DNEM SONU LEMLER VE 6728 SAYILI YATIRIM ORTAMININ

DÖNEM SONU İŞLEMLERİ VE 6728 SAYILI YATIRIM ORTAMININ İYİLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN YMM Sakıp ŞEKER 17. 12. 2016 ANKARA SMMMO

Ticari defterlerin noter onayı ve e- defter uygulaması TTK Md: 64 Göre; Yevmiye defteri, Defteri kebir, Envanter defteri, Pay defteri, Yönetim kurulu karar defteri, Genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onaylarının kuruluş sırasında ve kullanmaya başlanmadan önce (Aralık ayında) notere yaptırılması gerekir. Vergi mevzuatı yönünden ayrıca amortisman ve damga vergisi ile tutulması zorunlu diğer defterin de tasdiki gerekir. Defteri kebirin durumu Yevmiye defteri izleyen faaliyet döneminin 6. ayının sonuna, yönetim kurulu karar defteri 1. ayın sonuna kadar kapanış onayının notere yaptırılması gerekmektedir E- defter beratlarının alınması ve izleyen 3. Ayın sonunda onaylanması

Yenileme/Ara Tasdiki Pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri ilk kez tasdik edilmişse ve kullanılacak sayfası varsa her yıl tasdiki gerekmez. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışında ve yevmiye ve karar defterinin kapanışında noter tasdiki aranmaz Kapanış tasdikinden sonra yapılan değerleme ve envanter kayıtlarının geçerliliği

Ba/Bs Formlarına Yeni düzen Tebliğ Taslağına göre, kapsama serbest meslek erbabı ve işletme defteri tutanlar dahil edilmekte Birinci sınıflarda 10. 000 TL, diğerlerinde 3. 000 TL had söz konusu olacaktır. Aynı mükelleften alınan tüm belgelerin belge adedi belirtilerek bildirilmesi sorun yaratacaktır. 1 TL’lik ekmek fişi de bildirime dahil edilecektir. Ayrıca, yazar kasa fişi ile satış yapan satıcıların müşteri ayrımı yapması mümkün olmayacaktır. Ceza uygulamasında Ba/Bs tek form olarak değerlendirilecektir.

Gelirin unsurları Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı gelir vergisine tabidir. Kurumlar vergisi de kurumların bir hesap dönemi içinde elde ettiği safi kazanç üzerinden hesaplanır. Ticari kazanç-Tahakkuk esası Zirai Kazanç- Tahakkuk esası Ücretler- Hukuki ve ekonomik tasarruf Serbest meslek kazancı- Tahsil/ Ödeme GMSİ-Tahsil MSİ-Hukuki ve ekonomik tasarruf Değer artışı kazancı- Tahakkuk esası Arızi kazançlar- Tahsil esası

Tahakkuk Esası Türk Vergi Sisteminde ticari kazançta gelirin elde edilmesi tahakkuk esasına bağlanmıştır. Tahakkuk esasının ne olduğu tanımlanmamış olmasına rağmen genel kabul görmüş tanımı ile tahakkuk esası; gelir veya giderin mahiyet veya tutar itibariyle kesinleşmesidir. Gelirin tahsil edilmiş veya giderlerin ödenmemiş olup olmamasının tahakkuk esasına göre kazancın tespitine etkisi olmayacaktır. Bilanço usulünde ticari kazancın tespiti, öz kaynak kıyaslaması esası geçerlidir. Ayrıca, VUK’nun 283 ve 287. maddelerindeki aktif/pasif geçici hesaplar bilanço usulünde tahakkuk esasına işaret etmektedir.

Gelirin elde edilmesinde temel ilkeler-1 Gelirin elde edilmesinde temel ölçü, mal satışlarında malın tasarruf hakkının alıcıya devri, hizmet işlemlerinde hizmetin (ifası) tamamlanmasıdır. Malın tasarruf hakkı fiili veya hukuki teslim ile gerçekleşir. Faturanın düzenlenmiş olması bazı hallerde malın teslim edildiğini veya hizmetin ifa edildiğini göstermez. Mal satışlarında malın teslim anına kadar riskin kime ait olduğu hususu teslimin gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden önem taşımaktadır. Örneğin, hazır kart satışlarında gelirin elde edilmesi, kartın satılmasına değil, alıcının kartta bulunan kontörleri kullanmasına bağlıdır.

Gelirin elde edilmesinde temel ilkeler-2 Malın sahipliği ile ilgili risk ve getirileri alıcıya devredilmiş olmalıdır. Satılan mal üzerinde satıcının bir kontrol veya sahipliği sürdürülmemelidir. Hasılat tutarı güvenilir biçimde ölçülebilmelidir Ekonomik yararın işletme için elde edilmesi muhtemel olmalıdır Satılan mal veya hizmete ilişkin maliyetlerin güvenilir biçimde ölçülebilir olması gerekir.

Gelirin Elde Edilmesinde Özellikli Durumlar-3 Yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerinde geçici kabul tutanağının onaylanması, geçici kabul rejimine tabi olmayan işlerde işin tamamlanması İhracat işlemlerinde malın gümrük hattından geçmesi (Fiili ihraç tarihi – gümrük beyannamesinin kapandığı tarih çelişkisi) Hakediş onaylanmadan yapılmamalıdır gelir tahakkuku Hakediş veya geçici kabul onaylandıktan sonraki gider faturalarına dikkat edilmelidir. Özel inşaat işlerinde yapı kullanma izin belgesinin alınması veya fiili kullanıma başlama

Gelirin Elde Edilmesinde Özellikli Durumlar-4 Devlet yardımlarında gelirin tahsil edilebilir hale gelmesi (Tahakkuku), Temettü gelirlerinde kar dağıtım kararının genel kurulca onaylandığı tarihte gelir elde edilebilir hale gelir. Ancak, genel kurul kararında tarih belirtilmemiş ise (belirtilmesi gerekir) fiili kar dağıtımının beklenmesi gerekir. Yönetim kuruluna da tarih belirleme yetkisi verilebiliyor. Ciro primlerinin durumu. (Dönemsellik ilkesine uyulması gerekir. İndirimli orana tabi mallarda ciro primi için düzenlenen faturalarda KDV esas mala ait KDV oranı uygulanacaktır. Kayıtdışı hasılattan kaynaklanan vergi incelemelerine dayanan kurum kazanç farklarında, karın fiilen ortaklara dağıtıldığının kabulü gerekmektedir. Ortaklar yönünden elde etme tarihi ilgili yılın son günü olmalı.

Gelirin Elde Edilmesinde Özellikli Durumlar-5 Sözleşmeye dayanan lisans, royalty, franchise gibi gayrımaddi hakların kullanılmasında sözleşmede belirtilen tarih itibariyle gelir elde edilmiş sayılır. Gayrimaddi hakkı kiralayan ise ödeme yapmasa dahi sözleşmeye göre gider tahakkuku yoluyla gider kaydı yapabilir. Tahakkuk işlemi yapılmış ise gelir/kurumlar vergisi stopajının yapılması da gerekir. Yapılan işlem hesaben ödeme kavramı kapsamındadır.

Gelirin Elde Edilmesinde Özellikli Durumlar-6 Personele verilecek performans primlerinin (temettülerin) tahakkuk zamanı ve vergi kesintisi Prim ödemeleri SGK prim matrahına dahil edilmeli. İşveren tarafından ödenen özel sağlık ve emeklilik primleri ayni değil nakdi ödeme kabul ediliyor, asgari ücretin %30’unu aşmayan kısmı prime esas kazançtan istisna Özel maliyet bedelinde gelirin elde edildiği tarih varlığın mal sahibine terk edilmesidir. Yap-işlet-devret modelinde mal sahibi yönünden gelirin elde edildiği tarih sözleşme süresinin sonudur. GİB’nın YİD modelinin inşaat yapım sözleşmesi niteliğinde olduğuna ilişkin özelgesi sorunludur.

Gelirin Elde Edilmesinde Özellikli Durumlar-7 İntifa hakkı devirleri ve devre mülk satışlarında dönemsellik ilkesi Konsinye satışlarda gelirin elde edildiği tarih Vadeli mevduatta kıst dönem gelirinin tahakkuku gerekir. Vadesi gelecek dönemde dolan kredilerde kıst dönem faiz gideri, faiz oranı ve süreye göre tahakkuk ettirilmeli.

Giderlerin Tespitinde Temel İlkeler-1 Gider ile kazancın elde edilmesi veya sürdürülmesi arasında bir nedensellik bağı olmalıdır. Harcamanın yapıldığı faaliyet sonucunda elde edilen gelir vergiye tabi bir gelir olmalıdır. Yapılan gider aktifleştirilmesi gereken maliyet unsuru niteliğinde olmamalıdır. (Değer artırıcı giderler aktifleştirilmelidir. ) (VUK, 272)

Giderlerin Tespitinde Temel İlkeler-2 Gider hesap dönemi ile ilgili olmalıdır. (Dönemsellik ilkesi) Gider gelirin harcanması şeklinde yapılmamalıdır. (Giderin keyfilikten uzak ve gelirle uyumlu olma ilkesi) Örneğin, özel uçağın veya kişisel giderlerin giderler kabul edilmez. Yapılan harcama karşılığında maddi veya gayrımaddi bir kıymet iktisap edilmiş olmamalıdır. (ATİK mahiyetindeki iktisaplar giderleştirilmemeli amortisman yoluyla itfa edilmelidir. ) Tanıtım amaçlı internet sitesi bedelleri doğrudan gider yazılmalı, ticari amaçlı site maliyetleri aktifleştirilmeli. (GİB özelgesi) Bilgisayar programları aktifleştirilmeli. Yurt dışından alınanlar ticari mal kapsamında olduğundan tevkifata tabi değil.

Gelecek yıl teslimi yapılacak mallara ait fatura düzenleme Kural olarak mal teslimi veya hizmet ifası yapılmadan fatura düzenlenmemelidir. Avans alabilmek için alıcının talebi nedeniyle fatura düzenlenmesi halinde faturanın 38 - 480 nolu hesapta izlenmesi gerekir Teslimi gerçekleşmeyen mal veya hizmetin maliyeti stoklarda izlenmelidir

Devlet Hakkı/Payının Gider Tahakkuku Turizm Teşvik Kanunu, Maden Kanunu, Kaynak Suları Kanunu Uyarınca hesaplanan devlet payı veya hazine payı çıkarılan madenin ocak başı satış fiyatı, suyun satış bedeli ve turizm tesisinin işletme hasılatı gibi ölçütler esas alınarak hesaplanmakta ve genel olarak izleyen yılda ödenmektedir. Söz konusu payların hangi dönemin gideri olarak yazılacağı tereddüt konusudur. Bize göre söz konusu payların ilgili olduğu yılın sonunda gider tahakkuku yapılması gerekir. GİB’nın görüşü ödemenin yapıldığı tarihte gider yazılması yönünde. Bu görüş tahakkuk ilkesine aykırıdır.

Ticari kazancın tespitinde maliyet unsurları Satılan mal veya hizmetin maliyet bedelinin tespiti İmalat işletmelerinde; Tam maliyet mi, normal maliyet mi? İlk madde ve malzeme giderleri İşçilik giderleri Genel üretim giderleri Ticari işlemlerde satılan TMM Ortalama stok/ LİFO/ FİFO yöntemleri ( Vergi uygulamasında LİFO yöntemi uygulanabilir mi? Hizmet işletmelerinde SHM ve Hizmet stokları

Genel Giderler Ticari kazancın tespitinde indirilecek giderler GVK’nın 40 ve KVK’nın 8. maddelerinde sayılmıştır. Kazancın elde edilmesi ve idamesi kavramı Personel (ücret, ulaşım, yeme içme, ilaç, tazminat, sigorta Kira, elektrik, su, ısınma, iletişim Taşıt, kırtasiye, sigorta, temsil ağırlama Finansman Reklam ve tanıtım Pazarlama giderleri, seyahat

İndirimi kabul edilmeyen giderler GVK: 41; KVK: 11 Teşebbüs sahibinin kendisi, eşi ve çocuklarının işletmeden çektiği para ve ayınlar Teşebbüs sahibinin kendisi, eşi ve küçük çocukları için ödenen ücretler Sermayeye yürütülen faizler Transfer fiyatlandırması kapsamındaki işlemlerden doğan farklar Para cezaları, vergi cezaları, gecikme zam ve faizleri, tecil faizleri 1 ve 2 sayılı Listedeki taşıtların MTV Yat, kotra, tekne, uçak ve helikopterlerin gider ve amortismanları ( bu taşıtları işletenler hariç)

Kurum kazancının tespitinde indirilecek giderler Menkul kıymet ihraç giderleri Kuruluş örgütlenme giderleri Genel kurul giderleri Birleşme, devir, bölünme, tasfiye giderleri Komantide ortağın kar payı (SPB kom. Şt) Katılım bankalarında ödenen kar payları Sigorta şirketlerinde muallak hasar karşılığı, kazanılmamış prim karşılığı, matematik karşılıklar, dengeleme karşılıkları Bankalarda karşılıklar kararnamesine göre ayrılan şüpheli alacaklar karşılıkları

Binde 5 götürü giderin kaydı GVK’nın 40 maddesine göre; İhracat, Yurt dışında yapılan inşaat, onarma, montaj ve (teknik hizmetlerden), Transit taşımacılıktan Döviz olarak elde edilen kazancın binde 5’i belgesiz olarak gider yazılabilir.

Sigorta primlerinin indirimi Ticari, zirai ve serbest meslek kazanç sahipleri 5510 sayılı kanuna göre ödedikleri sigorta primlerini kendi beyannamelerinde indirim konusu edebilirler. Bağ-kur (5510/4 -b) kapsamında limited şirket ortakları ile anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri tarafından ödenen primleri huzur hakkı ücretlerinden indirilebilir mi?

Dönem Sonu Muhasebe İşlemlerinin Kapsamı Envanter ve değerleme işlemlerinin gözden geçirilmesi Dönem sonunda gelecek yıllara ait gelir ve giderler ilgili hesaplara alınmalı Gider ve maliyet hesaplarının yansıtılması Gelir tablosu ve bilançonun çıkartılması Vergi karşılıklarının ayrılması Vadesi 1 yıl ve daha az veya fazla olan hesap kalemlerinin bilançoda ilgili hesap grubunda gösterimi yapılmalı 280 Nolu hesabın 180 nolu hesaba devri 400 nolu hesabın 300 nolu hesaba devri Kısa vadeli borç/alacakların uzun vadeli borç/alacak durumunun değerlendirilmesi 103 vadeli çeklerin 321/421 nolu hesaplara devri Envanter ve değerleme işlemleri Amortismanların ayrılması

Kontrol ve mutabakat işlemleri Kasa hesabının kontrolü Ortaklardan alacak ve borç hesaplarının kontrolü Banka hesaplarının kontrol ve mutabakatı Alıcı ve satıcı hesaplarının mutabakatı Avans hesaplarının mutabakatı Duran varlık giriş ve çıkışlarının kontrolü Ödenecek vergi ve SGK prim borçlarının kontrolü Kesinti suretiyle ödenen vergilerin geçici vergi beyannameleri ile kontrolü 6736 sayılı Kanunla ilgili tahakkuk işlemlerinin kontrolü

Vergi incelemelerinde özellikli durumlar Tek düzen hesap planında hesapların işleyişi Amortisman oranlarının kontrolü Envanter defterlerinin ve listelerinin yazımı, Ortaklardan alacak hesaplarına faiz uygulanması Kasa fazlalarının ortaklardan alacak olarak kabulü Stokların değerlemesinde yöntemler İşletmeden çekilen değerlerin transfer fiyatlandırması sayılarak stopaja tabi tutulması

TİCARİ KARDAN YAPILACAK «İNDİRİMLER» Geçmiş yıllara ait mali zararlar (5 yılı aşmamak koşulu ile) (GVK Md: 88 ve KVK, Md: 9) Eğitim ve sağlık giderleri (Md: 89/2) Ar-Ge İndirimi (KVK, Md: 10) (GVK; 89/9) Sponsorluk Harcamaları (KVK; Md: 10) (GVK Md: 89/8) Bağış ve Yardımlar ( KVK, Md: 10) (GVK Md: 89/4 -7) Yatırım İndirimi (GVK, Geçici Md: 69) Önceki döneme ait olup bu dönem fiilen ödenen SGK primleri, Nakdi sermayeye isabet eden faiz indirimi Örtülü sermaye kullanımı nedeniyle önceki dönem matraha ilave edilip bu dönem lehe doğan kur farklarının durumu

KV’DEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLAR İştirak Kazançları İstisnası Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası A. Ş’lerin Yurtdışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna Emisyon Primi İstisnası Yatırım Fon ve Ortaklıkların Kazançlarına İlişkin İstisna Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satış Kazancı İstisnası Bankalara veya TMSF’ye Borçlu Olan Kurumlara İlişkin İstisna Bankalara Tanınan Taşınmazlar, İştirak Hisseleri, Rüçhan Hakkı Satışlarından Doğan Kazançlara İlişkin İstisna

İstisnalar (Devam) Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlara İlişkin İstisna Özel Okul ve Rehabilitasyon Merkezi İşletilmesinden Elde edilen Kazançlara İlişkin İstisna Kooperatiflerde Risturn İstisnası Yatırım İndirimi İstisnası Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesi ve Devrinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Teknokentlerde yapılan faaliyetlere ilişkin kazanç istisnası Serbest bölgelerde elde edilen kazançlara ilişkin istisna Lisanslı Depoculuk Kanunu’na tabi ürün senetlerinin elden çıkarılmasına ilişkin istisna ( GVK, Geçici Md: 76) Yabancı fon kazançlarının vergilendirilmesinde istisna (KVK, 5/A)

İştirak Kazançları İstisnası Tam mükellefiyete tabi bir kurumun sermayesine katılınması nedeniyle elde edilen bir kazanç olmalı Kara katılma imkanı veren kurucu senetleri ve intifa senetleri de aynı nitelikte olup istisnadan faydalanır Mükerrer vergilendirmeyi önleme amacı var. Ancak ana şirkette vergileme yapılmamış olsa dahi istisna geçerli GVK 75/3 kapsamındaki yönetim kurulu başkan ve üyelerine verilen kar payları da iştirak eden kurumda istisnadan faydalanır İştirakin oranı ve süresinin önemi yok Tüzel kişiyi temsil eden yönetim kurulu üyelerine ödenen «huzur hakları» ücret olarak mı, şirketin kazancı olarak mı vergilendirilecektir? Doğacak sorumluluk şirkete ait olduğuna göre, ticari kazanç olarak fatura kesilmelidir. Ana ortaklığın yurt dışında olması durumunda, yurt dışındaki tüzel kişi ortağın temsilcisi gerçek kişye ödenen huzur hakkının vergilendirilmesi

Bedelsiz Pay Senedinin Kaydı Kar yedeğinin sermayeye ilavesinde; ----------/---------------İştirakler Hesabı xx 529 -Diğer Sermaye Yedekleri xx Veya 640 - İştiraklerden Temettü Geliri xx -------------/------------Bu durumda pay senedinin birim maliyeti ortalama maliyet bedeline göre hesaplanır. Sermaye yedeği hesabının kullanılmasını daha doğru bulmaktayım. Sermaye yedeğinin sermayeye ilavesinde ise iştirakin maliyetinde bir artış yapılmaz, pay senedinin birim maliyeti azalır. İlk maliyet toplamı pay senedi adedine bölünerek ortalama birim maliyet düşer.

Emisyon Primi Kazancı İstisnası -Anonim şirketlerin gerek kuruluş gerekse sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerinin üzerinde bir bedelle elden çıkarılması halinde oluşan kazançlar ”emisyon primi” veya “hisse senedi ihraç primi” olarak adlandırılmaktadır. -Emisyon primleri sermaye yedeği olarak muhasebeleştirilir. -Şirketlere yeni ortak alınmasında önemli bir teşvik unsuru olup, eski ortakların elde ettiği kazanç vergi dışında tutulmakta ve kazanç (prim) şirkette kaldığı için şirketin büyümesinde kullanılmaktadır. -Emisyon primlerinin ortaklara dağıtılmaması esastır. Sermayeye ilave edilebilir.

Taşınmazlar, İştirak Hisseleri, Rüçhan Haklarının Satış Karının %75’inin İstisna Edilmesi-1 Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerine kayıtlı taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışına ilişkin öteden beri süre gelen %100’lük istisna %75 oranına çekilmiştir. Bununla birlikte istisnanın kapsamı genişletilmiştir. Buna göre kurumların; kurucu senetleri intifa senetleri Rüçhan haklarının satışından doğan kazançlar da %75’i istisna kapsamına dahil edilecektir. • Satıştan zarar doğması halinde zararın da %75’inin kanunen kabul edilmeyen gider kabul edileceğine ilişkin Danıştay kararı var. Bize göre zararın tamamı matrahın tespitinde indirilebilir.

İştirak Hisseleri ve Taşınmazlar-2 İstisna satışın yapıldığı yılda uygulanacaktır. Diğer bir ifade ile istisna da tahsil esası değil tahakkuk esası geçerlidir. Satışı izleyen 2. yılın sonuna kadar tahsilat yapılmaz ise istisna hakkı iptal edilecektir. Söz konusu istisnadan yararlanılması için kazancın sermayeye ilave şartı kaldırılmıştır. 5 yıl süre ile özel fonda tutulması yeterlidir. Fon hesabına alma zamanı kurumlar vergisi beyannamesinin verilme tarihine kadardır. Satışların nakit karşılığı yapılması gerekmektedir. (devir, temlik, takas, hariç). Borca karşılık rızaen devir ve icra yoluyla satışlarda da istisnadan faydalanılabilir. 2016 yılı için 248. 000 TL’nin üzerinde istisnadan faydalanan kurumların ayrıca YMM raporu düzenlettirmesi gerekir. Tam tasdik sözleşmesi bulunanlarda ayrıca rapora ihtiyaç yoktur. -Kooperatifler de söz konusu istisnadan faydalanabilir.

İştirak Hisseleri ve Taşınmazlar-3 Taşınmazdan Maksat: Arazi tapu siciline kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar. Ancak tapu kütüğüne işlenmiş olan taşınmaz lehine kurulan en az 30 yılın üzerinde kurulan irtifak haklarının ( üst hakkı, mecra hakkı, kaynak hakkı… gibi) satışı istisna kapsamındadır. (Tapu Sicil Tüzüğü, md: 10) kat mülkiyetine kayıtlı bağımsız bölümler. Madenler taşınmaz sayılmadığı için maden arama ve işletme haklarının satışı bu kapsamda değerlendirilmez Cins tashihi yapılmayan binaların satışında istisna uygulanmaz. Ancak, kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren 2 yıl geçen ve satış tarihinde cins tashihi yapılan taşınmazlar istisnadan faydalandırılır.

İstisnadan Faydalanamayacak Olanlar-4 Menkul kıymet ve taşınmaz ticaretiyle uğraşanlar Esas faaliyeti taşınmaz kiralama işi olanların bu amaçla sahip oldukları taşınmaz satışları Kat karşılığı inşaat işlerinden elde edilen taşınmazlar Para karşılığı olmayan devir, trampa ve temlikler karşılığı yapılan satış işlemleri (Rızaen veya icra yoluyla satışlar hariç) Satan kurumun mali yapısında bir iyileşme olması gerekir. Arsanın satılıp yerine arsa alınması şirketin mali yapısı üzerinde olumlu etki yapmaz. Özel durumlar dikkate alınabilir

İştirak Hisselerinde İktisap Tarihi-5 Bedelsiz hisselerde iktisap tarihi, bedelli ilk iktisap tarihi esas alınır Rüçhan hakkı kuponlarını ellerinde bulunduranların rüçhan hakkı kuponları karşılığında itibari değeri ile yeni hisse senedi iktisabında iktisap tarihi eski senetlerin iktisap tarihi esas alınır. Aynı kuruma ait iştirak hisselerinin değişik tarihlerde edinilip bir kısmının satılması halinde 2 yılın hesabında FİFO yöntemi kullanılmalıdır. Farklı zaman ve bedellerle iktisap edilen iştirak hisselerinin bir kısmının elden çıkarılması halinde maliyet bedelinin tespitinde (2 yıllık süre geçmiş ise) ortalama maliyet bedeli yerine fiili maliyet bedeli dikkate alınabilir. !!!?

Diğer Konular - Muvazaa olmadıkça grup şirketlerle olan işlemler de söz konusu istisnadan yararlandırılabilir. - Eski işyerinin satılıp yeni bir işyeri alınmasında ekonomik katkı varsa istisnadan faydalanılacaktır. Organize sanayi bölgesi dışındaki taşınmazın satılıp OSB’nde yeni bina alınması veya yatırım yapılması kanunun amacına uygundur. - Vade farkı ve dırılmayacaktır. kur farkları istisnadan - İstisnadan yararlanılması zorunlu değildir. yararlan-

Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna -1 -Kurumların yurtdışında yaptıkları inşaat, onarma , montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye’deki hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. -İstisnadan yararlanmak için hasılatın döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi zorunlu değildir. -Türkiye’deki hesaplara intikal ettirilmeyen söz konusu kazançlar istisnadan yararlandırılmayacaktır. Tebliğde “söz konusu kazançların Türkiye’deki genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanılması için yeterlidir” ifadesi kullanılmıştır. Kazancın Türkiye’ye fiilen getirilmesi zorunlu değil. -Tebliğe göre ilgili geçici vergi dönemi sonuna kadar doğan kur farkları yurt dışı kazanç istisnası kapsamında. Dönem sonu olmalı.

Merkez ve Şube Cari Hesaplarının Değerlemesi-2 Yurt dışındaki şantiye veya şubelere gönderilen mallar ihracat kapsamında değerlendirilecektir Yurt dışına gönderilen avanslar değerlemeye tabi tutulmayacaktır. Bu konu bize göre tartışmalıdır. Tam konsolidasyonda söz konusu alacak görünmez. KVK’nın 5/3. maddesine göre yurt dışına gönderilen kredilere ait Türkiye’de ödenen faiz ve hesaplanan kur farkları Türkiye’deki vergiye tabi gelirlerden indirilemez. Geçici ihraç kapsamında yurt dışına gönderilen makine ve teçhizat için Türkiye’de amortisman ayrılamaz. Ortak genel giderlerden yurt dışındaki işlere pay verilmesi gerekebilir. Yurt dışına ait giderler ayrıştırılmalı

Teknik Hizmetlerde İşyeri Zorunluluğu-3 Tebliğe göre teknik hizmetlerden elde edilen kazançların söz konusu istisnadan yararlanabilmesi için bu işler için yurt dışında işyeri veya kanuni temsilci aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Türkiye’de çizilen projeler için istisnadan yararlanılamaz. Bu tür hizmetleri ihracat olarak değerlendirmek gerekir. Sondaj işi gibi teknik hizmetler bizzat yurt dışında yapılmış olacağından işyeri koşulu aranmaması gerekir. Teknik hizmetlerde işyeri tutma zorunluluğu olduğu halde inşaat işlerinde böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Keza, yurt dışındaki bir inşaat işinin fiilen yurt dışında yapılması mümkün değil, ancak teknik hizmetlerde yurt dışındaki bir işin Türkiye’den yürütülmesi mümkündür.

Teknik Hizmetten Ne Anlaşılmalıdır? «Teknik hizmetler» tabirinden, inşaat, onarım ve montaj işleriyle ilgili olarak yürütülen; planlama, projelendirme, mimarlık ve mühendislik etüt, fizibilite, harita tasarım, metraj, keşif, idari ve teknik şartname ile ihale dosyası hazırlama, ihale değerlendirme, mesleki kontrollük, inşaat kontrollüğü, tasarım kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi ve benzeri hizmetleri kapsamaktadır.

Yurtdışı İşlere Ait Defter Tutulması-4 Yurt dışında şube vasıtasıyla faaliyet gösterilmediği durumlarda ilgili ülke mevzuatına göre defter de tutulmayabilmektedir. Bu durumda yurt dışındaki işlere ait gelir ve giderler Türkiye’deki defterlerde izlenebilir. Fatura Türkiye’den kesilmekle birlikte istisnadan yararlanılabilir. Yurt dışındaki şubeler vasıtasıyla elde edilen kazançların yabancı ülke mevzuatına göre Türkiye’deki sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi gerekir. Diğer bir ifade ile inşaat işi ilgili ülkede her yıl itibariyle beyan ediliyorsa Türkiye’deki hesaplara da geçici vergi dönemleri dahil her yıl itibariyle intikal ettirilmelidir. Yurt dışındaki faaliyet sonucunun sadece net kar/zarar olarak mı yoksa brüt tutarlar itibariyle mi Türkiye’deki sonuç hesaplarına intikal ettirilmelidir? . Tahakkuk ettirilen yurt dışı kazançlar sonuç hesabına intikal ettirilen tarihteki döviz kuru üzerinden değerlendirilmelidir. 6 nolu KVK Tebliğinde devam eden inşaat işine ait Türkiye’ye getirilen kazançlara ilişkin kur farkının istisnadan yararlanabileceği belirtilmiştir. İnşaat işi tamamlandıktan sonra hesaplanan kur farkları istisnadan yararlandırılmayacaktır

Eğitim Kazancı İstisnası Okul öncesi eğitim, İlk öğretim, Özel eğitim, Orta öğretim, BK vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve Kamu Yararına Çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin İşletilmesinden elde edilen kazançlar 5 yıl süre ile kurumlar vergisinden istisnadır q istisnadan faydalanmak için Maliye Bakanlığına başvurulması gerekmektedir. Dershane işletmeleri bu istisnadan faydalanamayacaktır. q İstisnadan Maliye Bakanlığına başvurularak vazgeçilebilir. q Okulların büfe, kafeterya, kantin ve kitap satış yerleri de istisnadan faydalandırılmayacaktır.

Lisanslı Depoların Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasına İlişkin İstisna 3100 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’nun teşvik edilmesi amacıyla ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar 31. 12. 2018 tarihine kadar gelir/ kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. (GVK, Geçici Md: 76) Ürün senetlerinin el değiştirmesi ile birlikte ürünlerin mülkiyeti de el değiştirmektedir. İstisna edilen bu kazançlar üzerinden GVK, 94/11’nci madde uyarınca gelir vergisi tevkifatı (zirai ürünlere ilişkin stopaj) da yapılmayacaktır.

Yurt Dışında Yararlanılan ve Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Kişilere Verilen Hizmetlerde %50 Kazanç İndirimi 6322 sayılı Kanun ile GVK 89/13 ve KVK’nun 10/1. maddesine eklenen (ğ) fıkrası ile Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan bazı hizmet faaliyetlerinden elde edilen kazancın %50’si kurumlar vergisinden indirilebilecektir. -İndirim beyanname üzerinde gösterilecek -İndirimden kazancın olması halinde yararlanılabilecek, indirilemeyen kısım gelecek yıla devredilemeyecek 46

İndirimden yararlanacak hizmetler -mimarlık, mühendislik, -tasarım, -yazılım, -tıbbi raporlama, -muhasebe kaydı tutma, -Çağrı merkezi -Ürün testi, (9. 8. 2016) Sertifikasyon, (9. 8. 2016) Veri saklama, veri işleme ve veri analizi hizmeti Yurt dışındaki müşteriye verilecek ve yararlanma yurt dışında olacak. 47

Eğitim ve Sağlık hizmetlerinde %50 Kazanç İndirimi Mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak, eğitim ve sağlık Alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerden elde ettiği kazancın %50’si gelir/kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirilebilecektir. Bu oran BKK ile %100’e kadar artırılabilecektir. 48

Yurt dışına hizmet veren işletmelerde gelir vergisi indirimi: (GVK; 33) YENİ Yurt dışında faydalanılan mimarlık, mühendislik, tasarım gibi faaliyetlerde istihdam edilen ve fiilen bu işleri ifa eden hizmet erbabına ödenen ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan vergiden, işverenin bu faaliyetlerinden sağladığı hasılatın %85’inin yurt dışından elde edilmiş olması ve fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şartıyla, her bir çalışan için faaliyetin yapıldığı yılın ocak ayına ait asgari ücretin safi tutarının %15 oranıyla çarpılmasıyla bulunan indirim tutarı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Bu uygulama 1. 1. 2017 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Girişim Sermayesi Fonu Kazanç İndirimi 6322 sayılı Kanun ile VUK’na 325/A maddesi olarak eklenen girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10’unu aşmayan kısmı kurumlar vergisine tabi kazançtan indirilebilecektir. Buna göre SPK tarafından düzenleme ve denetimine tabi olarak Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak olan girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına sermaye olarak konulması veya girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması amacıyla, ilgili dönem kazancından veya beyan edilen gelirden girişim sermayesi fonu ayrılabilir. Bu fon, kurum kazancının veya beyan edilen gelirin %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşamaz. Girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar pasifte geçici bir hesapta tutulur. Mükelleflerce, fonun ayrıldığı yılın sonuna kadar girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapılmaması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. 50

İndirimden Yararlanmanın Koşulları İndirilecek fon, kurum kazancının veya beyan edilen gelirin %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşamaz. Girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar pasifte geçici bir hesapta tutulur. Mükelleflerce, fonun ayrıldığı yılın sonuna kadar girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapılmaması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. 51

Nakdi Sermaye Artırımında Vergi İndirimi-Yeni Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendiyle, “finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’sinin, kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirim konusu yapılabileceği” hüküm altına alınmıştır

Ortakların Alacağının Sermayeye İlavesi Nakit Sermaye Sayılıp Sayılmayacağı 10 nolu KVK Genel Tebliğinde şirket ortaklarının şirket sermayesine ilave edilmek üzere şirkete ödedikleri tutarların sermaye yedekleri hesabına alınması ve yılın sonuna kadar sermayeye ilave edilmesi halinde, bu şekilde sermayeye ilave edilen tutarlar nakit sermaye indiriminden faydalandırılabilecektir.

Dönem Karı Üzerinden Vergi Hesaplanması Kurumlar vergisi oranı %20’dir. Ancak indirimli vergi oranı hakkından yararlananlarda (teşvik belgesi alanlarda) bu oran daha düşük olabilir. Dönem karından ayrılan vergi gelir tablosunda ve bilançoda gösterilir. TTK’na göre ayrılması gereken yedek akçelerin izleyen yılın kayıtlarında gösterilmesi gerekir. Avans kar payı dağıtılması halinde dağıtılan karın ortaklara avans hesabında gösterilmesi uygun olur. 54

Vergi Karşılığının kaydı Geçici Vergi; (Dönem içi kayıtları) ------------/--------193 - Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar xxx 360 - Ödenecek Vergiler ve Fonlar xxx ---------------/-------Kurumlar vergisi karşılığı; (Dönem Sonu Kaydı) 691 - Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yük. Karşılığı xxx – 370 - Dönem Karı Vergi ve Diğer Yük. Karşılığı xxx – ----------/-----------------– 371 -Dönem Karının Peşin Öd. Vergi ve Diğer Yük. xxx 193 - Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar xxx --------------/-------Ödenmeyen geçici verginin beyanname üzerinden indirilmemesi ve bilançoda gösterilmemesi gerekir. Ödenmeyen geçici verginin tahakkuk kaydı ters kayıtla kapatılmalıdır. 55

TTK’na göre dönem karından ayrılacak yedek akçeler 1. tertip yedek akçe dönem karının %5’i kadar olup ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıncaya kadar (kurumlar vergisi ödendikten sonra kalan net kardan ayrılmalı)(TTK, 519) 2. Tertip yedek akçe dağıtılmasına karar verilen karın %10’u. Üst sınır yok. Ortağa dağıtılmasına karar verilen brüt kar payı üzerinden hesaplanmalı. Kalan kısımdan %15 vergi stopajı hesaplanmalı. Tam mükellef kurum ortaklarda stopaj yok. Kanuni yedek akçeler tescil edilen sermayenin yarısını aşmadıkça başka amaçla kullanılamaz, ortaklara dağıtılamaz. Sermayeye dahi ilave edilemez. Zararların kapatılmasında kullanılabilir. 1. Temettü ödenmiş sermayenin %5’i olup, dağıtılması zorunludur. Ortakların tamamı dağıtılmasını istemezse sorun yok. Vergi kesintisi var, 2. tertip yedek akçe kesilmez.

Yedek akçelerin ayrılma zamanı 1. tertip yedek akçe ertesi yılın başında dönem karının geçmiş yıllar karı hesabına alınması sırasında genel kurul kararına gerek olmaksızın ayrılabilir. Kanuni bir zorunluluk olduğu için. 1. tertip temettü dağıtımına ilişkin kayıt yapılmadıkça ve fiilen kar dağıtılmadıkça gelir vergisi tevkifatı yapılmaz.

Kat karşılığı inşaat işleri KDV Genel Uygulama Tebliği ile 30 nolu KDV tebliği ve 60 nolu sirküler ile teyit edildi. Hatta bir adım ileri gidilerek arsa sahibine teslim edilen bağımsız bölümlerin emsal bedeline «arsa bedelinin de dahil» edilmesi gerektiği belirtildi. Arsa sahibi kendisine ait arsa için de KDV ödemek zorunda bırakıldı. Kat karşılığı işleminde arsa sahibine dairelerin tesliminde fatura ve emsal bedel sorunu devam ediyor. Emsal bedel müteahhidin birim m 2’ye isabet eden inşaat harcamasıdır.

Kat Karşılığı Konut Satışlarında KDV Arsa sahibine verilen bağımsız bölümler için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği, Arsa sahibine gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği, 150 m 2’yi aşmayan konutlarda indirimli orana tabi işlem kapsamında KDV iadesine ne zaman hak kazanılır? İade talebinde süre İade kapsamına girmeyen harcamalar nelerdir? 59

Örnek 10 adet bağımsız bölüm inşaatına ilişkin kat karşılığı sözleşmesi yapılmıştır; 5 adedi arsa sahibine 5 adedi müteahhide İnşaat Maliyeti: 1. 000. -TL Müteahhide kalan dairelerin maliyeti: 1. 000/5=200. 000. -TL Müteahhidin Satış Hasılatı: 300. 000 x 5=1. 500. 000. -TL 60

Muhasebe kaydı ---------------/ ----------------- • 152 - Arsa Bedeli 1. 515. 000. – 600 - Yurt içi Satış Gel. 1. 500. 000. – 391 - Hesaplanan KDV 15. 000. – -------------/ -------------– 120 - Alıcılar 1. 515. 000 • 600 -Yurt İçi Satış Gelirleri 1. 500. 000 • 391 -Hesaplanan KDV 15. 000 --------------/-----------------620 -Satılan Mamül Maliyeti 1. 515. 000 (Arsa sahibi) 620 -Satılan Mamül Maliyeti 1. 000 (Müteahhit) 152. Mamüller 2. 515. 000 • --------------/ ------------------ 61

Arsanın gider pusulası ile belgelendirilmesi • 152 - Arsa Bedeli 1. 515. 000. – 320 Satıcılar (Arsa sahibi) 1. 515. 000. – -------------/ -------------– 120 - Alıcılar (Arsa Sahibi) 1. 515. 000 • 600 -Yurt İçi Satışlar 1. 500. 000 • 391 -Hesaplanan KDV 15. 000 --------------/-----------------320 -Satıcılar 1. 515. 000. 120 - Alıcılar 1. 515. 000. --------------/ ----------------Arsa sahibinin hesabını kapatılması 62

1. 1. 2013 tarihinden sonraki uygulama (Büyükşehir vergisi) 2012/4116 sayılı BKK ile Büyükşehirlerdeki; Lüks ve 1. sınıf konutlarda ruhsatın alındığı tarihte arsanın m 2 vergi değeri; 500 -999, 9 TL arasında ise %8 1. 000 TL’nin üzerinde ise %18 Diğer illerde ise 150 m 2’ye kadar olan konutlarda %1, 150 m 2’nin üzerindeki konutlarda %18 2016/9153 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 08. 09. 2016 tarihinden itibaren 150 m 2’nin üzerindeki konut teslimlerindeki KDV oranı %18’den %8’e indirildi. 63

Şirket Aktifleri Değerlenerek Öz Kaynaklar Yükseltilebilir mi? Yeniden değerleme ve enflasyon düzeltmesi yapılması yasal olarak imkansız. Finansal tablolar TFRS ilkeleri doğrultusunda düzenlenmediği ve bağımsız denetime tabi şirkete statüsünde olunmadığı halde aktifler gerçeğe uygun değerlenerek farklar öz kaynaklar hesap grubunda gösterilebilir mi? SPK’nın 16. 12. 2011 tarihli kararında, kurul kaydındaki şirketlerin enflasyon düzeltmesi hariç, mahkemece atanan bilirkişi marifetiyle veya gayrimenkul değerleme şirketlerince maddi duran varlıkların değerlenmesi sonucu ortaya çıkan fonun sermayeye ilave edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir. GİB’nın da görüşü bu yönde. Değerleme farkı SADECE dipnotlarda belirtilebilir. Yaratıcı muhasebecilik- muhasebe hilesine dikkat!!! 64

Sermaye Azaltarak Kar Dağıtılabilir mi? İşletmenin sermaye azaltma ihtiyacı iki nedenle ortaya çıkabilir. 1 - Gerçekten yüksek sermayeye ihtiyaç kalmamıştır. Ortaklar geçmişte koyduğu parayı geri almak isteyebilir. 2 - Teknik iflastan kurtulmak için. Zararlar nedeniyle esas sermayenin 2/3’ünden fazlası kaybedilmiştir. Örneğin, esas sermaye 1. 000 TL’dir. Özkaynak zararlar nedeniyle 200 TL’ye inmiştir. Azaltılan sermaye zararın kapatılmasında kullanıldığı takdirde şirket teknik iflastan kurtulur. Aksi takdirde ortakların şirkete ya yeni sermaye ilave etmesi ya da zararı kapatması gerekir. 65

Sermaye azaltımına dikkat!!! Geçmiş yıllar karlarının Enflasyon düzeltme farkları ve sermaye enflasyon olumlu farklarının Kurumlar vergisinden istisna kazançların Sermayeye önce ilave edilip sonra çekilmesinde azaltılan sermayenin kurumlar vergisi ve kurum stopajına tabi olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu durum şirketlerin tasfiyelerinde de önemlidir. Maliye Bakanlığı sermaye azaltımında azaltılan kısmın şirkete en son konulan sermayenin çekildiğinin kabul edileceği, vergisiz fonların işletmeden çekilmesinin vergiye tabi olduğu görüşündedir. 66

SON Saygı ve sevgilerimle…