Spdzielnie socjalne krok po kroku Agenda I Z

  • Slides: 118
Download presentation
Spółdzielnie socjalne –krok po kroku

Spółdzielnie socjalne –krok po kroku

Agenda I. Z czym kojarzy nam się spółdzielczość socjalna II. Etapy rozwoju spółdzielczości socjalnej

Agenda I. Z czym kojarzy nam się spółdzielczość socjalna II. Etapy rozwoju spółdzielczości socjalnej w Polsce III. Istota funkcjonowania spółdzielczości socjalnej IV. Podstawy funkcjonowania spółdzielni socjalnych V. Źródła finansowania spółdzielczości socjalnej VI. Jak postępować przy założeniu spółdzielni socjalnej

I. Z czym kojarzy nam się spółdzielczość socjalna? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w

I. Z czym kojarzy nam się spółdzielczość socjalna? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Spółdzielczość socjalna na skrzyżowaniu sektorów Włochy (1991) przyjęcie regulacji o spółdzielniach socjalnych Belgia -

Spółdzielczość socjalna na skrzyżowaniu sektorów Włochy (1991) przyjęcie regulacji o spółdzielniach socjalnych Belgia - (1995) wprowadzenie pojęcia przedsiębiorstwa „o celach społecznie użytecznych” Portugalia – stworzenie warunków do powstawania „spółdzielni solidarności społecznej” Francja (2001) Stowarzyszenie Spółdzielcze w Interesie Społecznym Wielka Brytania (2002) możliwość tworzenia Community Interest Company Finlandia (2003) ustawa o Przedsiębiorstwach społecznych 11 mln zatrudn ionych w Unii Europej skiej (5, 9%) Holandii – 9, 5 %, Irlandii – 9% , Francji – 8, 3% , Finlandii – 7, 5 %. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czy spółdzielczość nam jest potrzebna? Stan zatrudnienia w usługach społecznych i zdrowotnych w 2007

Czy spółdzielczość nam jest potrzebna? Stan zatrudnienia w usługach społecznych i zdrowotnych w 2007 roku (% do ogółu zatrudnionych) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

II. Etapy rozwoju spółdzielczości socjalnej w Polsce Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach

II. Etapy rozwoju spółdzielczości socjalnej w Polsce Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Etap I (czerwiec 2003 – maj 2004) Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r.

Etap I (czerwiec 2003 – maj 2004) Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym q możliwość rozpoczęcia działalności przez uczestników Centrum Integracji Społecznej w formie spółdzielni q możliwość refundacji składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych spółdzielców do 12 miesięcy q Efekty: brak! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Etap II (maj 2004 – lipiec 2006) Ustawa z dnia 16 września 1982 r.

Etap II (maj 2004 – lipiec 2006) Ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze w ramach ustawy o promocji zatrudnienia q możliwość utworzenia spółdzielni socjalnych przez bezrobotnych, niepełnosprawnych osoby zagrożone wykluczeniem społecznym q możliwość uzyskania dotacji z Funduszu Pracy na utworzenie spółdzielni socjalnej q możliwość refundacji składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych spółdzielców do 12 miesięcy tylko dla uczestników CIS Efekty: Blisko 90 spółdzielni z trudnościami w funkcjonowaniu na rynku Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Etap III (lipiec 2006 – lipiec 2009) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r.

Etap III (lipiec 2006 – lipiec 2009) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych q możliwość utworzenia spółdzielni socjalnych przez bezrobotnych, niepełnosprawnych osoby zagrożone wykluczeniem społecznym q możliwość uzyskania dotacji z Funduszu Pracy na utworzenie spółdzielni socjalnej q możliwość refundacji składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych spółdzielców do 12 miesięcy q ulga w podatku dochodowym przy finansowaniu z nadwyżki reintegracji społecznej q możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i odpłatnej statutowej q możliwość uczestniczenia w konkursach na zlecanie zadań publicznych zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego Efekty: Ponad 150 spółdzielni Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Etap IV (od lipca 2009 -) Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o

Etap IV (od lipca 2009 -) Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Etap IV (od lipca 2009 -) Według stanu na początek października 2009 r. w

Etap IV (od lipca 2009 -) Według stanu na początek października 2009 r. w Polsce mieliśmy 174 spółdzielnie socjalne. Według danych na czerwiec 2010 funkcjonuje już ponad 240 spółdzielni Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

III. Istota funkcjonowania spółdzielczości socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

III. Istota funkcjonowania spółdzielczości socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czym jest spółdzielnia socjalna? KRYTERIA PRZEDSIĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO WEDŁUG EMES Do zdefiniowania ekonomicznego i przedsiębiorczego

Czym jest spółdzielnia socjalna? KRYTERIA PRZEDSIĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO WEDŁUG EMES Do zdefiniowania ekonomicznego i przedsiębiorczego aspektu inicjatyw zastosowano cztery wskaźniki: q Ciągła działalność w zakresie produkcji dóbr i/lub sprzedaży usług q Wysoki stopień autonomii (w przeciwieństwie do zależności) q Znaczący poziom ryzyka ekonomicznego q Minimalna ilość pracy odpłatnej Dla wymiaru społecznego zastosowano pięć wskaźników: q Inicjatywa uruchomiona przez grupę obywateli q Władza decyzyjna nie oparta na własności kapitałowej q Charakter partycypacyjny, angażujący osoby, których dotyczy dana działalność q Ograniczony rozdział zysków q Wyraźny cel, przynoszący korzyści dla społeczności Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czym jest spółdzielnia socjalna? Jan Herbst, Kondycja ekonomii społecznej w Polsce w: Ekonomia społeczna.

Czym jest spółdzielnia socjalna? Jan Herbst, Kondycja ekonomii społecznej w Polsce w: Ekonomia społeczna. Teksty Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czym jest spółdzielnia socjalna? spółdzielnie Spółdzielnie pracownicze Spółdzielnie użytkowników Przedsiębiorstwa społeczne Spółdzielnie socjalne stowarzyszenia

Czym jest spółdzielnia socjalna? spółdzielnie Spółdzielnie pracownicze Spółdzielnie użytkowników Przedsiębiorstwa społeczne Spółdzielnie socjalne stowarzyszenia Stowarzyszenia wyrażania poglądów i żądań Jacques Defourny, Przedsiębiorstwo społeczne w poszerzonej Europie: koncepcja i rzeczywistość: Ekonomia społeczna, Kraków 2004 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Idee integracyjnej spółdzielczości socjalnej q wkomponowuje się w ideę budowania demokracji uczestniczącej poprzez nową

Idee integracyjnej spółdzielczości socjalnej q wkomponowuje się w ideę budowania demokracji uczestniczącej poprzez nową wizję ładu społecznego oraz integrację społeczności lokalnych. Połączenie wartości solidarności i indywidualnego zaangażowania ekonomicznego, może – choć nie musi – budować nowe, aktywne formuły uczestnictwa lokalnego. q może stanowić istotny element polityki wzrostu zatrudnienia poprzez wypełnianie przestrzeni lokalnej w sferze usług społecznych, oraz umożliwienie zatrudnienia grup szczególnie zagrożonych na rynku q stanowi również istotny instrument procesu integracji społecznej, kreujący przewartościowanie ról zawodowych i społecznych (budowanie wspólnot opartych o solidarność zamiast zależności) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Czym jest spółdzielnia socjalna? „rozważcie doskonale tę regułę: gdy spółdzielnia stanie się tylko przedsiębiorstwem

Czym jest spółdzielnia socjalna? „rozważcie doskonale tę regułę: gdy spółdzielnia stanie się tylko przedsiębiorstwem – będzie ona zawsze bardzo złym przedsiębiorstwem” prof. Karol Gide Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

IV. Podstawy funkcjonowania spółdzielni socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

IV. Podstawy funkcjonowania spółdzielni socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Spółdzielnię mogą założyć q osoby bezrobotne, w rozumieniu art. 2

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Spółdzielnię mogą założyć q osoby bezrobotne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm. ), q osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 -4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm. ), q osoby niepełnosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm. ) posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Spółdzielnię socjalną mogą założyć także: q inne osoby niż osoby

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Spółdzielnię socjalną mogą założyć także: q inne osoby niż osoby bezrobotne, niepełnosprawne oraz wymienione w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, jeżeli ich praca na rzecz spółdzielni socjalnej wymaga szczególnych kwalifikacji, których nie posiadają pozostali członkowie tej spółdzielni, o ile liczba tych osób nie stanowi więcej niż 50% ogólnej liczby założycieli; q organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub jednostki samorządu terytorialnego; q kościelne osoby prawne. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q. Liczba założycieli spółdzielni socjalnej nie może być mniejsza niż

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q. Liczba założycieli spółdzielni socjalnej nie może być mniejsza niż pięć, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i dwa, jeżeli założycielami są osoby prawne q Mogą być to zatem dwie gminy (powiaty), gmina (powiat) i NGO, dwa NGO q Niejasność przy konstrukcji mieszanej (osób prawnych i osób fizycznych) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Wkład organizacji pozarządowych, kościelnych osób prawnych lub jednostek samorządu terytorialnego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Wkład organizacji pozarządowych, kościelnych osób prawnych lub jednostek samorządu terytorialnego może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółdzielni socjalnej, w szczególności na wykonywaniu świadczeń przez wolontariuszy lub pracowników jednostek samorządu terytorialnego, kościelnych osób prawnych lub organizacji pozarządowych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej są organizacje pozarządowe, kościelne

Założenie spółdzielni socjalnej (I) W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej są organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne lub jednostki samorządu terytorialnego, są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób spośród osób bezrobotnych, niepełnosprawnych lub osób wymienionych w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej, założonej przez osoby prawne -

Założenie spółdzielni socjalnej (I) Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej, założonej przez osoby prawne - po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w spółdzielni socjalnej, mają prawo do uzyskania członkostwa w spółdzielni socjalnej. Tym samym przez okres 12 miesięcy pracownicy są spółdzielcami „na próbę”. Zaś po roku mogą przejąć zakład na własność. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej, założonej przez osoby prawne

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej, założonej przez osoby prawne - po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w spółdzielni socjalnej, mają prawo do uzyskania członkostwa w spółdzielni socjalnej. q Osobą zatrudnione mogą założyć lub przystąpić do innej spółdzielni socjalnej, podjąć działalność gospodarczą lub zatrudnić się u innego pracodawcy; q W takim przypadku w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania spółdzielczej umowy o pracę na podstawie spółdzielnia socjalna ma obowiązek zatrudnić w miejsce pracownika, z którym rozwiązano tę umowę, osobę spośród osób bezrobotnych, niepełnosprawnych lub osób o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q Osobą zatrudnione mogą założyć lub przystąpić do innej spółdzielni

Założenie spółdzielni socjalnej (I) q Osobą zatrudnione mogą założyć lub przystąpić do innej spółdzielni socjalnej, podjąć działalność gospodarczą lub zatrudnić się u innego pracodawcy; q W tym przypadku, spółdzielnia socjalna założona przez jednostki samorządu terytorialnego, kościelne osoby prawne lub organizacje pozarządowe może udzielić poręczenia pożyczek, kredytów lub zabezpieczenia zwrotu otrzymanej refundacji lub środków na podjęcie działalności gospodarczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej. ”; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) q Członkami i jednocześnie pracownikami spółdzielni mogą być osoby bezrobotne,

Skład spółdzielni socjalnej (II) q Członkami i jednocześnie pracownikami spółdzielni mogą być osoby bezrobotne, niepełnosprawne oraz osoby, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym; q Członkami mogą być również inne osoby, jednak ich liczba może być większa niż 50% ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej. Przekroczenie tego limitu, trwające nieprzerwanie przez okres 6 miesięcy, stanowi podstawę do postawienia spółdzielni socjalnej w stan likwidacji, Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) q Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć organizacje pozarządowe w

Skład spółdzielni socjalnej (II) q Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, kościelne osoby prawne lub jednostki samorządu terytorialnego. W takim przypadku art. 182 § 1 ustawy - Prawo spółdzielcze nie stosuje się. Przepis ten dotyczy prawa głosowania przez członków spółdzielni Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) Stosunek pracy między spółdzielnią socjalną a jej członkiem nawiązuje się

Skład spółdzielni socjalnej (II) Stosunek pracy między spółdzielnią socjalną a jej członkiem nawiązuje się na podstawie spółdzielczej umowy o pracę oraz w formach określonych w art. 201 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Przepis art. 185 ustawy wymienionej w zdaniu pierwszym stosuje się odpowiednio. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) W razie gospodarczej konieczności walne zgromadzenie, w celu zapewnienia pracy

Skład spółdzielni socjalnej (II) W razie gospodarczej konieczności walne zgromadzenie, w celu zapewnienia pracy wszystkim członkom, może skrócić równomiernie czas pracy i zmniejszyć odpowiednio wynagrodzenie członków bez wypowiedzenia spółdzielczej umowy o pracę lub jej warunków Uchwała walnego zgromadzenia powinna dotyczyć co najmniej jednego działu pracy lub wszystkich członków wykonujących pracę tego samego rodzaju. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) Statut może przewidywać zatrudnienie wszystkich lub niektórych członków nie na

Skład spółdzielni socjalnej (II) Statut może przewidywać zatrudnienie wszystkich lub niektórych członków nie na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, lecz na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem działalności spółdzielni. Spółdzielnia ma obowiązek równomiernie rozdzielać pracę między tych członków, z uwzględnieniem ich kwalifikacji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Skład spółdzielni socjalnej (II) Spółdzielnia socjalna może zatrudniać pracowników niebędących członkami spółdzielni, z tym

Skład spółdzielni socjalnej (II) Spółdzielnia socjalna może zatrudniać pracowników niebędących członkami spółdzielni, z tym że łączna liczba osób, bezrobotnych, niepełnosprawnych oraz osób, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, nie może być niższa niż 50% w stosunku do ogółu członków spółdzielni i osób zatrudnionych w spółdzielni socjalnej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków. Spółdzielnia socjalna działa na rzecz: q społecznej reintegracji jej członków przez co należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu, q zawodowej reintegracji jej członków przez co należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy - a działania te nie są wykonywane w ramach prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności gospodarczej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Statutowa działalność spółdzielni socjalnej w części obejmującej działalność w zakresie

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Statutowa działalność spółdzielni socjalnej w części obejmującej działalność w zakresie społecznej i zawodowej reintegracji oraz działalność, społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej i może być prowadzona jako statutowa działalność odpłatna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Działanie spółdzielni socjalnej (III) q Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność w zakresie wykonywania

Działanie spółdzielni socjalnej (III) q Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność w zakresie wykonywania zadań należących do sfery zadań publicznych, w ramach realizacji przez organizację pozarządową oraz podmioty kościelne, celów statutowych, za którą pobiera wynagrodzenie. q Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest również sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych, a także sprzedaż przedmiotów darowizny na cele prowadzenia działalności pożytku publicznego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Z działalnością odpłatną statutową mamy do czynienia gdy: q pobierane

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Z działalnością odpłatną statutową mamy do czynienia gdy: q pobierane wynagrodzenie, nie jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kalkulacji kosztów tej działalności, lub q wynagrodzenie osób fizycznych z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności nieodpłatnej oraz działalności odpłatnej nie przekracza 3 -krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa GUS za rok poprzedni.

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Wsparcie w zakresie, dotacji oraz usługi lub doradztwo w zakresie

Działanie spółdzielni socjalnej (III) Wsparcie w zakresie, dotacji oraz usługi lub doradztwo w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i marketingowym; przeznaczone na realizację działalności w zakresie społecznej i zawodowej reintegracji oraz działalność, społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych, nie stanowi pomocy publicznej, z tym że kwota wsparcia nie może przekroczyć kwoty stanowiącej równowartość kosztów działania spółdzielni socjalnej, pomniejszonej o przychód uzyskany z działalności gospodarczej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

V. Źródła finansowania spółdzielni socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

V. Źródła finansowania spółdzielni socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na podjęcie działalności Jednorazowe środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności

Wsparcie Funduszu Pracy na podjęcie działalności Jednorazowe środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej: w wysokości nie przekraczającej 4 -krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia na każdego członka założyciela spółdzielni socjalnej oraz 3 - krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia na każdego członka przystępującego do już istniejącej spółdzielni socjalnej; Obecnie jest to kwota do 12. 974, 44 zł. na jednego bezrobotnego. Oznacza to, że przy założeniu spółdzielni przez pięć osób dotacja może łącznie wynieść do 64. 872, 2 zł. art. 46, ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Wsparcie dla bezrobotnego, który przystąpi do istniejącej

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Wsparcie dla bezrobotnego, który przystąpi do istniejącej spółdzielni socjalnej do jednorazowej dotacji w wysokości określonej w umowie, nie wyższej niż trzykrotne przeciętne wynagrodzenie. Obecnie stanowi to kwotę do 9. 730, 80 zł. na jednego bezrobotnego. art. 46, ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 30, poz. 155) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Zgodnie z rozporządzeniem środki mogą być przyznane

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Zgodnie z rozporządzeniem środki mogą być przyznane bezrobotnej osobie, która spełnia następujące warunki: q w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych, q nie otrzymała dotychczas z Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, q nie prowadziła działalności gospodarczej oraz nie posiadała wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku, q nie była w okresie 2 lat przed dniem złożenia wniosku skazana za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – kodeks karny, q złożony przez nią wniosek o przyznanie środków jest kompletny i prawidłowo sporządzony. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Bezrobotni zamierzający założyć spółdzielnię socjalną mogą złożyć

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni Bezrobotni zamierzający założyć spółdzielnię socjalną mogą złożyć wspólny wniosek zawierający: q Kwotę wnioskowanych środków q Rodzaj prowadzonej działalności, która zamierza się podjąć (wraz symbolem klasy i podklasy PKD); q Kalkulację kosztów oraz sposób ich finansowania q Specyfikację i harmonogram wydatków w ramach wnioskowanych środków przeznaczanych w szczególności na zakup środków trwałych, urządzeń, maszyn, materiałów, usług i materiałów reklamowych, pozyskanie lokalu, opłatę wpisowego lub wkładu do spółdzielni socjalnej q Proponowaną formę zabezpieczenia; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni PUP może zrefundować spółdzielni socjalnej koszty wyposażenia

Wsparcie Funduszu Pracy na działalność w spółdzielni PUP może zrefundować spółdzielni socjalnej koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 6 -krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie stanowi to kwotę do 19. 461, 60 zł. na jednego bezrobotnego. art. 46, ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie PFRON na podjęcie działalności Dla osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy jako

Wsparcie PFRON na podjęcie działalności Dla osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy. Osoba taka może, zgodnie osoba ta może otrzymać ze środków Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środki na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie zawartej ze starostą, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, Obecnie stanowi to kwotę do 48. 654 zł. Oznacza to, że przy założeniu spółdzielni przez pięć osób niepełnosprawnych dotacja może łącznie wynieść do 243. 270 zł. art. 12 a, ust. 1, ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie PFRON na podjęcie działalności Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17

Wsparcie PFRON na podjęcie działalności Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej q Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, zwana dalej „wnioskodawcą”, może jednorazowo otrzymać środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na wniesienie po raz pierwszy wkładu do spółdzielni socjalnej; lub wniesienie po raz kolejny wkładu do spółdzielni; q Wnioskodawca zobowiązuje się lub członkostwa w spółdzielni socjalnej przez okres co najmniej 24 miesięcy, z uwzględnieniem okresów choroby etc. q zabezpieczenie zwrotu kwoty środków — w formie poręczenia, w tym poręczenia spółdzielni socjalnej, weksla z poręczeniem wekslowym (awal), gwarancji bankowej, zastawu na prawach lub rzeczach, blokady rachunku bankowego lub aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji przez dłużnika Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Brak opłat sądowych w KRS Spółdzielnie socjalne na mocy przepisów ustawy o zatrudnieniu socjalnym

Brak opłat sądowych w KRS Spółdzielnie socjalne na mocy przepisów ustawy o zatrudnieniu socjalnym nie uiszczają opłaty sądowej od wniosku o wpis spółdzielni do Krajowego Rejestru Sądowego oraz nie uiszczają opłaty za ogłoszenie tego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Opłaty te wynoszą obecnie - wpis do rejestru: opłata 1000 zł oraz za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym opłata 500 zł, zaś zmiana wpisu: opłata 400 zł oraz za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym opłata 250 zł. Art. 6, ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne (I) q Część wynagrodzenia osób, bezrobotnych, niepełnosprawnych oraz osób,

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne (I) q Część wynagrodzenia osób, bezrobotnych, niepełnosprawnych oraz osób, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, odpowiadająca składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadająca składce na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za zatrudnionego może zostać zrefundowana z Funduszu Pracy; q Refundacja możliwa jest na podstawie umowy zawartej między starostą właściwym dla siedziby spółdzielni a spółdzielnią art. 12, ust. 3 a— 3 d ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne (II) q Refundacja może podlegać finansowaniu ze środków Funduszu

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne (II) q Refundacja może podlegać finansowaniu ze środków Funduszu Pracy w pełnej wysokości przez okres 24 miesięcy od dnia zatrudnienia oraz w połowie wysokości przez kolejne 12 miesięcy, do wysokości odpowiadającej miesięcznie wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota minimalnego wynagrodzenia. q Refundacja dokonywana jest w okresach kwartalnych. Możliwa jest comiesięczna zaliczka Na jednego pracownika stanowi to kwotę w wysokości około 4, 5 tys. zł. rocznie, czyli w przypadku spółdzielni kwota refundacji 22 tys. zł. rocznie. art. 12, ust. 3 a— 3 d ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ulga w podatku dochodowym od osób prawnych W trakcie działalności spółdzielni socjalnej, dochody wydatkowane

Ulga w podatku dochodowym od osób prawnych W trakcie działalności spółdzielni socjalnej, dochody wydatkowane w roku podatkowym na: q społeczną reintegrację członków spółdzielni, q zawodową reintegrację członków spółdzielni, na zasadach określonych w tej ustawie, w części nie zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów wolne są od podatku dochodowego od osób prawnych. art. 17, ust. 1, pkt. 43 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Europejski Fundusz Budżet państwa lub budżet jednostki samorządu Rozwoju terytorialnego Europejski

Krajowe wsparcie finansowe Europejski Fundusz Budżet państwa lub budżet jednostki samorządu Rozwoju terytorialnego Europejski Regionalnego Fundusz Społeczny konkurs zakup towarów i usług Projekt systemowy pa rt n konkurs er stw o Partnerstwo Publiczno. Społeczne Projekt systemowy Inne wsparcie lokalne Zlecenie/powierzenie zadania publicznego konkurs partnerstwo Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Działalność spółdzielni socjalnej może zostać wsparta ze środków budżetu jednostki samorządu

Krajowe wsparcie finansowe Działalność spółdzielni socjalnej może zostać wsparta ze środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności poprzez: q dotacje; q pożyczki; q usługi lub doradztwo w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i marketingowym; q zrefundowanie kosztów lustracji Jest to swobodny wybór gminy określony w drodze uchwały, właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego. Pomoc publiczna de minimis; Art. 15 Ustawy o spółdzielniach socjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Art. 221 Ustawy o finansach publicznych 1. Podmioty niezaliczane do sektora

Krajowe wsparcie finansowe Art. 221 Ustawy o finansach publicznych 1. Podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. 2. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie - na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust. 1. (…) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Od 2010 działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez: q

Krajowe wsparcie finansowe Od 2010 działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez: q osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego; q stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego q spółdzielnie socjalne; q spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej, które: - nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q q q q q Zadania powinny miesić się w poniższym

Krajowe wsparcie finansowe q q q q q Zadania powinny miesić się w poniższym katalogu pożytku publicznego: pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; działalności charytatywnej; podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej; działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego; ochrony i promocji zdrowia; działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy; działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q Organy administracji publicznej: 1) wspierają w sferze, zadań pożytku publicznego,

Krajowe wsparcie finansowe q Organy administracji publicznej: 1) wspierają w sferze, zadań pożytku publicznego, realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), prowadzące działalność statutową w danej dziedzinie; 2) powierzają w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, realizację zadań publicznych organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), prowadzącym działalność statutową w danej dziedzinie. q Wspieranie oraz powierzanie, , odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, chyba że przepisy odrębne przewidują inny tryb zlecania. Obsługa konkursu, może być zlecona organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q Organ administracji publicznej zamierzający zlecić realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym

Krajowe wsparcie finansowe q Organ administracji publicznej zamierzający zlecić realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), ogłasza otwarty konkurs ofert. q Termin do składania ofert nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia, o ogłoszeniu konkursu q Otwarty konkurs ofert ogłasza się: w Biuletynie Informacji Publicznej; w siedzibie organu administracji publicznej w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń; na stronie internetowej organu administracji publicznej. Może być również w prasie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Na wniosek organizacji pozarządowej lub podmiotu wymienionego w art. 3 ust.

Krajowe wsparcie finansowe Na wniosek organizacji pozarządowej lub podmiotu wymienionego w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego może zlecić organizacji pozarządowej lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, z pominięciem otwartego konkursu ofert, realizację zadania publicznego o charakterze lokalnym lub regionalnym, spełniającego łącznie następujące warunki: q wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza kwoty 10. 000 zł; q zadanie publiczne ma być realizowane w okresie nie dłuższym niż 90 dni. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q Uznając celowość realizacji zadania publicznego przez organizację pozarządową lub podmiot

Krajowe wsparcie finansowe q Uznając celowość realizacji zadania publicznego przez organizację pozarządową lub podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego zleca realizację tego zadania, po złożeniu oferty przez organizację pozarządową lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3. q W terminie dłuższym niż 7 dni roboczych od dnia wpłynięcia oferty, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego zamieszcza ofertę na okres 7 dni: § w Biuletynie Informacji Publicznej; § w siedzibie organu jednostki samorządu terytorialnego w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń; § na stronie internetowej organu jednostki samorządu terytorialnego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q Każdy, w terminie 7 dni od dnia zamieszczenia oferty, może

Krajowe wsparcie finansowe q Każdy, w terminie 7 dni od dnia zamieszczenia oferty, może zgłosić uwagi dotyczące oferty. q Po upływie terminu, 7 dni, oraz po rozpatrzeniu uwag, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego niezwłocznie zawiera umowę o wsparcie realizacji zadania publicznego lub o powierzenie realizacji zadania publicznego. Oferta, stanowi załącznik do umowy. q Łączna kwota środków finansowych przekazanych przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego tej samej organizacji pozarządowej lub temu samemu podmiotowi wymienionemu w art. 3 ust. 3, w trybie określonym w ust. 1, w danym roku kalendarzowym, nie może przekroczyć kwoty 20. 000 zł. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe q Wysokość środków finansowych przyznanych przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego

Krajowe wsparcie finansowe q Wysokość środków finansowych przyznanych przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego w tym trybie , nie może przekroczyć 20% dotacji planowanych w roku budżetowym na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3. q Do umów zawartych w tym trybie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umów w konkursach. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009 -2013 (PO FIO)

Krajowe wsparcie finansowe Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009 -2013 (PO FIO) został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 listopada 2008 r q Priorytet I. Aktywni, świadomi obywatele, aktywne wspólnoty lokalne q Priorytet II. Sprawne organizacje pozarządowe w dobrym państwie q Priorytet III. Integracja i aktywizacja społeczna. Zabezpieczenie społeczne q Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej q Priorytet V. Pomoc techniczna Na PO FIO przeznaczone jest 60 mln. PLN rocznie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Krajowe wsparcie finansowe Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln.

Krajowe wsparcie finansowe Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln. zł. rocznie Przedsiębiorczość społeczna i upowszechnianie idei partnerstwa trójsektorowego – szkoleniowo-doradcze wsparcie rozwoju różnych form przedsiębiorczości społecznej inicjowanej i prowadzonej przez organizacje pozarządowe, promowanie i upowszechnianie idei przedsiębiorczości społecznej oraz dobrych praktyk w tym obszarze, promowanie i upowszechnianie idei społecznego zaangażowania przedsiębiorców oraz współpracy organizacji pozarządowych, biznesu i administracji publicznej, promowanie nowych form gospodarowania i tworzenia własnych miejsc pracy – spółdzielczość socjalna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP § Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie

Klauzule społeczne w PZP § Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. nr 91, poz. 742) – która weszła w życie z dniem 16 lipca 2009 r. § Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2009 r. nr 206, poz. 1591) – która weszła w życie z dniem 22 grudnia 2009 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Art. 29 ust. 4 Zamawiający może określić w opisie przedmiotu

Klauzule społeczne w PZP Art. 29 ust. 4 Zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, dotyczące: zatrudnienia osób: a) bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, b) niepełnosprawnych, o których mowa w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, c) innych niż określone w lit. a lub b, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym - lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego; utworzenia funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym wpłaty pracodawców stanowić będą co najmniej czterokrotność najniższej wpłaty określonej w tych przepisach; zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, do wysokości określonej w pkt 2. ; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Art. 36. 2. W przypadku gdy przepisy ustawy nie stanowią

Klauzule społeczne w PZP Art. 36. 2. W przypadku gdy przepisy ustawy nie stanowią inaczej, specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera również: (…) 9) jeżeli zamawiający przewiduje wymagania, o których mowa w art. 29 ust. 4, określenie w szczególności: a) liczby osób, o których mowa w art. 29 ust. 4 pkt 1, i okresu wymaganego zatrudnienia tych osób, b) sposobu dokumentowania zatrudnienia osób, o których mowa w art. 29 ust. 4 pkt 1, lub utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego, c) uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań, o których mowa w art. 29 ust. 4, oraz sankcji z tytułu niespełnienia tych wymagań. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Art. 22, ust. 2 Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o

Klauzule społeczne w PZP Art. 22, ust. 2 Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50 % zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Dokument pomocniczy Zalecenia Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Urzędu Zamówień

Klauzule społeczne w PZP Dokument pomocniczy Zalecenia Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych dotyczące stosowania „klauzul społecznych” w zamówieniach publicznych z dnia 20 października 2009 r. – są dostępne na stronie www. efs. gov. pl oraz innych stronach internetowych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP WPROWADZENIE WYMAGAŃ WYNIKAJĄCYCH ART. 29, UST. 4 e ZWIĄZANYCH Z

Klauzule społeczne w PZP WPROWADZENIE WYMAGAŃ WYNIKAJĄCYCH ART. 29, UST. 4 e ZWIĄZANYCH Z REALIZACJĄ ZAMÓWIENIA PROWADZĄ DO żniejsz Najwa SYTUACJI, W KTÓREJ MOŻE ZOSTAĆ PRZYJĘTA WYŁĄCZNIE OFERTA SPEŁNIAJĄCA OKREŚLONE WYMAGANIA Wymagania związane z realizacją zamówienia, o których mowa w art. 29 powinny zostać określone, w fakultatywnych postanowieniach specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zaleca się również, aby wymagania związane z realizacją zamówienia, o których mowa w art. 29 ust 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych były również zamieszczane w ogłoszeniu o zamówieniu lub, w przypadku trybów, które nie wymagają publikacji ogłoszenia o zamówieniu, w zaproszeniu do negocjacji. Właściwym miejscem do zamieszczenia tego rodzaju informacji będzie pozycja dot. informacji dodatkowych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Możemy wprowadzić wymóg zatrudnienia przez wykonawcę następujących grup: § osób

Klauzule społeczne w PZP Możemy wprowadzić wymóg zatrudnienia przez wykonawcę następujących grup: § osób bezrobotnych - osoby spełniające przesłanki art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415 j. t. z późn. zm. ). § młodocianych w celu przygotowania zawodowego - zgodnie z działem IX Kodeksu pracy - pracowników, którzy ukończyli 16 lat, a nie przekroczyli 18 lat i nie posiadają kwalifikacji zawodowych. § osób niepełnosprawnych, - osoby spełniające przesłanki statusu niepełnosprawności określone ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych § osób, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym - co oznacza osoby nie będące bezrobotnymi lub niepełnosprawnymi a zostały wymienione w art. 1 ust 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP osoby, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym §

Klauzule społeczne w PZP osoby, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym § bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, § uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego; § uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej; § chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego; § zwalniani z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej; § uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. W tym przypadku nie jest wymagany status bezrobotnego lub niepełnosprawnego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po pierwsze -

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po pierwsze - liczbę osób wymienionych wcześniej grup, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego na przykład: Wymaganiem związanym z realizacją zamówienia, może być wymóg zatrudniania przez wykonawcę przy jego realizacji np. co najmniej 50% pracowników, którzy zostali zatrudnieni spośród osób o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym lub analogicznych przepisach państwa członkowskiego UE, w którym wykonawca ma miejsce zamieszkania albo siedzibę; Realizacja zamówienia powinna przewidywać zatrudnienie przy wykonywaniu zamówienia, co najmniej 5 osób bezrobotnych na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy zgodnie z ustawą dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415 j. t. z późn. zm. ) lub na podstawie właściwego dokumentu kierującego bezrobotnego do pracodawcy wystawionego przez organ zajmujący się realizacją zadań z zakresu rynku pracy określony w analogicznych przepisach państwa członkowskiego UE, w którym wykonawca ma miejsce zamieszkania albo siedzibę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po drugie -

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po drugie - okres wymaganego zatrudnienia osób, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego; Okres wymagany przez zamawiającego nie może być dłuższy niż okres realizacji zamówienia na przykład: Zatrudnienie przy realizacji zamówienia powinno trwać do końca upływu terminu realizacji zamówienia; w przypadku, rozwiązania stosunku pracy przez bezrobotnego lub przez pracodawcę przed zakończeniem tego okresu, wykonawca będzie obowiązany do zatrudnienia na to miejsce innego bezrobotnego; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po trzecie –

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po trzecie – możemy wprowadzić dodatkowe warunki związane z zatrudnieniem osób, o których mowa w art. 29, ust. 4, na przykład: § może to być wymóg, aby zatrudnienie było realizowane na podstawie stosunku pracy, lub § może to być wymóg aby zatrudnienie dotyczyło osób skierowanych przez powiatowy urząd pracy, zgodnie z ustawą dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub na podstawie właściwego dokumentu kierującego bezrobotnego do pracodawcy wystawionego przez organ zajmujący się realizacją zadań z zakresu rynku pracy określony w analogicznych przepisach państwa członkowskiego UE, w którym wykonawca ma miejsce zamieszkania albo siedzibę ; lub § może to być wymóg aby zatrudnienie dotyczyło osób zwalnianych w ramach ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, lub analogicznych przepisach państwa członkowskiego UE, w którym wykonawca ma miejsce zamieszkania albo siedzibę wydanych w związku z Dyrektywą Rady NR 98/59/WE z dnia 20 lipca 1998 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych (Dz. U. L 225 z 12. 8. 1998, str. 16). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po czwarte –

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po czwarte – sposób dokumentowania zatrudnienia osób bezrobotnych, niepełnosprawnych lub innych, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego , na przykład: Wykonawca, na etapie wykonywania zamówienia, przedstawia zamawiającemu § zgłoszenia ofert pracy przedstawione powiatowemu urzędowi pracy; § odpis skierowania bezrobotnych przez powiatowy urząd pracy do pracodawcy oraz § umowy o prace; Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawia: zgłoszenie ofert pracy przedstawione odpowiedniemu organowi zajmującemu się realizacją zadań z zakresu rynku pracy w kraju pochodzenia wykonawcy lub w kraju, w którym wykonawca ma swoją siedzibę; odpis wystawionego przez ten organ dokumentu kierującego bezrobotnych do pracodawcy oraz umowę o pracę (spółdzielczą umowę o pracę); Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po piąte –

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po piąte – uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań w zakresie zatrudnienia , na przykład: Zamawiający ma prawo w każdym okresie realizacji zamówienia zwrócić się do wykonawcy o przedstawienie dokumentacji zatrudnienia skierowanych bezrobotnych, zaś wykonawca ma obowiązek przedstawić ją niezwłocznie zamawiającemu; Ważne: Dotyczy to stanu realizacji zamówienia. Na etapie oferty wykonawca składa jedynie oświadczenie, że zamówienie zostanie wykonane zgodnie ze wskazanymi wymogami zamawiającego związanymi z realizacją przedmiotu zamówienia, natomiast dokumentację potwierdzającą spełnianie tych wymogów będzie obowiązany przedstawić dopiero na etapie realizacji zamówienia Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po szóste –

Klauzule społeczne w PZP Co powinniśmy umieścić specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Po szóste – sankcje z tytułu niespełnienia wymagań w zakresie zatrudnienia, na przykład: W przypadku niezatrudnienia przy realizacji zamówienia wymaganej przez zamawiającego liczby osób bezrobotnych, wykonawca będzie zobowiązany do zapłacenia kary umownej zamawiającemu, w wysokości iloczynu kwoty najniższego wynagrodzenia wraz z należnymi składkami na ubezpieczenie społeczne oraz liczby miesięcy w okresie realizacji zamówienia – za każdego niezatrudnionego bezrobotnego poniżej liczby wymaganej przez zamawiającego, chyba że wykonawca wykaże, że przedstawił zgłoszenie ofert pracy powiatowemu urzędowi pracy albo odpowiedniemu organowi zajmującemu się realizacją zadań z zakresu rynku pracy w państwie, w którym ten wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, a niezatrudnienie osób bezrobotnych nastąpiło z przyczyn nieleżących po jego stronie; za przyczynę nieleżącą po stronie wykonawcy będzie uznany w szczególności brak na obszarze, w którym jest realizowane zamówienie i w okresie jego realizacji, osób bezrobotnych zdolnych do wykonania zamówienia lub odmowa podjęcia pracy przez taką osobę bezrobotną. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie spółdzielni socjalnych w POKL Spółdzielnie socjalne jako beneficjenci projektów w Priorytetach VI, VIII

Wsparcie spółdzielni socjalnych w POKL Spółdzielnie socjalne jako beneficjenci projektów w Priorytetach VI, VIII i IV Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie spółdzielni socjalnych w POKL Budowa sieci wsparcia i doradztwa krajowego Wsparcie tworzenia podmiotów

Wsparcie spółdzielni socjalnych w POKL Budowa sieci wsparcia i doradztwa krajowego Wsparcie tworzenia podmiotów Budowa sieci wsparcia regionalnego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Miejsce ekonomii społecznej w POKL Cel szczegółowy 2 Priorytetu VII: Wzmocnienie i poszerzenie zakresu

Miejsce ekonomii społecznej w POKL Cel szczegółowy 2 Priorytetu VII: Wzmocnienie i poszerzenie zakresu działań sektora ekonomii społecznej Oczekiwane efekty: q Zapewnienie funkcjonowania instytucji wspierających ekonomię społeczną (przynajmniej dwie w każdym województwie). q 30% przychodów własnych jednostek ekonomii społecznej w ogólnej wartości ich przychodów. Wskaźniki produktu: q Liczba instytucji wspierających ekonomię społeczną, które otrzymały wsparcie w ramach Priorytetu (40); q Liczba inicjatyw z zakresu ekonomii społecznej wspartych z EFS (350); q Liczba osób, które otrzymały wsparcie w ramach instytucji ekonomii społecznej (29. 000). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6. 2.

Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6. 2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia (obejmujący wydatki w wysokości 400, 8 mln Euro) Konkurs na prowadzenie przez podmioty działań obejmujących: q realizację wsparcia doradczo-szkoleniowego q przyznanie środków na rozwój przedsiębiorczości dla wybranych uczestników projektu, q przyznanie wsparcia pomostowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie 7. 2. 1 Aktywizacja

Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie 7. 2. 1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Konkurs na prowadzenie przez podmioty działań obejmujących m. in. : q wsparcie dla tworzenia i działalności podmiotów integracji społecznej, w tym: centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej (których podstawowym zadaniem nie jest działalność gospodarcza) z wyjątkiem warsztatów terapii zajęciowej q rozwój usług społecznych przezwyciężających indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w powrocie na rynek pracy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Budowa sieci wsparcia regionalnego Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie 7. 2. 2. Wsparcie

Budowa sieci wsparcia regionalnego Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie 7. 2. 2. Wsparcie ekonomii społecznej (obejmujący wydatki w wysokości 163 mln Euro) Wsparcie dla utworzenia i/lub funkcjonowania (w tym wzmocnienia potencjału) instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej, świadczących w ramach projektu w sposób komplementarny i łączny q usługi prawne, księgowe, marketingowe; q doradztwo (indywidualne i grupowe, m. in. w postaci punktów lub centrów doradztwa, inkubatorów społecznej przedsiębiorczości tworzących wspólną infrastrukturę rozwoju); q szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej; q usługi wspierające rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz ekonomii społecznej (m. in. poprzez budowę sieci współpracy lokalnych podmiotów w celu wspierania rozwoju podmiotów ekonomii społecznej); q promocję ekonomii społecznej i zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Budowa sieci wsparcia krajowego q q Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna Projekt systemowy

Budowa sieci wsparcia krajowego q q Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna Projekt systemowy Zintegrowany system wsparcia zatrudnienia socjalnego i ekonomii społecznej współpraca i doradztwo dla powstających w ramach Priorytetu VII PO KL Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (Ośrodkami Wsparcia Spółdzielni Socjalnych); działanie na rzecz budowy lokalnych partnerstw na rzecz ekonomii społecznej (szkolenia, animacje lokalne); szkolenia radnych i pracowników jednostek samorządowych dotyczące ekonomii społecznej, jej znaczenia dla środowisk lokalnych; analizowanie i monitorowanie sektora ekonomii społecznej – komunikacja z władzami Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie w projektach systemowych W ramach realizacji projektów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Działaniu

Wsparcie w projektach systemowych W ramach realizacji projektów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Działaniu 7. 1 (Projekty systemowe Ośrodków Pomocy Społecznej i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie) samorządy mogą dodatkowo aplikować o środki na wsparcie na rzecz zatrudnienia w spółdzielniach socjalnych tworzonych przez osoby prawne, o ile są one beneficjentami, partnerami beneficjenta lub wykonawcami zadań zleconych w ramach projektu, w ryczałtowej wysokości określonej przez Instytucję Pośredniczącą. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wsparcie w projektach systemowych W ramach realizacji projektów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Działaniu

Wsparcie w projektach systemowych W ramach realizacji projektów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Działaniu 7. 1 (Projekty systemowe Ośrodków Pomocy Społecznej i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie) jednym z instrumentów aktywnej integracji jest skierowanie do pracy w istniejącej spółdzielni socjalnej utworzonej przez osoby prawne lub osoby fizyczne; Możliwe jest sfinansowanie: q zajęć w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej lub/i q sfinansowanie jednorazowego wsparcia na utworzenie spółdzielni na zasadach art. 43 ustawy o pomocy społecznej (dotacja na usamodzielnienie) lub/i q sfinansowanie kosztów wynajmu lokalu i kosztów obsługi spółdzielni w pierwszych sześciu miesiącach działalności w zakresie działalności odpłatnej statutowej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

VI. Jak postępować przy założeniu spółdzielni socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach

VI. Jak postępować przy założeniu spółdzielni socjalnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Grupa, która chce pracować RAZEM !!! Pomysł na działalność usługi,

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Grupa, która chce pracować RAZEM !!! Pomysł na działalność usługi, czy produkt? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Grupa założycielska q Lider!!!!! q Czy wszyscy czują jednakową potrzebę

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Grupa założycielska q Lider!!!!! q Czy wszyscy czują jednakową potrzebę założenia spółdzielni i są przekonani, że jest to dla nich najlepsze rozwiązanie? q Czy będziemy zaspokajać jakąś rzeczywistą potrzebę? q Czy będą chętni na nasz produkt/usługę – klienci? q Czy nasza koncepcja jest jasno sformułowana i realistyczna? q Czy posiadamy niezbędną wiedzę na temat rynku, branży, ekonomii, marketingu i zarządzania firmą? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Na etapie przygotowań warto dobrze zdiagnozować umiejętności, jakie posiadają przyszli

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Na etapie przygotowań warto dobrze zdiagnozować umiejętności, jakie posiadają przyszli członkowie spółdzielni socjalnej, zastanowić się jaką pracę mogliby razem wykonywać i na ile usługi lub towar, jaki chcą oferować, może znaleźć popyt. Czas poświęcony na omówienie pomysłów na działalność gospodarczą i na wstępne rozpoznanie rynku, czyli przeanalizowanie do kogo chcemy trafić z naszą ofertą, w jaki sposób można być konkurencyjnym dla innych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Czas poświęcony na omówienie pomysłów na działalność gospodarczą i na

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Czas poświęcony na omówienie pomysłów na działalność gospodarczą i na wstępne rozpoznanie rynku, czyli przeanalizowanie do kogo chcemy trafić z naszą ofertą, w jaki sposób można być konkurencyjnym dla innych przedsiębiorców, to czas, od którego w dużej mierze może zależeć sukces tworzonej spółdzielni socjalnej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Koszty założenia spółdzielni: qwpisowe - np. 1 zł q notarialne

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Koszty założenia spółdzielni: qwpisowe - np. 1 zł q notarialne poświadczenie podpisów członków zarządu 72 zł q udział członkowski - np. 1 zł q pieczątka - ok. 50 zł q założenie rachunku bankowego - 20 -100 zł q koszty wynajmu lokalu doprowadzonej działalności gospodarczej (możliwa pomoc samorządu lokalnego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną q Do Powiatowego Urzędu Pracy możemy się zwrócić z wnioskiem

Jak zakładać spółdzielnię socjalną q Do Powiatowego Urzędu Pracy możemy się zwrócić z wnioskiem o przyznanie środków na dofinansowanie stanowiska pracy z Funduszu Pracy. q Wniosek o przyznanie środków określa: – kwotę wnioskowanych środków; – rodzaj działalności gospodarczej, którą bezrobotny zamierza podjąć; – kalkulację kosztów związanych z podjęciem działalności; – źródła ich finansowania; – wskazanie działań podjętych na rzecz podjęcia działalności, dotyczących w szczególności pozyskania lokalu, uzyskania niezbędnych pozwoleń oraz odbycia szkoleń; – szczegółową specyfikację wydatków w ramach wnioskowanych środków; – przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności gospodarczej; q proponowaną formę zabezpieczenia zwrotu środków. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ dokument określający podstawowe cele oraz zasady funkcjonowania

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ dokument określający podstawowe cele oraz zasady funkcjonowania spółdzielni socjalnej. Statut spółdzielni socjalnej musi zawierać niezbędne elementy, którymi są: q nazwa spółdzielni zawierająca oznaczenie „Spółdzielnia Socjalna”, q przedmiot działalności spółdzielni (działania wykonywane w ramach działalności gospodarczej wymienione zgodnie z kategoriami opisanymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności oraz informacja, że spółdzielnia działa na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej, Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ cd. q teren działania, q czas trwania,

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ cd. q teren działania, q czas trwania, o ile spółdzielnia została założona na czas określony, q prawa, obowiązki oraz zasady przyjmowania, odwoływania, wykreślania czy wykluczania członków spółdzielni socjalnej, q zasady wyboru, odwoływania oraz kompetencje władz spółdzielni socjalnej, w tym: Zarządu, walnego zgromadzenia członków oraz rady nadzorczej (organ kontroli wewnętrznej – wybierany, jeśli liczba członków jest większa niż 15 osób), Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ cd. q zasady wprowadzania zmian w statucie,

Jak zakładać spółdzielnię socjalną STATUT SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ cd. q zasady wprowadzania zmian w statucie, q sposób podziału, połączenia się, a także likwidacji spółdzielni socjalnej, q zasady podziału nadwyżki bilansowej oraz pokrywania strat, q wysokość wpisowego, wysokość i ilość udziałów, które członek obowiązany jest zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki niewniesienia udziału w terminie, q możliwość wnoszenia wkładów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (I) Na Zebraniu Założycielskim powołujemy spółdzielnię socjalną -

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (I) Na Zebraniu Założycielskim powołujemy spółdzielnię socjalną - podmiot, który do momentu zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym nie posiada jeszcze osobowości i prawnej. Na początku zebrania członkowie założyciele podpisują listę obecności zawierającą imię i nazwisko, adres zamieszkania lub zameldowania, nr PESEL oraz podpisy członków założycieli. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (II) Pierwszym dokumentem, który powinien być przedstawiony na

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (II) Pierwszym dokumentem, który powinien być przedstawiony na zebraniu założycielskim jest porządek obrad. Porządek obrad powinien zawierać wszystkie uchwały, które mają być podejmowane na zebraniu np. : uchwałę o powołaniu spółdzielni, przyjęciu Statutu oraz o wyborze władz spółdzielni. Po przedstawieniu celu zebrania i zatwierdzeniu porządku obrad wybieramy Przewodniczącego i Sekretarza zebrania. Kandydaci mogą być zgłaszani przez uczestników zebrania lub zgłosić się sami. Wybory dokonują się w trybie jawnym. Przewodniczący zebrania prowadzi spotkanie natomiast Sekretarz odpowiedzialny jest za sporządzenie protokołu z zebrania. Protokół zawiera informacje nt. przebiegu zebrania, podjętych uchwał, sposobu glosowania, liczbie głosów oraz streszczenie dyskusji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (III) Proponowany, przykładowy przebieg zebrania założycielskiego. 1. Przedstawienie

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (III) Proponowany, przykładowy przebieg zebrania założycielskiego. 1. Przedstawienie celu zebrania oraz uczestników (wszyscy uczestnicy podpisują się na liście). 2. Wybór przewodniczącego i sekretarza – kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym – przechodzą osoby, które uzyskają największą ilość głosów. 3. Podjęcie uchwały o powołaniu spółdzielni socjalnej. 4. Dyskusja nad statutem, zgłaszanie uwag i zatwierdzanie ewentualnych poprawek. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (III cd. ) 5. Podjęcie uchwały o przyjęciu

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (III cd. ) 5. Podjęcie uchwały o przyjęciu statutu 6. Wybór Komisji Skrutacyjnej (liczy głosy w głosowaniach tajnych). 7. Zgłoszenie kandydatów i wybór w głosowaniu tajnym zarządu. 8. Ewentualnie: zgłoszenie kandydatów i wybór rady nadzorczej (podjecie uchwały o wyborze rady nadzorczej). 9. Wolne wnioski. 10. Zamkniecie zebrania. Uchwały powinny być numerowane oraz mieć nadawany tytuł np. Uchwała nr 1/2006 o powołaniu Spółdzielni Socjalnej „xxxxxt” lub Uchwałą nr 1 z dnia 17 marca 2006 roku o powołaniu Spółdzielni Socjalnej „xxxxt”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) q Następnie należy podjąć uchwałę o powołaniu

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) q Następnie należy podjąć uchwałę o powołaniu spółdzielni socjalnej. q Kolejnym etapem zebrania jest dyskusja nad Statutem, przedstawienie uwag i poprawek po czym należy podjąć uchwałę o przyjęciu Statutu spółdzielni. q Po przyjęciu Statutu wybieramy Komisję Skrutacyjną odpowiedzialna za liczenie głosów oddawanych w głosowaniach tajnych q Następnie zgłaszamy kandydatów na członków Zarządu i wybieramy zarząd spółdzielni w glosowaniu tajnym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) WAŻNE!!! Na Walnym Zgromadzeniu przy wyborze Zarządu

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) WAŻNE!!! Na Walnym Zgromadzeniu przy wyborze Zarządu warto wcześniej zastanowić się kto będzie kandydował. Kandydat na członka Zarządu nie może być w komisji skrutacyjnej-nie może liczyć głosów oddanych na siebie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) q W przypadku kiedy liczba członków założycieli

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (IV) q W przypadku kiedy liczba członków założycieli przekracza 15 osób należy powołać Radę Nadzorczą, która następnie powołuje Zarząd. Należy pamiętać, iż osoba będąca członkiem Rady Nadzorczej nie może być spokrewniona z członkiem Zarządu. q Po wybraniu władz spółdzielni następują wolne wnioski, następnie Przewodniczący zamyka zebranie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (V) q Przewodniczący i Sekretarz podpisują się po

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (V) q Przewodniczący i Sekretarz podpisują się po wszystkimi podjętymi uchwałami oraz pod protokołem. Należy pamiętać iż uchwały powinny być ponumerowane w odpowiedniej kolejności, zawierać datę podjęcia oraz tytuł. q Wszyscy członkowie założyciele powinni być podpisani na liście obecności z zebrania oraz podpisać Statut nowo powołanej spółdzielni. q Kompletną dokumentację potrzebna do zarejestrowania spółdzielni należy złożyć w ciągu 7 dni w Krajowym Rejestrze Sądowym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) Dokumenty, które powstają na spotkaniu założycielskim dobrze

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) Dokumenty, które powstają na spotkaniu założycielskim dobrze byłoby przygotować przynajmniej w dwóch oryginałach. Jeden komplet zostaje złożony w sądzie, drugi warto przechowywać w archiwum. Po zakończeniu zebrania założycielskiego należy sprawdzić i zebrać wszystkie dokumenty, które będą potrzebne przy składaniu wniosku o rejestrację a są to: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) q Lista członków założycieli z oryginalnymi podpisami

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) q Lista członków założycieli z oryginalnymi podpisami wszystkich osób (lista powinna zwierać: imię i nazwisko osoby, adres zameldowania bądź zamieszkania, PESEL lub NIP, własnoręczny podpis), q Protokół z zebrania założycielskiego podpisany przez przewodniczącego i sekretarza zebrania, • Niezbędne uchwały podjęte na zebraniu założycielskim: - uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej, - uchwała o podjęciu statutu, - uchwała o wyborze władz – zarządu i jeśli była wybierana to również rady nadzorczej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) Wszystkie uchwały muszą być również podpisane przez

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) Wszystkie uchwały muszą być również podpisane przez przewodniczącego i sekretarza zebrania. q Jednolity tekst statutu podpisany przez wszystkich członków spółdzielni socjalnej. Jeśli na zebraniu wprowadzone zostały zmiany do statutu to należy je zapisać, a dopiero potem dokument (wraz z wprowadzonymi zmianami) dajemy do podpisania członkom spółdzielni. W praktyce może to oznaczać, że członkowie podpiszą się pod statutem następnego dnia po zebraniu, choć sam statut ze wszystkimi poprawkami został przyjęty na zebraniu założycielskim – te informacje o ewentualnych poprawkach są zawarte w protokole, a do rejestracji jest potrzebny dokument z wprowadzonymi zmianami – tzw. tekst jednolity statutu. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) • Zaświadczenia potwierdzające, że każda z osób

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Zebranie założycielskie (VI) • Zaświadczenia potwierdzające, że każda z osób zakładających spółdzielnię socjalną ma do tego uprawnienia, czy należy do jednej z grup, spośród których mogą rekrutować się członkowie założyciele. ROZPORZADZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 3 sierpnia 2007 r. w sprawie określenia wzorów zaświadczeń dołączanych do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Od momentu zakończenia spotkania założycielskiego - zarząd ma

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Od momentu zakończenia spotkania założycielskiego - zarząd ma 7 dni na zarejestrowanie spółdzielni, dlatego dobrze jest skompletować zaświadczenia do czasu wyznaczenia terminu zebrania założycielskiego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Formularze niezbędne do zarejestrowania spółdzielni socjalnej: • KRS

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Formularze niezbędne do zarejestrowania spółdzielni socjalnej: • KRS – W 5 – podstawowy formularz służy do zgłoszenia/rejestracji powołanej spółdzielni socjalnej, • KRS – WK – załącznik do formularza KRS – W 5, służy do zgłoszenia organów podmiotu (zarządu oraz rady nadzorczej). Wypełniając go wpisujemy konkretne osoby wchodzące w skład tego organu z podaniem ich funkcji oraz podajemy, cytując zapis statutu, kto podpisuje oświadczenie woli. Jeśli została wybrana rada nadzorcza to składamy dwa formularze KRS – WK: jeden wypełniamy dla zarządu a drugi dla członków organu rady nadzoru wewnętrznego – rady. • KRS – WM – załącznik do formularza KRS – W 5, służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej (formularz ten wypełniamy posługując się kodami PKD – Polskiej Klasyfikacji Działalności, które opisują w usystematyzowany sposób rodzaje usług i towarów). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Wykaz dodatkowych dokumentów składanych do Krajowego Rejestru Sądowego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Wykaz dodatkowych dokumentów składanych do Krajowego Rejestru Sądowego Członkowie założyciele, w zależności od swojej sytuacji, powinni uzyskać odpowiednie zaświadczenie potwierdzające, że każdy z nich należy do jednej grup uprawnionych do założenia spółdzielni socjalnej, np. : - zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy potwierdzające, że osoba zamierzająca założyć spółdzielnię socjalną jest osobą bezrobotną, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Sąd rejestrowy przesyła informacje o zarejestrowaniu (uzyskaniu osobowości

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Sąd rejestrowy przesyła informacje o zarejestrowaniu (uzyskaniu osobowości prawnej) listem poleconym. Przysłany odpis zawiera dane o numerze KRS, pod jakim podmiot został wpisany do rejestru, także dane identyfikujące spółdzielnię socjalną (m. in. adres, osoby wybrane do zarządu, informacje o rodzajach prowadzonej działalności gospodarczej). Dokument o wpisie do KRS jest podstawową informacją o spółdzielni socjalnej. Jest także niezbędny przy uzyskaniu numeru REGON, NIP oraz konta bankowego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Sąd rejestrowy odmawia zarejestrowania, jeśli spółdzielnia nie spełnia

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Sąd rejestrowy odmawia zarejestrowania, jeśli spółdzielnia nie spełnia wymaganych warunków, np. wówczas kiedy status nie jest zgodny z obowiązującym prawem bądź nieprawidłowo wypełniliśmy formularze, czy też nie złożyliśmy kompletu wymaganych dokumentów i podpisów. Należy pamiętać ich wszystkie braki i poprawki możemy uzupełnić w ciągu 7 dni od dnia otrzymania postanowienia sądu o odrzuceniu naszego wniosku. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Osoba prawna - wyodrębniona jednostka organizacyjna np. spółka

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Rejestracja spółdzielni Osoba prawna - wyodrębniona jednostka organizacyjna np. spółka akcyjna, spółka z. o. o, spółdzielnia, fundacja, przedsiębiorstwo państwowe, która na mocy odpowiednich przepisów ma : osobowość prawną ( tj. posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Osoba prawna może więc zawierać umowy, podejmować zobowiązania i odpowiadać za nie, występować przed sądem jako strona, a także wykonywać inne działania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Osobami prawnymi nie są szkoły, jednostki wojskowe, urzędy państwowe czy jednostki samorządu terytorialnego. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną dopiero w momencie rejestracji, a nie jej powołania. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Kolejne kroki q By móc rozpocząć działalność spółdzielnia socjalna musi

Jak zakładać spółdzielnię socjalną Kolejne kroki q By móc rozpocząć działalność spółdzielnia socjalna musi uzyskać jeszcze numer REGON (należy wypełnić druk RG-1 wraz załącznikiem dostępny wraz z instrukcją na stronie Głównego Urzędu Statystycznego www. stat. gov. pl i przesłać go lub złożyć osobiście we właściwym ze względu na miejsce działalności Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym), q Numer Identyfikacji Podatkowej- NIP z właściwego Urzędu Skarbowego oraz otworzyć rachunek bankowy. q Rozpoczynający działalność spółdzielcy socjalni muszą również pamiętać, że są zobowiązani do zgłoszenia w ciągu 7 dni od dnia zatrudnienia pracowników odpowiednich informacji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (poprzez wypełnienie odpowiednich druków, np. ZUS ZUA, ZUS ZZA. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Więcej informacji www. ozrss. pl www. spoldzielnie. org www. pozytek. gov. pl

Więcej informacji www. ozrss. pl www. spoldzielnie. org www. pozytek. gov. pl

Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego