Perceptimi Strukturat dhe Llojet e tij Msc Armela

Perceptimi, Strukturat dhe Llojet e tij Msc. Armela Xhaho

Ndijimi & Perceptimi ? * Ndijimi Perceptimi • Proces elementar psikik • Vjen prej shqisave • Njohja e informatave qe merren nga mjedisi nepermjet organeve shqisore

Sense organs carry messages about the environment to the central nervous system.

Figure 2. The wavelength sensitivities (response curves) of the different photoreceptor types in the vertebrate retina. (Image courtesy of Webvision)

Figure 6. Afterimages: Stare at the yellow + in the middle of the figure on the left for 15 -30 seconds. Then move your gaze to the white square. Did the colours reverse themselves? Try the same with the red and green figure. These are examples of "afterimages. " See text for explanation.

Choroid Layer of blood vessels that nourish the eye; also, because of the high melanocytes content, the choroid acts as a light-absorbing layer. Cornea Transparent tissue covering the front of the eye. Does not have any blood vessels; does have nerves. Iris Circular band of muscles that controls the size of the pupil. The pigmentation of the iris gives "color" to the eye. Blue eyes have the least amount of pigment; brown eyes have the most. Lens Transparent tissue that bends light passing through the eye. To focus light, the lens can change shape by bending. Pupil Hole in the center of the eye where light passes through. Retina Layer of tissue on the back portion of the eye that contains cells responsive to light (photoreceptors) Sclera Protect coating around the posterior five-sixths of the eyeball Humor Clear, jelly-like fluid found in the back portion of the eye. Maintains shape of the eye.

ne erresire ne drite

Organi I ndijimit te degjimit

prekja

Shijimi

shijet

nuhatja

Organi kinestetik • • Pozita dhe drejtimi I levizjes se trupit Gjymtyreve Muskujve

Perceptimi • Permbledh nje sere procesesh permes te cileve ne arrijme te njohim , organizojme dhe kuptojme sensacionet, ngacmimet, apo informatat qe marrim nga stimuli I mjedisit

Ajo qe ne perceptojme nuk eshte e njejta me ate qe kuptojme

• Kuptimesia e cdo realiteti nuk mund te realizohet pa pjesemarrjen e kujteses , te perfytyrimit, te te menduarit, pa qendrime dhe perjetime emocionale

Perceptimi- baza e eksperiencave tona njohese Organet tona perceptive I shenderrojne stimujt e perceptuar nga • 1 2 3 • Energji e jashtme fizike • Impulse te brendshme elektrike • Aktivitete konjitive

Proces psikik elementar njohes Ka te beje me kuptimesin e e realitetit Eshte nje pergjithesim tiparesh Karakteristikat e perceptimit Eshte akt levizor I lidhur dhe I ndikuar prej pervojave njohese

Struktura e nje akti perceptiv Hallka 1 Mjedisi rrethues, objekte dhe stimuj te vecante qe terheqin vemendjen dhe behen burim fillestar I ndjesive dhe perceptimeve tona. Pragu I ndijimit- ; potenciali minimal I veprimit te nje ngacmuesi I cili duhet te veproje me nje force dhe intesitet te caktuar

Hallka 2 Ndjesite e diferencuara te cilat veprojne me nje force dhe intesitet te caktuar dhe qe behen objekt I vecante I sistemit tone sensorial. Ndjesi te tilla si rreze drite, vale zanore , tinguj, ngjyra, tipare apo cilesi te tjera

Hallka e 3 • Formohet nga nderveprimi I stimujve specifike me llojin e receptorit te aktivizuar. • Qelizat receptore jane organet e specializuara ndijuese te syrit , veshit, hundes, gjuhes, dhe lekures, te cilat u pergjigjen stimujve qe vijne nga mjedisi.

Hallka e 4 Perbehet nga nervat ndijore qe lidhin receptorin me trurin. Nxitja e qelizave receptore ben te mundur fillimin e proceseve te te parit , te degjuarit te nuhaturit dhe ndjesive te tjera

Hallka e 5 Truri. Perceptimet tona pasqyrojne jo vetem informacionet e sjelljeve te ndryshme ne tru por edhe ndjenja , qendrime , besime, kujtime te maganizuara ne te.

Qendrueshmeria perceptive • Prirja per te perceptuar objektet ne menyre te qendrueshme , pavarsisht nga ndijimet e ndryshme qe kapen nga shqisat tona ne nje situate konkrete.

Determinantet e perceptimit Kohezgjatja Reaksione reversible? Organizimi Intesiteti Strukturimi Psh. bora , era fizikale

Semundja? Droga , alkoli? shendeti fiziologjike

Vemendja Koncentrimi motivacionet levizshmeria Pershtatja perceptive iq pervoja Self- fulfilling prophecy psikologjike emocionet

1. Qendrueshmeria e madhesise 2. Qendrueshmeria e formes 3. Qendrueshmeria e ndricimit 4. Qendrueshmeria e ngjyres

1. Qendrueshmeria e madhesise Ruajtja e tipareve ne permasat e konstruktit te objekteve gjate perceptimit te tyre. I perceptojme objektet e njohura me te njejten madhesi edhe pse imazhi qe bie ne retine ndryshon 2. Qendrueshmeria e formes Na lejon te perceptojme objektet apo dukuri te njohura sikur kane nje forme te qendrueshme dhe nese mund ti shohin nga kende te ndryshme vrojtimi 3. Qendrueshmeria e ndricimit Perceptimi yne per nje objekt te shendritshem ose te erret qendron konstant pavarsisht ndryshmet ne shkallen e ndicimit 4. Qendrueshmeria e ngjyres Prirja perceptuese per te pare objektet e njohura sikur kane vazhdimisht te njejten ngjyre, pavarsisht nga shkalla e intesitetit dhe ndicimit.

Permbajtja e perceptimeve tona • Bashkesi e funksioneve psikologjike qe e lejojne organizmin te marre vazhdimisht informacionin e nevojshem per gjendjen dhe ndryshimet qe ndodhin ne mjedisin e jashtem ose dhe te brendshem.

3. Perceptimii pozites 4. Perceptimi I largesise 2. Perceptimi I madhesise 6. Perceptim I kohes Llojet e perceptimeve 1. Perceptimi I formes 5. Perceptimi I thellesise 7. Percept I vetes te tjere

Perceptimi I Hapsires • Pasqyrimi ne vetedije I formes, madhesise , raportet dhe mardheniet e vendosjes se sendeve apo dukurive te realitetit objektiv • Shqisa e te parit, degjimore, thellesise shqisa hapsinore

Perceptimi I formes • Realizohet me ane te analizatoreve pamore, degjimore, te prekjes dhe te levizjes.

Perceptimi I madhesise • Ka te beje me vetedijen e subjektit per te kapur permasat e nje sendi apo objekti dhe te gjithe ndryshimet e dukshme qe pesojne per shkak te largesise, ndryshimit te vendit apo ndikimeve te drites. • Formohet prej 3 permasa kryesore : • Gjeresi, gjatesi, lartesi

Perceptimi I largesise • Pozicionimin e vetes ne boten trepermasore

Perceptimi I thellesise • Pozicionimin e vetes ne boten trepermasore

Parallel lines

Aerial Relative colour of objects

Texture increased texture density

Pattern of light and dark

Perceptimi I kohes • Ka te beje me zgjatjen ne njesi kohe te ngjarjes apo ndodhise qe perceptohet drejtpersedrejti prej shqisave tona

Perceptimi I vetes dhe te tjereve • Perceptimi I tipareve te jashtme fizike , menyra sjellje dhe perceptimi I tipareve te brendshme.

Iluzionet perceptive • Iluzionet jane perceptime te deformuara apo te shtremeruara te realitetit qe terheq ne menyre te vecante vemendjen tone

Iluzione Shqisore Iluzonet operative /te veprimit Deluzione

TEORITE E PERCEPTIMIT 1. TEORIA E SHABLLONEVE • Grumbullimi ne kujtese I modeleve alternative 2. TEORIA E PROTOTIPAVE • Shembulli me I mire I gjeur si perfaqesues per nje klase • Harabeli, nena 3. TEORIA E TIPAREVE • Lidhja e tipareve te shembullit konkret me modelin e regjistruar ne kujtese

• Subjekti qe percepton nderton nje model konjitiv , perdor informacion sensor dhe 4. TEORIA E PERCEPTIMIT burime te tjera info NDERTUES/INTELIGJENT • Ex. * St-p • Perceptimi ndermjet ndijimit jo iq 5. TEORIA EPERCEPTIMIT TE DREJTEPERDREJTE 6. TEORIA EKOMPJUTERIKE E PERCEPTIMIT • Perceptojme ANET, KONTURET, ZONAT E NGJASHMERISE, 2 D, 3 D • SKICA

Grupi 1 - Iluzione Shqisore • Shkaktohen nga proporcionet e caktuara te ngacmimeve.

Grupi i. 2 - Iluzonet operative /te veprimit • Kur dikusht per shkak te frikes , I percepton disi ndryshe objektet apo njerezit e tjere

Grupi I 3 - Deluzione • Crregullim te te menduarit • Patologjia e xhelozise • Deluzione paranoide