Ph D Sokol Krasniqi Ph D C Sokol

Ph. D ©Sokol Krasniqi Ph. D C Sokol Krasniqi 1

Ligjërata 5 SJELLJA E LIDERSHIPIT KARIZMATIK Ph. D C Sokol Krasniqi 2

Objektivat e mësimit Pas ketij kapitulli ju do te mund te: • Pershkruani sjelljet me te cilat lideri karizmatik ndikon tek pasuesit. • Shpjegoni se pse lideri karizmatik ka influenc te madhe tek pasuesit. • Pershkruani shembuj te liderve karizmatik efektiv dhe jo-efektiv. • Shpjegoni disa tipare, aftesi dhe burime te pushtetit te liderit karizamtik. • Pershkruani efektet me te rendesishme te liderve me sjellje karizmatike. © Prentice Hall 2006 8 -2

Objektivat e mësimit: Pas këtij kapitulli ju do të mund të : • Shpjegoni reziqet që mund ti bart lideri karizmatik tek pasuesit. • Identifikoni situatat në të cilat liderët karizmatik mund të jenë shumë efikas. • Identifikoni situatat të cilat lideri karizmatik nuk do ti nevojiten. • Shpjegoni se si liderët karizmatik mund të modifikojn situata të nevojshme për pasuesit. © Prentice Hall 2006 8 -3

Sjellje të rëndësishme të lidershipit tek Liderët karizmatik Mban fjalime inspiruese Përkrah mision moral dhe vizion Merr rreziqe për kryerjen e misioneve Ndërton imazhin e vet në sytë e pasuesit Sjellje të rëndsishme tek liderët karizmatik Perod kornizë të shtrirë për të udhëzuar pasuesit Model i sjelljeve tek pasuesit me pritje dhe synime të larta © Prentice Hall 2006 8 -4

Cilësitë etike dhe joetike tek lideret karizmatik dhe efektet e tyre mbi pasuesit Liderët Karizamtik Etik Liderët Karizmatik Jo-Etik KARAKTERISTIKAT THEMELORE DHE SJELLJET -Përdor fuqinë për t'i shërbyer të tjerëve -Vizion të drejtë me nevojat dhe aspiratat e pasuesit -Konsideron dhe mëson nga kritikat -Nxit Pasuesit për të menduar të pavarur dhe të marrin në pyetje pikëpamjet e liderit -Përdor hapur, dy rrugë komunikim -Trajnon dhe zhvillon pasuesit, aksionet e njohjes me pasuesit -Mbështetet në standardet e brendshme morale për të kënaqur interesat organizative dhe shoqërore -Përdor pushtet përfitime personale ose për te ndikuar -Promovon vizione të tij personale -Cenzuron mendimet kritike dhe të kundërta -Kërkon pranimin e vendimeve të veta pa asnjë pyetje -Përdor komunikim një-kahësh -Është jo-sensitive ndaj nevojave të pasuesit -Mbështetet në standarde të përshtatshme morale për të kënaqur interesat e vetë 8 -5

Cilësitë etike dhe joetike tek lideret karizmatik dhe efektet e tyre mbi pasuesit Lideret Karizamtik Etik Lideret Karizmatik Jo-Etik Ndikimet me te medha tek pasuesit -Të zhvillojnë aftësinë e pasuesit 'për të udhëhequr veten -Përdorimi krizave si përvojat e të mësuarit, të zhvillojnë një ndjenjë e qëllimit në misionin dhe vizionin, dhe për të theksuar synimin e kreut të bëjë të drejtë -Shmangni mbajtjet ceremoniale te suksesit, në vend ndan kredi me pasuesit dhe qëndron i përulur -Zgjidhni dhe prodhojnë pasuesit e bindur, e varur, dhe në përputhje -Përdorin kriza të ngrij bazën e vet të pushtetit, për të minimizuar mospajtimit, dhe për të rritur varësinë e ndjekësve Suksesi sjell iluzionet mbi pathyeshmërinë dhe madhështinë, dhe theks të skajshem në imazhin e menaxhimit 8 -6

Aftësitë kryesore, karakteristikat, dhe burimet e pushtetit për Lideret karizmatik Vetë-besimi I Sigurt, dinamik, largpamës & i fuqishëm Komunikim & Aftësi retorike Nevoj për fuqi(pushtet)& Autoritarizëm i ultë Aftësitë kryesore, karakteristikat dhe burimet e pushtetit tek liderët karizmatik Pushtet referues Pushtet Legjitim Pushtet 8 -7

Efektet e Lidershipit karizmatik tek pasuesit Përfshirje e lartë emocionale dhe bashkëngjitja e liderit Nderim të lartë, besim, pranim dhe besnikëri ndaj liderit Kenaqeshmeri e larte me liderin, punen & organizaten Shakallë e ultë e stresit në punë Urrejtjen te mundshme të liderit dhe shkatërrimin fizik ose financiar te pasuesve Tiparet, aftësit dhe burimet e fuqisë që ndihmojnë liderin të përdor me efikasitet shpërblimet dhe dënimet vetë-respekt i lartë , vetë-sigurim të cilësisë, dhe me përvojë të punës Përkushtim të lartë ndaj organizatës Performance te larte individuale dhe grupore © Prentice Hall 2006 8 -8

Lidershipi Transformues • Liderët transformues thuhet se ndikojnë tek pasuesit per të adoptuar vlera të reja dhe vizione, duke kapërcyer qëllimet dhe interesat personale për arritjen e qëllimeve kolektive; Liderët Transformues perbehen nga kater komponente: 1. Ndikim të idealizuar 2. Motivim frymëzues 3. Nxitje intelektuale 4. Konsideratë e Individualizuar © Prentice Hall 2006 8 -9

Lidershipi Transformues Lidershipi karizmatik dhe lidershipi transformuese janë parë shpesh si te këmbyeshëm. Të dyja përfshijnë sjellje shumë të ngjashme si ato në zhvillim dhe duke artikuluar një vizion frymëzues, duke avokuar një mision moral që pasqyron vlerat e pasuesit 'dhe nevojat, emocionet e pasuesit të identifikohen me liderin e misionit, modelimi i rolit, shtrirjes se kornizës dhe duke nxitur përpjekje shtesë nga pasuesit për të arritur nivele të larta të performancës. © Prentice Hall 2006 8 -10

Lidershipi Transformues Lidershipi Transaksionar Pasuesit janë më të vetëdijshëm për rëndësinë e rezultateve te detyrës dhe ato mund të kapërcejnë interesin personal të tyre për arritjen e interesave të grupit, kanë vetë-besim te larte dhe të ushtrojë më shumë përpjekje për kryerjen e detyrës. Përfshin një marrëdhënie shkëmbimi, në të cilën pasuesit bëjn përpjekje me qëllim të marrjes se përfitimeve kontraktuale në shkëmbim nga lideri dhe / apo grupi. • Lidershipi Transformues dhe Lidershipi Transaksionar nuk janë reciprokisht ekskluziv 8 -11

Rritësit e Lidershipit karizmatik Karakteristikat e pasuesve Karakteristikat e detyrës -Ankthi, stresi, izolimi ose pasiguria ekstreme -Vite të shkollimit * -posti/gradë* -Profesionalizmi * * Këta rritës mund të ndryshojnë në varësi të kulturës se pasuesit Rritësit e Lidershipit Karizmatik Detyrat e punës së Pasuesit kanë një element moral Detyra e Pasuesit mund të shkaktojnë ndryshime të mëdha në mënyrën se si njerëzit mendojnë dhe bëjnë gjërat KARAKTERISTIKAT E LIDERIT DHE ORGANIZATËS -Kriza apo ndryshim i madh social -Statusi i lartë i liderit, posti, përvoja dhe ekspertiza -Plane formale, qëllimet, procedurat që mbështesin misionin e liderit -Historia organizative e karizmës -Organizatë e re sipërmarrëse © Prentice Hall 2006 8 -12

Neutralizuesit e Lidershipit Karizmatik Edhe pse disa shkrimtarë kanë bërë parashikime interesante, hulumtimi është shumë i rrallë në neutralizues të mundshem të lidershipit karizmatik. Në këtë kohë, nuk ka kërkime përkrah sugjerimit se karakteristikat e situatës ose pasuesit mund të neutralizojn efektet e udhëheqjes karizmatike. © Prentice Hall 2006 8 -13

Zëvendesimet për Lidership Karizmatik Karakteristikat e pasuesit • Mosha • Vitet e përvojes së punës • Kënaqësinë e brendshme për detyrë • Vetëbesimi dhe besimi i lartë i pasuesit në barazine njerëzore Karakteristikat e detyrë • asnjë e gjetur Zëvendesimet për lidership karizmatik KARAKTERISTIKAT E GRUPIT & LIDERIT • Procedurat formale, të tilla si planet bonus te grupit, objektivat e grupit, vendim marrje konsensus, dhe proceset e vlerësimit nga kolegët • Vlera e lartë e vendosur mbi pavarësinë dhe vetë-menaxhimin • Ekspertizë e lartë e liderit në punën e pasuesit © Prentice Hall 2006 8 -14

MODELI I PROCESIT TE LIDERSHIPIT KARIZMATIK FAKTORËT E SITUATËS NGRITJES TE EFIKASITETIT TE LIDERIT -Ngritesit -Kriza apo pasiguri ekstreme -Stres I pasuesit, ankth, izolim, pafuqi, vetëbesim i ulët -Historia organizative e karizmës -Krijues dhe / ose në vetvete, detyrë të kënaqshme pune -Post të lartë te liderit, statusi ose ekspertizë -Pasues te arsimuar dhe profesional -Plane formale, qëllime, procedurat dhe misioni qe mbështetjesin liderin -Organizatë e re sipërmarrëse -Zëvendësues -Gradë të lartë udhëheqës dhe ekspertizë -Pasuesit me përvojë te vjeter -Plane formale, synimet dhe procedurat që mbeshtesin misionin e liderit -Konsensus vendim marrje ose vetëmenaxhim. SJELLJA E LIDERIT KARIZMATIK • • Advokon mision moral dhe vizion Perdor retorik inspiruese Nderton imazhin e vet ne syte e pasuesit Model I sjelljes per pasuesit me motivim dhe synime te larta • Merr rreziqe per te permbushur misionin • Perdor kornizen e rreshtimit/grupimit per te drejtuar sjelljen e pasuesit FAKTORET E SITUATES QE ULIN EFIKASITETIN E LIDERSHIPIT KARIZMATIK Neutralizers • Asnje I gjetur deri tani REAGIMET PSIKOLOGJIKE TE PASUESIT/GRUPIT -Përfshirjen emocionale dhe perkrahje e liderit -Nderim të lartë, besim, pranimi dhe besnikëri për liderin -Të lartë të vetë-respekt, vetë-sigurimin dhe meaningfulness me përvojë të punës -Kënaqshmëria me liderin, pune dhe organizate -Angazhim Organizativ - Niveli i ulët stresit -Urrejtjen e mundshme të liderit * Këto reagime SJELLJET DHE REZULTATETE PASUESVE psikologjike dhe Me performancë të lartë nte pasuesit * rezultatet kanë treguar Grupi i madh ose punë ne departamente * përmirësim të fortë nga Sulmet e mundshme në lider sjelljet e liderit Shkatërrime te mundshme fizike ose financiare të karizmatik. pasuesve © Prentice Hall 2006 8 -15

Vlerësimi i Dinamikes se Lidershipit karizmatik • Në diagnostikim të situatës, liderët karizmatik shikojnëpër goditje të kulturës së sotme dhe të ardhshme ose të krizave që të krijojnë ankth dhe stres tek pasuesit. Kur këta pasues dhe faktorë mjedisor janë të pranishëm, një lider duhet të përdorë sjelljet karizmatike për të ndikuar tek pasuesit. © Prentice Hall 2006 8 -16

• Liderët karizmatik të cilët janë të shqetësuar me zhvillimin e pasuesit të tyre "mund të konsiderohet modifikimi i pasuesit dhe karakteristikave mjedisore, për të krijuar faktorët që zëvendësojnë nevojën për lidership karizmatik. © Prentice Hall 2006

Liderët mund ta bëjnë këtë: • ofrimin e pasuesit me përvojat e punës që janë në thelb të vlefshme, të kënaqshme dhe interesante • duke ndihmuar pasuesit të kenë sukses në detyrat e tyre për të ndërtuar vetëbesimin e tyre © Prentice Hall 2006

APLIKIMI I MODELIT TE LIDERSHIPIT KARIZMATIK 1. DIAGNOSTIFIKIMI I SITUATËS *A përballen pasuesit me një krizë apo pasiguri ekstreme duke u shkaktuar atyre vuajtje, ankth, izolim, pafuqi ose vetëbesim të ulët? *A janë detyrat e pasuesit 'krijuese apo në thelb të kënaqshme? *A ka një histori të karizmës në organizatë? *A kanë lideret një nivel të lartë pozicioni, statusi ose ekspertizë? *A jane planet formale, qëllimet dhe procedurat që mbështesin misionin e liderit? *A jane pasuesit e edukuar dhe profesionale , ata të cilët mbështesin misionin e liderit? Nëse ”PO”në shumicën e këtyre pyetjeve atëherë pasuesit do të përgjigjen në favor të liderit karizmatik. 3. MODIFIKIMI I PASUSESIT DHE SITUATËS 2. LIDERSHIPI DIREKTIV Liderët poashtu veprojnë për të: • Lehtësuar krizat, pasigurin, ankthin, izolimin ose vetëbesimin e ulët. • Bëjë detyrat e pasuesve më kreative dhe të kënaqshme • Ngritur gradën, statusin dhe ekspertizën personale • Krijuar plane, qëllime dhe procedura që mbështesin ose zëvendësojn misionin e pasuesve • Zhvilluar pasues të arsimuar dhe profesional Liderët shfaqin sjellje karizmatike siq vijojn: • Avokimi i misioneve morale dhe vizioneve • Përdorimi i retorikës inspiruese • Ndërtimi i imazhit personal në sytë e pasuesit • Modeli i sjelljes për pasuesit me synime të larta • Marrja e rreziqeve për arritjen e synimeve të detyrës • Korniza e rreshtimit/grupimit për të udhëzuar sjelljet e pasuesve © Prentice Hall 2006 8 -17

Faleminderit për mirëkuptim e-mail: sokolkrasniqi@gmail. com Ph. D C Sokol Krasniqi 21