TOK TURGUT ZAL MAM HATP ORTAOKULU ESN DOANCI

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU ESİN DOĞANCI SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 1

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 2

BULUŞLARIN SERÜVENİ ►Bir buluşun zaman içindeki gelişim aşamalarını ve kullanım alanlarını öğrenebilmek için hangi sorulara cevap aranmalıdır? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 3

5 N 1 K NİÇİN? NE ZAMAN? NE? NASIL? NEREDE? KİM? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 4

• Yazı, takvim, tekerlek, para. . . Hayatımızı kolaylaştıran birçok buluş binlerce yıllık geçmişe sahip. Zaman içinde bilim ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunan uygarlıklar Mezopotamya, Mısır, Çin ve Hindistan'da kurulmuştur. • İlk Çağ uygarlıklarının kurulduğu bölgelerin ortak özellikleri neler olabilir? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 5

İlk Çağ uygarlıklarının kurulduğu bölgelerin ortak özellikleri Ø SU KAYNAKLARINA YAKIN, TARIMA ELVERİŞLİDİR. ØCOĞRAFİ KONUM İTİBARİYLE YAŞAMAYA ELVERİŞLİDİR. ØGÖÇ VE TİCARET YOLLARI ÜZERİNE KURULUDURLAR. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 6

BULUŞLARIN YAPILMASINDA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER NELERDİR? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 7

BULUŞLARIN YAPILMASINDA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER v. Karşılan sorunlara çözüm arayışları Mısır’da düzenli tarım yapabilmek için Nil Nehrinin taşma ve çekilme zamanlarını iyi bilmek gerekiyordu. Nehir taştığında tarım ürünleri yok oluyordu. Buna bir çare bulmaları gerekiyordu. Bu sebeple Mısırlılar Takvimi bulmuşlardır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 8

v. Hayatı kolaylaştırma isteği Kişilerin hayatını kolaylaştırma, yaşam kalitelerini artırma isteği. Lidyalıların parayı bulması ticareti kolaylaştırmıştır. vİnsanların yaşadıkları çevreye ilgi duyarak doğa ve uzay incelemeleri Sümerlerin ziggurat adlı tapınaklarının üst kısımlarında gözlem evleri kurmaları, gök cisimlerini incelemeleri astronomi biliminin gelişmesine katkı sağlamıştır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 9

• İlk çağlardan itibaren gök cisimlerinin hareketleri insanların ilgisini çekmiştir. Bu ilgi günümüzde hangi bilimin gelişmesine zemin hazırlamış? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 10

Sümerlerin ayın hareketlerini izlemesi temsilî resmi. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 11

v. Bilgi birikiminin artması Bilgi birikiminin aktarılması sayesinde ilk çağdaki buluşlar her çağda geliştirilerek daha kullanışlı hale getirilmiştir. ØSümerler çivi yazısını bularak tarihi dönemleri başlattılar daha sonra Mısırlılar yazıyı geliştirip değiştirerek resim yazısı hiyeroglifi buldular. ØMısırların icat ettiği güneş yılı takvim Romalılar tarafından geliştirilerek Miladi Takvim halini almıştır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 12

. MÖ 3500: Mezopotamya'da Sümerler yazıyı kullanan ilk uygarlıktır. . MÖ 3200: Tekerleğin ilk kez Mezopotamya'da kullanıldığı sanılıyor TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 13

• MÖ 1300: Suriye-Ugarit'de ilk alfabe kullanıldı. • MÖ 700: Lidya'da, madeni para ilk kez kullanıldı. • MÖ 450: Herodot, dünya haritası çizdi. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 14

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 15

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 16

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 17

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 18

TEKERLEK • Tekerlek bütün çağların en önemli mekanik icadıdır. Makinelerin çoğunda, saatlerde, yel değirmenlerinde, buhar makinelerinde ayrıca otomobil, bisiklet gibi taşıtlarda tekerlek ve tekerlek ilkesine dayanan dişli ve çarklar vardır. Kesile ağaç kütüklerinin yuvarlanmasının görülmesi tekerleğin atası sayılır. En eski tekerlek yaklaşık 5000 yıl önce Mezopotamya'da yapılmıştır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 19

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 20

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 21

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 22

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 23

• İlk tekerlek, kalın kalasların, yana getirilip tutturulduktan sonra yuvarlak biçimde kesilmesiyle elde edilen disklerdi. Üç kalastan yapılanı en yaygınıydı. • MÖ 200 yılında parmaklı (ispitli) tekerlek icat edildi. Parmaklıkları deri ya da metal şeritle sağlamlaştırıldı. Böylece ilk lastikler ortaya çıktı. Zamanla sabit bir dingilin çevresinde dönen tekerlekler yapıldı. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 24

Tekerleğin icadı sanayinin gelişimine nasıl katkı sağlamış olabilir? Tekerlek ulaşım araçlarından başka nerelerde kullanılmaktadır? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 25

MÜREKKEP TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 26

MÖ 1300′e doğru Çinliler ve Mısırlılar kandillerde aydınlatmadan olu şan isi su ve bitki zamklarıyla karıştırarak ha zırlanan mürekkebi buldular. Ardından, aşı boyası gibi toprakta bulunan boyar maddeleri katma yoluyla, çeşitli renklerde mürekkepler yapmayı öğrendiler. • İlk çağlarda kullanılan mürekkep, parşömen üzerine yazmak için deriye iyice sinen ve silinmesi ko lay olmayan, özel dayanıklı bir mürekkepti. Eski mürekkebin önemli bir özelliği, yazının renginin yazarken çok soluk olması ve daha sonra kendine kararmasıydı. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 27

• Orta Çağda, basımcılıkta kullanılmaya uygun yağ türevli mürekkepler geliştirildi ama yazı mürekkebi ve kurşun kalem gibi icatlar, ancak 15. yy. da gerçekleştirildi. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 28

ü M. Ö 2, 500 yıllarında bulunan Çin mürekkebi bir yana, Mısırlılar da aşağı yukarı aynı çağlarda mürekkep kullanıyorlardı. Asurlular, Mısırlılar, hatta Yunanlılardan kalma, pişirilmiş toprak levhalar veya taş üzerine yazılmış pek çok yazıt, günümüze kadar ulaştığı gibi, Mısırlıların yeraltı mezarlarında da, mürekkeple (siyah ve kırmızı) yazılmış papirüsler bulundu. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 29

• Bu elyazmalarında Calamus, hatta tüy kalem kullanıldığı sanılmaktadır. PAPİRÜS TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 30

CAM TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 31

• Camın hammaddesi kumdur. Kumun yapısında bulunan silisyum dioksit, yüksek sıcaklıkta erir. • Camın hafif olması ve aydınlığı sağlaması yanında estetik olması da kullanım alanını genişletmiştir. • Çeşm-i Bülbül: Anadolu atölyelerinin çıkardığı bir üründür. Bu teknik, modern cam endüstrisinin ilerlemiş yöntemlerinin bile geleneksel ustaların çalışmalarını geçemediği bir tekniktir. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 32

• Mezopotamya'da bulunan ilk cam örneklerinin tarihi MÖ 3. yüzyıla dayanır. MÖ 1000 yıllarında Mısırlılar cam elde etmeyi başardılar. Suriyeli cam ustaları "Cam Üfleme Tekniği'ni kullandılar Türklerde cam sanatı Selçuklularla beraber başladı ve İstanbul'un alınışından sonra Osmanlı döneminde gelişti. İstanbul ve çevresinde 14. yüzyılın başlarında "Çeşm i Bülbül" adı verilen bir cam çeşidi yapılmaya başlandı. Türkiye'de ilk cam fabrikası 1934 yılında Paşabahçe'de kuruldu. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 33

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 34

BARUT TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 35

BARUT TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 36

• Barutun ilk defa Çinliler tarafından bulunduğu 12. yüzyılda bütün Asya kıtasında sonra da Avrupa'da tanındığına dair yaygın bir görüş vardır. Ateşli silahlarda kullanılan barut yol yapımında, maden çıkarılmasında da kullanılmaktadır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 37

1800'lü yıllarda İngiltere'de bir barut FABRİKASI Fabrika artık bir açık hava müzesi olarak ziyaret ediliyor. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 38

• İçinde "barut" kelimesi geçen deyim ya da atasözlerimiz hangileri? "Barut" bu sözlerde hangi anlamda kullanılmıştır ve kullanıldığı anlam barutun hangi özelliğini gösterir? TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 39

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 40

ATA SÖZÜ • Ateşle barut yanyana durmaz. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 41

DEYİM • Barut fıçısı: Kızgın ve öfkeli olmak, sinirli davranmak. • Her an kargaşa ve savaşın çıkacağı yer. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 42

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 43

MUM TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 44

• Mum, parafin, donyağı • ya da bunlar benzeri, • yavaş yanan bir maddenin, • genellikle kınnaptan yapılan • bir fitilin üzerine döküldükten • sonra katılaştırılması yöntemi ile hazırlanan, genellikle silindir biçimindeki ışık kaynağıdır. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 45

• Mumlar, günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce ortaya çıktı. Mum, çevresi bal mumuyla ya da don yağıyla sarılmış bir fitilden oluşur. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 46

• Yakılan fitilin alevi, bal mumunun ya da don yağının bir bölümünü eritir, böylece fitil sürekli yanarak ışık saçar. Bu bakımdan mum, kullanılması daha kolay bir yağ lambasıdır. Yağ lambaları ve mumlar gaz yağıyla aydınlatmanın yaygınlaştığı 19. yüzyıla kadar başlıca yapay ışık kaynakları olmayı sürdürdü. TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 47

TOKİ TURGUT ÖZAL İMAM HATİP ORTAOKULU 48