1608 sayl Kanun Uygulamas Taner ERASLAN Deneti https

1608 sayılı Kanun Uygulaması Taner ERASLAN – İç Denetçi https: //facebook. com/mevzuatdoktoru/ teraslan 76@gmail. com

1608 Sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunu* 2008 yılında, 5728 sayılı Kanunla güncelleştirildi. 1. ve 2. maddesi değiştirildi; 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9. , 10. , Ek-1 ve Ek 2 maddeleri yürürlükten kaldırıldı. Belediye başkanlarının ceza verme yetkisi kalkmıştır. Cezalara karşı Kabahatler Kanununa göre sulh ceza mahkemesine itiraz edilecektir. * Umuru Belediye: Belediye işleri , Müteallik: ilgili, bir hususu düzenleyen Ahkâmı Cezaiye: Ceza hukukuna ilişkin hükümler, Muaddil Kanun: Değişiklik yapan kanun

1608 Sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunu* Madde 1: Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir. Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir.

Yasa maddelerinin yorumlanmasında kanunun gerekçesi ve komisyon raporları önemlidir. Ancak kanunun gerekçesi ve komisyon raporunda aşağıda görüleceği üzere bu konuya ışık tutacak bir bilgi yoktur. “Maddeyle, fiilin niteliği dikkate alınarak mülga Türk Ceza Kanununun kabahatlere ilişkin yollamalar Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi olarak yeniden düzenlenmiştir. Maddeyle ayrıca, yeni bir hüküm olarak, belediye hizmetlerinde etkinliğin sağlanması ve ilgili kişinin de bu Kanunda belirtilen aykırılık hâllerini süratle gidermesi olanağı sağlanmıştır. Böylece, ilgili kişi belediye encümen kararında belirli bir fiilin belirli bir süre içerisinde yapılmasının emredildiği durumlarda ilgili bu fiili belirlenen süre içerisinde yapabilecektir. Ancak öngörülen bu süre içerisinde encümen kararında belirtilen fiilin yapılmaması hâlinde masrafların yüzde yirmi zammıyla birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından bu fiil yerine getirilecektir. Ancak, bu madde hükümleri ilgili kanunda hüküm bulunmayan hâllerde uygulanabilecektir. (http: //www. tbmm. gov. tr/sirasayi/donem 23/yil 01/ss 56 m. htm. :

1. Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenler 2. belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. *** Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.

Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir.

1608 Sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunu Madde 2 – Belediyelerin karar organları veya ilgili komisyonlar tarafından mevzuata uygun olarak belirlenen yolcu nakil araçlarına ilişkin ücret tarifelerine uymayan kişi, belediye encümeni tarafından ikiyüzelli Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezasıyla cezalandırılır.

1608 sayılı Kanunun 1. maddesinde belirtilen hükümler ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hallerde uygulanır. Yani, başka bir kanunda özel olarak düzenlenmiş bir kabahat veya suç hakkında, ilgili kanun hükümlerince uygulama yapılacaktır, 1608 sayılı Kanun uygulanmayacaktır. Örneğin; başkalarını rahatsız edecek şekilde gürültü yapan birisine 1608 sayılı Kanun hükümlerince ceza verilmeyecektir. Çünkü bu hususta, Kabahatler Kanunun 36. maddesinde özel düzenleme bulunmaktadır.

q. Kişilere ceza verilebilmesi için öncelikle Belediye meclisi veya encümenin aldığı kararların uygun araçlarla halka duyurulmuş olması gerekir. q. Belediye Meclisi ve encümeni belediye yasak ve emirlerini belirlerken KABAHATLER KANUNU’NUN da zaten kabahat olarak belirlenmiş bulunan fiillere yer veremez. q. Ayrıca kabahatler kanunu 32. maddesinde yer alan 125 YTL idari para cezası miktarını belediye meclis kararıyla değiştiremez. Örnek uygulamalar; 3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesinin 4. fıkrasında; belediyelerin veya valiliklerin mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak, güzel görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkili oldukları belirtilerek, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yapılmış yapıların da bu hükme tabi olduğu hükme bağlanmıştır. Ancak İmar Kanununda bu hükme uymayanlara bir ceza öngörülmemiştir. İmar Kanununun 21. maddesi uyarınca dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tespit eden bir belediye meclis kararı alarak uymayanlara kabahatler kanunu 32. maddesine göre para cezası verilebilir.

“Belediyelerin, belediye sınırı içinde bulunan içme sularının sağlık koşullarına uygun olarak korunmasını sağlamak ve bunun halka dağıtımını denetlemek görev ve yetkisi bulunmaktadır. Buna ilişkin emir ve yasaklamaları içeren çeşitli düzenlemeleri yapma yetkisi de belediyelerindir. “(Danıştay 8. D 11. 10. 1990 T. E. 1990/1375 K. 1990/1090) 831 sayılı yasaya göre içme suları kaynaklarında zarar verecek ve sıhhat şartlarını bozacak şekilde tarla açmak ve hayvan bırakmak ve sulamak belediye meclisince yasaklanabilir. Belediye meclis kararında belirtilen yasaklara uymayanlara kabahatler kanunun 32. maddesine göre para cezası verilir. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunun 2. maddesine göre 29 Ekim gününde özel –kamu tüm işyerlerinin kapalı kalması gerekmektedir. Ancak açık olana verilecek ceza öngörülmemiştir. Bu nedenle Belediye Meclisince 29 Ekim günü tüm işyerlerinin kapanması ve bayrak asılması yönünde bir karar alınması halinde buna uymayanlara kabahatler kanunun 32. maddesine göre para cezası verebilir.

Örnek uygulama; İşyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyet gösteren işyerlerinin, Yönetmeliğin 6. maddesindeki; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz” hükmü gereğince ruhsatsız işyerinin faaliyetine 1608 sayılı Kanunun 1. maddesine göre belediye encümeni kararıyla son verilebilir. İÇİŞLERİ BAKALIĞI Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 19. 9. 2005 tarih ve B 050 MAH 065000/9259 -82415 (300) sayılı yazısına göre; İşyerinin izinsiz çalıştığına dair tespit kolluk tarafından yapılmış ve tutanak gönderilmişse, bu konuda alınan encümen kararının belediyenin ilgili birimince uygulanmasını müteakip, sonuç en geç üç gün içinde kolluğa bildirilecektir. ”

1608 sayılı Kanuna göre Encümenin ceza verme yetkisi Örnek belediye yasakları 1) Sokaklar, meydanlar ve umumi yerlerde seyyar çalgıcılık yapılması, 2) Her türlü eşya naklinde sokakların kirletilmesi, sokakta odun kesilmesi, 3) Odun, kömür, ev ve ticaret eşyası naklinde bunların sokak ve caddelere yıkılması, 4) Yolların, meydanların kısa bir zaman için dahi olsun kapatılması, gelip geçmenin engellenmesi, 5) Belediyelerin müsaade ettiği yerlerin haricindeki yerlerde seyyar satıcılık yapılması, 6) Umumi havuzların, çeşmelerin ve sebillerin etrafının kirletilmesi, bozulması, çöp atılması, buralarda hayvan ve eşya yıkanması,

7) Belediyece gösterilen yerlerden başka yerlere ilan yapıştırılması, 8) Belediyeden izin almadan ve kanunen verilmesi gereken vergi verilmeden her türlü ilan ve reklam yapılması, 9) Dükkan, mağaza ve satış yerlerinde kanun ve nizamlarda yazılı ölçülerden başkasını veya ilk veya yıllık muayenesini yaptırmamış, damgalanmamış ve doğru olmayan ölçülerin kullanılması, 10) Belediyenin tayin ve ilan ettiği yerlerde ve zamanın dışında pazar kurulması,

11) Toptancı hallerde umumi temizliğe ve belediye tenbihnamelerine aykırı hareketlerde bulunulması. 12) Mutfak artıkları, süprüntüler, kum, kül, kemik, paçavra gibi akıntıya engel olacak Şeylerle, patlayıcı maddelerin umumi mecralara dökülmesi ve sevk edilmesi, 13) Şehir içinde kağıt. benzin, ot, çöp gibi şeyleri her ne maksatla olursa olsun yakılması, 14) Seyyar kasaplık yapılması. 15) Bulvar, cadde, meydan ve taksi duraklarında araç yıkanması,

16) Binaların balkon ve pencerelerinden halı, kilim v. b. eşyaların silkelenmesi, çamaşır asılması, 17) Parklar ve çocuk bahçelerinde ağaçları, Fidanları. çiçeklerin koparılması ve sökülmesi, 18) Sokak lambalarına. levhalara ve bina numaralarına zarar verilmesi ve yerlerinin değiştirilmesi. 19) Kümes, ahır ve ağıl hayvanlarının sokağa bırakılması, 20) Belde içindeki kuyu, sarnıç, mahzen gibi çukurların üstünün açık bulundurulması, 21) Halkın huzur ve rahatını bozacak Şeylerin yapılması, sokaklarda saat 22. oo'den 8. oo'e kadar her ne Şekilde olursa olsun gürültü yapılması.

Belediyelerce Tenbihname Hazırlanması ve Uygulanması 1608 sayılı Kanunun 1. maddesine göre, beldenin düzen ve esenliğini sağlamak amacıyla çeşitli yasakları ve kuralları içeren bir tenbihname hazırlayarak belediye meclisine sunulacaktır. Bu tenbihname belediye meclisince kabul edilerek mahallinde ilan olunacaktır. 5393 sayılı Belediye Kanununun 15/b maddesine göre, Kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek. Belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmıştır. 18. maddesinin (m)bendine göre, Belediye tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek. Belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

Tenbihnamelerde yer alacak hususlar 1) İşyeri denetleme defteri tutulması. 2) İşyerinin temiz tutulması, kapalı çöp kovası bulundurulması. 3) Belediye mallarına zarar verilmemesi 4) Konut ve işyerlerinin önünün temiz tutulması. 5) Cadde ve sokaklara tükürülmemesi, çöp ve sigara izmariti atılmaması. 6) Cadde, sokak ve yaya kaldırımlarının eşya ile kapatılmaması, işgal edilmesi, gelip geçenlere engel olunmaması, 7) Fırın, kasap, sakatatçılarda çalışanların iŞ gömleği giyilmesi, 8) Mezbaha dışında kesilmiş damgasız et satılmaması, 9) Pazar yerinde gösterilen yerin haricinde sergi açılmaması,

1608 SAYILI KANUN UYGULAMASI Belediyeyi ilgilendiren bir çok mevzuatta yasaklayıcı hükümler vardır. Bunlara uymayanlara başka bir kanunda verilecek ceza belirtilmemiş ise 1608 sayılı yasa uygulanabilir. Bazı kanunda açıkça 1608 sayılı yasanın uygulanacağı belirtilmiş olabilir. Örneğin, 1593 Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 283. maddesi 5728 sayılı yasanın 49. maddesi ile değiştirilmiş olup yeni şekli şöyledir; ” “MADDE 283 - Bu Kanunda yazılı belediye vazifelerine taallûk edip 266 ncı maddede gösterilen sıhhi zabıta nizamnamesinde mezkur memnuiyetlere muhalif hareket edenlerle mecburiyetlere riayet etmeyenler, 15/5/1930 tarihli ve 1608 sayılı Kanunla değişik 16/4/1924 tarihli ve 486 sayılı Kanun mucibince cezalandırılır. ” MADDE 266 - Her şehir ve kasaba belediyesi bu kanunun mer'iyeti tarihinden itibaren bir sene zarfında o şehir veya kasabanın ihtiyaçlarına göre bu kanunun gösterdiği sıhhi hususlara ait bu zabıta talimatnamesi tertip eder. Bu nizamname, meskenlerin ihtiva etmeleri lâzımgelen asgarı müştemilatı, umumi ve müşterek ikametgâhlardaki ikamet şeraitini, gıda maddeleri satılan veya sair temizliğe mütaallik işlerle iştigal edilen mahallerin han, otel, misafirhane, eğlence mahalleriyle bütün umumi yerlerin sıhhi şartlarını ve umumiyetle şehrin sıhhat ve temizliğine taallük eden hususlara ait riayetleri lazımgelen kaideleri ihtiva eder. Buna göre belediyenin sihhi hususlara ilişkin zabıta talimatnamesine uymayanlara 1608 sayalı yasanın 1. maddesine göre belediye encümeni tarafından kabahatler kanunun 32. maddesine göre idari para cezası verilir ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Encümen kararında aykırılığın giderilmesi için kişilere süre verebilir. Bu sürenin sonunda ilgili kişi aykırılığı gidermez ise belediye kendisi yapar ve masraflarını %20 fazlası ile ilgi kişilerden tahsil eder.

Örnek uygulama: Balkonda halı yıkamanın yasak edildiği kararı alınmış ve ilan edilmiş olmasına rağmen halısını yıkayan bir kişi tespit edilmiş ve hakkındaki tutanak encümene sunulmuştur. Belediye encümeni para cezası yanında halı yıkama faaliyetinin menine kararı vermiştir. Belediye zabıtası bu kararı nasıl uygulayacaktır. Kanaatimce neticesi harekete bitişik eylemlerde böyle bir karar alınmasına gerek yoktur. Çünkü devam eden ve engel olunacak bir eylem yoktur. Yasaklanmış bir eylem hakkında verilen faaliyetin meni kararı sadece yasaklama olarak algılanamaz zaten eylem yasaklıdır, böyle bir algılama yasaklanan eylemin yasaklanması gibi anlamsız bir sonuca bizi götürür.

Örnek uygulama: Bir işyeri iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. Belediye encümeni ilgili yönetmeliğin 6. maddesindeki; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz” hükmüne aykırı davranan kişilere 1608 sayılı yasanın 1. maddesine göre idari para cezası ve ruhsatsız işyeri çalıştırma faaliyetinin menine karar vermiştir. Belediye encümenin bu kararı nasıl uygulanacaktır. Kanaatimce eski kanuni düzenlemede yer alan tartışmalar ışığında bu kararın işyerinin kapatılması şeklinde uygulanması gerekmektedir.

Eğer kapanış saatine uymadığı için hakkında tutanak tutulan işyeri, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunun 7. maddesinde sayılan; “Kişilerin tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane ve kıraathane; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri; internet kafeler ve benzeri yerler gibi umuma açık istirahat ve eğlence yeri sayılan yerlerden” ise belediye encümeni 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunun m. 6/1 -b göre 2011 yılı için 778 TL -1. 562 TL para cezası verecektir. Ancak kapanış saatine uymayan işyeri yukarıda sayılan umuma açık istirahat ve eğlence yeri sayılan yerlerden değilse ise örneğin bir bakkal, tekel bayisi, berber vs. ise belediye encümeni kapanış saatine uymadığı için 1608 sayılı kanunun 1. maddesi gereğince 2011 yılı için 154 TL para cezası verecektir.

2559 sayılı POLİS VAZİFE VE SALAHİYET KANUNU Madde 6 – (Mülga: 13/1/1986 - 3257/13 md. ; Yeniden düzenleme: 24/11/2004 -5259/1 md. ) Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden; a) Faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinden önce açılan, b) Açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan, c) Bu Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen, d) Mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen, İş yerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk Lirası ile birmilyar Türk Lirası arasında idarî para cezası verilir.

q Bu maddede öngörülen idarî para cezaları, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verilir. q Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. q Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. q İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. q İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. q İdarî para cezaları 6183 sayılı mme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. q Bu maddede belirtilen aynı fiillerin bir yıl içinde tekrarı halinde, en son uygulanan para cezası bir kat artırılarak uygulanır.

Madde 12 - (Değişik: 3/8/2002 -4771/10 md. ) Kanunî istisnalar saklı kalmak üzere, eğlence, oyun, içki ve benzeri amaçlı umuma açık ve açılması izne bağlı yerlerde onsekiz yaşından küçükler çalıştırılamaz. Polis bar, pavyon, gazino, meyhane gibi içkili yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlere yanlarında veli ve vasileri olsa bile onsekiz yaşını doldurmamış küçüklerin girmesini meneder. Bu madde hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 17 nci, işyerleri hakkında da 6 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. (1)

Yasaklanan faaliyetin meni, nitelik itibariyle kabahatlere uygulanan bir yaptırım değildir; bir idari işlemdir. Bu nedenle encümen kararında idari para cezasıyla birlikte faaliyetin menine karar verilmiş ise, bu karara karşı 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. (Uyuşmazlık Mahkemesi (Hukuk), 02. 03. 2009 tarih, E. 2008/253, K. 2009/45 sayılı kararı. ) Ancak encümen kararıyla sadece idari para cezası verilmiş ise bu karara karşı 15 gün içinde Sulh ceza mahkemesine itiraz edilmesi gerekir. (Uyuşmazlık Mahkemesi (Hukuk), 17. 11. 2008 tarih, E. 2008/61, K. 2008/291 sayılı kararı. )

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından • • • ESAS NO : 2010/321 KARAR NO : 2011/53 KARAR TR : 07. 03. 2011 (Hukuk Bölümü) Ö Z E T : 1608 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine ve 1 kez yasaklanan faaliyetin men'ine ilişkin Belediye Encümen kararına karşı yapılan itirazın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.