Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do 2030 roku Prognoza

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku Prognoza przyszłych działań na rzecz ekonomii społecznej dr Tomasz Sławiński Z-ca Dyrektora Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego 29 listopada 2012 r.

Uwarunkowania aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego W wyniku prowadzonego monitoringu Strategii stwierdzono, że dokument wymaga aktualizacji ze względu na: 2 • Potrzebę dostosowania dokumentu do wyzwań strategii Europa 2020 i przyszłej perspektywy finansowej 2014 -20 • Zmiany w systemie dokumentów strategicznych i programowych na poziomie krajowym (wymóg uwzględnienia w Strategii celów KSRR) • Zrealizowanie części zadań Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku

Cele strategii Europa 2020 3 • wzrost inteligentny (smart growth) • wzrost zrównoważony (sustainable growth) • wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) Wskaźniki realizacji: • Zatrudnienie – Zatrudnienie na poziomie 75% osób czynnych zawodowo w wieku od 20 do 64 lat • Badania i rozwój oraz innowacje – 3% PKB UE na innowacje i B+R • Zmiany klimatu i energia – Ograniczenie emisji CO² o min. 20% w stosunku do poziomu z 1990 r. – 20% energii ze źródeł odnawialnych – Wzrost efektywności energetycznej o 20% • Edukacja – Max. 10% młodych ludzi przedwcześnie porzucających naukę – Min. 40% osób w wieku 30 -34 z wyższym wykształceniem • Ubóstwo i wykluczenie społeczne – Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o min. 20 mln.

Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Obszary strategiczne: • Sprawne i efektywne państwo • Konkurencyjna gospodarka • Spójność społeczna i terytorialna Uwzględnia znaczenie ekonomii społecznej jako czynnika wzmacniającego spójność społeczną, zwiększającego aktywność osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zwiększającego efektywność świadczeń społecznych 4

Wyzwania dla województwa mazowieckiego Wobec trudnej sytuacji województwa mazowieckiego wynikającej między innymi z takich czynników jak: – globalny kryzys finansowy, gospodarczy, – niestabilność strefy Euro, – zmniejszenie wsparcia z UE – wyjście z grupy regionów najbiedniejszych – wysokie obciążenia subwencją regionalną („janosikowe”) Strategia musi być strategią pomnażania środków na rozwój, a nie tylko ich redystrybucji Rola samorządu województwa • • • 5 Wskazanie dziedzin o największym potencjale rozwojowym w ramach aktualizacji strategii Skoncentrowanie działań i środków na wybranych obszarach Inicjowanie współpracy między przedsiębiorcami, środowiskami naukowymi i sektorem publicznym

Wewnętrzne zróżnicowania województwa mazowieckiego • Dualizm województwa mazowieckiego powoduje konieczność równoległego działania na rzecz: – Utrzymywania wysokiego tempa wzrostu Obszaru Metropolitalnego Warszawy i zwiększania konkurencyjności na rynku europejskim i globalnym 45% 66% – Wspierania obszarów słabiej rozwiniętych i podnoszenia wewnętrznej spójności regionu – Zapewnienia zrównoważonego rozwoju regionu • Silne zróżnicowanie wewnętrzne województwa wymaga pobudzenia potencjału endogenicznego 6 182% 49% 74% 45% PKB per capita wg parytetu siły nabywczej w odniesieniu do średniej UE (2009)

Struktura Opracowywanych Dokumentów Umowa o zarządzanie RPO WM Umowa Partnerska RPO SRWM RPROW Kontrakt Terytorialny PZPWM Strategie sektorowe Plany wykonawcze: Ramowy Zintegrowany Program Regionalny • Przemysł i produkcja 7 • Gospodarka • Przestrzeń i transport • Społeczeństwo • Środowisko i energetyka • Kultura i dziedzictwo • Rolnictwo i Obszary Wiejskie Regionalne Forum Terytorialne Regionalne Obserwatorium Terytorialne

Aktualizacja strategii Ujęcie hierarchiczne Ujęcie problemowe • Cel priorytetowy • Konkurencyjność • Cele strategiczne • Spójność • Cele ramowe Ujęcie terytorialne • Region jako całość • Miasta Ujęcie sektorowe • Przemysł i produkcja • Gospodarka • Przestrzeń i transport • OMW • Obszary wiejskie • Społeczeństwo • Środowisko i energetyka • Kultura i dziedzictwo 8 Równoległe prace nad Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego

Wzrost zdolności konkurencyjnej przemysłu w regionie poprzez stymulowanie zmian strukturalnych, pobudzanie aktywności innowacyjnej oraz efektywne wykorzystanie zasobów 9 CELE STRATEGICZNE Gospodarka Transport/ Przestrzeń Wzrost Trwały i konkurencyjności zrównoważony regionu poprzez rozwój działalności rozwój regionu oparty o produkcyjnej oraz endogeniczne transfer i wykorzystanie nowych czynniki rozwoju oraz wzrost technologii dostępności Społeczeństwo Poprawa jakości życia oraz wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego do tworzenia nowoczesnej gospodarki Środowisko/ Energetyka Zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowaneg o zaopatrzenia w energię przy zrównoważonym gospodarowaniu zasobami środowiska Kultura Wykorzystanie kultury i dziedzictwa kulturowego do rozwoju przemysłów kreatywnych Region RAMOWE Przemysł i produkcja CELE CEL PRIORYTETOWY Układ celów zaktualizowanej Strategii Miasta OMW Obszary wiejskie 9

Konsultacje społeczne Założenia Aktualizacji Strategii I etap konsultacji Konferencje konsultacyjne listopad-grudzień 2011 Konsultacje społeczne 28 XII 2011 – 28 III 2012 Konsultacje eksperckie Projekt Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku wraz z Prognozą Oddziaływania na Środowisko II etap konsultacji Konferencje konsultacyjne lipiec i wrzesień 2012 10 Konsultacje społeczne 11 VII 2011 – 28 IX 2012 Konsultacje eksperckie Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku

Zespół ds. Aktualizacji i Monitorowania Realizacji SRWM i PZPWM oraz koordynacji prac nad przygotowaniem oraz wdrożeniem dokumentów programowych województwa mazowieckiego dla perspektywy finansowej 2014 -2020 • Zarząd Województwa • Dyrektorzy Departamentów UM • Dyrektorzy jednostek organizacyjnych UM • Prezesi spółek z udziałem WM 36 osób odpowiedzialnych za rozwój województwa Koordynacja działań: MBPR i Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego UM 11

Plany Wykonawcze • Dokumenty operacyjne, precyzujące zapisy Strategii • 6 Planów wykonawczych zgodnych z obszarami tematycznymi SRWM (Przemysł i • Zebranie najistotniejszych projektów stanowiących koło zamachowe dla rozwoju województwa • Uwzględnienie inteligentnej specjalizacji (smart specialization) – ukierunkowanie tematyczne i terytorialne na działania o najwyższym potencjale. Produkcja, Gospodarka, Przestrzeń i Transport, Społeczeństwo, Środowisko i Energetyka, Kultura i Dziedzictwo) +Rolnictwo i Obszary Wiejskie Za opracowanie planów wykonawczych odpowiedzialne są wyznaczone w ramach zespołu grupy robocze, np. : Lider grupy: Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie • Departament Zdrowia • Departament Edukacji Publiczne i Sportu PLAN WYKONAWCZY • Departament Organizacji SPOŁECZEŃSTWO • Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej • Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli • Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych 12

Ekonomia Społeczna w SRWM Problem zasygnalizowany w diagnozie: Na Mazowszu słabo rozwija się sektor ekonomii społecznej, tworzący miejsca pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem. Liczba spółdzielni socjalnych w 2011 r. wynosiła tylko 41. Sektor przedsiębiorczości społecznej wymaga wsparcia kierowanego bezpośrednio do nowo tworzonych podmiotów, szczególnie w obszarach wiejskich. (Diagnoza, Społeczeństwo) Szerokie podejście do zagadnienia: EKONOMIA SPOŁECZNA - sektor gospodarki, w którym nastawiona na zysk działalność ekonomiczna łączy się z celami społecznymi. (Słowniczek) 13

Działania sprzyjające ekonomii społecznej Budowa społeczeństwa obywatelskiego – zwiększanie partycypacji społecznej poprzez m. in. wzmacnianie i upowszechnianie mechanizmów dialogu obywatelskiego i społecznego – wspieranie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, filantropii indywidualnej i korporacyjnej oraz wolontariatu – organizacja kampanii na rzecz świadomego uczestnictwa w życiu społecznym Wspieranie grup nieaktywnych zawodowo – wsparcie skierowane w szczególności do osób wychowujących dzieci, niepełnosprawnych, bezrobotnych, oraz w wieku 50+ – realizacja programów aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych na rzecz samozatrudnienia lub zatrudnienia w produkcji Wspomaganie zadań mających na celu włączenie społeczne – tworzenie i rozwój spółdzielni socjalnych, adresowanych np. do długotrwale bezrobotnych i niepełnosprawnych, m. in. zakładów pracy chronionej 14 – wspieranie organizacji pozarządowych oraz podmiotów niosących pomoc osobom w trudnej sytuacji życiowej

Działania realizujące cele społeczne Strategia zakłada wiele działań z zakresu usług społecznych, stanowiących przedmiot zainteresowania ekonomii społecznej, m. in. związanych z: – edukacją (wyrównywanie szans edukacyjnych na obszarach wiejskich, podnoszenie kwalifikacji zawodowych) – sytuacją demograficzną (dostęp do opieki żłobkowej i przedszkolnej, wspieranie rodzin wielodzietnych) – rynkiem pracy (szkolenia, poradnictwo, wsparcie organizacyjne pracowników i przedsiębiorców) – ochroną zdrowia (zwiększenie dostępności do usług medycznych, opieki nad chorymi, promocja zdrowego stylu życia) – aktywnością fizyczną (tworzenie ośrodków sportowych i rekreacyjnych, propagowanie aktywności fizycznej) – bezpieczeństwem publicznym (walka z przestępczością, wandalizmem, zwiększanie bezpieczeństwa na drogach) 15 Wiele podmiotów ekonomii społecznej wpisuje się zatem w Strategię ze względu na charakter realizowanych przez nie działań

Dziękuję za uwagę! 16

17