OAE 303 ERKEN OCUKLUKTA SANAT ETM r Gr

OÖAE 303 - ERKEN ÇOCUKLUKTA SANAT EĞİTİMİ Öğr. Gör. Şerife ŞAHİN

ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE SANAT VE YARATCILIK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ KURAMLAR 6. HAFTA

Çocuğun Sanat Gelişiminin Fiziksel Açıklaması

Çocuğun Sanat Gelişiminin Fiziksel Açıklaması Çocuğun sanat gelişiminin fiziksel açıklaması, içerik, süreç, ürün ve sitillerinin çocukların fiziksel gelişimlerinin göstergesi olduğunu savunur. Küçük çocukların el-göz koordinasyonu, ince motor kontrolü, küçük kas gelişimi, el becerisi ve görsel keskinliği sınırlıdır. Küçük çocuklar amaçsız olarak boya yaparlar, karalar ve anlaşılmayan şekiller çizerler, çünkü fiziksel becerileri başka bir şey yapmaya yetmez. Küçük çocukların çizimleri genelde gelişmemiş ve anlaşılmaz görünür.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Duygusal Açıklaması Çocuğun sanat etkinliğini içerik ve sitilinin duyusal yapıları, kişilik, mizaç ve etkin durumlarının göstergesi olduğunu savunur. Nesneler, duygular, bireyler ve önemli olaylar; çocuğun sanat etkinliklerinde abartılır, bozulur, renk, boyut, şekil, çizgi aşırı kullanımıyla temsil edilir.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Duygusal Açıklaması Örneğin: Çocuk babasını fışkıran kaslarla «Süpermen» olarak, kocaman bir kalp ve büyük bir gülümseme ile çizdiğinde bu durum onun sevgi ve saygı hayranlık ve özdeşleşmesinin bir belirtisi olup sınırlı fiziksel gelişim sebebiyle bozuk/ bozarak çizmesi olarak algılanmaz.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Algısal Açıklaması Çocuğun sanat etkinliklerinin içerik ve sitilinin çocukların algısal gelimini yansıttığını savunur. Algısal açıklama fiziksel açıklama ile aynı değildir. , çünkü algı, görme ile eş anlamlı değildir. Görme yani gerçeğin mekanik kaydı, görüntülerin retinaya yansıtılması ile ilgilidir. Algı nöro-fizyolojik yapı, kişilik ve önceki öğrenmelerden etkilenmektedir.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Algısal Açıklaması Çocuğun sanat etkinlikleri gelişimin algısal açıklanmasını destekler. Bazı çocuklar görebildiklerinden daha azını çizer ve boyar. Örneğin bir çocuk kaplanın çizgilerini geniş fırça darbeleriyle çizer, kafa ve diğer organlarını ihmal edebilir. Bazen de kullanılan araç algısal imajın ifadesini sınırlar. Örneğin sulandırılmış boyaya batırılan görülebilecek detay sayısınırlar. kalın uçlu fırça resimde

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması Çocuğun sanat etkinliklerinin içerik ve stilinin genel zekanın göstergesi ve kavramsallaştırmanın fonksiyonu olduğunu savunur. Coles’a göre çizen çocuk düşünmektedir. Sanat etkinliğiyle ilgilenen çocukların gözlemlenmesi bilişsel açıklamayı desteklemektedir. Küçük çocukların çizim ve boyamaları hafıza, imaj, deneyim, ve kavramlara dayanır. Detaylı çizimler çocuğun deneyimli olduğu kavramları yansıtır.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması Goodenough (1975 ) sözel olmayan bir zeka ölçütü olan adam çizme testi geliştirmiş olup, testi şimdi insan çiz olarak revize edilmiştir. Çocuğun insan resimleri çizimlerinin insan kavramının temsili olduğu düşünülmektedir. Kavramsal olgunluk indeksleri arasında organların görünüşü, yeri boyutu ve vücut bölümlerinin ilişkisi vardır.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması Çocuğun iyi tanımlanmış bir insan kavramı mevcutsa bu durum uygun yerlere konan vücut bölümleri ile gösterilir ki, Goodneough ölçeğinde de bu durum yüksek zeka seviyesini gösterir. bu normatif yaklaşımın kavram oluşumunu geliştiren ya da sınırlandıran problemi, bireysel farklılıkları, deneyimleri, motivasyonel, tutumsal ve çevresel faktörleri göz ardı etmesidir.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması Kulakları delik olan kız için kulaklar özellikle dikkat çekici olabilir. Her iki cinsiyetin de uzun saç kullandığı bir bölgede yaşayan çocuk ise kulaklara dikkat etmeye bilir.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması İnsan şekli çizimindeki bir başka sorun bazı çocukların vücut bölümlerini çizmemesi bilgisizlikten değil o an öyle istediğinden kaynaklanmasıdır. Kulakları olmadan çizilen insan resmi yaratıcı deneyim ya da kişisel tercihten kaynaklanmış olabilir. Ayrıca çocuğun boyası, sabrı ya da ilgisi kalmamış olabilir. Testin güvenilirliği ve geçerliliği endişe konusudur.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Bilişsel Açıklaması Karar oluşturma ve algısal analiz birbirini karşılıklı etkileyen süreçlerdir. Bir nesne ilgili bilgi sahibi olmak bireyin o nesneyle ilgili bilgi sahibi olmak bireyin o nesnenin detaylarını doğru gözlemleme becerisini geliştirebilir. Aynı şekilde dikkatli gözlem de nesne ilgili artan bilgiye yol açabilir.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Gelişimsel Açıklaması Bu açıklama sosyal, kültürel, kişilik ve çevresel faktörleri ve daha önce açıklanan ögeleri birleştiren genel gelişimsel bir açıklama sağlar. Genel gelişimsel açıklamalar çocuğun sanatsal ifadelerini bütünsel şekilde açıklamak için gelişim evreleri yaklaşımını kullanır. Teoriler çocukların sanat gelişimini anlamada yaş ve evreleri kullanır. Çocuklar sanat alanındaki gelişmelerini anlamak için teoriler gibi pek çok evre dizisi mevcuttur.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Gelişimsel Açıklaması Evrelerin bilinmesi; • Çocuğun gelişimsel olarak nerede olduğunu anlamaya, • Ne az nede çok, uygun ama esnek beklentiler belirlemeye

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Gelişimsel Açıklaması • Gelişimsel açıdan uygun bir program planlamaya, • Değerlendirme ve ailelerle konferans için bir çerçeve geliştirmeye, • Erken dönemdeki sanatsal süreç ve ürünleri takdir edilmeye yarar.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Gelişimsel Açıklaması Her türlü gelişim gibi sanatsal ifadelerin gelişimi de tahmin edilebilir. Bir dizi izler ve çocuk büyüdükçe değişiklikler gösterir. Fakat gelişim akışkandır. Yani çocuklar bu evreler arasında yer değiştirir. Gelişim bireyseldir ve çocuklar kendi hızları ve oranlarında hareket ederler.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Bilişsel Gelişimsel Açıklaması Piaget ‘nin bilişsel gelişim teorisi ve evrelerinin kapsamlı ve evrensel olduğu söylenir. Sanatsal ifade en azından kısmen de olsa bilişsel bir etkinliktir. Piaget’in teorisi gibi bilişsel- gelişimsel teori de çocukların sanat gelişimlerini açıklar. Fakat bu çok kolay değildir. Çünkü Piaget’nin kendisinin de sanat gelişimini de düzenli evrelerin belirlenmesinin zihinsel fonksiyon evrelerini belirlemekten daha zor olduğuna inanmaktadır.

Çocuğun Sanat Gelişiminin Genel Bilişsel Gelişimsel Açıklaması Piaget genel gelişimin ilerleme ve sanatsal gelişimin ise gerileme şeklinde ilerlediğine dikkat çeker. Küçük çocukların sanat çalışmaları büyük çocuklara göre daha yaratıcı görünür. Çocukların sanatsal gelişimleri ile ilgili teorilerin incelenmesi bize Piaget’nin bilişsel- gelişimsel çerçevede fiziksel, duygusal, algısal, bilişsel ve bireysel faktörleri de ele aldığını göstermektedir.

YARATICI DÜŞÜNME KURAMLARI Psikoanalitik Yaratıcı Kuramı: Freud’un kuramını temel alarak bireyin iç güdüsel dürtülerini, iç çatışmalarını, saldırganlık enerjisini inceleyen bir kuramdır. Psikoanalitik kurama göre yaratıcılıkta saldırganlık benimsenen bir ürüne dönüştürülmesiyle kendini gösterir. Freud’a göre bireyin topluma vereceği zarar, savunma mekanizmalarının işlemesiyle bir güce dönüşecek ve yüceltilmiş faaliyetler aracılığıyla bir ürün haline gelebilecektir (Argun, 2004)

YARATICI DÜŞÜNME KURAMLARI Psikoanalitik Yaratıcı Kuramı: Yaratıcı birey, kontrol edemediği içtepilerini bir çıkış yolu bularak olumsuz boşalım yerine, olumlu bağlantılarla yansıtmaktadır. Diğer pek çok psikoanalitik kuram öncüleri (Kris, Kubie, Ernst, Jung, Arieti, Eissler, Monroe, Slochower vb. ) buna benzer görüşleri paylaşmaktadırlar. Bir başka açıdan yaratıcılık, insanın olumsuz yönlerinden oluşur. Yani bireyin iç çatışmalarının kültürün onayladığı davranışlara dönüşmesidir.

YARATICI DÜŞÜNME KURAMLARI Psikoanalitik Yaratıcı Kuramı: Psikoanalitikçiler’e göre yaratıcılık, içgüdüsel yapıların kendini gösterdiği bastırılmış libido enerjisinin dışa vurumu dur. Doyuma ulaşamayan birey, kendi dünyasında bu doyumu yakalamaya çalışır ve hayal gücünü istekleri doğrultusunda çalıştırarak yaratıcı imgeler oluşturabilir.

YARATICI DÜŞÜNME KURAMLARI Psikoanalitik Yaratıcı Kuramı: Sonuç olarak; Psikoanalitik kuramla ilgili geniş kaynak bulunmasına karşılık, sistem yönünden düzensiz ve organize olmamış olması nedeniyle tartışılabilir.

HÜMANİST YARATICILIK KURAMI Hümanist kurama göre yaratıcılık, insana önem verir. Her bireyin kendine has dünyası olduğunu savunur. Yaratıcılık bu kendine özgünlüğün bir ifadesidir. İnsanlık öz doyum ve estetik değerlere ulaşma eğilimindedir, buna erişmek için ise yaratıcılığa ihtiyaç vardır.

HÜMANİST YARATICILIK KURAMI İnsancıl kuramda bireyler psikoanalitik kuramcıların açıkladığını aksine ruhsal bakımdan sağlıklıdırlar. Olumlu güçlerle doğarlar ve uygun ortam bulduklarında bu yönlerini geliştirirler.

HÜMANİST YARATICILIK KURAMI Yaratıcılık deneyime açıktır ve tek bir alanla sınırlandırılamaz. Bu ortam ne kadar güven verici ise kişi o denli üretimler yapar (Aslan ve Cansever, 2009)

HÜMANİST YARATICILIK KURAMI Sonuç olarak, insancıl yaratıcılık kuramı psikoanalitik yaklaşımın uçlaşan durumuna tezat olarak ortaya çıkmıştır. En büyük eksikliği kişilerin kendini gerçekleştirme eğiliminin yaşamsal koşullarla sınırlamaları ve kendini belirlememeleridir. gerçekleştirme kavramını net olarak

GESTALT YARATICILIK KURAMI Gestalt, anlamların biçimi olarak nitelendirilen parçaların oluşturduğu anlamlı bütünlerdir. Bireyin algısına ilişkin olarak düzen anlayışının şekillendiği kuramdır.

GESTALT YARATICILIK KURAMI Yaratıcılık boyutunda ise algıyı bir bütün içerisinde keşfetmek ve çözümlemektir. Bu nedenle Gestalt yaratıcılık kuramı, üretken düşünce ve sorun çözme kavramları üzerinde durur.

GESTALT YARATICILIK KURAMI Sorunu gören bireyin bu sorunun çözümü için düşünmesi ve sorunun gerçek yönünü algılamasına ve yapısal olarak doğrulamasına dayanır. Bu doğrulama ne kadar yaratıcı olursa Gestalt kuramı o kadar doğrulanmış olur.

GESTALT YARATICILIK KURAMI Gestalt kuramı sorunların buluş sürecini açıklamaz, sadece yaratıcı edimin algısıyla ilgilenir.

GESTALT YARATICILIK KURAMI Gestalt yaratıcılık kuramının en büyük eleştirisi onların dış dünyayı algılarla sınırlandırmasıdır. Gestalt bireyin kendine has olmasını beklerken, kişi algılarına bir anlam vermeye çalışmakta ve bir şeyi doğrulama çabası içerisine girmektedir(Yalçın ve Acar, 2006)

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Hume, Mill ve Mednick’e dayanan çağrışımsal kuram, düşüncelerin çağrışımlarla şekillendiğini kanıtlamaya çalışmaktadır.

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Çağrışımsal yaratıcılık kuramı, sorunun ilişkilendirildiği birden çok ilişik alanın kullanılması ve üretilen çağrışımların yaratıcılık bileşenlerine uydurulmasıdır.

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Bu kurama göre birey ileriye dönük tahminler yürütmede uygun çağrışımlara ihtiyaç duyar. yaratıcılığı olumlu etkileyecektir. Bu çağrışımların örgütlenmesi

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Yeni düşünceler çağrışımlarla şekillenir. Yaratıcılık bu çağrışımların sayısına ve orijinalliğine bağlıdır

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Mednick, yaratıcı düşünce için rastlantı, benzerlik ve aracılık yolları olduğunu, yaratıcı düşünme sürecinde uzak düşünceleri birbirine yakınlaştıracak olan çağrışımlara ihtiyaç olduğunu savunmaktadır.

ÇAĞRIŞIMSAL YARATICILIK KURAMI Birey ister duyusal izlenimler olsun ister zihinsel, çağrışımların yön verdiği ürüne ulaşmak için denemeler yapar ve bilinenleri kullanır ancak bilinmeyen bir çıkarıma varır. Bu çıkarım onun yaratıcı imgesidir.

Çoklu Zeka Kuramı Howard Gardner ve ekibi tarafından uzun araştırmalar sonucu geliştirilen kuram, zekaya yeni ve renkli tanımlama yaparak, eğitim alanında kökten değişiklik ve çeşitliliği beraberinde getirmiştir. Harvard üniversitesi profesörlerinden Gardner’ ın, Proje yöneticisi olarak üzerinde çalıştığı bir araştırma sonucunda “ Çoklu Zeka Kuramı” ortaya çıkmıştır.

Çoklu Zeka Kuramın geliştirilmesi esnasında, bir nöropsikolog ve eğitim profesörü olan Gardner, dahilerle ve üstün yetenekli kişilerle, beyninde hasar olan hastalarla, otistiklerle, normal çocuk ve yetişkinlerle, farklı dalların uzmanlarıyla ve farklı kültürlerdeki kişilerle yapılmış çalışmalardan elde edilen bulguları incelemiştir (Coşkungönüllü, 1998)

Çoklu Zeka Kuramı Gardner (1983) Zekanın en az yedi yönü olduğunu savunmuştur. İnsanların klasik zeka anlayışında olduğu gibi sadece matematik ve dilde başarı gösterdikleri zaman zeki sayılmalarını aksine; müzikte, sporda, dansta, iletişimde resimde kendini gösterenlerin ve kendini iyi tanıyanların da zeki olduğu iddia edilmiştir. Daha sonra 1999 yayınladığı bir eserinde, Gardner sekizinci bir zeka alanın varlığından bahsetmiştir.

Sekiz Zeka Alanları Sözel Dil Zeka: Şiir, mizah, hikaye anlatma, gramer, mecazlar, soyut ve simgesel düşünme, kavram oluşturma ve kelime yazma gibi dilin tüm özelliklerini etkili ve güzel kullanabilme yeteneklerini içerir. Mantıksal- Matematiksel Zeka: Matematiksel ve mantıksal ilişkilerle kurulan programlama, sistemlere matematik, kullanmayı kapsar. duyarlıdır. istatistik gibi Bilgisayar sayıları etkili

Sekiz Zeka Alanları Görsel Uzamsal Zeka: Yüzey ve onun içinde bilginin kullanımını gerektiren durumları, farkları derinlik ve açılardan formlar tasarlama yeteneğini kapsar. Resim, grafik ve heykel gibi görsel sanatlar, denizcilik, kroki ve harita çizimi, mimarlık, satranç gibi oyunlar bu zeka alanına hitap eder. Bu zeka alanında görme duyusu önemlidir. Şekiller tasarlama ve zihinde resimler yaratma yeteneğini içerir.

Sekiz Zeka Alanları Bedensel- Kinestetik Zeka: Vücudu kullanarak duyguları anlatabilmeyi, oyun oynayarak yada yeni bir ürün üreterek duygularını ifade edebilmeyi kapsar. Müziksel-Ritmik Zeka: Seslere ve müzik aletlerine karşı duyarlılık, ritmik ve tonal kavramları tanıma ve kullanma kapasitelerini içerir.

Sekiz Zeka Alanları Kişiler Arası- sosyal Zeka: Bir grup içinde işbirlikli çalışabilme, diğer insanlarla sözel ya da sözsüz iletişim kurma yeteneğini kapsar. İnsanlar arasındaki ruh halleri, huyları, yönelimleri ve amaçlarındaki zıtlıklar gibi ilgi farklılıklarını da bu zeka alanı ortaya koyar. Kişisel- İçsel Zeka: İnsanın kendi duygularını, duygusal tepki derecesini, düşünme sürecini tanıma, kendini yansıtma ve öz benliğini anlama yetisidir. Ayrıca kişinin önsezi gibi iç görüye sahip olmasını da içerir. Bizim kendi bilincimizi farkında olmamıza, kendimizi tanımamıza olanak sağlar.

Sekiz Zeka Alanları Doğasal Zeka: Doğaya ve çevreye duyarlı olabilme, doğadaki ayrıntıları ve ilişkileri fark edebilme yeteneğidir. Doğa zekası her türlü doğal olgu üzerinde hissetmeyi, düşünmeyi ve eylem yapmayı içerir. Bitkilere, hayvanlara ve çevreye karşı ilgi ve araştırma isteği bu zekanın en belirgin özelliklerindendir.

Çoklu Zeka Kuramına Göre Yapılabilecek Etkinlik Örnekleri Sözel – Dilsel Zeka Alanı Bildikleri bir hikaye kahramanın günümüzde yaşadığı yeni bir hikaye oluşturma Tek Başına bir ormanda yaşayan aslanın yaşadıklarını anlatma Hafta sonu sıklıkla kullandıkları 5 kelimeyi belirleme.

Sekiz Zeka Alanları Mantıksal ve Matematiksel Zeka Artık materyallerden kullanılacak bir para tasarımı hazırlama Sadece şeker satılan bir marketin ucuzluk ilanının afişini hazırlama

Sekiz Zeka Alanları Görsel- Uzamsal Zeka Kutu ve kartonlardan oyun evi tasarlama Oyuncak sınıfı tasarlama Okula gelirken gördükleri yerlerden oluşan mahalle haritası hazırlama. Bedensel- Kinestetik Zeka: Talaş hamuru kullanarak bir mutfak aleti tasarlama Farklı masal kahramanlarının ailesini anlatan drama hazırlama ve sunma (pamuk prenses’in yedi cücelerin evi yerine Hansel ve Gratelin gittiği çikolata evine gitmesi)

Sekiz Zeka Alanları Tahta bloklarla çocukların oynayacağı bir oyun tasarlama ve sınıfta tanıtma. Müziksel-Ritmik Zeka Sınıfta oynadıkları bir oyunu orff müzik aletleri kullanarak hazırlama ve dans ederek sunma Artık Malzemeler kullanarak bir müzik aleti tasarlama Bildikleri bir çocuk şarkısını popüler başka bir şarkıya uyarlayıp sunma.

Sekiz Zeka Alanları Sosyal Zeka Ailelerinin geçmişini anlatan bir dergi hazırlama 10 yıl sonra sınıflarındaki arkadaşlarının yüzlerini hayal edip (maskelerini) yapma. Şu anki sınıfta kendilerinin öğretmen olduklarını hayal etme ve resmetme

Sekiz Zeka Alanları Kişisel-İçsel Zeka Annebabalarının anasınıfı günlerini türhayal ne edip oyunlar oynadığını anlatma. Gelecekte olmak istedikleri hayal edip resimlemelerini isteme. Doğasal- Varoluşcu Zeka Doğayı koruma afişi hazırlama Okul bahçeleri için park hazırlama.

Çağrışımsal Yaklaşıma Göre Okul Öncesi Çocukları ile Yapılabilecek Etkinlikler I. Aşama: M. E. B okul öncesi programında belirlenmiş olan kavramları aylık plana aldıktan sonra her çocuktan bu kavramla ilgili çağrışımları not etme, ayın sonunda yani yapılan etkinlilerden sonra yeniden kavramların çağrışımlarını not etme. II. Aşama: Aylık kavram belirleme çizelgesinde belirlediğiniz kavramlarla ilişkili resim, ürün, poster, vb. materyalleri merkezlerde bulundurma sonra çağrışımları not etme. III. Aşama: Aile katılım çalışması olarak aylık kavramların çağrışımlarını isteme.

IV. Aşama: Ailelerin yaptığı kavramları sınıfta tekrar yapma. V. Aşama: Tüm süreci değerlendirip ailelerle ve çocuklarla paylaşma.

Gestalt Kuramına Göre O. Ö. Ö. İle Yapılabilecek Etkinlik Örnekleri Nesnelerin gölgeleri ile gerçek görüntülerini eşleştirme Açık hava oyunlarında güneşli günlerde farklı nesnelerin gölgelerini inceleme Projektörle bazı etkinliklerde ( Drama, müzik, Öykü vb…) Reggio Emilia sınıflarındaki gibi duvarlara resimler yansıtma. Aynı ritimle başlayan farklı şarkılar söyleme Tepe göz saydamlarında katlama tekniği ile hikaye anlatma.

İnsancıl Kurama Göre O. Ö. Ç. Çocukları İle Yapılabilecek Etkinlik Örnekleri Sınıftaki merkezler Hareketli hale getirilmeli. Her gün veya Haftada en az bir kere materyaller değiştirilmelidir. Özgün ortamlar çocukların yaratıcılıklarını geliştirecektir. Özellikle öğretmen aile katılım çalışmalarında ve verilen ev çalışmalarında yaratıcılık değerlendirmesi yapmalıdır. Gazete ve dergilerden insan figürleri kesip vücut kısımlarını ayırıp tekrar bir araya getirme çalışmaları, Evcil ve vahşi hayvanların vücut kısımlarının değişmesi çalışmaları Doğun günü hediyesi sıralaması yapma görevi verilebilir.

Psikoanalitik Kuramına Göre O. Ö. Ç. İle yapılabilecek Etkinlikler Beslenme saatinde belli günlerde evden yiyecek getirip hazırlama Haftanın belli günlerinde merkezlerde sınırlı sayıda oyuncak bulundurma, hatta sadece bir materyal bırakma Bazı problem durumları oluşturma ( Örneğin: Sınıfa evcil bir köpeğin getirilmesi ve gün içerisinde sahibinin bulunamaması ve bu sırada bakımını gerçekleştirilmesi için neler yapılması gerektiğinin bulunmaya çalışılması.

Psikoanalitik Kuramına Göre O. Ö. Ç. İle yapılabilecek Etkinlikler Öğretmenin etkinlik sırasında kasti olarak bazı malzemeleri yetersiz bırakması ve çocukların eksik malzeme olsa da etkinliği tamamlamalarını sağlama. Not: Çoklu Zeka kuramı ve etkinlik örnekleri: Yaratıcılığın Keşfi (Editör: Doç. Dr. Elif Çelebi Öncü) Hedef Yayıncılık tan alınmıştır.

KAYNAKLAR • Bayındır, N. (2013). Çocuklarda Yaratıcılık ve Geliştirilmesi. Eğiten Kitap. Ankara • Çetin, Z ve Koyuncuoğlu B. (20013). İz Bırakmak: «Çocuk, Sanat ve Yaratıcılık» Ankara: Vize Basın Yayın. • Çeviri Editörleri. Aral, N. Ve Duman, G. (2014). Çocuklarda Sanat ve Yaratıcılığın Gelişimi. Ankara: Nobel. • Kalburan , C, N. (2011). Erken Çocukluk Döneminde Yaratıcılık ve Sanat. Ankara: Eğiten Kitap. • Gürtuna, S. (2003). Çocuk ve Sanat Eğitimi. «Çocuğum Sanatla Tanışıyor» . İstanbul: Morpa kültür Yayınları. • Tanju, H, E. (2010): Erken Çocukluk Döneminde Yaratıcılık ve Geliştirilmesi. Editör: Öncü, Ç, E. Ankara. Pegem Akademi.