STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZYCI NA LATA 2007 2013

„STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZYCIĄŻ NA LATA 2007 – 2013” Prelegent: Małgorzata Grzywa Prezes Zarządu Operator Projektu: CENTRUM BIZNESU sp. z o. o. doradztwo europejskie i samorządowe Ul. Chemików 1/225 32 -600 Oświęcim tel. : + 48 33 847 20 29 tel. : + 48 33 847 46 10 fax. : + 48 33 847 46 11 tel. kom. + 48 604 432 713 e-mail: biuro@centrumbiznesu. biz prezes@centrumbiznesu. biz www. funduszeeuropejskie. biz GMINA TRZYCIĄŻ Trzyciąż 99 32 -353 Trzyciąż tel. +48 12 389 40 01 fax. +48 12 389 40 02 e-mail: trzyciąz@ug. pl www. trzyciaz. ug. pl Trzyciąż, 21 listopad 2007 rok 1

WARSZTATY STRATEGICZNE I BADANIE ANKIETOWE CEL Wypracowanie wizji i misji oraz wytyczenie głównych kierunków rozwoju społecznogospodarczego Gminy Trzyciąż I. BADANIE ANKIETOWE – przeprowadzane będzie w dniach 21 – 28 listopada 2007 r. II. WARSZTATY STRATEGICZNE – praca w grupach 4 -osobowych – 28 listopada 2007 r. 2

ZASADNOŚĆ OPRACOWANIA STRATEGII ROZWOJU GMINY Celem opracowania i realizacji „Strategii Rozwoju Gminy Trzyciąż na lata 2007 – 2013” oraz „Wieloletniego Planu Inwestycyjnego na lata 2007 – 2013” będzie wypracowanie wizji i misji oraz wytyczenie głównych kierunków rozwoju społeczno – gospodarczego Gminy Trzyciąż Za realizacją strategii przemawia brak dokumentów planowania strategicznego, w tym finansowego - WPI przez Gminę Trzyciąż Rozpoczynający się nowy okres programowania UE, a co za tym idzie - możliwość pozyskania przez Gminę środków zewnętrznych na realizacje projektów 3

UCHWAŁA Nr XIV/57/2007 Rady Gminy Trzyciąż z dnia 26 września 2007 roku W sprawie: przystąpienia do opracowania „Strategii Rozwoju Gminy Trzyciąż na lata 2007 -2013” wraz z „Wieloletnim Planem Inwestycyjnym” oraz „Planów Rozwoju Miejscowości na lata 2007 – 2013”. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym/Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm. / Rada Gminy Trzyciąż uchwala, co następuje: § 1. Przystępuje się do opracowania „Strategii Rozwoju Gminy Trzyciąż na lata 2007 -2013” wraz z „Wieloletnim Planem Inwestycyjnym” oraz „Planów Rozwoju Miejscowości na lata 2007 -2013” § 2. 1. Uchwala się powołanie doraźnej Komisji Rady Gminy Trzyciąż ds. Strategii Rozwoju, w składzie: - Radny Książęk Jan - Radny Gajda Lucjan - Radny Piechota Stanisław - Radny Kaczmarczyk Wojciech - Radny Pięta Stanisław - Radny Kocjan Zbigniew - Radny Głowacki Jan 2. Zadaniem komisji jest opiniowanie prac nad opracowaniem Strategii oraz Planów Rozwoju oraz przedstawienie Radzie Gminy Trzyciąż rekomendacji dotyczącej przyjęcia „Strategii Rozwoju Gminy Trzyciąż na lata 2007 – 2013” wraz z „Wieloletnim Planem Inwestycyjnym” oraz Planów Rozwoju Miejscowości na lata 2007 – 2013” 3. Komisja działa do zakończenia obecnej kadencji Rady Gminy Trzyciąż. § 3. Wykonanie § 1 uchwały powierza się Wójtowi Gminy Trzyciąż. Wykonanie § 2 uchwały powierza się Przewodniczącemu Rady Gminy Trzyciąż. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 4

DEFINICJA STRATEGII Strategia stanowi zbiór kryteriów i reguł decyzyjnych kształtujących funkcjonowanie i rozwój organizacji w zmieniającym się otoczeniu H. J. Ansoff 5

CO TO JEST STRATEGIA? STRATEGIA ROZWOJU to scenariusz przyszłości, do którego dążą władze samorządowe i mieszkańcy gminy STRATEGIA ROZWOJU to określone sposoby działania, dzięki którym dokona się transformacji sytuacji obecnej na projektowaną STRATEGIA to słowo przeniesione z terminologii wojskowej na grunt organizacji, zarządzania i ekonomii STRATEGIA uwzględnia wszystkie czynniki sprzyjające i utrudniające osiągnięcie celów STRATEGIA jest dziś symbolem dobrej organizacji nowoczesności w działaniu różnego typu organizacji, instytucji i firm 6

PROCES PRZYGOTOWANIA I REALIZACJI STRATEGII I. FAZA PRZYGOTOWAWCZA Organizacja procesu pracy I. FAZA DIAGNOSTYCZNA Analiza otoczenia Analiza SWOT Sformułowanie zasadniczych obszarów problemowych i strategicznej misji Gminy I. FAZA PLANOWANIA STRATEGICZNEGO Formułowanie planów działań – celów strategicznych, programów operacyjnych i zadań Scalanie planów działań w strategiczny plan rozwoju Przygotowanie systemu wdrożenia i monitoringu realizacji strategii I. FAZA REALIZACJI Przystąpienie do realizacji strategii (po jej przyjęciu przez władze lokalne) 7

FUNKCJE STRATEGII FUNKCJA INFORMACYJNA – polega na ujawnianiu stanu dotychczasowego gminy, spodziewanych zmian sytuacji oraz problemów z tym związanych. Funkcja ta jest warunkiem świadomego podejmowania decyzji rozwojowych oraz rzeczywistego udziału mieszkańców w życiu publicznym gminy FUNKCJA AKTYWIZUJĄCA – polega na zmobilizowaniu samych władz gminy do poszukiwania jak najlepszych możliwości rozwojowych przy jednoczesnym włączeniu do tych poszukiwań mieszkańców oraz uzyskaniu ich współdziałania przy realizacji nakreślonych zamierzeń rozwojowych 8

FUNKCJE STRATEGII – c. d. FUNKCJA PROMOCYJNA, PROMOCYJNA czyli poszukiwanie zewnętrznego wsparcia rozwoju – polega na eksponowaniu atrakcyjnych celów, możliwości i zamierzeń rozwojowych, mogących stanowić element przyciągający inwestorów, sponsorów i odbiorców oferowanych usług FUNKCJA KOORDYNACYJNA rozumiana jest jako celowa organizacja działań samorządu w połączeniu z oddziaływaniem na inne podmioty, aby te dostosowały swoje działania do strategicznych celów rozwoju gminy FUNKCJA REGULUJĄCA – precyzuje konkretne zadania i warunki podejmowania przyszłych decyzji wykonawczych FUNKCJA KONTROLNA – to jasne określenie kryteriów oceny skuteczności oraz celowości tych zadań i decyzji 9

STRATEGIA ROZWOJU GMINY Strategia rozwoju gminy to dokument uchwalany przez Radę Gminy w celu określenia najważniejszych zamierzeń, które osiąga się poprzez współpracę władz samorządowych, lokalnej społeczności i podmiotów gospodarczych działających na obszarze danej jednostki terytorialnej Strategia rozwoju gminy określa misję gminy, cele jej rozwoju wraz ze sposobami ich osiągania oraz warunki realizacji tych celów 10

STRATEGIA ROZWOJU GMINY POWINNA BYĆ PODSTAWĄ DO: wyznaczania perspektywicznych kierunków rozwoju gminy sprawnego dopasowywania się gminy do zmieniających się warunków otoczenia skutecznego i efektywnego zarządzania gminą przez jej władze optymalnego wykorzystania finansowych gminy własnych środków pozyskiwania środków finansowych na funkcjonowanie i rozwój gminy ze źródeł zewnętrznych 11

STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZYCIĄŻ NA LATA 2007 - 2013 Strategia Rozwoju Gminy Trzyciąż będzie dokumentem określającym koncepcję systemowego i długofalowego działania władz gminy w kierunku wyznaczonym przez ogólny cel strategiczny Cel strategiczny to rozwojowy proces zmierzający do identyfikacji oraz coraz lepszego zaspakajania różnorodnych potrzeb lokalnej społeczności, służący rozwojowi gospodarki, a przez to wzrostowi konkurencyjności gminy i jej rangi w otoczeniu. Celowi strategicznemu podporządkowane są cele operacyjne, a także szczegółowe zadania strategiczne 12

WARSZTATY STRATEGICZNE Celem przeprowadzenia warsztatów jest zdefiniowanie wizji i misji Gminy Trzyciąż W wyniku realizacji warsztatów wytyczone zostaną główne kierunki rozwoju Gminy (tzw. domeny strategiczne) Warsztaty strategiczne pozwolą wypracować RAMOWY PLAN REALIZACJI STRATEGII, czyli zestawienie celów strategicznych i operacyjnych zgodnych z głównymi kierunkami rozwoju 13

ETAPY REALIZACJI WARSZTATÓW STRATEGICZNYCH WIZJA I MISJA GMINY GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU CELE STRATEGICZNE czyli co chcemy osiągnąć? CELE OPERACYJNE czyli w jaki sposób to osiągnąć? ZADANIA czyli konkretne działania służące realizacji celów 14

ANALIZA SWOT WYBRANYCH OBSZARÓW BĘDZIE PODSTAWĄ DO WYPRACOWANIA WIZJI i MISJI ROZWOJU GMINY TRZYCIĄŻ 15

WIZJA I MISJA WIZJA to obraz przyszłości, który uczestnicy organizacji chcą wykreować MISJA koncentruje w sobie kulturę organizacji rozumianą jako podzielane przez organizacje wartości i przyjętą wizję jest wypracowana, rozumiana i wdrożona w życie na wszystkich poziomach zarządzania powinna podkreślać wartości, jakie organizacja ma do zaoferowania oraz ustalić główne metody postępowania 16

MISJA WEDŁUG MODELU ASHRIDGE Dobrze sformułowana Misja zawiera wszystkie z niżej przedstawionych elementów: CEL - po co istniejemy, sens naszego istnienia, STRATEGIA - domeny działalności, obszary naszego działania, pozycje jakie chcemy zajmować oraz przewagi konkurencyjne jakie posiadamy (w czym jesteśmy lepsi od otoczenia), WARTOŚCI - w co wierzymy, co popieramy, STANDARDY ZACHOWAŃ - polityka i schematy zachowań organizacyjnych. 17

WSTEPNA ANALIZA SWOT SPORZĄDZONA W OPARCIU O GŁÓWNE SFERY ODDZIAŁYWANIA 18

19

1. SFERA PRZESTRZENNO – PRZYRODNICZA OBEJMUJE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z: Położeniem geograficznym gminy Warunkami siedliskowymi (klimat i gleby) i ich wpływem na gospodarkę gminy (w tym szczególnie zagadnienia związane z produkcją rolniczą) Walorami krajobrazowymi i problematyką ochrony przyrody w gminie Transportem i komunikacją na terenie gminy Infrastrukturą techniczną (sieć wodociągowa, kanalizacja sanitarna i deszczowa, sieć energetyczna, telekomunikacja) 20

2. SFERA GOSPODARCZO FINANSOWA OBEJMUJE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z: Gospodarką Rynkiem pracy i bezrobociem w gminie Finansami publicznymi – dochodami i wydatkami – budżetem gminy 21

3. SFERA SPOŁECZNA OBEJMUJE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z: Uwarunkowaniami demograficznymi, w tym m. in. liczbą ludności z uwzględnieniem podziału na płeć oraz ekonomiczne kategorie wiekowe Mieszkalnictwem Oświatą i edukacją Kulturą i ochroną dziedzictwa kulturowego Sportem, turystyką i rekreacją Ochroną zdrowia i opieką społeczną, a także Problematyką bezpieczeństwa publicznego w gminie 22

MOCNE STRONY GMINY Korzystna lokalizacja gminy na pograniczu dwóch wielkich aglomeracji – śląskiej i krakowskiej (rynek pracy dla mieszkańców oraz rynek zbytu dla produktów rolnych i usług) Walory turystyczne i krajoznawcze Trzyciąża – położenie na terenie Wyżyny Krakowsko – Częstochowskiej, Wyżyny Miechowskiej i Wyżyny Olkuskiej – obszar atrakcyjny turystycznie i przyrodniczo, Szlak Warowni Jurajskich z Rudawy k. Krakowa do Mstowa k. Częstochowy biegnący wzdłuż doliny rzeki Dłubni, przebiegający przez obszar gminy Korzystny mikroklimat, brak uciążliwego przemysłu i czyste środowisko Dłubniański Park Krajobrazowy, istniejące rezerwaty przyrody, w tym: Rezerwat Przyrody Michałowiec (rezerwat florystyczny), Rezerwat Jodły Ostrysz (kompleks leśny) 23

MOCNE STRONY GMINY c. d. Walory historyczne gminy – liczne obiekty zabytkowe, historyczne zasady rozplanowania terenu, sieci drożnej i historycznej zabudowy Przynależność Trzyciąża do Krajowego Systemu Przyrodniczych Obszarów Chronionych – ponad połowa obszaru gminy należy do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych (Orlich Gniazd i Dłubniańskiego) Korzystne połączenie komunikacyjne – droga wojewódzka nr 794 relacji Kraków – Skała – Wolbrom Najniższa liczba ludności i najmniejsza gęstość zaludnienia spośród wszystkich gmin powiatu olkuskiego, ponad dwukrotnie niższa niż średnia gęstość zaludnienia w powiecie Liczba ludności utrzymująca się na względnie stałym poziomie, spowodowana wzrostem liczby zameldowań i spadkiem liczby wymeldowań 24

MOCNE STRONY GMINY c. d. Korzystna sytuacja własnościowa dotycząca mieszkalnictwa polegająca na wysokim udziale zasobów mieszkalnych będących własnością osób fizycznych Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Trzyciąż Prężnie działający Ośrodek Animacji Kultury oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Trzyciążu Dobrze rozwinięte zaplecze oświatowe na poziomie podstawowym i gimnazjalnym Wzrost liczby organizacji i stowarzyszeń społecznych działających na terenie gminy w ostatnich latach Spadek liczby osób bezrobotnych na przestrzeni ostatnich kilku lat Sukcesywny wzrost dochodów gminnych w ostatnich latach oraz nadwyżka budżetowa 25

SŁABE STRONY GMINY Braki w infrastrukturze technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi, parkingi, oświetlenie, infrastruktura sportowo – rekreacyjna) Niekorzystna sytuacja demograficzna – ujemny przyrost naturalny i starzejące się społeczeństwo (wzrost liczebności osób w wieku produkcyjnym i spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym na przestrzeni kilku ostatnich lat) Niski komfort mieszkalny, tj. niedostateczne wyposażenie mieszkań w podstawowe elementy infrastruktury technicznej (bieżąca woda, ustęp spłukiwany, gaz sieciowy) Brak komisariatu policji w gminie negatywnie rzutujący na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Trzyciąża i podległych sołectw 26

SŁABE STRONY GMINY c. d. Bardzo wysoki wskaźnik zarejestrowanego bezrobocia, najwyższy spośród wszystkich gmin powiatu olkuskiego – niemal 20% osób w wieku produkcyjnym to ludność oficjalnie pozostająca bez pracy Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura techniczna, w tym szczególnie braki w instalacji wodno – kanalizacyjnej, zły stan dróg lokalnych, utrudniony dostęp do usług telekomunikacyjnych i niska dywersyfikacja usług internetowych Utrudniony dostęp do edukacji na poziomie średnim i wyższym, a przez to niskie wykształcenie i kwalifikacje zawodowe ludności gminy Problemy gospodarcze i społeczne typowe dla małopolskiej wsi i rolnictwa, czyli: małe areały gospodarstw, przewaga gospodarstw rolnych produkujących na własne potrzeby i niski odsetek gospodarstw towarowych, niekorzystna struktura obszarowa gospodarstw rolnych 27

SŁABE STRONY GMINY c. d. Recesja w polskim przemyśle wydobywczym i ciężkim, głównie zmiany strukturalne w przemyśle kopalnym Górnego Śląska i przemyśle hutniczym aglomeracji krakowskiej, w których znajdują zatrudnienie mieszkańcy Trzyciąża i podległych sołectw, negatywnie rzutująca na rynek pracy w gminie Brak zaplecza turystycznego, w tym bazy noclegowej i gastronomicznej, ogólnodostępnych obiektów sportowych i rekreacyjnych Spadek przedsiębiorstw, szczególnie przedsiębiorstw sektora prywatnego – osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą Niskie dochody własne Gminy 28

SZANSE GMINY Korzystny mikroklimat i walory krajobrazowe gminy, brak uciążliwego przemysłu i czyste środowisko Rozwój turystyki ze względu na korzystną lokalizację gminy na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej Napływ ludności z sąsiednich aglomeracji na dostępne tereny pod realizację celów rekreacyjnych Rozwój rolnictwa ekologicznego w gminie Rozbudowa agrobiznesu – stworzenie sieci gospodarstw agroturystycznych i ścisła współpraca pomiędzy poszczególnymi jednostkami gospodarczymi, a także rozwój zaplecza dla rolnictwa – przetwórstwo spożywcze i otoczenie biznesowe 29

SZANSE GMINY c. d. Włączenie rezerwatu Michałowiec do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 szansą na zwiększenie atrakcyjności turystycznej gminy oraz projekt powstania Rezerwatu Trzyciąż Poprawa stanu infrastruktury technicznej (drogi gminne, powiatowe i wojewódzkie kanalizacja sanitarna i deszczowa) Budowa sieci kanalizacji sanitarnej szansą na poprawę jakości środowiska naturalnego, a przez to poprawę jakości życia mieszkańców Fundusze strukturalne UE wspierające rozwój obszarów wiejskich oraz inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej, w tym dotacje bezpośrednie dla działalności rolniczej oraz inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej na wsi, w tym szczególnie PROW 2007 – 2013 30

SZANSE GMINY c. d. Promocja gminy w regionie i kraju, nawiązanie współpracy z miejscowością partnerską Rozwój aktywnych form wypoczynku, szczególnie z wykorzystaniem walorów środowiska przyrodniczego, przede wszystkim lokalizacja na obszarze Jury Krakowsko – Częstochowskiej szansą na promocję i rozwój wspinaczki skałkowej i innych dyscyplin sportowych (zaplecze usługowe w zakresie świadczenia usług sportowych) Przynależność terytorialna do krakowskiego Obszaru Metropolitalnego Odpowiednie wykorzystanie posiadanych terenów inwestycyjnych (dochody własne Gminy, lokalne miejsca pracy) 31

ZAGROŻENIA DLA GMINY Wzrost ruchu drogowego na terenie gminy w związku z rozwojem gospodarczym i turystycznym, powstawanie zatorów drogowych na nieprzystosowanych do ruchu i wzrost wypadków z udziałem pieszych użytkowników dróg Nieuregulowana gospodarka ściekami zagrożeniem dla stanu środowiska naturalnego w gminie Zagrożenie dla środowiska naturalnego wynikające ze stosowania nawozów mineralnych w rolnictwie oraz stosowanie chemicznych środków ochrony roślin Wyjałowienie ziemi wynikające z nieodpowiedniej gospodarki rolnej, zaprzestanie produkcji rolniczej, zachwaszczenie i nadmierne wylęganie się owadów 32

ZAGROŻENIA DLA GMINY c. d. Brak środków finansowych na poprawę stanu infrastruktury technicznej w gminie (głównie drogi i kanalizacja sanitarna) Zapóźnienie informatyczne gminy wynikające z niekorzystnej sytuacji na rynku usług telekomunikacyjnych, w szczególności dostępu do Internetu na terenach wiejskich Brak skutecznej egzekucji prawa w zakresie ochrony środowiska Utrwalająca się niekorzystna struktura obszarowa gospodarstw rolnych w gminie – bardzo wolny obrót ziemią spowodowany przywiązaniem do ziemi i głęboko utrwalonymi tradycjami rolniczymi wśród miejscowej ludności, przedłużający się proces polaryzacji gospodarstw rolnych Wzrost natężenia ruchu na drogach lokalnych i zwiększone zagrożenie wystąpienia wypadków związane z rozwojem turystyki i gospodarki 33

ZAGROŻENIA DLA GMINY c. d. Stagnacja gospodarcza spowodowana wyczerpaniem się popytu i małym znaczeniem gospodarczym miejscowości oraz niską przedsiębiorczością i obawami mieszkańców przez inwestowaniem Konkurencja gmin ościennych oraz innych gmin z obszaru Wyżyny Krakowsko – Częstochowskiej w zakresie turystyki Migracja zarobkowa młodych i dobrze wykształconych mieszkańców gminy Brak środków finansowych na inwestycje oraz niskie nakłady własne na rozwój i modernizację gospodarstw rolnych Niestabilna sytuacja polityczna i ekonomiczna kraju – zmieniające się prawo 34

3 GŁÓWNE PROGRAMY POMOCOWE REALIZOWANE W LATACH 2007 – 2013, FINANSOWANE Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH I. MAŁOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2007 – 2013 (MRPO 2007 – 2013) II. PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007 – 2013 (PROW 2007 – 2013) III. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI NA LATA 2007 – 2013 (PO KL 2007 – 2013) 35

MAŁOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2007 – 2013 (MRPO 2007 – 2013) 36

MRPO 2007 - 2013 Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 – 2013 jest podstawowym dokumentem operacyjnym służącym realizacji polityki rozwoju regionu. Łączy on w sobie założenia Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz potrzeby i aspiracje mieszkańców wynikające ze specyfiki i wewnętrznego potencjału Województwa Małopolskiego. 37

MRPO 2007 – 2013 – c. d. GŁÓWNY CEL PROGRAMU WZROST GOSPODARCZY I WZROST ZATRUDNIENIA W MAŁOPOLSCE 38

MRPO 2007 – 2013 – c. d. Środki finansowe pochodzące z MRPO przeznaczone zostaną na dofinansowanie inwestycji, które mają przyczynić się do podniesienia konkurencyjności i innowacyjności małopolskiej gospodarki, poprawy spójności wewnątrzregionalnej oraz rozwoju potencjału instytucjonalnego podmiotów z naszego regionu. Będą to przede wszystkim: inwestycje infrastrukturalne, inwestycje wspierające innowacyjność i społeczeństwo informacyjne, inwestycje nakierunkowanie na poprawę stanu środowiska naturalnego i kulturowego w Małopolsce. 39

MRPO 2007 – 2013 – c. d. Małopolska otrzyma 1, 29 miliarda euro. Będzie to kwota stanowiąca 7, 77% pieniędzy przeznaczonych na realizację 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. Środki finansowe zagwarantowane w ramach MRPO zostaną rozdysponowane na inwestycje realizowane w takich obszarach jak: społeczeństwo informacyjne, przedsiębiorczość, turystyka, kultura, infrastruktura regionalna, w tym transportowa i drogowa, KOM, ochrona zdrowia, rozwój miast i wsi, wreszcie ochrona środowiska i współpraca międzyregionalna. Wszystkie w/w obszary pogrupowane zostały w ośmiu osiach priorytetowych. 40

MRPO 2007 – 2013 – c. d. OSIE PRIORYTETOWE MRPO Warunki dla rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy Gospodarka regionalnej szansy Turystyka i przemysł kulturowy Infrastruktura dla rozwoju gospodarczego Krakowski Obszar Metropolitarny Spójność wewnątrzegionalna Infrastruktura ochrony środowiska Współpraca międzyregionalna 41

MRPO 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU: Budowa, rozbudowa lub modernizacja lokalnych sieci szerokopasmowych Budowa lub modernizacja publicznych punktów dostępu do Internetu Budowa, rozbudowa bądź modernizacja systemów zarządzania administracją publiczną z wykorzystaniem technologii teleinformatycznych Inwestycje w środki trwałe służące do prowadzenia działań badawczo – rozwojowych w przedsiębiorstwach Opracowanie i wdrożenie nowych produktów turystycznych o zasięgu regionalnym oraz rozbudowa istniejących produktów turystycznych Budowa, rozbudowa i renowacja szlaków turystycznych (pieszych i rowerowych) Budowa nowych obiektów hotelarskich bądź poprawa istniejącej bazy 42 noclegowej

MRPO 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Konserwacja, rewitalizacja lub zabezpieczenie przed zagrożeniami obiektów wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków Zachowanie, ochrona, rewitalizacja oraz zabezpieczenie zagrożeniami obiektów dziedzictwa przyrodniczego Organizacja imprez i ponadregionalnym Inwestycje w rozwój kultury i dziedzictwa kulturowego Budowa, przebudowa, modernizacja bądź rozbudowa dróg regionalnych i powiatowych, węzłów i skrzyżowań z ruchem okrężnym Budowa, przebudowa, modernizacja lub rozbudowa obiektów mostowych, wiaduktów, obwodnic, itp. kulturalnych o charakterze przed regionalnym 43

MRPO 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Inwestycje w strefy aktywności gospodarczej, w tym uzbrojenie lub zakup i kompleksowe uzbrojenie terenów przeznaczonych na nową strefę aktywności gospodarczej Zagospodarowanie centrum wsi w celu uporządkowania przestrzeni publicznej, renowacje powierzchni i przestrzeni poprawiające na obszarach wiejskich estetykę zewnętrzną (obiekty użyteczności publicznej), porządkowanie własności Budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja podstawowej infrastruktury komunalnej na obszarze objętym odnową centrum wsi Budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja obiektów infrastruktury społecznej Budowa i modernizacja urządzeń do zaopatrzenia w wodę i oczyszczania 44 ścieków oraz budowa i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej

PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007 – 2013 (PROW 2007 – 2013) 45

PROW 2007 – 2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013 jest instrumentem realizacji polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich (ROW). Dokument określa cele, priorytety oraz zasady, na podstawie których będą wspierane działania dotyczące tej problematyki. PROW jest końcowym elementem procesu programowania zorganizowanego zgodnie ze strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zgodnie z nim na poziomie unijnym opracowywany jest dokument strategiczny identyfikujący silne i słabe strony obszarów wiejskich na poziomie UE, wspólne dla krajów członkowskich osie priorytetowe oraz wskaźniki dla mierzenia postępu w osiąganiu unijnych priorytetów. W oparciu o strategię UE przygotowywana jest strategia krajowa ROW, która przekłada priorytety wspólnotowe na sytuację w kraju. Głównym narzędziem realizacji strategii jest PROW. 46

PROW 2007 – 2013 – c. d. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 realizuje cele, priorytety oraz zasady, na podstawie których będą wspierane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w latach 2007 – 2013. Działania PROW są zgrupowane w ramach 4 osi priorytetowych. Każda oś priorytetowa została podzielona na działania, które precyzują warunki ubiegania się o wsparcie określonych grup beneficjentów. Łączna kwota środków na PROW 2007 – 2013 to ok. 17, 2 mld euro, z czego ponad 13, 2 mld € będzie pochodzić z EFRROW, a około 4 mld stanowić będą krajowe środki publiczne. 47

PROW 2007 – 2013 – c. d. GŁÓWNE CELE PROW CEL 1 POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARSTW ROLNYCH POPRZEZ ICH RESTRUKTURYZACJĘ CEL 2 POPRAWA STANU ŚRODOWISKA ORAZ KRAJOBRAZU POPRZEZ RACJONALNĄ GOSPODARKĘ ZIEMIĄ CEL 3 POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ I PROMOCJA DYWERSYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 48

PROW 2007 – 2013 – c. d. W ramach priorytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich UE, zdefiniowano cztery osie: Oś 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Oś 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Oś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Oś 4 Leader Powyższe kierunki wsparcia w pełni odzwierciedlają potrzeby Polski w zakresie rozwoju obszarów wiejskich i ustanawiają podstawowe sfery, wokół których zostaną zaprogramowane szczegółowe instrumenty wsparcia. 49

PROW 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU: Inwestycje związane z tworzeniem lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw Projekty w zakresie zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków, w tym systemów kanalizacji sieciowej lub zagrodowej Tworzenie systemu zbioru, segregacji i wywozu odpadów komunalnych Wytwarzanie lub dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu i biomasy Budowa, przebudowa, remont lub wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno – kulturalne, rekreacyjne i sportowe Budowa, przebudowa, remont lub wyposażenie obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury 50

PROW 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Inwestycje w zakresie kształtowania obszaru przestrzeni publicznej Budowa, remont lub przebudowa infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych i społeczno – kulturalnych Odnowa, eksponowanie i konserwacja lokalnych pomników historycznych, budynków będących pamiątkami i miejsc pamięci Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów 51

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI NA LATA 2007 -2013 (PO KL 2007 – 2013) 52

PO KL 2007 – 2013 Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007 – 2013 jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007 -2013 i obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce. Program będzie koncentrował wsparcie na następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia. 53

PO KL 2007 – 2013 – c. d. CEL GŁÓWNY PROGRAMU WZROST ZATRUDNIENIA I SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ 54

PO KL 2007 – 2013 – c. d. DO OSIĄGNIĘCIA CELU GŁÓWNEGO PRZYCZYNIA SIĘ REALIZACJA 6 CELÓW STRATEGICZNYCH : 1. Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo 2. Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego 3. Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce 4. Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy 5. Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa 6. Wzrost spójności terytorialnej. zdolności do 55

PO KL 2007 – 2013 – c. d. Program składa się z 11 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego zostaną przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych. 56

PO KL 2007 – 2013 – c. d. W ramach POKL przewiduje się możliwość realizacji projektów w dwóch głównych trybach: systemowym i konkursowym. W TRYBIE SYSTEMOWYM projekty są realizowane przez beneficjentów imiennie wskazanych w Programie lub dodatkowych dokumentach stanowiących jego uszczegółowienie. W TRYBIE KONKURSOWYM projekty będą mogły realizować wszystkie podmioty w tym m. in. : jednostki administracji rządowej i samorządowej, instytucje rynku pracy, instytucje szkoleniowe, przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu, organizacje pozarządowe, instytucje systemu oświaty i szkolnictwa wyższego, inne podmioty. 57

PO KL 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU: Projekty o charakterze analityczno – badawczym, promocyjnym, szkoleniowym i doradczym w zakresie planowania strategicznego, zarządzania informacją i wiedzą Badania dotyczące jakości i efektywności systemu egzaminów wewnętrznych w tym m. in. programy pilotażowe w zakresie modyfikacji systemu egzaminów na poszczególnych etapach kształcenia (pilotaż egzaminu gimnazjalnego z języka obcego, pilotaż nowej formuły sprawdzianu po klasie VI, itp. ) Projekty ukierunkowane na poprawę obsługi obywatela i modernizację zarządzania w administracji samorządowej obejmujące m. in. podnoszenie jakości, zwiększanie dostępności usług publicznych świadczonych przez urzędy administracji samorządowej, wdrażanie usprawnień zarządczych, a także projekty ukierunkowane na podnoszenie kompetencji kadr np. poprzez szkolenia w zakresie modelu i narzędzi zarządzania zasobami ludzkimi, itp. 58

PO KL 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Diagnozowanie samorządu terytorialnego w kluczowych aspektach jego funkcjonowania, w tym m. in. poprzez badania, analizy i ekspertyzy Projekty dotyczące wdrażania systemu zarządzania finansowego jednostce samorządu terytorialnego w ujęciu zadaniowym, np. doskonalenie metodologii i umiejętności w zakresie przygotowania wieloletniego planowania budżetowego oraz planowania strategicznego Projekty ukierunkowane na podnoszenie kompetencji kadr w jednostce samorządu terytorialnego, np. poprzez opracowanie standardów kompetencyjnych dla pracowników j. s. t. , pomoc doradczą oraz szkolenia w zakresie etyki i unikania konfliktu interesu w samorządzie terytorialnym Badania, studia, analizy i ekspertyzy na temat dialogu obywatelskiego Monitorowanie i ewaluacja współpracy pomiędzy administracją publiczną a organizacjami pozarządowymi 59

PO KL 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Tworzenie i wdrażanie programów z zakresu społecznego nadzoru nad funkcjonowaniem administracji publicznej Tworzenie i wdrażanie i obywatelskiego Identyfikacja potrzeb osób pozostających bez pracy, w tym poprzez szersze zastosowanie Indywidualnych Planów Działania, diagnozowanie potrzeb szkoleniowych oraz możliwości doskonalenia zawodowego w regionie Wsparcie psychologiczno – doradcze osób pozostających bez zatrudnienia Organizacja warsztatów oraz szkoleń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych Wspieranie wolontariatu jako etapu przygotowującego do podjęcia zatrudnienia np. poprzez organizowanie i dofinansowanie stanowisk pracy dla wolontariuszy programów z zakresu poradnictwa prawnego 60

PO KL 2007 – 2013 – c. d. PRZYKŁADY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU – c. d. : Wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej osób pozostających bez zatrudnienia, w tym zwłaszcza osób zamieszkujących na obszarach wiejskich, np. poprzez dofinansowanie przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pracy oraz zwrot kosztów zakwaterowania Promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia poprzez kampanie promocyjno – informacyjne Pobudzanie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w działania zapobiegające marginalizacji obszarów wiejskich Wspieranie zdolności do podjęcia zatrudnienia poprzez zatrudnienie socjalne, szkolenia oraz zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy Poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, zawodowe skierowane do osób zagrożonych wykluczeniem i ich otoczenia i inne 61

Dziękuję za uwagę Prelegent: Małgorzata Grzywa Prezes Zarządu Operator projektu: CENTRUM BIZNESU sp. z o. o. doradztwo europejskie i samorządowe Ul. Chemików 1/225 32 -600 Oświęcim tel. : + 48 33 847 20 29 tel. : + 48 33 847 46 10 fax. : + 48 33 847 46 11 tel. kom. + 48 604 432 713 e-mail: biuro@centrumbiznesu. biz prezes@centrumbiznesu. biz www. funduszeeuropejskie. biz 62

WARSZTATY STRATEGICZNE I BADANIE ANKIETOWE CEL Wypracowanie wizji i misji oraz wytyczenie głównych kierunków rozwoju społecznogospodarczego Gminy Trzyciąż I. BADANIE ANKIETOWE – przeprowadzane w dniach 21 -28 listopada 2007 r. II. WARSZTATY STRATEGICZNE – praca w grupach 4 -osobowych – 05 grudnia 2007 r. 63