Kriz Dnemlerinde Finans Ynetimi YKSEL AKADEM Yksel BLEK

Kriz Dönemlerinde Finans Yönetimi YÜKSEL AKADEMİ Yüksel BİLEK

NELER KONUŞACAĞIZ ? ? ? Kriz kavramı Finansal krizin işletmeler üzerindeki etkileri, Neler yapmalıyız Kriz dönemlerinde finansal başarısızlık nedenleri, Finansal kriz dönemlerinde işletmelerdeki nakit yönetimi, Finansal kriz dönemlerinde çalışma sermayesi yönetimi, Krizlere karşı izlenen finansal stratejiler,

Kriz nedir? Türk Dil Kurumu'nun tanımına göre kriz; «bir toplumun, bir kuruluşun veya bir kimsenin yaşamında görülen güç dönem, bunalım ya da buhran olarak tanımlanmaktadır. » Krizin en önemli özelliği belirsizlik içermesidir. Zor olanda belirsizliği yönetmektir. YÜKSEL AKADEMİ 3

Kriz nedir? Türkiye’de kurulan yeni şirketlerinin yaşam sürelerine bakıldığında %80 gibi çok önemli bir bölümünün ilk 5 yıl içinde iflas ettiği görülüyor. Bununla birlikte , kriz dönemlerinde şirketlerin satış ve karlılıklarının düşüş gösterip zarar edebileceğini buna rağmen doğru strateji ile şirketlerin ayakta kalabileceklerini geçmiş deneyimler göstermektedir. Günümüzde, değişen dünyanın gerekliliklerine ayak uyduramayan, nakit akışını doğru yönetemeyen şirketler ekonomik değişimlerden de olumsuz etkilenerek yok oluyorlar. İş planlarını sürekli yenileyen ve çağdaş bir yönetim felsefesi benimseyen şirketler ise kriz ve değişimleri fırsata çevirip yollarına emin adımlarla devam edebiliyorlar. YÜKSEL AKADEMİ 4

Kriz nedir? Kriz dönemleri, iyi yönetilebilirse ve değerlendirilebilirse şirketlerin güven tazeledikleri ve itibarlarını toplumun her kesimine etkili bir şekilde yansıttıkları dönemler de olabilir. İletişimcilerin gözlüğü ile baktığımız zaman, “krizlerin üstesinden gelebilmek için krizi yönetmek, krizi yönetmek için de kriz yönetimini bilmek ve bunu yönetsel ve iletişim süreçlerine taşımak gerekir”. Şirketler, kriz dönemi nedeniyle, özellikle yoğun belirsizlik ortamında “zor” kararlar alacaklardır. YÜKSEL AKADEMİ 5

RİSK Ekonomik değer ve/veya gelirdeki dalgalanma Operasyonel Risk Piyasa Riski Piyasa fiyatlarındaki değişimden kaynaklanan dalgalanmalar YÜKSEL AKADEMİ Yetersiz veya yanlış içsel yöntem, kişi ve sistemlerden veya dışsal olaylardan kaynaklanananlar Finansal Risk Kaynak kayıplarındaki değişimden kaynaklanan dalgalanmalar

Neler yapmalı , nasıl yönetmeliyiz ? YÜKSEL AKADEMİ

Neler yapmalıyız ? Karar almak Nakit Yönetimi Nakit Akış • Likidite • Çalışma sermayesi • Nakit döngüsü • Kur yönetimi / kur riski yönetimi Maliyet yönetimi • YÜKSEL AKADEMİ 8

1 -Karar almak • Sıkıntıların ve stres kat sayılarımızın fazla olduğu bu dönemde sakin kalmaya ve temkinli kararlar almaya her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. • Durumumuzu soğukkanlılık ile analiz ederek kısa, orta, uzun vadede etkisini gösterecek sağlıklı tedbirler almak ve farklı senaryolar oluşturmak durumundayız. Böylelikle koşullar oluştuğunda yol haritası ilerlemek mümkün olacaktır. • İşletme körlüğü yaşıyor olabiliriz ve kriz dönemleri dışarıdan daha objektif gözle durum değerlendirmesi yapabilecek danışmanlarla çalışmayı gerektirebilecek dönemlerdir. • İyi bir danışman şirket iş modeli geliştirmekten, karlılık analizlerine, maliyet optimizasyonuna ve nakit akış yönetimine kadar pek çok alanda şirketlere ekstra faydalar sağlayıp vizyonuna destek sağlayabilir. YÜKSEL AKADEMİ 9

1 -Karar almak • Kriz dönemleri fırsatlar barındırsa da uzun vadeli karar almak için uygun zamanlar değildir. Kriz dönemlerinde riskler çok daha fazladır ve ileriye yönelik projeksiyon yapmak çok daha zor olabilir. • Uzun vadeli riskleri analiz edelim ama kararlarımızı erteleyelim. Mutlaka bir karar almanız gerekiyor ise sizi uzun vadede bağlayacak nitelikte olmamasına özen göstermek gerekir. • Bununla beraber bu dönemde özellikle gıda, bilişim teknolojileri, e-ticaret, perakende, sağlık ve ihracata dayalı sektörlerde şirketler için ekstra fırsatlar söz konusu olabilir. Bu tip şirketler önlerini özellikle satış ve gelir yaratma itibari ile daha uzun vadeli görebilecek güçlü bir pozisyona sahiplerse kararlarını daha uzun vadeli alabilirler. YÜKSEL AKADEMİ 10

Nakit Yönetimi YÜKSEL AKADEMİ

FİNANSAL RİSK YÖNETİMİ Piyasa enstrümanlarından kaynaklanan risk Emtia Fiyat Riski Aktif / Pasif vade uyuşmazlığından kaynaklanan risk Fiyat Riski PİYASA RİSKİ Kur Risk Faiz Oranı Riski Likidite Riski YÜKSEL AKADEMİ

2 -Nakit Yönetimi Mali performans neden önemli ? 1. İşletmenin Karlılığını bilmek gerekir, 2. İşletmenin Sürekliliğini bilmek gerekir YÜKSEL AKADEMİ 13

2 -Nakit Yönetimi İşletmeler Neden İflas Eder ? % 50 Yönetim Hatası 1. Satış Düşmesi % 50 Çevre 2. Kötü Nakit Yönetimi % 100 Yönetim Hatası Nakit Akış Tablosu YÜKSEL AKADEMİ 14

2 -Nakit Yönetimi • Türkiye’deki pek çok şirket nakit akışlarını nasıl yöneteceğini maalesef tam olarak bilmiyor. Bu konuda çalışma yapmak finans ve muhasebenin analiz etmesi gereken özel bir uzmanlık konusu olduğu için çoğu orta ölçekli şirket böyle bir kapasiteye sahip de değil. • Türkiye’de ortak kanaat şirket iflaslarının veya zora girmesinin en önde gelen nedenlerinin başında nakit akışında yaşanan sıkıntıların geldiğidir. Gelir tablosundaki karın aslında bir muhasebe çıktısı değer olduğunun farkında olmayan şirketler kağıt üzerinde para kazanıyor olsalar bile gerçek de nakit akışı sıkıntısı yaşayabilmekte ve durumu yönetemeyen şirketler de iflasa doğru sürüklenmektedirler. YÜKSEL AKADEMİ 15

2 -Nakit Yönetimi Nakit Akım Tablosu; • Nakit akım tablosu, işletmenin bir faaliyet dönemi içinde gerçekleşen sadece nakit işlemlerinin sonucunu gösteren tablodur. Para tahsilatlarının ve harcamalarının, kaynakları ve kullanıldıkları yerleri ile ortaya konmasını ve gelecekteki dönemde nakit sıkıntısı yada fazlalığının ortaya konulmasını sağlayan önemli bir tablodur. • Peki, nakit akım tablosu neden önemlidir? • Bir işletme, faaliyet dönemini kar ile kapatsa bile nakit açısından sıkıntıya girebilir. Çünkü gelir tablosunu oluşturan esaslar tahakkuk esasına göre yani nakit olmayan unsurları da içerir. Yani ; kar ≠ nakit • İşletmenin likidite durumu ve borç ödeyebilme gücü kredi verenler için en önemli göstergedir. Bu yüzden işletmeler nakit akım tablosu oluşturmalı ve nakdi varlıklarının farkında olmalıdır. YÜKSEL AKADEMİ 16

2 -Nakit Yönetimi- Nakit akış tablosu örnek YÜKSEL AKADEMİ 17

2 -Nakit Yönetimi Karlılık Büyük veya küçük ölçekli olduğu fark etmeksizin her işletme için önemli olan nakit akışı yönetimi ancak doğru şekilde yönetildiği takdirde uzun vadeli, başarılı ve sürdürülebilir büyüme ile karlılık söz konusu olabilmektedir. Nakit akışınızı güçlendirmeye ve likiditenizi arttırmaya çalışın. Nakit Akışı Büyüme YÜKSEL AKADEMİ Aktifler

2 -Nakit Yönetimi- Likidite durumunun ölçülmesinde kullanılan araçlar; Likidite Oranları, firmaların kısa süreli borçlarını ve ödeme gücünü ölçmek, işletme sermayesinin yeterli olup olmadığını saptayabilmek için kullanılmaktadır. a) Cari oran b) Asit test oranı c) Nakit oranı gibi analiz yöntemleri ölçüm araçlarından bazılarıdır. Bu yöntemlerle öncelikle kısa vadede likidite problemi olup olmadığı , kısa vadeli borçları ödeme kabiliyetini görmek mümkündür. Likit olmak tek başına yeterli değildir. Bununla birlikte çalışma sermayesi de önemlidir. YÜKSEL AKADEMİ 19

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi İşletme /Çalışma Sermayesi: İşletme sermayesi bir şirketin günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan sermayedir. Yetersiz işletme sermayesi firmanın likidite problemini gündeme getirmektedir. İşletme sermayesinin negatif olması şirketin elindeki alacaklar ve stokların kısa vadeli ticari yükümlülüklerini karşılamaya yetmediğini göstermektedir. YÜKSEL AKADEMİ 20

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi Kredi Kullanımı Üretim İŞLETMENİN FAALİYET DÖNGÜSÜ Kredi Kapatma Tahsilat (Nakit) YÜKSEL AKADEMİ Hammadde Tedariki Ticari Alacaklar Artışı Stok Artışı Satış 21

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi Neden bu kadar önemli? • İşletme sermayesi, işletmenin tam kapasite ile çalışabilmesi, üretimini sürekli olarak yerine getirebilmesi, iş hacmini genişletebilmesi, yükümlülüklerini yerine getirememe riskini azaltabilmesi, • Kredi değerliliğini artırabilmesi, • Olağanüstü durumlarda mali yönden zorlanmaması, • Faaliyetlerini karlı ve verimli bir biçimde yerine getirebilmesi için son derece önemlidir. • Çalışma sermayesi, işletmenin faaliyetlerini herhangi bir sıkıntıya düşmeden yürütecek düzeyde olmalıdır. • Dönen varlıklara aşırı yatırım, işletmenin karlılığını azaltır. • Eğer, dönen varlıklar, borçla finanse ediliyorsa, finansman giderleri artar. • Eğer, döner varlıklar, öz kaynakla finanse ediliyorsada, öz kaynağın alternatif maliyeti söz konusudur. YÜKSEL AKADEMİ 22

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi İhtiyacı neler belirler; – İşletmenin Tipi, Faaliyet Konusu ve Büyüklüğü – Aktif ve Pasif Kalemlerin Devir Hızı • Nakit Devir Hızı • Alacakların Devir Hızı • Stokların Devir Hızı – Tedarik ve Satış Şartları – İşletmenin Likidite Durumu – İşletme Kapasitesi ve Kullanma Derecesi – Üretim Süresi – İşletme Gelirlerinin Dalgalanma Derecesi, sektörel ve sezonsal değişimler – Satıcı Kredilerinden Yararlanma Derecesi – Sermaye Maliyeti – İşletme Yöneticilerinin Risk Karşısındaki Tutumları – Vergi Uygulamaları, Yatırım Teşvik Tedbirleri, Fiyat Seviyesindeki Değişmeler, Teknolojik Değişmeler gibi dış etkenler YÜKSEL AKADEMİ 23

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi değişim tablosu Yeterliliği kadar önemli diğer bir konu değişimdir. YÜKSEL AKADEMİ 24

2 -Nakit Yönetimi- Çalışma Sermayesi Nasıl Yöneteceğiz? • Borçlarımızı zamanında ödeyemiyorsak, stoklar ve mamuller yetersiz ise, müşterilerimizin taleplerini zamanında ve yeterince karşılayamıyorsak, müşterilere uygun ödeme koşulları ile ürünlerimizi sunamıyorsak, değişime ve teknolojiye ayak uyduramıyorsak; İşletmemiz İşletme Sermayesi Eksikliği hastalığına yakalanmış demektir. • Tedavisi var mı? Tabi ki var. İşletme sermayesi yönetimi aslında işletmedeki mevcut varlıkların yönetimidir ve bazı konulara odaklanılarak başarı sağlanabilmektedir. İşletme sermayesi yönetiminin başarılı yapılabilmesi için nakit yönetimi, alacak-borç yönetimi, stok-satış döngüsü yönetiminin başarılı yapılması gerekmektedir. • Bunun için stok alımları, satışı, alacağın tahsilatı ve borcun ödenmesi süreçlerinin çok iyi incelenip finansman yapısının buna göre kurulması gerekmektedir. Peki finansman yapısını nasıl kuracağız? YÜKSEL AKADEMİ 25

2 -Nakit Yönetimi- Nakit Döngüsü • Firmalar için en önemli unsur nakittir. • Nakit döngüsü, bir şirketin hammadde satın almak için para harcadığı zaman ile onu üretip stoklara çekip daha sonra satarak parayı tahsil ettiği zamana kadar geçen sürenin tamamıdır. YÜKSEL AKADEMİ 26

2 -Nakit Yönetimi- Nakit Döngüsü Nakit Akış Döngüsü Nakit Döngüsü=Alacakların Ort. Tahsil Süresi+ Stok Tutma Süresi- Ortalama Ticari Borç Ödeme Süresi YÜKSEL AKADEMİ 27

2 -Nakit Yönetimi- Kur Yönetimi Krize bağlı alınan parasal genişleme tedbirleri gelecekte kur artışlarına neden olabilir. Bu nedenle kur riski yönetimine her zamankinden daha fazla dikkat etmek gereklidir. Kur riski yönetiminin en temel prensibi . doğal korunmadır Gelirleriniz ile giderlerinizin aynı para birimi üzerinden olmasıdır. İhracat yapan bir şirketseniz ve döviz bazında borçlandıysanız kurların artmasından çok fazla etkilenmeyeceksiniz hatta TL olan maliyetleriniz sebebi ile döviz bazında değer kaybettiği için ekstra kar ediyorsunuz demektir. Eğer gelir ve giderlerinizin para birimleri aynı değil ise finansal estrumanlar kullanmanız gerekecektir. Eğer farklı para birimlerinden faaliyetleriniz varsa karar vermeden önce şirket «para birimi haritanızı «oluşturmanız yerinde olur. YÜKSEL AKADEMİ 28

2 -Nakit Yönetimi- Kur Yönetimi YÜKSEL AKADEMİ 29

2 -Nakit Yönetimi- Kur Riski Yönetimi Borsa şirketler için ne anlam ifade eder? Kaynak bulmak Yatırım yapmak Riskten korunmak (hedge) Forword İşlemleri Opsiyon Sözleşmeleri Futures Daha kurumsal bir yapı 3

2 -Nakit Yönetimi- Kur Riski Yönetimi Şirketler iş yaptıkları piyasalarda kur riskini doğal yöntemler ile ortadan kaldıramadıkları durumlarda bazı finansman tekniklerini kullanabilirler. Kur riski yönetimi amacı ile kullanılan en yaygın yöntemleri şöyle sıralayabiliriz: - Forward: Banklar ile yapılan ileri vadeli kur alım veya satım sözleşmeleridir. İleri vadeli olarak TL bazında ne ödeyeceğinizi veya tahsil edeceğinizi bugünden sabitlemenize imkan sağlar. - Options : Forward ile aynı mantık ile çalışmasına rağmen ileride daha cazip kurlar oluşması durumunda anlaşmadan belli bir komisyon ödemesi yapmak sureti ile caymanıza imkan sağlar. Bu şekilde kendinizi korumak ile kalmayıp potansiyel para kazanma imkanlarınızı da saklı tutmuş olursunuz. - Futures: İleri vadeli ham madde alım veya satım sözleşmeleridir. Bugünden ileri vadeli ham madde fiyatını döviz bazında sabitlemenizi sağlar. Forward veya options ile birlikte kullanıp kur riskini de ortadan kaldırmayı değerlendirebilirsiniz. YÜKSEL AKADEMİ 31

Maliyet Yönetimi YÜKSEL AKADEMİ

Maliyet Yönetimi Kriz dönemlerinde ilk akla gelen hususlardan biri maliyetleri azaltmaktır ki tasarruf etmek anlamında maliyet düşürmek doğru bir yaklaşımdır. Bununla beraber satış, pazarlama, reklam, tanıtım faaliyetleri gibi işinizin artmasına direkt etki edebilecek kalemlerden kesmeye çalışırsanız dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan da olabilirsiniz. Maliyet optimizasyonu yaparken en başta değindiğimiz gibi soğukkanlı davranmamız ve neden sonuç ilişkisi çerçevesinde doğru kalemlerden tasarruf etmeye odaklanmamız gerekir. Önemli olan fayda-maliyet ilişkisidir. Özellikle eleman çıkarma konusunu aceleye getirmeyin. Çıkartacağınız kişi kadar geride kalacak olan şirket personeli üzerindeki olumsuz etkisini de hesaba katın. Kriz döneminden şirket olarak tek parça çıkmanız durumunda yaratacağınız aidiyet duygusunun olumlu etkilerini de dikkate alın. Eleman çıkartmak kaçınılmaz bir karar ise öncelikle kişilerin liyakatını ve maliyete etkisini dikkate alarak karar verin. YÜKSEL AKADEMİ 33

Maliyet Yönetimi Peki maliyetimizin yüksek olduğunu nasıl bileceğiz. • Özellikle sabit giderlerin kontrolü önemlidir. Satışların taşıyabileceği kadar sabit gidere katlanılması gerekir. • Peki bunu nasıl ölçeceğiz, başa baş noktası ne olmalıdır. ü ü En az satış fiyatı ne olmalıdır? En az ne miktarda satmalıyız? Sabit giderlerin ciro içindeki payı nedir? Sabit giderlerin , giderler içindeki oranı nedir ? …. . sorularının cevaplarını bulmak gerekir. YÜKSEL AKADEMİ 34

Maliyet Yönetimi Önemli bir konu güvenlik marjı; Düşük bir emniyet marjına yüksek sabit maliyet ve yüksek katkı marj oranı eşlik ediyorsa, sabit maliyetin düşürülmesi veya satış hacminin arttırılması için harekete geçilir. Ancak, eğer sabit maliyetin makul olması, değişken maliyetin azaltılması için çaba sarf edilmesi veya satış fiyatındaki bir artışın gerçekleşmesi için gerekli olan şartı gerektirir. Eğer güvenlik marjı negatif çıkan bir değerse bu şirketin ürettiği malın yada hizmetin maliyetleri karşılamadığını gösterir. Mevcut şartlarda ve miktarlarda işe devam etmek şirketi iflasa götürebilir. Eğer güvenlik marjı pozitifse şirket bu işten kar sağlayabiliyor demektir. Başka bir ifade ile şirketin zarara girmeden önce satışlarının ne kadar azalabileceğini göstermektedir. YÜKSEL AKADEMİ 35

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ

YÜKSEL BİLEK 0 505 641 63 76 info@yukselakademi. com yuksel@yukselakademi. com #yukselakademi YÜKSEL AKADEMİ www. yukselakademi. com