Przemys turystyczny w Polsce i na wiecie PLAN

Przemysł turystyczny w Polsce i na świecie

PLAN ZAJĘĆ

wykaz literatury: 1. Alejziak W. , Marciniec T. , Międzynarodowe organizacje turystyczne, Kraków 2003 2. Alejziak W. , Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Kraków, 2001 3. Butowski L. , Organizacja turystyki w Polsce, Warszawa 2004 4. Gaworecki W. , Turystyka, Warszawa 2007 5. Gołembski, Kompendium wiedzy o turystyce, Warszawa 2002 6. Turystyka, red. W. Kurek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 7. Kompendium pilota wycieczek, red. Zygmund Kruczek, Proksenia, Kraków 2006 9. Drążkiewicz J. , Decentralizacja zarządzania państwem jako czynnik rozwoju turystyki na szczeblu samorządu terytorialnego w Polsce. Analiza na przykładzie gminnego i wojewódzkiego samorządu terytorialnego. Problemy turystyki nr 1 -4, Instytut Turystyki, Warszawa 2007 10. Drążkiewicz J. , Możliwości organizacyjno-prawne rozwoju turystyki na szczeblu gminnego samorządu terytorialnego, Zeszyty Naukowe nr 5(49), ALAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2007 11. Drążkiewicz J. , Działalność podmiotów zagranicznych na polskim rynku turystycznym w aspekcie zachodzących zjawisk i procesów, Problemy turystyki nr 1 -4, Instytut Turystyki, Warszawa 2003

Początki turystyki na świecie Czasy starożytne: - szukanie nowych terenów łowieckich - pielgrzymki (IV w pne) - wyprawy rabunkowe i kolonizacyjne - wyprawy handlowe - wyjazdy „kuracyjne” Rzymianie organizują sieć gospód ‘Stationes”

Początki turystyki na świecie Wczesne Średniowiecze – Renesans - szukanie nowych terenów do osiedlania - pielgrzymki do Włoch, Hiszpanii, Palestyny - wyprawy poznawcze i odkrywcze (np. Marco Polo Krzysztof Kolumb –XV w. ) - wyprawy handlowe XVII w. – powstanie „czystej” turystyki, rozwój transportu, poprawa stanu dróg. Przyklasztorne „hospicja”

Początki turystyki na świecie XIX w. - do I Wojny Światowej - powstanie biura podróży Thomasa Cooka - wzrost zainteresowania turystyką wypoczynkową - rozwój miejscowości turystycznych - rozwój turystyki wypoczynkowej XX w. – gwałtowny rozwój techniki, urbanizacja Europy, zdobycze świadczeń socjalnych, wykształcenie się klasy średniej wzrost poziomu kulturalnego, początki „polityki turystycznej” XXI w. – turystyka masowa i alternatywna, globalizacja działalności turystycznej, globalizacja mediów i nośników informacji, spadek znaczenia tradycyjnych metod sprzedaży imprez, imprezy „szyte na miarę”, wzrost wymagań klientów.

Zarys historii turystyki w Polsce. - do roku 1873 – okres prekursorski - 1873 – 1918 - Okres kształtowania się postaw ideowych i organizacyjnych polskiej turystyki i krajoznawstwa - 1918 – 1939 okres Drugiej Rzeczpospolitej -1945 - 1989 – turystyka w okresie PRL -po 1989 - lata współczesne turystyki w Polsce

Zarys historii turystyki w Polsce -Okres prekursorski Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, Wincenty Pol Oskar Kolberg, Tytus Chałubiński -1873 – 1918 Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie (1873) Schroniska: nad Morskim Okiem, na Hali Gąsienicowej, W Dolinie Pięciu Stawów (1874 – 1894) Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (1909) Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (1906) Mariusz Zaruski, Kazimierz Kulwieć, Karol Hofman, Mieczysław Orłowicz, Aleksander Janowski

Zarys historii turystyki w Polsce -1918 - 1939 Schroniska na Turbaczu, Jaworzynie, Pilsku, w Beskidzie Śląskim, Karpatach Wschodnich (PTT) -Centralne Biuro Wczasów (1938) -Zjazd Młodzieży Krajoznawczej (1920) -Liga Popierania Turystyki (1935) -Biuro Podróży ORBIS (1920) -Biuro podróży POLTUR (PTK) (1928) -PLL LOT (1929) -Spółdzielnia Turystyczno – Wypoczynkowa Gromada (1937) Turystyka podlega Ministerstwu Komunikacji

Zarys historii turystyki w Polsce -1945 -1989 -Reaktywacja PTT, PTK, PBP Orbis, -Upaństwowienie prywatnych hoteli i pensjonatów -Powstanie FWP (1949) -Połączenie PTT i PTK w PTTK (1950) -Almatur – (1956) -Sports-Tourist (1957) -GKKFi. T (1960) -Budowa nowych hoteli (Monopol, MDM, Grand, Dom Chłopa Mercury, Cracowia, Skanpol, Kosmos, Polan, Arcona)

Zarys historii turystyki w Polsce Turystyka po 1989 r: - Intensywny rozwój turystyki wyjazdowej i przyjazdowej - Wzrost liczby przedsiębiorstw turystycznych - Wzrost znaczenia zagranicznych biur podróży i sieci hotelowych

Podstawowe pojęcia w turystyce Ø rekreacja Ø turyzm Ø turystyka Ø ruch turystyczny Ø obsługa ruchu turystycznego Ø turysta Ø podróżny Ø odwiedzający jednodniowy Ø walory turystyczne Ø produkt turystyczny Ø rynek turystyczny Ø infrastruktura turystyczna Ø usługi turystyczne Ø przemysł turystyczny Ø gospodarka turystyczna Ø polityka turystyczna

REKREACJA – termin określający różne formy aktywności czasu wolnego dla odpoczynku, rozrywki i samodoskonalenia. Rekreację można podzielić na bierną i czynną.

Turyzm to: „. . . całokształt zagadnień teoretycznych, gospodarczych, geograficznych, statystycznych, prawnych, kulturalnych i społecznych, związanych z ruchem turystycznym. ” S. Leszczyński ok. . 1937 (kierownik Studium Turyzmu w Katedrze Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Turyzm to: „. . . dziedzina studiów naukowych nad organizacją i skutkami ruchu turystycznego, badanie możliwości rozwoju turystyki, różnych jej przejawów i wpływu na jednostkę i środowisko, studia nad historią turystyki i jej wpływem na gospodarkę kraju i świat ” S. Leszczyński ok. . 1937 (kierownik Studium Turyzmu w Katedrze Gografii Uniwersytetu Jagiellońskiego)

RUCH TURYSTYCZNY - ogół dobrowolnych, czasowych przemieszczeń przestrzennych poza miejsce stałego zamieszkania, podejmowanych dla realizacji celów rekreacyjnych, poznawczych, zdrowotnych i rozrywkowych.

RUCH TURYSTYCZNY - jest zjawiskiem polegającym na fizycznym i czasowym przemieszczaniu się ludzi z miejsca ich stałego pobytu na inne miejsce i wytwarzaniu przez nich popytu na towary i usługi, przejawiającego się zarówno podczas podróży, jak i pobytu poza miejscem zamieszkania. (według UN WTO)

OBSŁUGA RUCHU TURYSTYCZNEGO - obejmuje wszystkie formy świadczeń na rzecz turystów, związane z realizacja podróży turystycznej oraz zaspokajaniem innych potrzeb zgłaszanych przez turystów podczas jej trwania. Źródło: B. Meyer, Obsługa ruchu turystycznego, PWN, Warszawa 2006, s. 12.

Ruch turystyczny uzupełniony o jego obsługę tworzy zjawisko turystyki.

Turystyka to: „. . . odbywanie wycieczek. . . dla rozrywki i odpoczynku, Połączonych zwykle ze zwiedzaniem obiektów przyrodniczych, zabytków architektury i sztuki, obiektów kultury materialnej, poznawaniem innych narodów i grup ludnościowych własnego kraju, udział w imprezach i uroczystościach kulturalnych, sportowych czy innych, a także sama chęć zetknięcia się z przyrodą lub wyżycia się w wysiłku fizycznym. ” - T. Bartkowski 1977

Turystyka to: „. . całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej, związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym. - Krzysztof Przecławski 1994 r.

Turystyka to: „. . . zjawisko przestrzenne, społeczno-kulturowe i ekonomiczne, polegające na dobrowolnej, czasowej zmianie miejsca stałego pobytu człowieka w celach wypoczynkowych, poznawczych oraz doznania przeż intelektualnych i emocjonalnych „ – St. Liszewski 1995

Turystyka to: „. . całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą i pobytem w jakiejś miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z motywu osiedlenia się i nie wiąże z jakąkolwiek działalnością zawodową” - Hunziker i Krapf

według Światowej Organizacji Turystyki (UN WTO) Turystyka to: „. . . ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają dla wypoczynku, w interesach i w innych celach przez nie więcej niż jeden rok bez przerwy, w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem”

• TURYSTYKA nie jest nauką, ale jedynie dziedziną wiedzy. • Ujmując turystykę w znaczeniu „nauki” należało by zaliczyć ją do nauk interdyscyplinarnych.

Podróżny „każda osoba podróżująca pomiędzy dwoma lub kilkoma krajami (podróżny międzynarodowy), lub między dwiema lub kilkoma miejscowościami w obrębie kraju w którym stale mieszka (podróżny krajowy)”. (według Komisji do Spraw Statystyki przy ONZ)

Odwiedzający: Odwiedzający, to każda osoba podróżująca do miejsca znajdującego się poza jej zwykłym otoczeniem na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeśli podstawowy cel podróży jest inny niż podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanym miejscu. Odwiedzający dzielą się na: odwiedzających krajowych i odwiedzających międzynarodowych oraz ze względu na długość pobytu na: turystów i odwiedzających jednodniowych

Turysta - to odwiedzający z co najmniej jednym noclegiem.

Walory turystyczne (zasoby) - to zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które - wspólnie lub każde z osobna - są przedmiotem zainteresowania turysty (decydują one o tzw. atrakcyjności turystycznej)

Usługi turystyczne ”wszelkie czynności związane z zaspokajaniem potrzeb turystów, ale nie służące do produkowania przedmiotów” – Hanna Zawistowska „Usługi turystyczne to usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne świadczone turystom i odwiedzającym (ustawa z 29. 08. 1997 r. o usługach turystycznych)” Źródło: Zawistowska H. , Nowe zasady świadczenia usług turystycznych

Produkt turystyczny W wąskim znaczeniu produkt turystyczny oznacza to, co kupują turyści w czasie wyjazdu turystycznego np. transport, nocleg czy wyżywienie. W szerszym ujęciu produkt turystyczny to kompozycja tego, co turyści robią oraz walorów turystycznych, urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają. Źródło: R. Łazarek, Ekonomika turystyki, Warszawa 2004, s. 50.

Produkt turystyczny nie stanowią więc zasoby (walory) przyrodnicze i kulturowe same w sobie, ale pewna suma korzyści (użyteczności) jaką może mieć klient (turysta) z ich użytkowania. Produkt wymaga wiec pomysłu, planowania i przygotowania. Powinien być postrzegany jako pewien amalgamat usług, składający się z wielu składowych elementów.

RODZAJE PRODUKTÓW TURYSTYCZNYCH "Tradycyjne" produkty turystyczne opierały się na tzw. zasadzie 3 S (sun, sea, sand) czyli słońce, morze, plaża Turysta preferujący taki model wypoczynku nie wyróżniał się wśród innych turystów, korzystał z zalet turystyki masowej, która oferowała wszystkim ujednolicony produkt. Dla nowych produktów turystycznych można przyjąć zasadę 3 E (entertainment, excitement, education) czyli rozrywka, emocje, edukacja(nauka) Turyści stają się coraz bardziej świadomi, pragną poznawać, dociekać, odkrywać. Wolą aktywny wypoczynek. Szukają kontaktu z ludnością miejscową. Pasjonują się kultura i sztuką obszarów recepcyjnych

OBSZAR RECEPCJI TURYSTYCZNEJ/ PRZESTRZEŃ TURYSTYCZNA Region turystyczny to obszar przestrzenny charakteryzujący się atrakcyjnymi walorami turystycznymi, (głównie naturalnymi), oraz odpowiednim zagospodarowaniem, na którym koncentruje się ruch turystyczny[1]. Rejon turystyczny jest jednostką niższą hierarchicznie niż region turystyczny. Może być rozumiany jako zespół miejscowości wyspecjalizowanych w obsłudze konkretnych rodzajów ruchu turystycznego. Miejscowość turystyczna - każda jednostka osadnicza, która posiada walory turystyczne oraz odpowiednią infrastrukturę umożliwiającą realizację funkcji czasu wolnego. • [1] Kompendium wiedzy o turystyce, red. G. Gołembski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002, s. 91 -92.

Przemysł turystyczny ”to przedsiębiorstwa i obiekty oferujące urządzenia i usługi dla turystów. Jest on najczęściej grupowany według branż dostarczających określony, niekiedy cząstkowy, produkt turystyczny ” Źródło: Zawistowska H. , Nowe zasady świadczenia usług turystycznych

Gospodarka turystyczna to dobra, usługi i aktywność gospodarcza służąca bezpośrednio konsumpcji turystycznej (biura podróży, baza noclegowa) oraz tych dziedzin, których rozwój uzależniony jest od turystyki (np. sprzedaż paliw). Źródło: G. Gołembski i in. Kompendium wiedzy o turystyce

Zasięg przestrzenny gospodarki turystycznej jest obszerny i wynika z ekonomicznych skutków rozwoju turystyki na obszarach recepcji turystycznej, jak również poza nimi. Wydatkami turystów występują bowiem na wszystkich etapach podróży: „przygotowanie” – „podróż” (tam) – „pobyt” – „podróż” (z powrotem) tzw. formuła 4 P [1], lub jako formułę 5 P (dodatkowo jeszcze etap „podsumowania” odbytej podróży) [2]. [1] S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s. 91 -92. [2] E. Dziedzic, Obszar recepcji turystycznej jako przedmiot zarządzania strategicznego, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1998, s. 14.

etap „planowania” podróży Obejmuje procesy gospodarcze oraz skutki ekonomiczne zachodzące w miejscu stałego pobytu turystów. Wśród nich wyróżniamy m. in. [1]: - zmiany w strukturze konsumpcji, wynikające z planowanej podróży (np. konieczność oszczędzania), - podjęcie dodatkowej pracy (przy braku oszczędności) w celu uzyskania środków na planowaną podróż, - pobudzanie inwestycji w celu uruchomienia dodatkowej produkcji artykułów związanych z podróżowaniem oraz niezbędnych po zakończeniu podróży (np. konserwacja sprzętu sportowo – turystycznego, wywołanie zdjęć z podróży), - wzrost dochodów i zatrudnienia w gałęziach produkujących artykuły niezbędne do uprawiania turystyki oraz umożliwiających zakupy powyjazdowe. - odpływ środków pieniężnych do miejscowości, regionów lub państw, będących celem podróży turystycznej (może to nastąpić znacznie przed terminem podróży, jeżeli usługi rezerwowane są wcześniej), - powstanie inwestycji ułatwiających odbywanie podróży (wspomniane już biura podróży, agencie podróży, punkty informacji turystycznej, jak również firmy ubezpieczeniowe, finansowe itd. ) kreujące nowy zawody i wzrost zatrudnienia. [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F. H-U. ”Albis”, Kraków 1999, s. 50.

etap „podróż” Ekonomiczne skutki związane z etapem „podróż” obejmują następujące procesy[1]: - podjęcie inwestycji z zakresu infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy budowie infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy obsłudze podróżnych, - uzyskanie wpływów z tytułu usług transportowych świadczonych przez własnych przewoźników, - pobudzenie aktywności gospodarczej dzięki wykorzystaniu nowoczesnej i nowo powstałej infrastruktury transportowej przez inne gałęzie gospodarki [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F. H-U. ”Albis”, Kraków 1999. s. 51.

etap „pobyt” W miejscu recepcji turystycznej generowane są największe dochody z turystyki, tutaj także zlokalizowana jest większość stanowisk pracy związanych obsługą turystów. Miejscowa ludność ma dzięki temu możliwość pracy w hotelach, restauracjach, punktach informacji turystycznej, a także w innych gałęziach gospodarki, które rozwijają się dzięki turystyce (np. przedsiębiorstwa transportu lokalnego {publiczna komunikacja lokalna, taksówki}, sklepy, stacje benzynowe, pracownicy poczty, służby zdrowia itd. ).

Infrastruktura turystyczna = zagospodarowanie turystyczne - to inaczej baza materialna turystyki lub też urządzenia obsługi ruchu turystycznego. Odwiedzający dany obszar turystyczny korzystają zarówno z infrastruktury powstałej w celu zaspokajania potrzeb mieszkańców miejscowości turystycznej, jak również z urządzeń, obiektów i instytucji specjalistycznych. Dlatego też można wyróżnić infrastrukturę turystyczną i infrastrukturę paraturystyczną.

Infrastruktura turystyczna - przeznaczona jest głównie dla turystów i obejmuje zespół urządzeń i instytucji stanowiących bazę materialną i organizacyjną turystki, takich jak urządzenia transportowe, baza gastronomiczna i noclegowa, a także urządzenia umożliwiające korzystanie z walorów turystycznych (np. szlaki turystyczne, wyciągi narciarskie i kolejki linowe) oraz organizacje zajmujące się turystyką (stowarzyszenia turystyczne, punkty informacji turystycznej).

Infrastruktura paraturystyczna - jest wykorzystywana zarówno przez mieszkańców danego terenu, ale również dla turystów - w skład infrastruktury paraturystycznej wchodzi m. in. uzbrojenie techniczne terenu (gaz, woda, kanalizacja, elektryczność), łączność telekomunikacyjna oraz internetowa, urzędy pocztowe, ośrodki zdrowia, posterunki policyjne, banki, domy kultury i biblioteki itp. .

Rynek turystyczny Według klasycznej definicji rynek występuje wówczas , kiedy nabywcy i sprzedawcy określają, co mają zamiar kupować i sprzedawać, i na jakich warunkach. W przypadku rynku turystycznego przedmiotem wymiany jest wszystko to, co oferuje się nabywcy, aby zaspokoić jego pragnienia i oczekiwania związane z wyjazdem turystycznym. Źródło: Gołembski G. i in. Kompendium wiedzy o turystyce

Źródło: Opracowanie własne J. Drążkiewicz na podstawie L. Butowski, Organizacja turystyki w Polsce, Warszawa-Lublin 2004, s. 13.

Kategoria inni podróżni: Międzynarodowi: • • • Pracownicy przygraniczni (mieszkający w jednym kraju a pracujący w innym) Czasowi i stali imigranci Nomadowie (ludy wędrowne), uciekinierzy Członkowie sił zbrojnych (podróżujących z kraju zamieszkania do kraju odbywania służby) Urzędnicy konsularni i dyplomaci Podróżujący w tranzycie (pozostający na lotniskach) Krajowi: • • • Mieszkańcy danego kraju, którzy podróżują do innej miejscowości z zamiarem zamieszkania na stałe Osoby, które podróżują w celach podjęcia pracy zawodowej Osoby, które dojeżdżają do sąsiedniej miejscowości do pracy lub nauki Nomadowie Bezdomni Członkowie sił zbrojnych w czasie manewrów

Odwiedzających od innych podróżnych odróżniają trzy kryteria: • podróż powinna odbywać się do miejscowości znajdującej się poza codziennym otoczeniem danej osoby; pozwala to wykluczyć mniej lub bardziej regularne podróże między miejscem nauki lub pracy a domem rodzinnym; • długość pobytu w odwiedzanej miejscowości nie powinna przekraczać 12 miesięcy; powyżej tego czasu odwiedzający uzyskał by status mieszkańca tej miejscowości (z punktu widzenia prawa i statystyki); • głównym celem wizyty nie może być działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości; w ten sposób wyklucza się emigracje ludności związane z pracą.

Czas jako kryterium podziału ruchu turystycznego Wyjazdy: - krótkie -długie (powyżej 4 noclegów)

Cel podróży jako kryterium podziału ruchu turystycznego • • • Turystyka wypoczynkowa Turystyka poznawcza Turystyka kwalifikowana Turystyka w interesach (turystyka handlowa, biznesowa, kongresowa) Turystyka motywacyjna Turystyka zdrowotna Turystyka etniczna Turystyka wiejska (agroturystyka) Turystyka ekologiczna Turystyka religijna i pielgrzymkowa Odwiedziny krewnych i znajomych

Turystyka wiejska / agroturystyka Turystyka wiejska oznacza wszelkie formy aktywności turystycznej podejmowane w środowisku wiejskim. Natomiast te z nich, które związane są z pobytem w gospodarstwie wiejskim i dotyczą różnych form spędzania czasu wolnego oraz różnych usług turystycznych świadczonych w obrębie gospodarstwa rolnego, nazywamy agroturystyką

Wyróżniki agroturystyki: 1)pobyt turystyczny odbywa się w budynkach mieszkalnych prowadzonych przez rolnika w czynnym gospodarstwie i stanowi jedynie dodatkową działalność i dodatkowe źródło dochodu. 2)gospodarstwo, na terenie którego prowadzona jest działalność agroturystyczna może znajdować się na terenach wiejskich lub miejskich do 5 tysięcy stałych mieszkańców. 3)liczba wynajmowanych pokoi, nie powinna przekroczyć pięciu, w przeciwnym razie gospodarstwo zostanie uznane jako świadczące usługi z zakresu turystyki wiejskiej

Turystyka campingowa • Może być traktowana jako forma turystyki indywidualnej, uprawianej przez turystów, którzy mają własny (lub pożyczony na wyprawę) sprzęt (namiot, przyczepa campingowa, specjalny pojazd samochodowy) i sami troszczą się o dach nad głową i wikt”[1]. Cechą turystyki campingowej jest jej względnie duża samowystarczalność pod trzema względami: transportu, zakwaterowania i wyżywienia, a często także i programu [1] R. Szepke, Turystyka campingowa, Zakład Wydawniczo-Propagandowy PTTK, Warszawa 1982, s. 3 -4.

Turystka aktywna oznacza wszelkie aktywne sposoby spędzania czasu wolnego, będące głównym motywem podjęcia podróży. Pomimo, że pojęcia te nie są do końca tożsame, mają jeden wspólny mianownik pozwalający na ich zintegrowaną prezentacje – łączą się z aktywnym (czynnym) sposobem spędzania czasu wolnego podczas wyjazdów turystycznych, prowadzącym nie tylko do odpoczynku, ale także doskonalenia sprawności, wydolności i zdrowia.

Turystyka uzdrowiskowa Turystykę uzdrowiskową można określić jako całokształt stosunków i zjawisk związanych z pobytem odwiedzających uzdrowisko gości i kuracjuszy. W szczególności turystyka uzdrowiskowa jest związana ze świadczeniem usług dla klientów – pacjentów i turystów – w zakresie leczenia, zakwaterowania, wyżywienia, zabiegów i usług handlowych na terenie uzdrowiska. Turystyka uzdrowiskowa odgrywa nie tylko znaczącą rolę w podnoszeniu stanu zdrowia społeczeństwa, ale stanowi także ważne źródło dochodu dla miejscowości uzdrowiskowych. Popyt na usługi z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego w ostatnich latach jest wyraźnie obserwowalny. Przyjmują one nie tylko formę konkretnych zabiegów leczniczych, ale przede wszytki są ważnym elementem profilaktyki leczniczej. Korzystniejsze bowiem dla zdrowia jest zapobieganie zachorowaniu, niż leczenie nabytych chorób.

Uzdrowisko W polskim ustawodawstwie „uzdrowisko” zostało przedstawione jako obszar, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe, wydzielony w celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na jego obszarze naturalnych surowców leczniczych. Obszar taki poza naturalnymi złożami surowców leczniczych, musi także wypełniać inne warunki ustalone ustawowo, takie jak: - posiadać klimat o właściwościach leczniczych, - posiadać zakłady lecznictwa uzdrowiskowego (szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i przychodnie uzdrowiskowe oraz prewentoria uzdrowiskowe dla dzieci), - posiadać urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego ( pijalnie uzdrowiskowe, tężnie, parki, ścieżki ruchowe, urządzone odcinki wybrzeża morskiego, lecznicze i rehabilitacyjne baseny uzdrowiskowe lub urządzone podziemne wyrobiska górnicze), - zapewnić infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodnościekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, a także prowadzić gospodarkę odpadami, - spełniać określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska.

Podróże służbowe są pojęciem szerszym znaczeniowo wobec turystyki biznesowej. Oznaczają wszystkie podróże, których cele są związane z pracą bądź interesami podróżującego. Podróże te mogą wynikać z konieczności prowadzenia pracy, mogą pomóc zatrudnionemu wykonywać swoje zadania bardziej efektywnie, jak również być formą nagrody od pracodawcy za dobrze wykonane zadanie, dlatego w zakres podróży służbowych mogą wchodzić indywidualne podróże służbowe jak również turystyka biznesowa, która dotyczy zazwyczaj spotkań, wystaw,

Turystyka typu „odwiedziny krewnych i znajomych”. Migracje ludności do miast (zwłaszcza ludzi młodych) sprawiają, że często pozostaje na wsi rodzina lub nieruchomość, dające możliwość pobytu i zakwaterowania. W literaturze zauważyć można wyraźny podział takich wyjazdów na te, które wykorzystują nocleg u rodziny lub znajomych i takie, gdzie podczas wyjazdu wykorzystane są obiekty zakwaterowania zbiorowego. Nie zmienia to i tak typologii takich wyjazdów, gdyż głównym motywem podjęcia podróży w obu przypadkach jest chęć spotkania rodziny lub znajomych

Zjawisko „drugich domów. Turystykę typu „drugi dom” można określić jako rodzaj turystycznego zakwaterowania, stanowiącego własność lub współwłasność odwiedzających lub członków ich rodzin, krewnych i przyjaciół, który jest celem częstych i wielokrotnych przyjazdów

FUNKCJE WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI 1) wypoczynkowa (potrzeby związane z odnową sił fizycznych i psychicznych) 2) zdrowotna (wypoczynek + rehabilitacja) 3) wychowawcza (jako element procesu wychowania np. kontakty z ludźmi) 4) kształceniowa (turystyka uczy) 5) miastotwórcza 6) ekonomiczna (daje dochody, przyczynia się do wzrostu zatrudnienia, rozwoju inwestycji)

Formy turystyki Turystyka krajowa – obejmuje podróże we własnym kraju Turystyka przyjazdowa – obejmuje przyjazdy do danego kraju osób mieszkających poza jego granicami Turystyka wyjazdowa – obejmuje wyjazdy mieszkańców danego kraju do innych krajów

Kategorie turystyki turystyka wewnątrzkrajowa – składająca się z turystyki krajowej i przyjazdowej turystyka narodowa – składająca się z turystyki krajowej i wyjazdowej turystyka międzynarodowa – składająca się z turystyki przyjazdowej i wyjazdowej

we Tu wn rys ątr tyk zk a raj ow a Formy i kategorie turystyki Turystyka przyjazdowa Turystyka krajowa Tu na rys ro ty do ka wa Turystyka międzynarodowa Turystyka wyjazdowa Źródło: Butowski L, Organizacja turystyki w Polsce

Rozwój współczesnej turystyki, miejsce Polski.

TAB. 1. Przyjazdy cudzoziemców do Polski i wyjazdy zagraniczne Polaków według miesięcy (w mln)

Liczba zagranicznych wyjazdów mieszkańców Polski (przekroczenia granicy) Źródło: GUS na podstawie danych Straży Granicznej

TURYSTYKA krajowa Krajowy ruch turystyczny (wszystkie wyjazdy - dane w mln wizyt) Ogółem liczba podróży 2000 2001 2002 2003 2005 2007 63, 9 53, 8 54, 2 48, 4 35, 9 34, 9 Krajowy ruch turystyczny (wyjazdy długookresowe - mln wizyt) 2002 Ogółem liczba podróży 18, 0 2003 17, 2 2004 14, 6 2005 14, 7 2007 15, 8 Krajowy ruch turystyczny (wyjazdy krótkookresowe - mln wizyt ) 2001 Ogółem liczba podróży 36, 4 2002 36, 2 2003 31, 2 2004 25, 0 2005 21, 2

II. Struktura organizacyjna turystyki w Polsce, biura turystyczne, organizacje turystyczne w Polsce i na świecie. Polityka państwa w zakresie rozwoju turystyki

Szczeble organizacyjne turystyki na świecie: 1. 1. Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystyki 1. 2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym 1. 3. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych regionach 1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych 1. 4. 1. Sektor touroperatorów i agencji podróży 1. 4. 2. Sektor hotelarstwa i gastronomi 1. 4. 3. Sektor transportowy 1. 4. 4. Międzynarodowe przedsiębiorstwa turystyczne

1. 1. Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystyki • ONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych CELE: - utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa -rozwijanie przyjaznych stosunków między państwami - przyczynianie się do rozwoju praw człowieka ZWIĄZKI Z TURYSTYKĄ: - np. Rzymska Karta Turystyki z 1963 r. poświęcona sprawą międzynarodowego obrotu towarowego i osobowego.

1. 1. Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystyki UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury CELE: - współpraca w celu polepszenia wzajemnej znajomości i zrozumienia pomiędzy ludźmi. - inicjowanie zamian w edukacji -zabezpieczenie i konserwacja książek, dzieł sztuki, zabytków historii i nauki • LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I PRZYRODNICZEGO UNESCO!!!

1. 1. Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystyki OECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju CELE: - osiąganie szybkiego wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w krajach członkowskich - przyczynianie się do rozwoju gospodarczego słabiej rozwiniętych państw - popieranie wielostronnego handlu światowego ZWIĄZKI Z TURYSTYKĄ: • KOMITET TURYSTYCZNY przy OECD.

1. 2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym: UN WTO – Światowa Organizacja Turystyki CELE: - stanowi forum stwarzające okazję do spotkań oraz wymiany doświadczeń pomiędzy jej członkami - współpracuje i udziela pomocy państwom rozwijającym się - prowadzi badania kontrolujące rozwój turystyki - prowadzi działalność wydawniczą • Członkowie stali • Członkowie afiliowani

1. 2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym: • Członkowie UN WTO w 2007 roku 1 –Afghanistan 2 -Albania 3 -Algeria 4 -Andorra 5 -Angola 6 -Argentina 7 -Armenia, 8 -Australia, 9 Austria, 10 -Azerbaijan 11 -Bahamas 12 -Bahrain 13 -Bangladesh 14 -Belarus, 15 -Benin 16 -Bhutan 17 -Bolivia 18 -Bosnia and Herzegovina 19 -Botswana 20 -Brazil 21 -Bulgaria 22 -Burkina Faso 23 -Burundi 24 - Cambodia 25 Cameroon 26 -Canada 27 -Cape Verde 28 -Central African Republic 29 -Chad 30 -Chile 31 -China 32 -Colombia 33 Congo 34 -Costa Rica 35 -Côte d'Ivoire 36 -Croatia 37 -Cuba 38 -Cyprus 39 -Czech Republic 40 -Democratic People's Republic of Korea 41 -Democratic Republic of the Congo 42 -Djibouti 43 -Dominican Republic 44 Ecuador 45 -Egypt 46 -El Salvador 47 -Equatorial Guinea 48 -Eritrea 49 -Ethiopia 50 -Fiji 51 -France 52 -Gabon 53 Gambia 54 -Georgia 55 -Germany 56 -Ghana 57 -Greece 58 -Guatemala 59 -Guinea 60 -Guinea-Bissau 61 -Haiti 62 Honduras 63 -Hungary 64 -India 65 -Indonesia, 66 -Iran, 67 -Islamic Republic of Iraq 68 -Israel 69 -Italy 70 -Jamaica 71 -Japan 72 -Jordan 73 -Kazakhstan 74 -Kenya 75 -Kuwait 76 -Kyrgyzstan 77 -Lao People's Democratic Republic 78 -Latvia 79 -Lebanon 80 -Lesotho 81 -Libyan Arab Jamahiriya 82 -Lithuania 83 -Madagascar 84 -Malawi 85 Malaysia 86 -Maldives 87 -Mali 88 -Malta 89 -Mauritania 90 -Mauritius 91 -Mexico 92 -Monaco 93 -Mongolia 94 Morocco 95 -Mozambique 96 -Namibia 97 -Nepal 98 -Netherlands 99 -Nicaragua 100 -Niger 101 -Nigeria 102 Oman 103 -Pakistan 104 -Panama 105 -Ppua New Guinea 106 -Paraguay 107 -Peru 108 -Philippines 109 -Poland 110 -Portugal 111 -Qatar 112 -Republic of Korea 1975113 -Republic of Moldova 2002114 -Romania 1975115 Russian Federation 116 -Rwanda 117 -San Marino 118 -Sao Tome and Principe 119 -Saudi Arabia 120 Senegal 121 -Serbia 122 -Seychelles 123 -Sierra Leone 124 -Slovakia 125 -Slovenia 126 -South Africa 127 -Spain 128 -Sri Lanka 129 -Sudan 130 -Swaziland 131 -Switzerland 132 -Syrian Arab Republic 133 -Thailand 134 -The former Yugoslav Republic of Macedonia 135 -Timor-Leste 136 -Togo 137 -Tunisia 138 -Turkey 139 Turkmenistan 140 -Uganda 141 -Ukraine 142 -United Kingdom 143 -United Republic of Tanzania 144 -Uruguay 145 -Uzbekistan 146 -Venezuela 147 -Viet Nam 148 -Yemen 149 -Zambia 150 -Zimbabwe • Na początku 2007 roku działało także ponad 300 członków afiliowanych.

1. 2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym: WT&TC – Światowa Rada Podróży i Turystyki CEL: -promowanie rozwoju i ekspansji turystyki na całym świecie ELITARNY CHARAKTER!!! W 2002 roku należało do niej 84 prezesów, właścicieli i dyrektorów czołowych światowych firm turystycznych.

1. 2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym: ITA – Międzynarodowe Stowarzyszenie Turystyki CEL: - popieranie rozwoju turystyki międzynarodowej Zrzesza stowarzyszenia automobilowe, kempingowe, turystyki wodnej, pieszej, kluby turystyczne i motorowe.

1. 3. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych regionach ETC – Europejska Komisja Turystyczna CELE: - promowanie Europy jako celu podróży turystycznych - popieranie współpracy europejskiej w zakresie turystyki - ułatwienia wymiany informacji -badania marketingowe • PATA – Stowarzyszenie Turystyczne Azji i Pacyfiku • ATA – Afrykańskie Stowarzyszenie Turystyki

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych • Sektor touroperatorów i agencji podróży UFTAA – Światowa Federacja Narodowych Związków Biur Podróży Została założona 22 września 1966 r. w Rzymie. Federację tworzą: - członkowie rzeczywiści – krajowe stowarzyszenia touroperatorów i agentów podróży -członkowie stowarzyszeni – agencje podróży i inne instytucje związane z branżą turystyczną. Do UFTAA należy m. in. Polska Izba Turystyki oraz przedsiębiorstwo turystyczne ORBIS SA. CELE I ZADANIA: - być międzynarodowym forum, na którym poruszane są kwestie dotyczące światowej turystyki i podróży; - reprezentować poglądy oraz wspierać interesy swoich członków; - propagowanie i wspieranie wolności podróży na całym świecie; - prowadzenie lobbingu przeciwko ustawom szkodliwym dla ogólnie pojętego rozwoju turystyki oraz ograniczającym swobodne przemieszczanie się; - polepszenie bezpieczeństwa w środkach transportu.

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych WATA – Światowe Stowarzyszenie Agencji Podróży Stowarzyszenie powstało 5 maja 1949 roku w Genewie. Siedziba mieście się w Gland (Szwajcaria). W 2000 roku do Stowarzyszenia należało 84 agentów podróży z 54 krajów świata. CELE: - popieranie i ochrona interesów gospodarczych swoich członków, poprzez wymianę oraz racjonalną organizację usług turystycznych; - gromadzenie i rozwijanie dokumentacji i reklamy w dziedzinie organizacji turystyki międzynarodowej; - uczestniczenie we wszystkich działaniach handlowych i finansowych, które pozostają w bezpośrednim związku z wyżej wymienionymi celami.

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych ASTA – Amerykańskie Stowarzyszenie Agentów Podróży Działa od 1931 r. Siedziba stowarzyszenia znajduje się w Nowym Jorku. Liczba członków stowarzyszenia przekracza 24000 a są wśród nich przedstawiciele wszystkich branż związanych z turystyką takie jak biura i agencje turystyczne, touroperatorzy, hotele i sieci hotelowe, linie lotnicze, przewoźnicy promowi, wypożyczalnie samochodów. CELE: - promowanie profesjonalnych i etycznych wzorców zachowań w przemyśle turystycznym (Kodeks Etyczny ASTA) - polepszanie wizerunku swoich członków i zachęcanie do korzystania z ich usług - działanie na rzecz ochrony konsumenta i bezpieczeństwa podróży - reprezentowanie poglądów i interesów agentów podróży na wszystkich szczeblach administracji rządowej i przemysłu turystycznego.

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych • Sektor hotelarstwa i gastronomii IH&RA – Międzynarodowe Stowarzyszenie Hoteli i Restauracji Do IH&RA należą krajowe stowarzyszenia hotelowe oraz restauracje ze 105 państw świata oraz pojedyncze hotele i restauracje (w sumie około 4000) z ponad 150 państw świata. Polskę w Stowarzyszeniu reprezentuje Polskie Zrzeszenie Hoteli. DZIAŁALNOŚĆ IH&RA dotyczy: - międzynarodowej klasyfikacji hoteli - statystyki branżowej - polityki podatkowej w przemyśle hotelarskim - zarządzania zasobami ludzkimi

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych IYHF – Międzynarodowa Federacja Schronisk Młodzieżowych Federacja działa od 1932 roku a jej siedziba jest w Londynie. Członkami Federacji są krajowe stowarzyszenia schronisk młodzieżowych posiadające co najmniej 5 schronisk z co najmniej 1000 łóżek oraz udzielają w ciągu roku co najmniej 5000 noclegów. W 2003 roku członkowie Federacji reprezentowali ponad 4500 schronisk z 50 państw świata. CELE: - zapewnienie młodzieży tanich noclegów w schroniskach młodzieżowych; - krzewienie współpracy między stowarzyszeniami schronisk młodzieżowych; - rozwijanie wśród młodzieży zamiłowania do krajoznawstwa i turystyki, zwłaszcza miejskiej.

1. 4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych • Sektor transportowy IATA - Stowarzyszenie Międzynarodowego Transportu Lotniczego IATA zostało założone w 1945 roku w Hawanie a obecna siedziba mieści się w Genewie. Członkiem IATA może zostać każde przedsiębiorstwo, które posiada rządową licencję na prowadzenie regularnych przewozów lotniczych. W 2002 roku do stowarzyszenia należało 274 linii lotniczych. DZIALALNOŚĆ: IATA dba o interesy linii lotniczych oraz organizuje bezkonfliktową współpracę z władzami państwowymi, klientami oraz osobami trzecimi tzn. touroperatorami, agentami podróży, firmami spedycyjnymi, dostawcami ekwipunku itd. • • IRU – Międzynarodowy Związek Transportu Drogowego IUR – Międzynarodowy Związek Kolei

Szczeble organizacyjne polskiej turystyki 1. 1. Turystyka na szczeblu centralnym • Sejm RP • Rada Ministrów • Polityka państwa na rzecz rozwoju turystyki • Ministerstwo Sportu i Turystyki • Polska Organizacja Turystyczna 1. 2. Turystyka na szczeblu samorządu terytorialnego – Organizacja turystyki na szczeblu wojewódzkim – Organizacja turystyki na szczeblu powiatowym – Organizacja turystyki na szczeblu gminnym • • • 1. 3. Wybrane turystyczne organizacje i stowarzyszenia branżowe Polska Izba Turystyki Polskie Zrzeszenie Hoteli PTTK PTSM Polska Federacja Kampingu i Caravaningu 1. 4. Przedsiębiorstwa turystyczne w Polsce

Czerpanie ekonomicznych korzyści zależy przede wszystkim od właściwej POLITYKI TURYSTYCZNEJ. Polityka turystyczna wyraża się w stwarzaniu sprzyjających warunków rozwoju gospodarki turystycznej. Jest to stymulowanie procesów rozwojowych turystyki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Podmiotami tej polityki są: - władze centralne, wojewódzkie, powiatowe, gminne - przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne w miejscu recepcji turystycznej (baza noclegowa, gastronomiczna, przewoźnicy turystyczni, gestorzy atrakcji turystycznych) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. uzupełniającej gospodarki turystycznej (firmy produkujące pamiątki, świadczące usługi wydawnicze i kartograficzne) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. pośredniej gospodarki turystycznej (świadczące tzw. usługi towarzyszące bez których rozwój turystyki byłby trudny np. banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa budowlane, rolnictwo, rzemiosło)

Najczęściej polityka turystyczna dotyczy następujących obszarów działania: -zagospodarowania turystycznego (rozwój infrastrukturystycznej i paraturystycznej), -kreowania nowych form turystyki, - promocji turystyki, -opracowywania systemu informacji turystycznej, -ochronę walorów turystycznych, -aktywizację społeczności lokalnej, -współpracę jednostek samorządu lokalnego z branża turystyczną, - współpracę jednostek samorządu lokalnego z jednostkami samorządowymi szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego, - współpracę w zakresie euroregionalnym

Polityka turystyczna na szczeblu centralnym W celu skutecznej realizacji zadań związanych z turystyką w wielu europejskich państwach wyróżniamy dwa rodzaje organizacji zajmujących się zarządzaniem turystyką na szczeblu centralnym. Są to: • Narodowe Administracje Turystyczne (NTA -National Tourism Administration) • Narodowe Organizacje Turystyczne (NTO Nacionale Tourism Organization) Funkcje NTA pełną organy władzy państwowej (właściwi ministrowie). W Polsce funkcje NTA pełni Ministerstwo Sportu i Turystyki Główne zadania NTA: - prowadzenie szeroko rozumianej polityki turystycznej - tworzenie ram prawnych funkcjonowania rynku usług turystycznych Funkcję NTO pełnią wyspecjalizowane organizacje publiczne lub publiczno-prawne, finansowane w przeważającej części z budżetu państwa. W Polsce funkcje NTO pełni Polska Organizacja Turystyczna. Główne zadanie NTO: - wsparcie sektora turystycznego poprzez szeroko rozumianą działalność informacyjną, marketingową i promocyjną

NTA i NTO w wybranych krajach Europy w 2006 roku KRAJ NTO NTA Austria Narodowe Biuro Turystyki (Österreich Werbung) Ministerstwo Handlu i Przemysłu Dania Duńska Rada Turystyki (Dansk Turistraad) Ministerstwo Komunikacji i Turystyki Finlandia Finnish Tourist Board (FTB) Ministerstwo Handlu i Przemysłu Francja Maison De la France Ministerstwo Transportu, Zagospodarowania i Turystyki Grecja Narodowe Biuro Turystyki (EOT) Ministerstwo Gospodarki Narodowej Hiszpania Narodowe Biuro Turystyki(TURESPANA) Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Turystyki, Sekretariat Turystyki Irlandia Zarząd Turystyki Irlandii (NTB) Ministerstwo Transportu i Turystyki Niemcy Niemiecka Centrala Turystyki (Deutsche Zentrale für Tourismus DZT) Ministerstwo Gospodarki, Departament Turystyki Polska Organizacja Turystyczna (POT) Ministerstwo Gospodarki, Departament Turystyki Portugalia Ministerstwo Handlu i Turystyki (ICEP) Ministerstwo Handlu i Turystyki Wielka Brytania Brytyjski Urząd Turystyczny (British Tourist Authority BTA) Ministerstwo Transportu i Turystyki Węgry Hungarian Tourist Bard Ministerstwo Przemysłu i Handlu

Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki • • W latach 1991 -2000 organem centralnym odpowiedzialnym za sprawy z dziedziny turystyki w Polsce był Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Sprawy turystyki były prowadzone w następujących jednostkach organizacyjnych: Departament Gospodarki Turystycznej Departament Promocji Turystyki Departament Zagraniczny Departament Inwestycji

Rysunek 1. 1. Organizacja Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Ponieważ UKFi. T zajmował się jednocześnie polityką turystyczną i promocją a zakres jego działania wykraczał daleko poza sprawy związane z turystyką (także sport, rehabilitacja, kultura fizyczna, rekreacja) nie mógł on działać efektywnie w sprawach rozwoju turystyki. Ponadto organizacja UKFi. T odbiegała daleko od wprowadzanych w innych krajach rozwiązań związanych z szeroko rozumianą decentralizacja władzy centralnej na rzecz regionalnych podmiotów.

Zmiany w zarządzaniu turystyką w Polsce na szczeblu centralnym W celu usprawnienia zarządzania turystyką w Polsce w 2000 roku rozdzielono sprawy polityki turystycznej państwa od promocji turystycznej. Jeśli chodzi o politykę turystyczną w 2000 roku podlegała ona przez krótki okres Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej a następnie przeszła pod kompetencje Ministra Gospodarki i Pracy, który to urząd funkcjonuje dzisiaj pod nazwą Ministerstwo Gospodarki. Od 2007 roku turystyka podlega Ministerstwu Sportu i Turystyki.

Ministerstwo Sportu i Turystyki • Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. zmieniającym rozporządzenie z dnia 23 sierpnia 2005 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Sportu zmieniono nazwę "Ministerstwo Sportu" na nazwę "Ministerstwo Sportu i Turystyki". Nowa nazwa obowiązuje od dnia 23 lipca 2007 r. • Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Sportu i Turystyki, z mocą od dnia 23 lipca 2007 r. , rozszerzono zakres działania Ministra o dział administracji rządowej "turystyka". Tym samym Minister Sportu i Turystyki stał się dysponentem części 25 i 40 budżetu państwa

Do głównych zadań Departamentu Turystyki Minister. Sportu i Turystyki należy: Do zadań Departamentu należy w szczególności: • opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie strategicznych dokumentów rozwoju sektora turystyki; • prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem turystycznym kraju; • prowadzenie prac związanych z tworzeniem mechanizmów regulacji rynku turystycznego, w szczególności w zakresie rozwoju przedsiębiorczości w sektorze turystyki, podnoszenia jakości usług turystycznych oraz ochrony konsumentów usług turystycznych; • dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych; • prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki w zakresie uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego przewodnik turystyczny oraz do podejmowania lub wykonywania działalności pilota wycieczek; • prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki określonych ustawą o usługach turystycznych, w tym: – rozpatrywania odwołań od decyzji marszałków województw w sprawach dotyczących: organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, organizatorów szkoleń na przewodników turystycznych i szkoleń na pilotów wycieczek oraz podmiotów świadczących usługi hotelarskie w obiektach hotelarskich, – sprawowania nadzoru nad marszałkami województw w zakresie wykonywania zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych, – prowadzenia Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych; • współdziałanie z Departamentem Jednostek Nadzorowanych i Podległych w zakresie merytorycznego nadzoru nad działalnością Polskiej Organizacji Turystycznej i Instytutu Turystyki; • opiniowanie wniosków o nadanie odznaczeń państwowych oraz odznaki honorowej za zasługi dla turystyki

Polska Organizacja Turystyczna Drugą instytucją szczebla centralnego odpowiedzialną za rozwój turystyki jest Polska Organizacja Turystyczna (POT). Jest ona państwową osobą prawną odpowiedzialną za promocję turystyczną Polski. Do ustawowych zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy: • promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie, • zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie, • inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastrukturystycznej, • inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw, oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także z nimi współdziałanie.

ROT-y i LOT-y Na szczeblu regionalnym sprawami promocji zajmują się Regionalne Organizacje Turystyczne (ROT), a na szczeblu lokalnym - Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT). Organizacje te mają formę stowarzyszeń, a ich członkami mogą być w szczególności: -jednostki samorządu terytorialnego, -organizacje zrzeszające przedsiębiorców z dziedziny turystyki -stowarzyszenia działające w dziedzinie turystyki Nadzór nad ROT-ami i LOT-ami sprawuje minister właściwy ds. turystyki. Ustawa przyznaje ROT-om i LOT-om prawo prowadzenia działalności gospodarczej w rozmiarach służących realizacji ich celów statutowych. Do zadań regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych należy: 1) promocja turystyczna obszaru ich działania, 2) wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej, 3) inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastrukturystycznej, 4) współpraca z Polską Organizacją Turystyczną.

Turystyka na szczeblu samorządu terytorialnego • Kompetencje władz terenowych w zakresie rozwoju turystyki są wyrazem postępującej decentralizacji władzy w Polsce. Turystyka staje się ważnym narzędziem kształtującym oblicze polityki regionalnej wszystkich polskich województw oraz znajduje miejsce w strategiach rozwoju wielu powiatów i gmin.

Turystyka w zadaniach wojewódzkiego samorządu terytorialnego Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie: 1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego, 2) promocji i ochrony zdrowia, 3) kultury i ochrony jej dóbr, 4) pomocy społecznej, 5) polityki prorodzinnej, 6) modernizacji terenów wiejskich, 7) zagospodarowania przestrzennego, 8) ochrony środowiska, 9) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, 10) transportu zbiorowego i dróg publicznych, 11) kultury fizycznej i turystyki, 12) ochrony praw konsumentów, 13) obronności, 14) bezpieczeństwa publicznego, 15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy. (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie wojewódzkim)

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej. Do zadań samorządu wojewódzkiego od 1. 01. 2006 r. należy: • • • • dokonywanie zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów, nadawanie kategorii, prowadzenie ewidencji oraz kontrolowanie obiektów. potwierdzanie lub zmiana dotychczasowego zaszeregowania obiektów hotelarskich oraz wydawanie na wniosek przedsiębiorcy, w formie decyzji administracyjnej, przyrzeczenia zaszeregowania obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii, zwane dalej (promesą). tworzenie środków specjalnych przeznaczonych na finansowanie zadań związanych ze sprawdzaniem kwalifikacji kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, sprawdzaniem znajomości języka obcego przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz dokonywaniem oceny spełniania przez obiekty hotelarskie wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których zostały zaszeregowane. prowadzenie rejestru Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych. wydawanie dyspozycji wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do występowanie na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów. przesyłanie kopii zaświadczenia o wpisie do rejestru oraz kopii stosownych dokumentów do ministra właściwego do spraw turystyki, udzielanie informacji o danych zawartych w rejestrze na zasadach ustalonych dla Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystyki. kontrolowanie prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, wydawanie decyzji administracyjnych o stwierdzeniu wykonywania działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru oraz o zakazanie wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem do rejestru. wydawanie upoważnień jednostkom organizacyjnym lub osobom do przeprowadzania szkoleń dla kandydatów ubiegających się o uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. kontrola organizatorów szkoleń na przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. powoływanie komisji egzaminacyjnych przeprowadzających egzamin na przewodników turystycznych lub na pilotów wycieczek. wydawanie, odmowa wydania, zawieszanie lub przywracanie uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek, prowadzenie ewidencji nadanych uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek. kontrolowanie osób wykonujących zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek zakresie posiadania uprawnień. powoływanie komisji egzaminacyjnych języków obcych spośród osób znajdujących się na liście ministra właściwego do spraw turystyki.

Turystyka w zadaniach powiatowego samorządu terytorialnego Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie: 1) edukacji publicznej, 2) promocji i ochrony zdrowia, 3) pomocy społecznej, 4) polityki prorodzinnej, 5) wspierania osób niepełnosprawnych, 6) transportu zbiorowego i dróg publicznych, 7) kultury i ochrony dóbr kultury, 8) kultury fizycznej i turystyki, 9) geodezji, kartografii i katastru, 10) gospodarki nieruchomościami, 11) administracji architektoniczno-budowlanej, 12) gospodarki wodnej, 13) ochrony środowiska i przyrody, 14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, 15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, 16) ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, 17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, 18) ochrony praw konsumenta, 19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 20) obronności, 21) promocji powiatu, 22) współpracy z organizacjami pozarządowymi. (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym)

Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnego Dokonując analizy możliwości rozwoju turystyki na lokalnym szczeblu samorządu terytorialnego należy uwzględnić ustawowe zadania własne, które zostały przypisane gminnym jednostkom samorządu terytorialnego w Polsce. Art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym brzmi następująco: Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, 2)gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, 4)lokalnego transportu zbiorowego, 5)ochrony zdrowia, 6)pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, 7)gminnego budownictwa mieszkaniowego, 8)edukacji publicznej, 9)kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury, 10)kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 11)targowisk i hal targowych, 12)zieleni gminnej i zadrzewień, 13)cmentarzy gminnych, 14 porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, 15)utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 16)polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, 17)wspierania i upowszechniania idei samorządowej, 18)promocji gminy, 19)współpracy z organizacjami pozarządowymi, 20)współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

• • Wśród zadań szczegółowych dotyczących turystyki na szczeblu gminy należy wymienić przede wszystkim obowiązki wynikające z ustawy o usługach turystycznych. Na mocy ustawy samorządy gminne zostały zobligowane do prowadzenia ewidencji obiektów noclegowych nie podlegających kategoryzacji (pól biwakowych i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie). Gminy mają możliwość przeprowadzania kontroli, a nawet w razie nie spełniania wymagań budowlanych, przeciwpożarowych czy sanitarnych lub naruszenia wymagań co do wielkości obiektu, jego wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług (ustalonych dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany), zastosowanie nakazu wstrzymania świadczenia usług (obiekty nie podlegające kategoryzacji) lub powiadomienia organu prowadzącego ewidencje obiektów hotelarskich (marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego). Są to bezpośrednie instrumenty oddziaływania jakie mają organy gminy na poprawę jakości usług noclegowych [1]. Warto zaznaczyć, że w wielu miejscowościach turystycznych obiekty nieskategoryzowane stanowią bezwzględną większość miejsc noclegowych, co tym bardziej podkreśla wagę postawionego przed gminami zadania. [1] Ustawa z dania 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (Dz. U. z 2006 Nr 220 poz. 1600)

Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnego Przykładowe formy aktywności gmin w zakresie rozwoju turystyki: - PRZYGOTOWANIE, UCHWALENIE I REALIZACJA STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI W GMINIE Strategia jest najważniejszym narzędziem służącym do prowadzenia przemyślanej polityki turystycznej. Strategia powinna zawierać analizę SWOT, czyli powinna przeprowadzić głęboką analizę możliwości jakie daje teren gminy do rozwoju turystyki i rekreacji, ograniczeń i problemów związanych z rozwojem turystyki a także zestawienie mocnych stron i słabych stron jeśli idzie o rozwój turystyki w naszej gminie. Taka analiza wskaże jakie miejsce wśród innych, konkurencyjnych gmin, zajmuje nasza gmina, co nas wyróżnia, co jest naszą mocną stroną, jakie kierunki działań powinniśmy podjąć w najbliższych latach, aby czerpać jak największe korzyści z rozwoju turystyki. Dzięki przemyślanej strategii i jej realizacji gmina szybciej osiągnie zamierzone cele a przy tym poniesie mniejsze wydatki. Często się zdarza, że przy prowadzeniu nieprzemyślanych działań narażamy się na niepotrzebne koszty np. na nieprzemyślane i sporadyczne działania marketingowe. - ODZIAŁYWANIA NA ROZWÓJ TURYSTYKI POPRZEZ MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W miejscowym palnie zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić potrzeby gospodarki turystycznej, w szczególności terenów podlegający ochronie środowiska naturalnego. Plan jest narzędziem kształtowania ładu przestrzennego i polityki zarządzania nieruchomościami w gminie. - ROZWÓJ INFRASTRUKTURYSTYCZNEJ W szczególności działania powinny dotyczyć inicjowania tworzenia obiektów bazy noclegowej (szczególnie obiektów agroturystycznych), szlaków turystycznych, a także rozwoju infrastruktury drogowej i komunalnej. - TWORZENIE PRODUKTÓW TURYSTYCZNYCH Produkty turystyczne nie są jednorodne. Produktem turystycznym może być przykładowo miejsce (region, gmina, miejscowość), obiekt (zamek, pałac, hotel, uzdrowisko, rezerwat przyrody, jezioro), wydarzenie (festiwal, impreza sportowa), lub konkretna rzecz np. mapa. Tworzenie produktów turystycznych zależy przede wszystkim od możliwości finansowych gmin oraz od chęci

Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnego - KORZYSTANIE ZE ŚRODKÓW UE Przed przystąpieniem do UE gminy miały możliwości pozyskiwania środków z funduszy przedakcesyjnych takich jak m. in. SAPARD. Obecnie pieniądze na rozwój turystyki mogą być pozyskiwane w funduszy strukturalnych. -POZYSKIWANIE INWESTORÓW TURYSTYCZNYCH Z ZEWNĄTRZ Działania gmin powinny polegać na stosowaniu różnego rodzaju zachęt dla inwestorów turystycznych takich jak ulgi podatkowe czy ułatwienia lokalizacyjne. - DZIAŁANIA NA RZECZ WYCHOWANIA DLA TURYSTYKI Na terenie gminy powinny powstawać koła turystyczne PTTK, które rozwiną zainteresowania turystyką wśród młodzieży. - DZIAŁANIA NA RZECZ ROZWOJU INFORMACJI TURYSTYCZNEJ Gminy powinny tworzyć na swoim terenie punkty informacji turystycznej w myślą o przybywających na teren gminy turystach. - TWORZENIE STOWARZYSZEŃ I POROZUMIEŃ MIĘDZYGMINYCH Gminy mają ustawową możliwość do tworzenia związków i porozumień międzygminnych. Związek międzygminny powoływany jest w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Zadania te mogą dotyczyć takich kwestii jak ochrona środowiska, ład przestrzenny, komunikacja, promocja a więc problemów dotyczących szeroko rozumianej gospodarki turystycznej. Współpraca pomiędzy gminami, powiatami i województwami w zakresie turystyki jest prawnie możliwa i może także przyjąć wymiar stowarzyszenia, które regulowane jest przepisami Prawa o stowarzyszeniach. Często celem utworzenia stowarzyszenia jest promowanie wspólnego produktu turystycznego. Przynależność do stowarzyszenia intensyfikuje kontakty między gminami, pozwala na wymianę doświadczeń, wzmaga aktywność poszczególnych gmin do rozwijania działań związanych z turystyką, ochroną środowiska, rozwojem infrastruktury komunalnej. Bardzo wymierny jest aspekt ekonomiczny takiej współpracy, która daje możliwość (szczególnie małym gminom) profesjonalnej promocji, na którą w sposób indywidualny poszczególne gminy nie mogłyby sobie pozwolić. - DZIAŁANIA NA RZECZ TWORZENIA LOKALNEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (LOT-u) Członkami LOT-u są przedstawiciele samorządu terytorialnego gmin, powiatów, przedstawiciele lokalne branży turystycznej (hotelarz, biuro podróży, restaurator, rzemieślnik, zarządca atrakcji turystycznej itd. ), inne zainteresowane rozwojem turystyki podmioty.

Dochody budżetowe gminy Ustronie Morskie w 2005 roku wg działów klasyfikacji i ważniejszych źródeł (w złotych) L. p. Wyszczególnienie Wykonanie budżetu 0 DOCHODY OGÓŁEM 23. 779. 823 I Dochody z podatków i opłat 5. 725. 092 1. Podatek od nieruchomości 4. 470. 952 2. Podatek rolny 139. 955 3. Podatek leśny 17. 840 4. Podatek od środków transportowych 18. 423 5. Od działalności gospodarczej osób fizycznych płaconej w formie karty podatkowej 6. Podatek od spadków i darowizn 7. Wpływy z opłaty targowej 169. 435 8. Wpływy z opłaty skarbowej 13. 542 9. Wpływy z opłaty miejscowej 10. Wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe 11. 575 11. Podatek od czynności cywilnoprawnych 293. 574 II Udział w dochodach budżetu państwa 798. 652 1. Podatek dochodowy od osób fizycznych 784. 419 2. Podatek dochodowy od osób prawnych 14. 233 III Wpływy od jednostek 267. 795 IV Dochody z majątku gminy 11. 122. 517 1. Wpływy z opłat za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste nieruchomości 226. 248 2. Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności nieruchomości 10. 353. 097 3. Pozostałe dochody z majątku 543. 172 V. Pozostałe dochody 2. 220. 826 1. Wpływy z opłat za zezwolenie na sprzedaż alkoholu 215. 629 2. Inne 2. 005. 197 VI Subwencje 2. 088. 158 VII Dotacje na zadania zlecone i własne 1. 5556. 788 1. Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa dla gmin z zakresu administracji rządowej 816. 900 2. Dotacje celowe z budżetu państwa na realizację własnych zadań 30. 045 83. 066 56. 960 449. 770

1. 3. Wybrane turystyczne organizacje i stowarzyszenia branżowe

PTTK - Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych • Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze to najstarsze w Polsce stowarzyszenie skupiające turystów i krajoznawców. Powstało z połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1873 r. ) i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1906 r. ), w 1950 roku. Główny cel działalności to rozwijanie i upowszechnianie krajoznawstwa i turystyki kwalifikowanej we wszystkich jej formach. Najbardziej popularne dyscypliny turystyki kwalifikowanej to: turystyka górska, piesza, kajakowa, żeglarska, kolarska, motorowa i narciarska. PTTK popularyzuje wiedzę o najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionach Polski oraz promuje w kraju i zagranicą polski produkt turystyczny - turystykę aktywną. Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze zrzesza blisko 70 tysięcy członków. Działają oni w ponad 3 tysiącach kół i klubów PTTK. Koła i kluby tworzą Oddziały PTTK - terenowe jednostki Towarzystwa posiadające osobowość prawną. Obecnie w Polsce działa około 340 oddziałów PTTK. Towarzystwo wypracowało i upowszechniło krajoznawczy program turystyki związany z poznawaniem Ojczyzny, ochroną przyrody, krajobrazu i zabytków. Stwarza warunki ułatwiające turystom i krajoznawcom wędrowanie po kraju i za granicą - pomaga w wędrowaniu indywidualnym. Towarzystworzyło i upowszechnia system odznak turystyki kwalifikowanej służący rozwojowi zainteresowania różnymi formami turystyki i krajoznawstwa. Bardzo ważnym zadaniem Towarzystwa jest wyznaczanie, znakowanie i konserwacja szlaków turystycznych.

PTSM - POLSKIE TOWARZYSTWO SCHRONISK MŁODZIEŻOWYCH • Utworzone w 1926 r. (jako trzecie na świecie) jest w Polsce reprezentantem światowego ruchu schronisk młodzieżowych. Działalność stowarzyszenia dotyczy organizowania sieci schronisk młodzieżowych, środowiskowych, wojewódzkich i centralnych imprez turystycznych oraz upowszechnianie najtańszej i najbardziej wartościowej wśród młodzieży formy letniego wypoczynku - obozów wędrownych. Towarzystwo wyróżnia: • atrakcyjna dla posiadaczy krajowa i międzynarodowa legitymacja PTSM • zarejestrowanych ponad 460 polskich schronisk młodzieżowych • ponad 120 tys. członków Towarzystwa • ponad 1. 800 kół PTSM (głównie szkolnych) • ponad 80 tzw. "tras typowych PTSM" dla obozów wędrownych • setki turystycznych imprez środowiskowych, oddziałowych i centralnych

PZH- Polskie Zrzeszenie Hoteli • Polskie Zrzeszenie Hoteli jest stowarzyszeniem powstałym w 1962 roku (do 1996 roku występowało pod nazwą Zrzeszenie Polskich Hoteli Turystycznych) Cele i zadania PZH: • wspieranie rozwoju hotelarstwa i stwarzanie warunków do modernizacji i unowocześniania obiektów hotelarskich w kraju, • rozwijanie i utrwalanie etyki zawodowej hotelarzy i tradycji polskiej gościnności, • ochrony interesów zawodowych hotelarzy, gastronomików, pracowników turystyki i ośrodków wypoczynkowych, zakładowych itp. , • upowszechnianie wiedzy zawodowej, szkolenie i kształcenie kadr dla potrzeb branży oraz wspieranie badań naukowych w tej dziedzinie, • reprezentowanie polskiego hotelarstwa w kraju i za granic

PFCC – Polska Federacja Campingu i Caravaningu • Polska Federacja Campingu i Caravaningu odgrywa dużą rolę w rozwoju i kształtowaniu ruchu campingowego i caravaningowego w Polsce. Ruch ten rozwija się niemal w całej Europie. Odgrywa on coraz większe znaczenie, bo jest sposobem na wypoczynek połączony z bliskim kontaktem ze środowiskiem naturalnym. • Spośród zadań jakie nakreśliła sobie Polska Federacja Campingu należy wymienić: • popularyzowanie idei campingu, a w szczególności kształtowanie kultury zachowania na campingach, w kraju i za granicą, przy poszanowaniu środowiska naturalnego, • prowadzenie ewidencji, klasyfikacji, rekomendacji i kontroli oraz funkcjonowania i wyposażenia campingów w Polsce, • zapewnienie poradnictwa w zakresie campingu, • ochrona praw i interesów turystów, • pomoc w budowie i modernizacji campingów, • realizowanie szerokiej działalności reklamowej i promocyjnej poprzez wydawanie wielu wydawnictw i informatorów a także udział w targach turystycznych i sympozjach, • współpraca z klubami campingowymi • organizowanie zlotów campingowych

Polska Izba Turystyki PIT jest organizacją samorządu gospodarczego reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności w dziedzinie turystyki. Izba została zarejestrowana 10 stycznia 1990 roku w Warszawie na podstawie ustawy o izbach gospodarczych z dnia 30 maja 1989 roku. PIT ma osobowość prawną. W PIT zrzeszonych jest około 400 podmiotów w tym większość biur podróży. ZADANIA PIT: • reprezentowanie interesów gospodarczych swoich członków, • przyczynianie się do rozwoju turystyki, • podnoszenie poziomu i kultury obsługi turystów, • kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej • PIT wykonuje swoje zadania m. in. przez: • udzielanie pomocy i porad swoim członkom • uczestniczenie w przygotowaniu projektów aktów normatywnych dotyczących spraw objętych podstawowymi zadaniami Izby, • dokonywanie analiz i ocen wdrażania oraz funkcjonowania przepisów dotyczących działalności gospodarczej w zakresie turystyki, • delegowanie swoich przedstawicieli, na zaproszenie organów państwowych , do uczestniczenia w pracach instytucji doradczo-opiniodawczych w sprawach turystyki CZŁONKOWSTWO w PIT: • Członkowie zwyczajni • Członkowie honorowi • Członkowie stowarzyszeni WŁADZE PIT: • Walne Zgromadzenie Izby – najwyższa władza. • Rada Naczelna PIT – organ zarządzający, na czele Rady stoi przewodniczący (prezes PIT) • Naczelna Komisja Rewizyjna – organ kontrolny • Sąd polubowny

Regionalne Izby Turystyczne Są organizacjami samorządu gospodarczego reprezentującymi interesy zrzeszonych w nich podmiotów. ZADANIA: Reprezentowanie i ochrona interesów swoich członków, Współdziałanie z organami władzy rządowej i samorządowej w zakresie tworzenia warunków rozwoju turystyki na danym terenie, Promocja regionu Integrowanie środowiska osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki oraz organizowanie ich spotkań o charakterze szkoleniowym, kulturalnym oraz poświęconych wymianie doświadczeń. Regionalne Izby Turystyki w 2004 roku. Nazwa Izby Rok powstania Liczba członków Katowice Górnośląska Izba Turystyki 1991 60 Kraków Krakowska Izba Turystyki 1992 114 Poznań Wielkopolska Izba Turystyki 1992 102 Szczecin Zachodniopomorska Izba Turystyki 1992 54 Warszawa Warszawska Izba Turystyki 1994 93 Bielsko-Biała Beskidzka Izba Turystyki 1996 58 Wrocław Dolnośląska Izba Turystyki 2003 92 Nowy Sącz Nowosądecka Izba Turystyczna 1999 91 Łódź Izba Turystyki Ziemi Łódzkiej Brak danych 40 Lublin Regionalna Izba Turystyki – Odział Regionalnej Izby Gospodarczej 1993 23 MIASTO

Bazę noclegową można różnicować i klasyfikować ze względu na liczne kryteria. Do najczęściej stosowanych należą: - czas świadczenia usług (obiekty całoroczne i obiekty sezonowe), - typ obiektów i urządzeń - podleganie lub nie podleganie przepisom nadawania kategorii (obiekty kategoryzowane np. hotele, motele, pensjonaty i nie podlegające kategoryzacji np. kwatery prywatne, kwatery agroturystyczne, ośrodki wypoczynkowe); - położenie obiektów; - obsługiwane segmenty rynku (obiekty przeznaczone na indywidualną turystykę oraz turystykę korporacyjną (biznesową); - charakter pomieszczeń noclegowych

W Polsce do podstawowych usług z zakresu bazy noclegowej zalicza się usługi hotelarskie, przez które należy rozumieć krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług z tym związanych[1]. [1] Art. 3. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od 1. 01. 2006 Dz. U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają[1]: 1) wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany; 2) wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. Usługi hotelarskie mogą być świadczone również w innych obiektach (np. pokoje gościnne, obiekty zabytkowe itp. ), jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia określone przez ministra właściwego ds. turystyki[2]. [1] Art. 35. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od 1. 01. 2006 Dz. U. z 2006 Nr 220 poz. 1600 [2] Metodyka i technika obsługi ruchu turystycznego, op. cit. , s. 56.

Klasyfikacji obiektów hotelarskich dokonuje ustawa o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku, ustalając następujące rodzaje obiektów hotelarskich[1]: 1) hotele - obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów; 2) motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem; 3) pensjonaty - obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie. 4) kempingi (campingi) - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych; 5) domy wycieczkowe - obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 6) schroniska młodzieżowe - obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów; 7) schroniska - obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 8) pola biwakowe - obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach. [1] Art. 36 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od 1. 01. 2006 , Dz. U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

• Kategoryzacja obiektów hotelarskich nie jest jednorodna. Ustala się dla: • 1) hoteli, moteli i pensjonatów - pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami; • 2) kempingów (campingów) - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami; • 3) domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi

Zasoby bazy noclegowej w 2007 roku – dane ogólne wg województw

Rynek biur podróży w Polsce Biuro podróży to potoczna nazwa przypisywana podmiotom gospodarczym, których działalność polega na stwarzaniu handlowego kontaktu pomiędzy producentami usług turystycznych (m. in. gestorzy bazy noclegowej i gastronomicznej, przedsiębiorstwa transportowe, przewodnicy i piloci wycieczek) a klientami. W świetle ustawy o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku wyróżniamy następujące rodzaje biur podróży: - organizator turystyki (nazywany także touroperatorem) - pośrednik turystyczny -agent turystyczny

Rodzaje biur podróży • Organizator turystyki to przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, organizacja imprezy turystycznej sprowadza się do faktu tworzenia gotowego produktu turystycznego (składającego się z cząstkowych usług świadczonych przez inne podmioty), który jest przedmiotem umowy zawieranej z klientami.

Rodzaje biur podróży Pośrednik turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych. Przedsiębiorca działający jako pośrednik, wykonuje swoją pracę na zlecenie klienta i jest przez klienta wynagradzany. Nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności za wykonanie usług będących przedmiotem umowy z klientem a organizatorem, jednak z powodu odpowiedzialnych zadań także wymaga się od takiego przedsiębiorcy wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

Rodzaje biur podróży Agent turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju. Agent jest wynagradzany przez organizatorów imprez turystycznych, na zasadzie warunków ustalonych w umowie agencyjnej. Nie bierze odpowiedzialności za należyte i zgodne z programem wykonanie imprezy a jedynie jest odpowiedzialny za rzetelną sprzedaż imprezy w oparciu o informacje, jakie otrzymał od organizatora.

Podmioty turystyczne w układzie województw ogółem i według przedmiotu działalności w latach 2005 i 2006 Województwo Polska ogółem Ogółem 2005 Organizator 2006 2005 Organizator i pośrednik 2006 2005 2006 Pośrednik 2005 2006 2627 2689 567 559 2009 2080 51 50 240 234 67 62 166 7 6 Kujawsko-Pomorskie 87 90 21 23 66 67 0 0 Lubelskie 67 69 18 20 49 49 0 0 Lubuskie 39 46 2 2 37 44 0 0 Łódzkie 149 147 45 46 102 99 2 2 Małopolskie 301 319 44 43 247 267 10 9 Mazowieckie 486 507 11 13 471 489 4 5 Opolskie 63 59 25 22 38 37 0 0 Podkarpackie 94 96 18 16 70 74 6 6 Podlaskie 83 85 54 56 29 29 0 0 Pomorskie 177 181 69 67 104 110 4 4 Śląskie 361 139 133 217 225 5 3 50 49 3 4 47 45 0 0 Warmińsko-Mazurskie 100 102 2 2 97 100 1 0 Wielkopolskie 206 216 35 34 164 173 7 9 Zachodniopomorskie 124 128 14 16 105 106 5 6 Dolnośląskie Świętokrzyskie