardım • Yanma olayını sonlandırılır. • Yapışmamış olan giysileri çıkartılır. • Şişlik gelişmeden bilezik, saat, yüzük gibi takıları dikkatli bir şekilde çıkartın. • Soğuk uygulama yapın

İlk Yardım Yanık bölgesinin su ile soğutulması 10 -20 dk. Takıların çıkartılması Yanık alanının sarılması (Gevşek olarak)

Yanıkta yanlış uygulamalar • Deriye yapışmış olan giysileri çıkarmaya çalışmayın. • Yanık alanına losyon, yağ, krem, pudra, diş macunu gibi şeyler sürmeyin. • Yanık alanındaki kabarcıkları patlatmayın.

Yangın • Yangın=oksijen • halı, kilim, battaniye örtüp hava almasını önlemeliyiz • İtfaiyeyi aramalıyız (110)