Menaxhimi i operacioneve Dr Sc Sokol Krasniqi ka

Menaxhimi i operacioneve Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Çka pritet të mësoni gjatë ligjëratave dhe ushtrimeve? Çka pritet të dini pas përfundimit të lëndës? Si duhet t’i qaseni kësaj lënde me qëllim që të keni sukses të plotë? Cila është literatura e rekomanduar dhe opcionale? Cilat janë mjetet e nevojshme gjatë vijimit të ligjëratave/ushtrimeve? Cila është mënyra e vlerësimit/poentimit? Cila është mënyra e notimit? Cilat janë disa nga konceptet kyçe në menaxhimit te operacioneve Dr. Sc. Sokol Krasniqi Ph. D C Sokol Krasniqi

Lënda: Menaxhimi i Operacioneve Niveli i kursit: Bachelor Lloji i kursit: Obligative Viti i studimeve: Viti i III-të Semestri: Semestri V Kodi dhe shifra e lëndës: EKOB 407 Koha/Lokacioni Ligjeratat dhe 9: 00 -12: 00 Ushtrimet: 2 orë në javë Mësimdhënësit e kursit: Dr. Sc. Sokol Krasniqi e-mail: Sokol. krasniqi@ushaf. net Dr. Sc. Sokol Krasniqi

PLANI MESIMOR Java 1 Menaxhimi i operacioneve – hyrje, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 2 Strategjia e operacioneve, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 3 Java 4 Projektimi dhe zhvillimi i shërbimeve dhe produkteve (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Projektimi i procesit të prodhimit dhe shërbimit; Parashikimi i kërkesës (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 5 Menaxhimi i kapaciteteve, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 6 Zhvillimet teknologjike, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 7 Menaxhimi i teknologjisë (Teknologjia e procesit, Teknologjia e përpunimit të materialeve, Teknologjia e përpunimit të informacionit), Prof. Venetike Nakuçi, Menaxhimi i cilesise Tiranë, 2002. Testi 1 Java 8 Projektimi i sistemit të punës, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Dr. Sc. Sokol Krasniqi Ph. D C Sokol Krasniqi

Java 9 Sistemimi i procesit , (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 10 Planifikimi kohor dhe realizimi i operacioneve, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 11 Menaxhimi i cilësisë, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 12 Menaxhimi total i cilësisë, operacioneve, Tiranë, 2011). Java 13 Menaxhimi i zinxhirit furnizues, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011) Java 14 Planifikimi dhe kontrolli i projektit; menaxhimi i rezerves, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). Java 15 Planifikimi i burimeve, (Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2011). (Prof. Suzana Dr. Sc. Sokol Krasniqi Ph. D C Sokol Krasniqi Panariti, Menaxhimi i

LITERATURA 1. Prof. Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Tiranë, 2008 Literatura shtesë: 1. Prof. Venetike Nakuçi, Menaxhimi i cilësisë Tiranë, 2002. 2. Venetika Nakuçi, Arjana Çepani, Suzana Panariti, Menaxhimi i operacioneve, Ushtrimeve-raste studimi, Tiranë, 2003 Dr. Sc. Sokol Krasniqi Ph. D C Sokol Krasniqi

PËRMBAJTJA • Definimi i Menaxhimit të Operacioneve • Rroli i Menaxhimit të Operacioneve • Detyrat e Menaxhimit të Operacioneve • Ndryshimet mdërmjet operacioneve të pr/sh • Pse e studjojmë menaxhimin e operacioneve • Rroli i menaxherit të operacioneve • Zhvillimet historike kryesore të menaxhimit të operacioneve • Shërbimet v. s. Prodhimi Dr. Sc. Sokol Krasniqi

MO është aktivitet i menaxhimit të burimeve që përdoren për prodhimin dhe shpërndarjen e pr/sh Operacionet në organizatë • F-sioni marketingut • F-sioni i zhvillimit e pr/sh • F-sioni i operacioneve Funksionet mbështetëse: • F-ni financiar • Burimeve njerëzore Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Roli i menaxhimit të operac është të transformojë inputet e kompanisë si pr/sh përfundimtare MO të jetë i suksesshëm ai duhet të shtojë vlerë Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ÇFARË ËSHTË MENAXHIMI I OPERACIONEVE Çdo biznes menaxhohet nëpërmjet tre funksioneve: financave, marketingut dhe operacioneve. Menaxhimi i operacioneve përfaqëson atë funksion të biznesit që planifikon, organizon, drejton dhe kontrollon burimet që nevojiten për të prodhuar produktet dhe shërbimet e kompanisë. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Menaxhimi i operacioneve përbën një ndër funksionet kryesore të çdo kompanie, ai përbën të vetmin mjet nëpërmjet të cilit menaxherët mund të ndikojnë direkt në vlerën që i jepet të gjithë të interesuarve – klientëve, punonjësve, investitorëve dhe shoqërisë. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ÇKA ËSHTË MENAXHIMI I OPERACIONEVE Kompania shet produkte dhe shërbime konsumatorit Shitësi blenë me shumicë, dhe shet me pakicë Spitali proceson pacientët Restorantet blenë ushqimin, e proceson atë dhe e servon atë konsumatorëve po ashtu edhe shet pije pa i procesuar ato Prodhuesi i veshjeve blenë materialin, transformon atë dhe shet rrobat Funksioni i operacioneve ka të bëjë me menaxhimin e inputeve në sistem dhe procesin e transformimit e tyre në autpute për shitje konsumatorit Operacionet janë përgjegjëse përmisimit të këtyre proceseve Operacionet merren me menaxhimin e resurseve njerëzore të lidhura me operacionet për arritjen e produktivitetit, kohës së planifikuar, etj Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Burimet që transformohen: • Materialet • Informacioni • Klientët Burimet Input PROCESI I TRANSFORMIMIT Burimet që transformojnë: • Fasilitet • Stafi Dr. Sc. Sokol Krasniqi Output pr/sh Klientët

INPUTET PER PROCESET Materialet Informacioni Klientët Burimet që transformojnë: Lehtësusit(ndertesat, makinerite e paisjet) Stafi Dr. Sc. Sokol Krasniqi

OUTPUTET NGA PROCESI Pr e prekshme , sh jo Sh dhe pr konsumohen në të njejtën kohë Sh shpesh janë unike Sh kanë ndërveprim të lartë me klientin Sh bazohen te njohuritë Dr. Sc. Sokol Krasniqi

SHEMBULL I MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Puna në një sendviq bar Menaxhimi i kapaciteteve duke i mbuluar kërkesat e konsumatorëve me ushqim të freskët, sipas specifikave (shijen dhe freskinë e ushqimit dhe kafës) dhe kohës së kërkuar nga konsumatori Sipas përvojë së punës dhe ngarkesasve (peak periudha, etj) përcaktohen edhe kërkesat për personel në cda moment kohor Menaxhimi i inventarit dhe zingjirit furnizues Porositja e rregullt e ushqimit të freskët Deponimi i përshtatshëm i ushqimit me qëllim të ruajtjes së freskisë Arritja e porosive ditore në kohë Sistemi i distribuimit Zyra e përparme (front office) ku bëhet porosia dhe marrja e porosisë nga konsumatori Zyra e prapme (back office) ku bëhet procesimi i punës (pergatitja e sendviqit etj) Tregu Njohja e kërkesave të tregut (ushqimi i fresket, rritja e numrit të produkteve, etj) Plotësimi i pritjeve të konsumatorëve (koha e vogël e pritjes, çmime të ngjashme me ato të konkurencës, refundimi nëse klienti nuk është i kënaqur, etj) Dr. Sc. Sokol Krasniqi

NGA VJEN FJALA MENAXHIMI I OPERACIONEVE Në të kaluarën, në periudhën e zhvillimit të sektorit të industrisë, është përdorur kryesisht termi “menaxhimi i prodhimit” Me rritjen e detyrave të ndryshme në zingjirin furnizues (p. sh. blerja e materialit dhe distribuimi), edhe emërtimi ndërrohet në “menaxhimi i operacioneve” Dr. Sc. Sokol Krasniqi

DETYRAT E MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Ambienti – ekonomia vendore/globale dhe rregulloret qeveritare Autputet (të dalurat) Inputet (të hyrat) Materialet Njerëzit Energjia Kapitali Informatat Procesi i operacionev e Shërbimet Produktet Informatat Shërbimet/ produktet Resurset Matja e performancës dhe kontrolli Dr. Sc. Sokol Krasniqi

DETYRAT E MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Detyrat e operacioneve zakonisht janë të ngjashme pa marë parasyshë sektorin Funksioni i operacioneve mund të jetë kompleks dhe varet nga: Madhësia e organizatës dhe volumi i prodhimit/shërbimit Natyra e shërbimit dhe prodhimit të ofruar Niveli teknologjik si në prodhim/shërbim poashtu edhe në proceset tjera të operacioneve Niveli i prodhimeve dhe shërbimeve të ofruara/siguruara nga vet organizata Dr. Sc. Sokol Krasniqi

DETYRAT E MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Pasqyra e sektorëve të shërbimit Sektori Organizata Transporti ajror i udhëtarëve Shërbimet Procesi (i operacioneve) Inputet • Aeroportet • Sistemi i rezervimit/ biletave • Aeroplani • Ekuipazhi • Stafi tokësor • Karburanti • Ushqimi • • • Qendra kompjuterike Restoranti Rezervimet Orari i fluturimeve Verifikimi i udhëtarëve Mirëmbajtja e aeroplanit dhe pajisjeve Pastrimi i aeroplanit dhe furnizimi me ushqim Programi i ushqimit dhe plani i ekuipazhit Procedurat e hyrjes në aeroplan Procedurat gjatë fluturimit Deklarimi i bagazhit Autputet • Konsumatorët të regjistruar në fluturimet përkatëse sipas kohës dhe komoditetit • Kalimi i konsumatorëve nëpër fazën para hyrjes në aeroplan • Konsumatorët e transportuar në mënyrë të sigurt dhe në kohë në destinacionin e caktuar . . . . Dr. Sc. Sokol Krasniqi

DETYRAT E MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Pasqyra e sektorëve të prodhimit Sektori Organizata Prodhimi i gatesave Manifakturimi (prodhimi) Procesi (i operacioneve) Inputet • • • Ndërtesat Pajisjet Përbërësit e gatesave Lëndët për paketim Energjia Njerëzit Autputet Përzierja (gatisja) Pjekja Paketimi Mirëmbajtja e pajisjes • Shpërndarja • Një sërë gatesash të dërguara depove ose shitësve me pakicë • Të freskëta dhe në pajtim me kërkesat e partnerëve të cilët i shërbejnë më tej konsumatorët • • Prodhimi i veshjeve . . Njësia e paketimit . . Dr. Sc. Sokol Krasniqi

DETYRAT E MENAXHIMIT TE OPERACIONEVE Shembuj të procesimit të shërbimeve dhe produkteve Sektori Shërbimi Manifakturimi (prodhimi) Çka* procesohet Shembujt Konsumatorët Sallonet e bukurisë, spitalet, shtëpitë/ bujtitë e rekreacionit, fizioterapistët dhe restorantet Përkujdesësit e e konsumatorit Garazhet, reparti i riparimit dhe njësitë për pastrim të thatë Informata Kontabilistët e taksave, zyrat e pasaportave, juristët, qendrat kompjuterike dhe sigurimet Produkti Kemikatet, mobilet, automjetet, kompjuterët personalë, ushqimi dhe barnat Dr. Sc. Sokol Krasniqi Konsumatori i përfshirë në proces ose në sistemin shpërndarës Në proces ose në sistemin e shpërndarjes I ndarë (pavarur) nga procesi ose sistemi i shpërndarjes

MENAXHERI I OPERACIONEVE NË EKONOMITË NË ZHVILLIM Përqindja e GDP-së sipas sektorëve për disa shtete (1980 dhe 2002) Përqindja e GDP-së sipas sektorëve Shteti Australia Belgjika Kanada Franca Gjermania Italia Japonia Norvegjia Singapori Afrika Jugore Spanja Suedia Mbretëria e Bashkuar Sh. BA 1980 2002 Primar Sekondar Terciar 12 3 12 6 4 7 5 24 2 31 8 5 7 8 28 39 33 40 47 40 41 28 36 29 40 41 38 29 60 58 55 54 49 53 54 48 62 40 52 54 55 63 9 2 8 4 2 3 2 19 1 12 4 3 3 4 18 26 25 25 26 24 30 15 31 20 27 23 21 20 73 72 67 71 72 73 68 76 68 68 69 74 76 76 Dr. Sc. Sokol Krasniqi

BLERJA – PERZIERJE E SHERBIMEVE DHE PRODUKTEVE Produktet – janë elemente të prekshme nga konsumatorët dhe organizatata përdorim të mëtutjeshëm Shërbimet – janë elemente të paprekshme të cilat konsumohen në momentin e blerjes Dr. Sc. Sokol Krasniqi

• • Volumi i outputit të tyre (Mcdonald) Varieteti i outputit të tyre (shërbimi taksi) Ndryshimi në kërkesë për outputin e tyre (kërkesa e hotelit) Shkalla e ekspozimit të operacioneve tek klientët Dr. Sc. Sokol Krasniqi

KARAKTERISTIKAT E PRODUKTEVE • • • Produkti mund të rishitet Produkti mund të mbahet rezervë Disa aspekte të cilësis janë të matshme Shitja është e dallueshme nga prodhimi Produkti është i transportueshëm Vendëndodhja e njësis prodhuese është e rëndësishme për koston Është i thjeshtë automatizimi Të ardhurat gjenerohen kryësisht nga produktet e prekshëm Kërkohet harxhim intensiv kapital Kohë më e gjatë përgjigje ndaj klientit Dr. Sc. Sokol Krasniqi

KARAKTERISTIKAT E SHËRBIMEVE • • Rishitja e shërbimit e pazakonshme Shumë shërbime nuk mund të ruhen Shumë aspekte të cilësis është e vështirë të maten Shitja është pjesë e shërbimit Dhënësi i shërbimit, jo produkti është shpesh i transportueshëm Vendndodhja e kryerjes së shërbimit është e rëndësishme për kontaktin me klientin Shërbimi shpesh është vështir të automatizohet Të ardhurat gjenerohen kryësisht nga shërbimet e paprekshme, -Kërkohet harxhim intesiv i punës së gjallë-Kohë më e shkurtër përgjigjje ndaj klientëve Dr. Sc. Sokol Krasniqi

AKTIVITETET E MENAXHIMIT TË OPERACIONEVE • • Njohja e objektivave strategjik të operacioneve Formulimi i strategjisë së operacioneve për organizatën Projektimi i produkteve dhe shërbimeve Projektimi i procesit dhe kapacitetit (dislokimi, sistemimi, projektimi i punës, menaxhimi i cilësis, menaxhimi i zinxhirit të furnizimit, menaxhimi i rezervës, skedulimi afatshkurtër) Dr. Sc. Sokol Krasniqi

• • Redukton koston e prodhimit të pr/sh për të qenë efiçiente Rritë të ardhurat duke rritur kënaqesin e klientit nëpërmjet cilesisë së mallit dhe shërbimit Redukton sasinë e investimeve që është e nevojshme për të prodhuar tipin e kërkuar dhe sasinë e kërkuar të pr/sh, duke rritur kapacitetin e operacioneve, inovatore i burimeve fizike Bazat përmisimin në të ardhmën-ndërtim aftësish dhe njohurish për oper Dr. Sc. Sokol Krasniqi

PSE E STUDIOJMË MENAXHIMIN E OPERACIONEVE • • • Duam të dijmë se si prodhohen mallrat dhe shërbimet Për të ditur se çfarë bëjnë menaxherët e operacioneve Është pjesë e kushtueshme e ndë rmarrjes Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Përgjegjësi direkte për aktivivtetet të cilat prodhojnë dhe shpërndajen pr/sh o Kuptimi i objektivave strategjike të operacioneve o Zhvillimin e strategjisë së operacioneve të org o Projektimin e pr/sh dhe proceseve të org o Planifikimi dhe kontrolli i operacioneve o Përmisimi i perfomancës së operacioneve Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Përgjegjësi indirekte për aktivitete të funksioneve tjera të org o Informimi i funksioneve tjera në lidhje me mundësitë dhe kufizimet e operacioneve o Diskutimi me funksionet tjera se si planet e tyre dhe atyre oper modifikohen përfitime dypalëshe o Inkurajoi funksionet tjera për sygjerimin në përmisimin e shërbimit për pjesën tjetër të org Dr. Sc. Sokol Krasniqi

PRODUKTIVITETI Produktiviteti është raporti i outputeve (m/sh) me imputet(burimet, si fuqia punëtore dhe kapitali) Menaxheri duhet përmisuar këto raporte Dr. Sc. Sokol Krasniqi

Fokusi tek kosto dhe efiçienca Fokusi tek cilësia Fokusi përshtatja me klientët & dizajni Fokusi tek koha Fokusi tek shërbimet dhe vlera. . . 1960. . . . 1970. . . . 1980. . . . 1990. . . . Shekulli 21 Minimizimi i kostos. . . . Maskimizimi i vlerës Prodhim masiv. . . . . Përshtatja masive me kërkesat e klientëve Prodhim bazuar teknologjia. . . Teknologji bazuar tek informacioni Fokusim tek mallrat. . . . Fokusimi tek shërbimet Tregje lokale. . . . . Tregje globale Dr. Sc. Sokol Krasniqi

HISTORIA E NDRYSHIMEVE • • Fokusi te efiçienca Fokusi te cilësia Konkurimi nëpërmjet përshatatjes me specifikimet dhe dizajnon/projektin e klientit Përfshirja e inovacionit të produktit te cmimi Konkurenca e bazuar në kohë Revolucioni i shërbimit Ndikimet e teknologjisë dhe globalizimit Dr. Sc. Sokol Krasniqi

MADHESIA E DETYRAVE OPERACIONALE Në një organizatë tipike, fuksioni kryesor i operacioneve punëson më së shumti punëtorë, menaxhon më së shumti asete dhe shpenzon më së shumti para 1. Punëtorët – operacionet përfshijnë një numër të madh të punëtorëve (60 -70% e punëtorëve në organizatë) 2. Asetet – sikurse te punëtorët, zakonisht operacionet janë përgjegjëse për 60 -70% të aseteve të një organizate (toka, hallat e prodhimit, makineritë, etj) 3. Kostoja – funksioni i operacioneve shpenzon pjesën më të madhe të mjeteve financiare në një organizatë. Pjesa më e madhe e kostove ka të bëjë me të erdhurat e punëtorëve, materialeve etj. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ROLI I MENAXHERIT TË OPERACIONEVE Drejtori Manaxhues (CEO) Zv. Drejtori i personelit Objektet Mirëmbajtja Riparimi Fabrikat Zv. Drejtori i marketingut Dizajnimi Zv. Drejtori i operacioneve Planifikimi Zv. Drejtori i hul. dhe zhv. Prodhimi Zv. Drejtori i financave Distribimi Furnizimi Inxhinieringu I operacioneve Inventari i komponenteve Inventari i pjesëve finale Blerja e materialit Dhoma e veglave I punës Montimi Depoja Kontraktimi Përmisimi i vazhdueshëm I materialeve Dergimi deri te konsumatori Deponimi Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ROLI I MENAXHERIT TË OPERACIONEVE Menaxhimi i shpenzimeve (të larta) Operacionet menaxhojnë numrin më të madh të investimeve në asete dhe ka buxhetin më të madh Menaxhimi afatshkurtër dhe afatgjatë • • • Zakonisht, detyra e ofrimit të shërbimeve dhe prodhimit të produkteve është funksion afatshkurtër. Konsekuencat: Menaxherët e operacioneve duhet të reagojnë shpejt për t’i zgjidhur problemet në vetë burim; Puna kërkon rezultate praktike; Puna bëhet nën presion kohor – për çdo situatë duhet të sillen vendimet më të mira të mundshme. Mirëpo, kërkesat afatgjate nuk duhen neglizhuar – përqindjet e vogla të përmirësimeve mund të rezultojnë në kursime të mëdha afatgjata. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ROLI I MENAXHERIT TË OPERACIONEVE Menaxhimi i teknologjisë Menaxheri i operacioneve është menaxher i teknologjisë së ofrimit të shërbimeve dhe prodhimit të produkteve. Ekspertiza teknike ofrohet nga stafi përkatës përkrahës. . . Koordinimi i tërësisë Menaxheri i operacioneve e bën ndarjen e detyrës në nënsisteme, si mënyrë për t’i kontrolluar si pjesët po ashtu edhe tërësinë e operacioneve. Po ashtu, është e rëndësishme që menaxherët e operacioneve të përfshihen dhe t’i kontribuojnë detyrave dhe aktiviteteve të specialistëve në sferat ku puna e tyre ndërlidhet me atë të menaxherëve të operacioneve. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

ROLI I MENAXHERIT TË OPERACIONEVE Menaxhimi i rrjedhës së punës dhe parasë Rrjedha e punës dhe parasë bëjnë pjesë në përgjegjësitë e operacioneve. Transformimi fizik i inputeve në autpute menaxhohen nëpërmjet punës së bërë, kurse rrjedha e parasë përbëhet nga kostoja e menaxhimit në formë të blerjeve dhe shpenzimeve të procesimit. Shfrytëzimi i emëruesve të përbashkët të kohës dhe parasë Menaxhimi i biznesit ndihmohet/lehtësohet po qe se aktivitetet e involvuara shprehen nëpërmjet të njëjtit emërues të përbashkët. Shumë aktivitete shfrytëzojnë paranë si bazë (emërues të përbashkët) – p. sh. në formë të shitjeve, e jo si numër i shërbimeve ose i produkteve. Operacionet e shfrytëzojnë kohën si emërues më të përshtatshëm të përbashkët. Ajo, e jo vlera në të holla, përcakton dinamikën kohore të operacioneve dhe kapacitetin e tyre. Megjithatë, edhe aktivitetet përkatëse duhet të shprehen me terma monetarë. Dr. Sc. Sokol Krasniqi

SHËRBIMET V. S. PRODHIMI Aranzhimet organizative Në sektorin e prodhimit procesi i operacioneve është pothuajse tërësisht i ndarë nga konsumatori; Në sektorin e shërbimit konsumatori shpesh përfshihet në proces; në një kompani shërbimesh, atje ku është e mundur, ofrimi i tyre është i ndarë ndërmjet zyrës pritëse dhe zyrës në brendi. Mjedisi garues Natyra e prekshme e produkteve dhe transferi i tyre i lehtë kanë bërë që sektori prodhues të bëhet tejet kompetitiv (garues); Natyre e shërbimeve bën që shkalla e garimit të këtij sektori të jetë i kufizuar nga kufijtë gjeografik të tregut Dr. Sc. Sokol Krasniqi përkatës.

Faleminderit për mirëkuptim Dr. Sc. Sokol Krasniqi