Testis Tmr ve Jinekolojik Kanserler Yksel RN Ankara

Testis Tümörü ve Jinekolojik Kanserler Yüksel ÜRÜN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD

Testiküler kanserler • 15 -35 yaş erkeklerde en sık solid tümör • Erkeklerde görülen tüm kanserler içinde %1 sıklıkta • Testiküler veya ekstragonadal olabilir • KT ile şifa sağlanan solid tümörlere örnek

Testis tümörleri Sınıflandırma • Germ hücreli tümörler (%95) – Seminoma – Nonseminoma • • • Embriyonal karsinoma Teratoma Trofoblastik tümörler (koryokarsinoma) Yolk sac tümör (endodermal sinüs tümörü) Mikst • Seks kord stromal tümörler (%5) – Sertoli hücreli, leydig hücreli, granuloza hücreli, …

Risk faktörleri • 12. Kromozomun kısa kolunun izokromozomu [i(12 p)] • Kriptorşidizm: – Puberte öncesi orşiopeksi ile risk azalır • Aile öyküsü • Testis kanseri öyküsü • HIV enfeksiyonu (seminoma) • Androjen insensitivite sendromu ve miks gonadal disgenezi • Klinefelter sendromu (mediastinal ekstragonadal GHT) • İntrauterin östrojen maruziyeti

Klinik bulgular • Ağrısız kitle • %10 tanıda semptomatik • %10 metastatik – Sırt ağrısı: RPLN – Öksürük: AC – Alt ekstremite ödemi: VCİ obst. – %5 jinekomasti – Supraklaviküler LN

Tanı • Öykü • Fizik muayene • Skrotal USG: hipoekoik lezyonlar, kalsifikasyon • Serum tümör belirteçleri • BT

Laboratuvar • B-h. CG: T 1/2 1 -3 gün • Alfafetoprotein: T 1/2 5 -7 gün: sadece nonseminomalarda yükselir • LDH

Histolojik Tiplere Tümör Belirteçlerinde Yükselme Sıklığı h. CG (%) Seminoma 7 -15 Teratoma 25 Teratocarcinoma 57 Embryonal 60 Choriocarcinoma 100 AFP (%) 0 38 64 70 ? ?

Evreleme I- Testise sınırlı (T) II-Retroperitoneal LN tutulumu (N) III-Organ metastazı (M) S- marker yüksekliği (S)

Evreleme

İyi prognoz grubu SEMİNOM • Hastaların %90’ı • 5 yıllık ilerlemesiz sağkalım: %82 • 5 yıllık sağkalım: %86 Aşağıdaki kriterlerin hepsi sağlanmalı: �� Herhangi bir primer yerleşim alanı �� Akciğer dışı organ tutulumu yok �� Normal AFP �� Herhangi bir h. CG değeri �� Herhangi bir LDH değeri NONSEMİNOM Hastaların %56’sı 5 yıllık ilerlemesiz sağkalım: %89 5 yıllık sağkalım: %92 • Aşağıdaki kriterlerin hepsi sağlanmalı: • Testis veya retroperitoneal primer • Akciğer dışı organ tutulumu yok • AFP < 1000 ng/ml • h. CG < 5000 m. IU/l • LDH< 1, 5 x normal Orta prognoz grubu Seminom Hastaların %10’u 5 yıllık ilerlemesiz sağkalım: %67 5 yıllık sağkalım: %72 Aşağıdaki kriterlerden herhangi biri: �� Herhangi bir primer yerleşim alanı �� Akciğer dışı organ tutulumu var �� Normal AFP �� Herhangi bir h. CG değeri �� Herhangi bir LDH değeri NONSEMİNOM Hastaların %28’i 5 yıllık ilerlemesiz sağkalım: %75 5 yıllık sağkalım: %80 Aşağıdaki kriterlerin hepsi sağlanmalı: �� Testis veya retroperitoneal primer �� Akciğer dışı organ tutulumu yok �� AFP > 1000 ve <10000 ng/ml veya �� h. CG > 5000 ve <50000 m. IU/l veya �� LDH> 1, 5 ve <10 x NÜS KÖTÜ PROGNOZ GRUBU Seminom Hiçbir seminom kötü prognozlu olarak sınıflandırılmamıştır NONSEMİNOM Hastaların %16’sı 5 yıllık ilerlemesiz sağkalım: %41 5 yıllık sağkalım: %48 Aşağıdaki kriterlerden herhangi biri: �� Mediastinal primer �� Akciğer dışı organ tutulumu var �� AFP > 10000 ng/ml veya �� h. CG > 50000 m. IU/l veya �� LDH > 10 x NÜS

Tedavi • Radikal orşiektomi – izlem – Kemoterapi – Radyoterapi

Evre I seminoma nonseminoma • izlem • Radyoterapi • Kemoterapi • Izlem • RPLND • 1 veya 2 kür BEP – Tek doz karbopaltin – Bleomisin – Etoposid – Sispaltin

İleri evre – nüks hastalık • Sistemik kemoterapi – 3 -4 kür BEP – VIP – TIP – Yüksek doz KT

Tedavi sonrası takip • Fertilite • Sekonder kanserler – Lösemi: Etoposid: >2 g/m 2 • • Nefrotoksisite: sisplatin Ototoksisite: sisplatin Pulmoner toksisite: bleomisin>400 U Kardiyovasküler hastalıklar

Jinekolojik kanserler • Serviks • Over • Endometriyum • Vulva • Vajen

Serviks Kanseri • Önlenebilir bir hastalıktır • HPV: en önemli faktör – Tip 16, 18, en sık neden %75 – HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 69, 82

2008 Nobel Tıp Ödülü Harald zur Hausen

SERVİKS KANSERİ TARAMA PROGRAMI ULUSAL STANDARTLARI • HPV Testi: HPV DNA • Pap-smear Testi • 30 – 65 yaş • HPV veya Pap-smear testi • 5 yılda bir

Serviks kanseri Popülasyon 21 -29 yaş kadınlar 30 -64 yaş ≥ 65 y Histerektomi Test Pap-test Öneri 3 Yılda bir Pap test HPV DNA 3 yılda bir 5 yılda bir (önerilir) - Total histerektomi sonrası sonlandırılmalıdır. (kabul edilebilir) En az biri son 5 yılda olmak üzere son 10 yıl içinde ardışık 2 HPV DNA veya 3 pap-test (-) ise sonlanırılabilir

HPV AŞILAMA • 11 -12 yaşında başlanabilir, 3 doz • K: 13 26 y – 2 v. HPV veya 4 v. HPV • E: 13 21 y (22 -26 yapılabilir) – 9 v. HPV veya 4 v. HPV • İlerleyen yaşlarda, HPV ile karşılaşmaya bağlı olarak etkinlik azalabilir.

Serviks kanseri risk faktörleri • • • HPV Erken yaşta seksüel aktivite Multipl partner Yüksek riskli partner OKS Sigara CYBH öyküsü Immünsüpresyon Düşük SES Vulvar, vajinal, servikal displazi öyküsü

Belirti ve bulgular • • Vajinal kanama Uzamış/artmış menstrüel kanama Cinsel ilişki sırasında ağrı Cinsel ilişki sonrası kanama

Tanı • Servikal sitoloji (PAP smear) • Biyopsi ile doğrulama

Servikal kanser histolojisi • Yassı hücreli karsinom: %80 -90 • Adenokarsinom: %10 -20

Prognostik faktörler • • • LN tutulumu Tümör büyüklüğü Stromal invazyon derinliği LVİ varlığı Parametriyal tutulum Histolojik tip

Tedavi • Erken evre (I) – Cerrahi – KRT • Lokal ileri – KRT: (eksternal RT-haftalık sispaltin ve brakiterapi) – radyoterapiye KT eklenmesi %30 -50 risk azalması sağlar • Metastatik – KT

Over kanseri • Risk faktörleri – Ileri yaş – Aile öyküsü – Genetik yatkınlık: BRCA 1 ve 2 – Infertilite – Endometriyozis – Erken menarş/geç menopoz

Herediter over kanseri • EOK’lerinin %10’u – BRCA 1, BRCA 2 (Hereditary Breast and Ovarian Cancer –HBOC) • 1/300 -1/800 BRCA ½ mutasyonu – Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer (HNPCC), Lynch II • <50 yaş kolon ca • <50 y endometriyum ca • Ailede 2 veya daha fazla “Lynch” ilişkili kanser: – Kolorektal – Endometriyum – Over – Üreter/renal plevis – Gastrik – Pankreatik…

EOK - Rölatif risk • Birinci derece akrabada EOK: • tek kişide – Yaşam boyu Risk: %5 (OR: 3, 1) • 2 veya daha fazla kişide – Yaşam boyu Risk: %7, 2 (OR: 4, 6)

Herediter over kanseri • BRCA 1 – TSG: 17 q 21 – OD geçiş – MEME CA: %65 -75 – OVER: %39 -45

Herediter over kanseri • BRCA 2 – TSG, 13 q 12 – Meme ca: % 65 -74 – Over ca %12 -20

Herediter over kanseri • HNPCC – OD – Risk • Kolorektal ca %80 • Endometriyum ca: %60 • Over ca: %10 -15 – Mismatch repair gene defects • MSH 2, MSH 6, PMS 2 ve MLH 1 (chr 3)

Tarama • Genel toplum taraması önerilmemektedir. • Ortanca yaş >65 • Yaşam boyu risk 1/70

Over kanseri Histoloji • Epitelyal (%85) – Seröz – Endometriyoid – Müsinöz – Berrak hücreli • Germ hücreli tümörler • Seks-kord stromal tümörler

Tanı • Tanıda ileri evre – %75 -80 evre III veya IV • Semptomlar spesifik değil – ağrı, şişkinlik, GIS/GU şikayetleri • Kesin tanı: cerrahi-biyopsi • Evrleme: cerrahi

Tedavi • Genellikle ilk tedavisi cerahi: maksimum sitoredüktif cerrahi – Erken evre – Düşük riskli ise EK TEDAVİ gerekmez. – Yüksek riskli ise adjuvant karboplatin-paklitaksel

Kemoterapi • Standart tedavi karboplatin-paklitaksel – Intraperitoneal uygulama ile sağkalımda artış. • Platin duyarlı: tedaviden >6 ay sonra nüks – Platin temelli tedavi • Platin dirençli: 6 ay içinde nüks – Ikinci basamak KT

Endometriyum kanseri • Kadınlarda En sık 4. kanser • En sık jinekolojik tümör • Büyük çoğunluğu endometriyum kaynaklıdır – Endometriyal karinom • Ortanca yaş 60 ve genelde postmenopozal • Tip I ve II

Tip I endometriyal karsinom • • Genç perimenopozal Obezite Artmış östrojen maruziyeti Iyi diferansiye Yüzeyel miyometriyum invazyonu LN tutulumu nadir Genetik mutasyonlar: KRAS-PTEN-MLH 1 Daha iyi prognoz

Tip II endometriyal karsinom • Daha yaşlı, postmenopozal • Kötü diferansiye – Papiller seröz – Berrak hücreli • • Derin invazyon LN tutulumu sık Tipik risk faktörleri yok P 53, erb. B 2

Risk faktörleri • Artmış östrojen maruziyeti – Endojen • Obezite • PCOS • Oligomenore – Ekzojen • HRT • Tamoksifen

Belirti ve bulgular • Kanama!!! – Postmenopozal dönemde • • Vajinal akıntı Pelvik ağrı, Yansıyan bacak ağrısı GI/GU şikyetleri

Tanı • Pap-smear • Endometriyal biyopsi • TVUS

Tedavi • Cerrahi: temel tedavidir. • Primer RT: cerrahiyi tolere edemeyenler • Hormonal tedavi