Teknologjia Punoi Edona Bajrami Llojet dhe vetite e
Teknologjia Punoi: Edona Bajrami
Llojet dhe vetite e letres Në klasifikimin e letrës, krahas llojeve të letrave kemi edhe letër kartoni, ecila ka trashësi më të madhe se letra e zakonshme. Letra e amballazhit përdoret për Paketime të ndryshme, qoftë produkte ushqimore ashtu edhe industriale. Kartoni është një material shumë I kërkuar nga industria dhe tregëtia për materiale ambalazhi. Letra karton shpesh zëvendësohet me material plastmasi, por meqë ato nuk riciklohen, po përdoren gjithnjë e më shumë ambalazhe letre. Kutitë që do të përgatisim, përvecse janë shumë funksionale dhe ekonomike, janë edhe shumë të domosdoshme, pasi do na ndihmojë të mbajmë dhomën në rregull. Pëëlhura, lëvorja dhe kashta: këto ishin materialet që përdorën kinezët në shek. I p. k. për të prodhuar letrën. Por ata e mbajtën të fshehtë sekretin e prodhimit të saj. Si prodhohet letra? Kinezët vinin në ujë për tu zbutur fibra bimore; kur masa kthehej në qull të trashë , zhytej në brum një rrjetë me fije metalike; nxirrej dhe presohej për ta kthyer brumin në një fletë të hollë , që varej për tu tharë. Sot prodhimi I letrës që përdoret kryesisht për libra dhe gazeta, është rritur shumë. Letra nxirret nga brumi I drurit. Drurët më të përdorshëm për prodhimin e letrës jan plepi, bredhi dhe pisha. Ky brumë prodhohet nga trungjet që janë prerë në ashkla të imëta. Sot letra prodhohet në fabrikë. Sot krahas stabilimente të mëdha industriale.
Perpunimi i letres me dore • Letra është e përbërë nga fibra celuloze te pemëve dhe materiale të tjera të ngjashme. Gjatë përpunimit të letrës, fibrat ndërlidhen me një raport 60: 40, 60% e fibrave veprojnë në një drejtim dhe 40% e tyre shtrihen drejt këndeve në të djathtë. • Letra është gjithashtu e përbërë nga mesatarisht 5% ujë. Nëse nuk do të përmbante ujë, do të ishte në formë më të ngurtë dhë të thatë, si një gjethe në vjeshtë. Letra përpunohet kimikisht në varësi të përdorimit. P. sh. letra që përdoret për printimin e gazetave, është një letër shumë e zakonshme(e rëndomte), ndërsa letra që përdoret nëpër zyra, është e përpunuar kimisht dhe e cilësisë shumë më të lartë. SHENIM: Nëse keni probleme me tharjen ose depërtimin e bojës në letër, ndryshoni llojin e letrës.
Prerjae drurit dhe ndertimi I brendshem i llojeve te tij Sipas natyrës së kundravajtjeve, për kundravajtjen në pyje kemi proceverbale si administrative ashtu edhe penale, gjoba dhe sekuestrim të lëndës drusore. Fillojnë nga 80 mijë -150 mijë lekë, përveç vlerës së dëmit që llogaritet në bazë të tarifave të përcaktuara me vendim të Këshillit të Ministrave", tha Genci Hoxha, specialist në ministrinë e Mjedisit. Specialistët thonë se për shumë subjekte po ndiqet rruga ligjore, pasi ato nuk kanë paguar në kohë gjobat. Këtë vit thonë ata, janë krijuar lehtësi në vjeljen e tyre nëpërmjet zyrave të përmbarimit. "Mbahen çdo vit mesatarisht 250 -300 procesverbale penale të cilat bëhen kallëzime në prokurori për shkelje të ligjit të pyjeve dhe rreth 2 mijë kundravajtje administrative", theksoi Hoxha. Por krahas prerjes së drurëve, aktivitet i paligjshëm konsiderohet edhe gjuetia e kafshëve dhe shpendëve. Edhe ndaj parandalimit të këtij fenomeni autoritetet e ministrisë së Mjedisit po marrin masa.
Teknologjia e prodhimit Prodhimi është përdorimi i makinës, mjetve dhe punës për të prodhuar mallra përdorim ose shitje. Termi mund t'i referohet për një gamë të gjërë të veprimtarisë njerëzore, prej te prodhimet artizanale deri te teknologjia e lartë, por është më së shpeshti aplikohet në prodhimet industriale, në të cilat lëndëve të para janë shndërruar në mallra të përfunduar në një shkallë të madhe. Mallrave të tilla të përfunduar mund të përdoren për prodhimin e produkteve të tjera, produktet më komplekse, të tilla si aeroplani, pajisje shtëpiake, automobilat ose shiten për tregtarët me shumicë, të cilët i shesin për shitësit e tjerë, të cilët pastaj i shesin për "konsumatorët". Prodhim i merr e kthen në të gjitha llojet e sistemeve ekonomike. Në ekonominë e tregu të lirë, prodhim drejtohet zakonisht në drejtim të prodhimit masive të produkteve për shitje tekkonsumatorët në një fitim. Në ekonominë kolektive, prodhimi më shpesh udhëhiqet nga shteti për të furnizuar qendra të planifikuara ekonomike. Prodhimi modern përfshin të gjitha proceset e ndërmjetme të nevojshme për prodhimin dhe integrimin e komponenteve të prodhimit. Disa industri, të tilla si prodhimi i gjysmëpërçuesve dheçelikut përdorin termin fabrikim. Sektori i prodhimit është i lidhur ngushtë me Inxhinierinë dhe dizajnin industrial. Shembuj të prodhimeve kryesore në Amerikën Veriore përfshijnë General Motors Corporation, General Electric, dhe Pfizer. Shembuj në Europë përfshijnë Volkswagen Group, Siemens, dhe Michelin. Shembuj në Azi përfshijnë Toyota, Samsung, dhe Bridgestone.
Teknologjia e perpunimit te drurit Qëllimi kryesor i arsimit profesional në drejtimin “Përpunim druri”, niveli III, është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për të jetuar në përshtatje me botën që i rrethon dhe përgatitja e tyre për t’u punësuar në veprimtaritë profesionale që lidhen drejtpërdrejt me përpunimin e drurit, si dhe për të vijuar arsimin dhe formimin në nivele më të larta”. Për të realizuar këtë, shkolla profesionale u krijon nxënësve: �mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, besimi dhe aftësitë; �mundësi për të gjithë, për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë, qëndrimet dhe vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt formimit profesional dhe arsimit të mëtejshëm; �mbështetje për t’u njohur me parimet e zhvillimit të qëndrueshëm, me rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe për t’i zbatuar ato me rreptësi; �mbështetje për t’u njohur me teknologjitë e proceset teknologjike bashkëkohore e të perspektivës, që lidhen me kualifikimin profesional përkatës; �mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kuriozitetin intelektual dhe profesional, aftësitë sipërmarrëse dhe menaxhuese, si dhe vlerat morale; �mbështetje për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale dhe akademike; �mbështetje për të zhvilluar frymën e tolerancës dhe të mirëbesimit nëpërmjet përvojës së Punes.
Perpunimi I drurit Mbi 50% e tokës së Kosovës është e mbuluar me pyje, duke përfaqësuar një sipërfaqe rreth 465. 000 hektarë. Pyjet gjethegjera të krijuara nëpërmjet rigjenerimit natyror mbulojnë më shumë se 90% të sipërfaqes pyjore. Kosova ka një traditë të gjatë të përpunimit të drurit dhe tokat e saja janë përgjithësisht të ushqyera pasur duke siguruar një mjedis të mirë për rritjen e bimëve natyrore dhe pemëve. Lartësitë e larmishme, ndikimet klimatike dheu brenda Kosovës ofrojnë një shumëllojshmëri të gjerë të vendbanimeve të vogla me të cilat speciet bimore dhe pemët janë përshtatur. Vëllimi total i lisave në këmbë në tokën pyjore publike vlerësohet të jetë rreth 33. 5 milion m 3, ndërsa në tokën private në rreth 19. 5 milion m 3. Përafërsisht 50% e sipërfaqes totale pyjore është e vendosur në lartësi më të ulëta se 1. 000 metra. Sektori i përpunimit të drurit në Kosovë në masë të madhe e ka bazuar prodhimin e tij në lëndën e parë nga vendi. Industria përfshin 1, 480 firma, kryesisht kompani të vogla, aktiviteti kryesor i të cilave është prodhimi i druve të sharruara, e ndjekur nga prodhimi i dyerve dhe dritareve. Ekzistenca e një numri relativisht të madh të sharrave është rezultat i disponueshmërisë së lëndëssë parë dhe i një nivelitë ulët tëkapitalit të nevojshëm për të filluar biznesin. Kosova ka një traditë të gjatë në prodhimin e dyerve dhe dritareve me cilësi shumë të lartë prej druri. Shumica dërrmuese e kompanive përpunimin e drurit dhe të prodhimit të mobileve janë në pronësi private me përdorim të vogël të kapitalit të huaj, deri më sot. Një numër i kompanive të mesme llogariten si pjesa më e madhe e eksportuesve të mobileve të Kosovës. Vlera vjetore e produkteve të drurit dhe përfitimeve të tjera që dalin nga pyjet arrin 50 -75 milion Euro, ky sektor siguron jetesën për 10% të popullatës kosovare. Për shkak të disponueshmërisë së mjaftueshme të lëndës, Kosova ofron mundësi të mëdha për investime në çdo cikël të përpunimit të drurit. Shuma vjetore e lejueshme për prerje aktualisht është nën 1 milion m³ me Ah dhe Lis si specie kryesore.
PRERJA E DRURIT Zonat me pyje mbulojnë rreth 36% të territorit në Shqipëri, por ato janë shkatërruar në mënyrë të thepisur gjatë dy dekadave të fundit. Mali Feza në komunën Shllak nuk është një rast i veçuar. Zona të tjera më të thella malore, si Cukali, Postriba, Boga, janë dëmtuar po në të njëjtën mënyrë. Një numër fshatarësh në Shllak janë të përfshirë në prerjen e paligjshme dhe flasin lirisht për të. Ata i thanë Balkan Insight se ata punojnë kryesisht në dimër, kur bora e madhe e bën të vështirë udhëtimin deri aty të policisë dhe rojeve të pyllit, dhe kur ata mund të presin lisa dhe gështenja në paqe. Në fshatin Gegaj, banorët thonë se ata shohin të paktën 30 kamionë dhe ekskavatorë çdo ditë, të ngarkuar me lëndë drusore të prerë në mënyrë të paligjshme, që kalojnë në rrugën për në Shkodër. Përgjatë rrugës përmes fshatit, trungje bosh hidhen aty këtu.
perpunimi i letres janë letra të cilat kanë një vlerë nominale, të cilat do të përdoren për t’u shndërruar, për t’u konvertuar në vlerë aksionesh me këtë vlerë. Pastaj është vlera e aksionit që ndryshon në varësi të vlerës së tregut, e cila llogaritet në momentin që konvertohet në vlerë aksioni dhe është vlera e certifikatës së aksionit, shpjegohet në studimet ekonomike. Pra, vlera në treg merret nga aksioni dhe jo nga bonot, sepse bonot nuk janë instrumente që mund të kenë vlerën e tyre, përderisa nuk ka një treg aksionesh dhe ky treg do të thotë në vlerën reale të tyre. Shtyrja përdorimin e tyre mundësohet vetëm me Vendim të Këshillit të Ministrave. Në ekonominë e tregut, e me këtë edhe në marrëdhëniet juridiko-biznesore, letrat me vlere luajnë një rol mjaft të rëndësishëm. Pa letra me vlere nuk do te mund të mendohej qarkullimi bashkëkohor. Për shkak te rëndësisë se tyre, letrat me vlere ne punët juridiko-biznesore rregullohen me ligj. Letrat me vlere mund te krijojnë efekt juridik vetëm nëse krijohen ne formën e parapare me ligj. Letrat me vlere rregullohen me Ligjin për Letrat me Vlere, por (pjesërisht) rregullohen edhe me Ligjin për Detyrimet, Ligjin për Ndërmarrjet, Ligjin mbi Tregun e Parasë dhe Kapitalit, Ligjin mbi Bankat.
Faleminderit
- Slides: 10