OKULKURUMDA STRATEJK PLANLAMA SREC GELECEE YNELM Nezir NSAL

OKUL/KURUMDA STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ “GELECEĞE YÖNELİM” Nezir ÜNSAL Şube Müdürü MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı nunsal 66@gmail. com

Okul/Kurumlarda Stratejik Planlama Zorunlu mudur? 2010/14 Sayılı Genelge ile İlçe MEM, Okul/Kurumlar stratejik plan hazırlamakla yükümlü tutulmuştur.

OKUL/KURUMDA STRATEJİK PLANLAMA Stratejik planlama, bir örgütün ne olduğu, ne yaptığı ve bunu niçin yaptığını şekillendirmek ve buna rehberlik etmek için temel kararlar üretmeye yönelik disiplinli bir çaba olarak tanımlanabilir.

Stratejik Planlama l Bulunduğumuz nokta ile ulaşmayı arzu ettiğimiz durum arasındaki yoldur. 2014 2013 2012 2011 2010

Okul/Kurum stratejik planının ayırt edici özellikleri 1. Uzun dönemli olması 2. Bütünleştirilmiş bir anlayışla okulun geleceğinin tasarlanması 3. Okulun dışındaki dünyanın gelecekteki eğilimlerinin dikkate alınması 4. Okulun var olan ve gelecekte olabilecek kaynaklarının dikkate alınması

Stratejik Planlama Yapılırken Şu Sorulara Yanıt Aranacaktır: l l Nerdeyiz? Nereye Ulaşmak İstiyoruz? Nasıl Ulaşırız? Başarımızı Nasıl Takip Ederiz ve Değerlendiririz?

Stratejik Planlama Süreci Tarihçe Yasal Yükümlülükler Ürün/Hizmetler Kurum İçi ve Çevre Analizi GZFT (SWOT) Analizi Paydaş Analizi Kuruluşun varoluş gerekçesi Temel İlkeler Arzu edilen gelecek Orta vadede ulaşılacak amaçlar Spesifik, somut ve ölçülebilir hedefler Amaç ve hedeflere ulaşma yöntemleri Eylem Planları Maliyetlendirme Raporlama Karşılaştırma Geri besleme Ölçme yöntemlerinin belirlenmesi DURUM ANALİZİ NEREDEYİZ MİSYON VE İLKELER VİZYON AMAÇLAR VE HEDEFLER STRATEJİLER FAALİYETLER VE PROJELER NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ? GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE NASIL ULAŞABİLİRİZ? İZLEME DEĞERLENDİRME VE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ BAŞARIMIZI NASIL TAKİP EDER VE DEĞERLENDİRİRİZ?

OKUL/KURUM SP ORGANİZASYONU STRATEJİK PLAN GELECEĞE BAKIŞ İZLEME VE DEĞERLENDİRME MİSYON VİZYON DEĞERLER RAPORLAMA MEVCUT DURUM TARİHİ GELİŞİM YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER TEMALAR ÜRÜN VE HİZMETLER AMAÇLAR VE HEDEFLER PAYDAŞ ANALİZİ PERFORMANS GÖSTERGELERİ KURUM İÇİ ANALİZ FAALİYET/PROJELER Örgüt Yapısı İnsan Kaynakları Teknoloji Mali Kaynaklar İstatistiki veriler ÇEVRE ANALİZİ PEST Üst Politika Belgeleri GZFT ANALİZİ STRATEJİLER

OKUL/KURUM SP l A. DURUM ANALİZİ l l l Tarihsel Gelişim Yasal Yükümlülükler Ürün ve Hizmetler Paydaş Analizi ve Görüşler Kurum İçi analiz l l l Örgütsel yapı İnsan kaynakları Teknolojik düzey Mali kaynaklar İstatistiki veriler - Çevre Analizi l PEST l Üst Politika Belgeleri l GZFT analizi l B. GELECEĞE YÖNELİM Misyon, Vizyon, Temel değerler l Tema/Amaç ve Hedefler l Performans Hedefleri l Performans Göstergeleri l Faaliyet/Projeler l Stratejiler İZLEME VE DEĞERLENDİRME l

OKUL STRATEJİK PLANI TEMA AMAÇ 1 AMAÇ 3 AMAÇ 2 STRATEJİLER STRATEJİK HEDEF 1. 1 PERFORMANS HEDEFİ FAALİYET/PROJELER PERFORMANS GÖSTERGELERİ STRATEJİK HEDEF 1. 2 STRATEJİK HEDEF 1. 3 STRATEJİK HEDEF 1. 4

Planlı Yönetim Okulun planlı bir şeklide yönetilmesi gereklidir. Çünkü Planlama; l Politika geliştirmeye, l Belirlenen politikaların somut iş programlarına ve bütçelere dayandırmaya, l Uygulamaları etkili bir şekilde izleme ve değerlendirmeye olanak sağlayacaktır.

Okulda Stratejik Planlamanın Hazırlık Aşamasında; Planın Sahiplenilmesi, l Planlama Sürecinin Organizasyonu, (Stratejik Planlama Ekibi: Yönetici, Öğretmen, Personel, Veli, Öğrenci, ) l İhtiyaçların Tespiti, l Zaman Planı, l Hazırlık Programı, l

MİSYON BİLDİRİSİ Misyon okul/kurumun varlık sebebidir; kurumun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını açıkça ifade eder. Misyon bildirisi stratejik plan dokümanının diğer kısımlarına da temel oluşturur.

Misyon l l Fransızca mission olup Türkçe karşılığı ulugörev, özgörev, amaç, görev olarak çevrilmektedir. Misyon ifadesi okul/kurumun neyi kimin için yaptığını ifade eder

Misyon l l Varlık sebebinin tanımlanması Dört temel soru l l Ne? Nasıl? Neden? Kime?

Misyon için cevaplanması gereken sorular l l NE yapmamız gerekiyor/bekleniyor? Bunları KİM için yapıyoruz? Hangi yöntem, yaklaşım ve değerler ile NASIL üretiyoruz? Nasıl çalışıyoruz? Bunları NEDEN yapıyoruz? Neden varız? 16

Misyon İfadesi NE? Hizmet alanların ihtiyaçları NEDEN? Var oluş nedeni, kuruluş amacı Nasıl? Yaklaşımlar, yöntemler KİME? Hizmet alan kesimler 17

Örnek: Okul için Misyon ifadesi l “Biz; çağın gerekleri ile donanmış uygun eğitim ortamlarında, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak, özgür düşünen, kendisi ve toplumla barışık, milli ve evrensel değerleri benimsemiş, bilgiyi üreten ve bireyleri bir üst eğitim kurumuna ve hayata hazırlamak için varız. ”

Örnek: Okul için Misyon ifadesi l “Tüm paydaşlarıyla çağın gereğine uygun, kamu yararına yönelik ihtiyaç duyulan etkili ve verimli eğitim öğretim hizmeti sunmaktır”

VİZYON BİLDİRİSİ Fransızca vision olup Türkçe’ye özülkü, uludüş, geniş görüşlülük, uzgörü, gösterim, geniş görüş, ileri görüş olarak çevrilmiştir. Vizyon kuruluşun geleceğini simgeler Kuruluşun gelecekte neleri yapmak istediğinin güçlü bir anlatımıdır. Vizyon bir kuruluşun farklı birimleri arasında birleştirici bir unsurdur.

Vizyon l l l Ulaşılmak istenen zirve İdealist, özgün, çekici, heyecan verici İddialı / gerçekçi

Güçlü bir vizyon l İdealisttir; yürekten gelmesi, hissedilmesi gerekir. ·Özgündür; kuruluşa aidiyeti belirgindir. ·Ayırt edicidir; okulu diğer okullardan farklı kılar. . · Çekicidir; kuruluş içinden olan ve olmayan kişilerin ilgisini çeker, sinerji yaratır.

Vizyon İfadesi l l Doğru yada yanlış değildir Gerçekleşmek zorunda değildir Heyecan vericidir “Hayal edilen ama hayal ürünü olmayan” bir resimdir. 23

Misyon - Vizyon Misyon Vizyon Bugünü yansıtır Yarını gösterir Müşterileri belirler İlham vericidir Temel süreçleri belirlemeye yarar Kurumun gitmek istediği yönü belirler Performans ölçütlerini belirlemeye yarar Stratejik karar ölçütlerini belirlemeye yarar 24

Örnek: Vizyon ifadeleri l l “Eğitimde öncü konuma gelerek dünyanın en kaliteli okulları arasında yer almaktır” “Özgün çalışmalarıyla model gösterilen kurum olmaktır” “Bilim ve teknolojinin ışığında geleceğe yön vermek” Çevrenin bilim, kültür ve sanat merkezi bir okul olmak

Temel Değerler/İlkeler l l l Çalışma felsefesi Kuruluşun çalışmalarına temel teşkil eden değerler, standartlar ve idealler Çalışanlarca benimsenen değerler ve inançlar

Değerler üç temel alana ilişkin olabilir l l l Kişiler: Kurum çalışanları ve kuruluş dışındaki kişiler Süreçler: Kurumun yönetim, karar alma ve hizmet üretimi süreci Performans: Kurumun ürettiği hizmet ve/veya ürünlerin kalitesine yönelik beklentiler

Temel Değerler (Örnek) l ……. Okulu/Kurumu olarak, paydaşlarının istek ve beklentilerine yönelik olarak, paydaşlarıyla açık iletişim ve empati kurar, okulun tüm süreçlerine okul toplumun üyelerinin katılımını sağlayarak okulumuz ile özdeşim kurmasını sağlar, güvene ve işbirliğine dayalı, sürekli gelişim anlayışı içinde öğrenci merkezli eğitim okul merkezli yönetim anlayışını benimseyerek öğrenci başarısını temel alır ve eğitimin niteliğinden ödün vermeyiz.

Temel Değerler (Örnek) Karar alma sürecinde katılımcılık, şeffaflık ve eşitlik esastır l İnanıyoruz ki; Bütün öğrenciler zekidir, önemli olan bu zekayı aktif hale getirebilmektir. l Biliyoruz ki; Çağımız bilgi öğretme çağı değil, bilgiye ulaşmanın yollarının öğretildiği çağdır. l

Temel değerler (örnek) l l Kalite: Varlık nedenimiz öğrencilerimizdir, kalite işimiz, öğrenci veli ve toplumun beklentilerinin karşılığını vermek bizim hedefimizdir. Sorumluluk: Bireyler olarak tam sorumluluk gösterir, birlikte çalıştıklarımızın sorumluluğunu destekleriz. Karşılıklılık: Karşılıklı yarar, kamusal yarar; kamusal yarar ise kalıcı olandır. Verimlilik: Kaynakları azami ölçüde kullanır, hiçbir şeyi israf etmeyiz ve en iyi yapabildiğimiz işi yaparız. 30

Temalar l l l Tema; Hizmetlerin ana başlıklar altında verilmesidir. Tema yazılırken “ilgili amaç ve hedef yazılabilir mi? ” Tema başlığı mümkün olduğu kadar kısa olur. (1 -2 -3 kelime)

Tema Başlıkları l l EĞİTİM-ÖĞRETİM EĞİTİME DESTEK HİZMETLERİ l l l l Paydaş İlişkileri İnsan Kaynakları Sektörel İşbirliği Fiziki Durum Disiplin Mali Kaynaklar Akademik Başarı …. .

TEMALAR (MEB) OKUL ÖNCESİ ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER AB’YE UYUM İLKÖĞRETİM DENETİM DANIŞMANLIK ORTA ÖĞRETİM ÖZEL EĞİTİM REHBERLİK KURUMSAL BİLGİ TOPLUMU KAPASİTENİN HAYAT BOYU GELİŞTİRİLMESİ ÖĞRENME YÜKSEK ÖĞRETİM

Stratejik Amaçlar l l Sonuca yönelik Tutarlı (vizyon, misyon ve ilkelere uygun) Kavramsal Yön belirlerler

Stratejik Amaçlar • Uygulayıcılar tarafından benimsenmelidir. • Amaçlar motive edici olmalıdır • Her düzeyde birbiriyle uyumlu olmalıdır. • Misyon, vizyon ve ilkelerle uyumlu olmalıdır. • Okul/kurumun misyonunu yerine getirmesine katkıda bulunmalıdır. • Okul/kurumun şimdiki durumundan gelecekteki arzu edilen durumuna dönüşümünü sağlayabilecek nitelikte olmalıdır. 35

Stratejik Amaçlar l l Stratejik planlama sürecinin daha sonraki aşamaları için bir çerçeve sunmalıdır. Hedeflerin gerçekleştirilmesinde yol gösterici olmalıdır. Kurumun öncelikleri ve durum analizi sonuçlarına göre şekillenmelidir. Önemli dışsal değişiklikler olmadığı sürece değiştirilmemelidir 36

Stratejik Amaçlar . . mek, …mak (mastar eki) ile biter. Cümlenin açık anlaşılır, net olması gerekir. Stratejik amaç, görev tanımı değildir. 37

Stratejik Amaç Örnek: Eğitim-öğretim yapmak görev iken, çağa uygun şekilde eğitim-öğretim yapmak stratejik amaçtır. Stratejik amaç ifadelerinin görev tanımı ifadelerinden ayrılabilmesi için: daha etkili, verimli, daha kısa zamanda, daha düşük maliyetle, daha geniş kitlelerle, yeniliklere açık, çağa uygun gelişmelerle güncelleyerek gibi kelimeler stratejik amaç cümlelerine eklenmelidir. 38

Stratejik Amaç Müşterilerimize hizmet etmeyi sürdüreceğiz. Neden yanlış? Amaç, geleceğe dönük pozitif bir değişimi yansıtmamaktadır. Eğer kurumun şu anki hizmet kalitesi kötü ise bunun devam edeceğini ifade eder. l

Stratejik Amaç Örnek; Ekiplerin her biri yılda bir kez seminer düzenleyecektir. Neden yanlış? Amaç yeterince açık değildir. Seminerlerin yapılması ile ne amaçlandığı belli değildir. Burada yazılan husus, amaçtan çok amacı gerçekleştirecek bir yolu ya da yöntemi ifade etmektedir. l

Sorular · · Kuruluş misyonunu yerine getirmek için neler yapmalıdır? Kuruluş orta vadede neleri başarmayı amaçlamaktadır? Kuruluşun şu andaki faaliyetleri dış çevre ile uyumlu mudur, değilse ne değişmelidir? Kuruluş diğer kamu kuruluşları ile ortak amaçlara sahip midir? 41

Hedefler l l l Amaçları gerçekleştirecek somut ifadeler Miktar, maliyet, kalite, yer ve zaman Rakamsal Kısa vadeli Sonuca odaklı 42

Stratejik Amaç – Hedef İlişkisi l l l l AMAÇLAR Örgütün misyonunu gerçekleştirmesine katkıda bulunmalıdır. Misyon, vizyon ve temel değerlerle uyumlu olmalıdır. İddialı, ama gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır. Ulaşılmak istenen sonuçları açık bir şekilde ifade etmeli, ancak bunlara nasıl ulaşılacağını ayrıntılı olarak açıklamamalıdır. Hedefler için bir çerçeve çizmelidir. Durum analizi sonuçlarına göre şekillenmelidir. Orta vadeli bir zaman dilimini kapsamalıdır. Önemli dışsal değişiklikler olmadığı sürece değiştirilmemelidir. l l l HEDEFLER Yeterince açık ve anlaşılabilir ayrıntıda olmalıdır. Ölçülebilir olmalıdır. İddialı olmalı, fakat imkansız olmamalıdır. Sonuca odaklanmış olmalıdır. Zaman çerçevesi belli olmalıdır 43

HEDEFLERİN BELİRLENMESİ l l Her stratejik amaç için 5 yıllık Hedef belirlenir, Hedefler 1 -4 adet olur. 2014’te nereye varacağız? Ona göre düşünülür. …mek, …mak şeklinde mastar kipiyle yazılır. Hedeflerle faaliyetler karıştırılmamalıdır. 44

Hedefler İKİ BİÇİMDE HEDEF YAZILIR 1. Yazım Biçimi S-Spesifik (özgün daraltılmış, sınırları belirgin) S-Somut Ö-Önemli Ö-Ölçülebilir G-Gerçekleştirilebilir Z-Zaman ilişkili 45

Hedefler SÖÖG-Z Kuralına göre yazılmış bir hedef rakam ve yüzdelerle ifade edilir. l Örnek: Mesleki teknik okullarındaki 2010 yılında %37 olan okullaşma oranını 2013 yılında %55’e çıkartmak. Hedef eğer rakam ve yüzdelerle ifade edilirse performans göstergeleri yazılmaz 46

HEDEF VE PERFORMANS GÖSTERGELERİNİN BELİRLENMESİ İKİ BİÇİMDE HEDEF YAZILIR 2. Yazım Biçimi Genel terimlerle ifade edilir ve genel terimlerle yazılan hedeflerin performans göstergeleri yazılır. Örnek Hedef: Meslekî teknik öğretim kurumlarına devam eden öğrenci sayısını 2013 yılında 2 katına çıkarmak. PERFORMANS GÖSTERGELERİ (PG) PG-1: Mesleki teknik öğretime devam eden öğrenci sayısı PG-2: Mesleki teknik öğretime devam eden öğrenci sayısının ortaöğretim içindeki payı PG-3: Mesleki teknik öğretime ortaöğretim bütçesinden ve bütçenin genelinden ayrılan pay PG-4: Mesleki teknik eğitim için ön kayıt yaptıran öğrenci sayısı 47

Hedeflerin belirlenmesi için gerekli sorular · · · Hedefler, kuruluşun misyon, vizyon, ilkeler ve stratejik amaçları ile tutarlı mı? Hangi spesifik sonuçlara ulaşmaya çalışılıyor? Sonucu etkileyen faktörler nelerdir? Bir stratejik amaca ilişkin hedefler gerçekleştirildiğinde o stratejik amaca ulaşılabiliyor mu?

Hedef ifadeleri ölçütleri 1. Ölçülebilirlik; Ölçülebilirlik için zaman, harcama, maliyet gelir, başarı oranı vb. kavramlar kullanılır. 2. Ulaşılabilirlik; Hedefler gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır. Belirli bir hedefe ulaşma, yeni bilgiler elde etmeyi, yeni bir beceri ya da süreci öğrenmeyi gerektirebilir ve çevresel belirsizliğin yanı sıra örgütün kendisiyle ilgilidir.

Hedef ifadeleri ölçütleri 3. Sınırlanabilirlik; Hedefler açık, kapsamlı, ancak sınırlanabilir ve üretim olmalıdır. 4. Kabul edilebilirlik; Örgütsel hedefler, çoğu kez hedef oluşturma biçimi, hedeflerin öncelikleri, hedef oluşturma sürecine ilişkin biçimsel olmayan dinamikler; hedeflerin gerçekleşme yeteneği ve algılanan öneme dayalıdır.

Açık olmayan hedefler l l Hedef: Her koşulda devamsızlığı ortadan kaldırmak. Neden Yanlış: Zaman sınırlaması bulunmamaktadır. Ölçülebilir değil

Açık olmayan hedefler l l Hedef: Okulumuzda eğitim öğretim sürecinin niteliğini 2012 yılı sonuna kadar geliştirilmesini sağlamak. Neden Yanlış: Eğitim-öğretimin niteliği hakkında bilgi verilmemektedir. Hedef yeterince açık ve anlaşılabilir ayrıntıda değildir.

İyi belirlenmiş hedefler l l Hedef: Öğrencilerin akademik başarılarını …… öğretim yılı sonunda %65’ten %72’ye çıkartmak. Neden doğru: belirli bir hedef belirli bir zaman çerçevesi içinde ele alınmaktadır. Hedefe ulaşılması mümkün görülmektedir. Karşılaştırma yapabilmek için gerekli veriler mevcuttur.

İyi belirlenmiş hedefler l l Hedef: …. . . Yılında ortalama 10 gün/öğrenci olan devamsızlık ……. Yılı sonunda 8 gün/öğrenciye, …… yılı sonunda 5 gün/öğrenciye indirmek. Neden doğru: Hedefler ölçülebilir, kendi içinde yıllara göre karşılaştırma yapılabilir, iyileştirmeler izlenebilir ve değerlendirebilir.

İyi belirlenmiş hedefler l l Hedef: Okulda yaşanan disiplin olaylarını …. . . Yılında %12, ……. Yılında %8, …… yılında %5 oranında azaltmak. Neden doğru: Hedefler ölçülebilir, anlamlı ve ulaşılabilir, zaman boyutu içermektedir.

Açık olmayan hedefler l Öğrenciler ile daha iyi ilişkiler geliştirmek, l Öğretim becerileri geliştirmek, l Eğitsel kol etkinliklerini geliştirmek l Çalışanların daha fazla hizmet içi eğitim almalarını sağlamak

Amaç- Hedef-Faaliyet AMAÇ 2: İlköğretim 1. ve 2. Kademe öğrencilerinin karakter gelişimini sağlayarak şiddet eğilimini (psikolojik problemli öğrenci sayısını) azaltmak. Hedef 2. 1 – Okulumuzda şiddet eğilimi (psikolojik problem) gösteren öğrenci oranını 2009’ da %6 dan, 2010’ da %4 e 2011’de % 2 ye düşürmek. Faaliyet 2. 1. 1 – 2010 -2011 eğitim öğretim yılında karakter gelişimi ile alakalı “İyilik Çemberi” adlı faaliyetin uygulanması. (Her çocuk yaptığı iyiliği yazarak sınıfında bir kitapçık oluşturma yada okul çapında bir kitap oluşturma)

Amaç (Akademik Başarı) l l Stratejik Amaç 1: Öğrencilerimizin akademik başarı düzeylerini arttırmak için, okul veli işbirliğini geliştirerek teknolojinin daha etkin kullanıldığı yüksek nitelikte eğitim öğretim hizmetleri sunmak. Stratejik Hedef 1. 1: 2010 yılında 3, 50 olan öğrenci ders başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 4, 30’a çıkarmak

Devam l l Stratejik Hedef 1. 2: 2010 yılında 325 olan SBS başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 370’e çıkarmak Stratejik Hedef 1. 3: 2010 yılında 32 olan SBS sonucu yerleşen öğrenci sayısını 2014 yılına kadar 45’e çıkarmak.

Devam l l l Stratejik Hedef : 2010 yılında 47 olan sınıf mevcudu ortalamasını 2014 yılına kadar 35’e düşürmek. Stratejik Hedef : 2010 yılında 6 olan devamsızlık gün ortalamasını 2014 yılına kadar 3’e düşürmek. Stratejik Hedef : 2010 yılında 0 olan veli eğitimi etkinlik sayısını 2014 yılına kadar 7’ye çıkarmak.

Devam l l l Stratejik Hedef Okulumuzda 2010 yılında …. olan sınıf tekrarı yapan öğrenci sayısını 2014 yılında …. . ya düşürmek. Stratejik Hedef : 2010 yılında …. olan BT sınıflarını kullanan öğrenci sayısını 2014 yılına kadar …. . öğrenciye çıkarmak. Stratejik Hedef : 2010 yılında …. olan BT sınıflarının kullandığı der saati sayısını 2014 yılına kadar …. . ders saatine çıkarmak.

Devam l l Stratejik Hedef : 2010 yılında …. olan teknolojik araçların kullanıldığı sınıf sayısını 2014 yılına kadar …. . sınıfa çıkarmak. Stratejik Hedef : 2010 yılında …. olan üst eğitim kurumlarının tanıtıldığı etkinlik sayısını 2014 yılına kadar …. . etkinliğe çıkarmak.

Stratejik Amaç (Örnek)m süreçlerinin niteliği l Okul veli işbirliği geliştirilerek, veli katılımına yönelik engeller belirlemek, gerekli önlemleri almak, okul yönetimine veli katılımı arttırmak.

Paydaş İlişkileri l Sektörle işbirliğini geliştirerek istihdamı artırmak.

Personel AMAÇ: Okul personelinin çağın gerektirdiği teknolojiyi kullanabilme bilgi ve becerilerini geliştirmek

HEDEF: 2011 -2012 öğretim yılı sonuna kadar bilgisayar kullanabilen personel sayısını %70 den % 100 e çıkarmak.

Öğrenci Taşımacılığı AMAÇ: Öğrenci taşımacılığının daha sağlıklı ve güvenli yapılmasını sağlamak

HEDEF 1: 2010 -2012 öğretim yılı içinde servis sürücülerinin öğrencilerimizin eğitimine duyarlılıklarını artırmak. HEDEF 2: Öğrencilerimizin servislerde uyulması gereken kurallar hakkında bilinçlendirilmesini sağlamak.

Fiziki Durum AMAÇ: Okulun fiziki durumunu, eğitim-öğretimin daha modern ve kaliteli yapılabilmesine olanak sağlayacak düzeye getirmek

Okul Bahçesi ile ilgili çalışmalar: l l l Bank sayısının artırılması için çalışma Basket potası kurulması ile ilgili çalışma Çöp kovaları konulması ile ilgili çalışma Ağaçlandırma ile ilgili çalışma Bahçe duvarlarının boyanması ile ilgili çalışma

Stratejik Amaç (Örnek) l Güvenli, sağlıklı ve albenisi olan bir çevre yaratılması için okulda istenmeyen davranışları engellemek, disiplin olayları ve kirliliği azaltarak okulumuzdaki yaşam kalitesini yükseltmek.

HEDEF 1: Disiplin olaylarını 20. . -20. . da % 10 a, 20. . -20. . da %5 e düşürmek. HEDEF 2: Şiddet konusunda öğrenci ve velilerin farkındalıklarını artırmak.

Hedef (Örnek) l Hedef 3: Okulda yaşanan disiplin olayları 2009 -2010 eğitim öğretim yılında %12, 2010 -2011 eğitim öğretim yılında da %8, 2011 -2012 eğitim öğretim yılında da %5 oranında azaltılacaktır.

Disiplin ile ilgili çalışmalar l l Disiplin kurulu Disiplin yönetmeliğini tanıtan bir sunum hazırlayarak tüm sınıflarda çalışma yapacaktır. Rehberlik Servisi devamsızlık sorunu olan öğrencilerin velileriyle iletişime geçerek ev ziyaretleri gerçekleştirecektir.

Bütçe AMAÇ: Okulun maddi kaynaklarının planlı ve verimli bir şekilde kullanmak HEDEF 1: 20. . -20. . öğretim yılında okulun maddi gelirlerini % 5 artırmak.

Stratejik Amaç (Örnek) l Öğrenci başarısını geliştirmek için öğrenci merkezli eğitim anlayışı benimsenerek, öğrenme engelleri belirlenecek, eğitim öğretim ortamları ile ilgili süreçler yeniden tasarlanarak eğitim öğretim süreçlerinin niteliğini geliştirmek.

Hedeflere Örnekler Hedef 1: Öğrenci başarısı 2010 - 2012 eğitim öğretim yılı sonunda %62’den %71 e çıkarmak. Hedef 2: 2009 -2010 eğitim öğretim yılında ortalama “ 11 gün/öğrenci” olan devamsızlık, 2010 -2011 eğitim öğretim yılı sonunda “ 10 gün/öğrenciye”, 2011 -2012 eğitim öğretim yılında da “ 8 gün/öğrenciye” indirmek. .

Başarıyı artırıcı çalışmalar: l l Bilinçli alan seçimi yapılması (Rehberlik Servisi) Sınav kaygısını giderici çalışmalar yapılması (Rehberlik Servisi) Tercih hatalarının en aza indirgeyecek çalışmalar yapılması (Rehberlik Servisi ve Sınıf Öğretmenleri) Bire bir çalışma sisteminin uygulanması (Zümreler)

PERFORMANS HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ SÖÖG-Z Kuralına veya genel anlamda yazılmış hedeflerin Performans hedefleri belirlenir. Performans hedefleri her yıl için belirlenir. Örnek hedef: 2009 yılında ÖSS de % 15 olan yerleşmeye hak kazananların oranını 2014 yılında ÖSS de % 30 a çıkartmak PERFORMANS HEDEFLERİ (PH) Yerleşmeye hak kazananların oranını; PH -1: 2010 yılında yerleşmeye hak kazananların oranını: % 16, PH -2: 2011 yılında yerleşmeye hak kazananların oranını : %18, PH -3: 2012 yılında yerleşmeye hak kazananların oranını : %22, PH -4: 2013 yılında yerleşmeye hak kazananların oranını : %26, PH -5: 2014 yılında yerleşmeye hak kazananların oranını : %30 a Çıkartmak. 79

Performans Göstergeleri l Stratejik hedefler eğer sınırları belirgin, ölçülebilir, zaman ilişkili olarak yazılmamışsa bu tür stratejik hedef için performans göstergesi belirlenir. Performans göstergesi sayısı birden fazla olabilir.

PERFORMANS GÖSTERGELERİ l PG’nin türleri nelerdir. 1. 2. 3. 4. 5. Girdi (personel sayısını azaltma, girdiyi azaltma, daha az kaynak kullanma) Çıktı (hedefi gerçekleştirme, eğitilen kişi sayısı, üretim sayısı, yol sayısı, plan sayısı, bina sayısı, öğrenci sayısı) Sonuç (toplum için net sonuçlar, yüzde kaça düştü, sorunlar ne ölçüde azaldı, ne ölçüde iyileşme oldu? ) Verimlilik (birim maliyeti azaltma derecesi) Kalite (tatmin, moral, rahatlık, kullanışlılık) 81

Performans Gösterge Tablosu S. Amaç: S. Hedef: SAM-1, SH-1 Performans Göstergesi Türü Önceki yıllar İlk Yıl Sonraki yıl hedefleri 2008 2009 2010 2011 2012 Memnuniyet oranı Kalite %55 %57 %60 %65 %70 Katılımcı sayısı Çıktı 70 68 80 90 100 (Tamamı) Etkinlik sayısı Çıktı 3 5 7 10 12 …………

Faaliyet/Projeler l Neyi başaracağız? Amaç ve Hedefler l Nasıl başaracağız? Faaliyet ve projeler

Faaliyet/Projeler l Faaliyet ve proje, belirli bir amaca ve hedefe yönelen ve başlı başına bir bütünlük oluşturan yönetilebilir ve maliyetlendirilebilir üretim veya hizmet birimidir.

Faaliyet/Projeler l Her bir faaliyet/proje belirli bir hedefe yönelik olmalıdır. Herhangi bir hedefle ilişkisi FAALİYET kurulamayan faaliyet/projelere yer verilmemelidir. Halihazırda yürütülen veya yürütülmesi planlanan faaliyetler/projeler mutlaka bir hedefle ilişkilendirilmelidir. FAALİYET HEDEF

Okul için Faaliyet/Projeler Faaliyetler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Kurslar Ölçme değerlendirme Soru bankası oluşturma Gezi gözlem Bilgilendirme faaliyeti Veli toplantıları Veli ziyareti faaliyeti Hizmet içi eğitim faaliyeti Okul içi eğitim faaliyeti Fiziki yapı planlaması Ödüllendirme faaliyeti Etkin öğrenme yöntemleri semineri 13. Bireysel danışmanlık projesi 14. Ortak sınav faaliyeti 15. …………. Projeler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Sms sistemi oluşturma Web sayfası Ekderslik projesi Sağlık taraması Toplum hizmeti projesi Akıllı tahta projesi Kitap toplama kampanyası ………….

Maliyetlendirme l l l Amaç ve hedeflere yönelik stratejiler doğrultusunda gerçekleştirilecek faaliyet ve projeler ile bunların kaynak ihtiyacı bu aşamada belirlenir. Her bir Faaliyet veya Projenin tahmini maliyetleri belirlenmelidir. Maliyetlendirme, okul/kurumun stratejik planı ile bütçesi arasındaki bağlantıyı güçlendirmeyi ve harcamaların önceliklendirilmesi sürecine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

Maliyetlendirme l Okul/kurumlar performans programı hazırlamayacakları için yıl içerisinde yapılacak olan faaliyetlerin maliyetlendirmesini yıllık eylem planları hazırlayarak yapacaklardır

Eylem Planı 2014 2012 2013 2011 KASIM ARALIK EKİM EYLÜL TEMMUZ AĞUSTOS MAYIS HAZİRAN KAYNAK LAR MART PERFORMA SORUMLU NS KİŞİLER / GÖSTERGE KURUMLAR LERİ NİSAN STATEJİK HEDEFTE MEVCUT DURUM OCAK STRATEJİK HEDEFLER ŞUBAT STRATEJİK AMAÇLAR HEDEFLERE ULAŞMADA YAPILACAK FAALİYETLER VEYA PROJELER BÜTÇE Amaç No ZAMANLAMA (FAALİYET-PROJELERİN BAŞLAYIŞ-BİTİŞYILI)

Tahmini Maliyet Tablosu Stratejik Planın 1. Yılı Planın 2. Yılı Amaç/Hedef No (2010) Planın 3. Yılı Planın 4. Yılı Planın 5. Yılı (2012) (2013) (2014) (2011) Amaç 1 Hedef 1. 1 Amaç 2 Hedef 2. 1 Hedef 2. 2 Amaç 3 Hedef 3. 1 ……. …. … … … Toplam …. … … …

Stratejiler l l l Stratejik amaç ve hedeflerle ilgili birimin durum değerlendirmesi yapılır. Stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılacağı yazılmalıdır. Olası sorunlar nelerdir? Ve bu sorunların nasıl aşılacağı ifade edilmelidir. Amaç ve hedeflere ulaşabilmek için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemlerin neler olduğu belirtilmelidir. Ayrıca amaç ve hedeflerin üst politika belgeleriyle ilişkisi ortaya konulmalıdır.

Stratejiler l l Stratejiler belirlenirken durum analizi sonuçlarından yararlanılmalıdır. Amaç, hedef, faaliyet ve projeler bir bütün olarak ele alınıp stratejiler belirlenmelidir. Ayrıca stratejiler belirlenirken TOWS analizi sonuçlarından faydalanabilir.

SWOT (GZFT) ANALİZİ ve STRATEJİ OLUŞTURMA Kuruluş İçi Analiz Güçlü Yönler Zayıf Yönler Tehditler Fırsatlar Çevre Analizi 93

TOWS MATRİSİ İÇ FAKTÖRLER GÜÇLÜ YÖNLER VE ZAYIF YÖNLER DIŞ FAKTÖRLER FIRSATLAR TEHDİTLER G-F Stratejileri Z-F Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin güçlü taraflarını destekleyen fırsatları belirlemek ve değerlendirmek için geliştirilen stratejilerdir) (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerini kuvvetlendirmek için fırsatları kullanarak geliştirilen stratejilerdir) G-T Stratejileri Z-T Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin dış tehditlere karşı hassasiyetini azaltmak için birimin güçlü yanlarının nasıl kullanılması gerektiğini ortaya koyan stratejilerdir) (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerinin dış tehditlerden kolayca etkilenmesini engelleyecek savunma planlarını hazırlamaya yarayan stratejilerdir) 94

Hayat boyu öğrenme-SAM-1: Mahalli özellik ve ihtiyaçlara göre istihdam ve üretime dönük programlar çerçevesinde çeşitli yaş grubu ve eğitim düzeyinde geniş katılımlı kurslar açmak Güçlü Yönler-G GF Stratejileri Fırsatların avantajı için güçlü yönleri kullan ZF Stratejileri Zayıflğı yenmek için fırsatları kullan GT Stratejileri Tehditleri uzaklaştırmak için güçlü yönleri kullan ZT Stratejileri Zayiflğiğ azalt tehditlerden kurtul 1 2 3 Tehditler - T Istihdam alanının dar olması Kurslarda kazanılan becerileri istihdama, üretilen ürünlerin tamamını paraya dönüştürme zorluğu 1 2 3 GF Stratejileri Fırsatlar – F AB Hibe fonlarıyla desteklenme imkanı Yerel yönetim ve STK desteği alabilme Kurslarda üretilen ürünlere ilgi ve talep olması Yaygın eğitim kurumlarının olması Nitelikli uzmanların olması Ürünleri sergileme ve paraya dönüştürme imkanı. Zayıf Yönler -Z Yaygın eğitim kurumlarıyla yerel yönetim ve STK işbirliği stratejisi Program geliştirme uzmanlarının yapacakları projelerle AB hibe kaynaklarından finansal destek sağlama stratejisi Ürünlere olan ilgi ve talebi arttırarak pazarlama stratejisi ZF Stratejileri 1 2 3 GT Stratejileri 1 2 Istihdam olmasa bile kurs programlarına devamın iş becerisi kazanma, sosyal çevre edinmenin önemsetilmesi stratejisi. Kurslarda üretilen ürünlerin tamamını paraya dönüştürememenin olumsuzluğunu işbirlikleri ile alternatif organizasyonlar geliştirerek giderme stratejisi. Mahalli her talebi karşılayamama Araç gereç maliyeti ve yetersizliği Kurslara sürekli devamda sorunlar yaşanması. Mahalli taleplerin fazlalığını yerel yönetim ve STK işbirliği ile karşılama stratejisi. AB fonlarından yararlanarak araç gereç maliyeti ve yetersizliğini giderme stratejisi. Kursa katılanların aile ekonomilerine sağladıkları katkının cazibesini öne çıkartarak hayat boyu öğrenme programlarna sürekli devamı sağlama stratejisi. ZT Stratejileri 1 3 Kazanılan becerileri bir iş bulmada ve üretilen ürünlerin tamamını hemen paraya dönüştürememenin dönüştüreceği olumsuz düşünceleri giderecek sosyal etkinlikler düzenleme stratejisi. 95

Strateji İlçemizde tüm öğrencilerimizi ve vatandaşlarımızı eğitimde fırsat ve imkân eşitliğinin sağlandığı Avrupa Birliği ve OECD standartlarında eğitim ortamlarına kavuşturmaktır. Öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrenebilmeleri ve kullanabilmeleri BİT sınıflarının daha etkin kullanımı sağlanarak bilişim okur-yazarlığı artırılacaktır. Bu değişim doğal olarak okulların mekân ve zamandan bağımsız olarak geleneksel işlevlerine ek olarak yeni işlevleri de yerine getirmelerini sağlayacaktır. Yeterli düzeyde bilişim tabanının oluşturulabilmesi halinde, bilgiye dayalı karar oluşturma imkânı olacaktır. Okullaşma oranlarının artırılması için ihtiyaç duyulan yerlerde okul ve derslik yapılması yanında, Eğitime % 100 Destek Kampanyası sürdürülecek ve özel kesimin yatırımları teşvik edilecektir. Özel kaynakların eğitimde fırsat eşitliğine imkân sağlayacak şekilde yönlendirilmesi ve kamu kaynaklarının en fazla ihtiyaç duyulan kesimlerde kullanılması sağlanacaktır. Okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılması amacıyla kurumlarımızın bünyesinde de ana sınıfı açılması için fizikî alt yapı ihtiyacının karşılanmasına çalışılacaktır.

Amaç-Hedef-Strateji örnekleri Amaç 1 - Eğitim öğretimde akademik başarıyı artırmak » Hedef 1. 1 -Tüm okullarda sınıf mevcutları 30’un altına düşürülecektir. (Kim? /Kimler, Yaklaşık bütçe? ) Strateji 1. 1. 1 - Okulların öğrenci alacakları bölgelerin tespitinde ve uygulanmasından taviz verilmeyecektir. Strateji 1. 1. 2 - Okul ve derslik ihtiyacı demografik faktörler ve öğrenci kapasitesine göre belirlenecektir. Strateji 1. 1. 3 - Hayır severlerin yapacakları yardımların ihtiyaç bölgelerine yönlendirilmesi sağlanacaktır. Strateji 1. 1. 4 - Eğitime %100 Destek Kampanyası’ndan sağlanan kaynakların artırılması sağlanacaktır.

İZLEME ve DEĞERLENDİRME l l l İzleme, stratejik plan uygulamasının sistematik olarak takip edilmesi ve raporlanmasıdır. Değerlendirme ise, uygulama sonuçlarının amaç ve hedeflere kıyasla ölçülmesi ve söz konusu amaç ve hedeflerin tutarlılık ve uygunluğunun analizidir. Raporlama izleme faaliyetinin temel aracıdır

İzleme Değerlendirme l l l Ne Yaptık? Başardığımızı Nasıl Anlarız? Uygulama Ne Kadar Etkili Oluyor? Neler Değiştirilmelidir? Gözden Kaçanlar Nelerdir? Sorularının cevapları aranmalıdır.

İzleme Değerlendirme l l İzleme raporları objektif olmalıdır. İlerleme sağlanan alanlar yanında, ilerleme sağlanamayan konular da rapor edilmelidir. Gözden geçirilmelerin yılık, altı aylık, üçer aylık ya da aylık periyotlar halinde yapılması idealdir.

İzleme Değerlendirme l l İzleme ve değerlendirmenin etkili olarak gerçekleştirilebilmesi için hedeflerin nesnel ve ölçülebilir göstergeler ile ilişkilendirilmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki, ölçemediğimiz bir şeyi denetleyemez ve yönetemeyiz. Bu nedenle planlama sürecinde hedeflerin ölçülebilir olmasına özen gösterilmelidir.

İzleme ve Değerlendirme Formu STRATEJİK AMAÇ 1 : HEDEF 1. 1: İZLEME FAALİYET 1. 1. 1 Faaliyetin Başlama ve Bitiş Tarihi Ölçme Yöntemi ve Faaliyetten Süresi Sorumlu (Haftalık/ Kurum/birim Aylık/ /kişi 3 Aylık Yıllık) Yapılan Çalışmalar PERFORMANS GÖSTERGELERİ ÖNERİLER Karşılan Sorunlar HEDEF GERÇEKLEŞEN STRATEJİK AMAÇ 1 : HEDEF 1. 2: İZLEME FAALİYET 1. 1. 2 Faaliyetin Başlama ve Bitiş Tarihi Ölçme Yöntemi ve Faaliyetten Süresi Sorumlu (Haftalık/ Kurum/birim Aylık/ /kişi 3 Aylık/ Yıllık) Yapılan Çalışmalar PERFORMANS GÖSTERGELERİ Karşılan Sorunlar HEDEF GERÇEKLEŞEN ÖNERİLER

Yıl Sonu Değerlendirme Raporu Rapor Dönemi …………. / …………… Str. Tema Amaç Hedef No No No Performans Hedefine Ulaşma Düzeyi Faaliyet Yapılan Çalışmalar Mevcut Plan Durum Hedefi Karşılan Sorunlar Çözüm Önerileri

Okul/Kurumdaki Stratejik Planlamanın Önündeki Engeller l l Yöneticilerin paydaşlara hesap vermekten kaçınmaları Değişime direnç gösterecek personel Maddi imkansızlıklar ……

Sonuçta… l Stratejik planın başarısı, başta okul/kurum müdürü olmak üzere tüm çalışanların planı sahiplenmesi ile mümkündür. Stratejik planlama, belirli birimin, kişinin ya da grubun işi olarak görülmemelidir. Yöneticilerin inanmadığı ve tüm çalışanların sahiplenmediği bir planın, uygulanmayan işlevsiz planlardan farkı olmaz.

………. . OKULU/KURUMU 2010 -2014 STRATEJİK PLANI Tema başlığı: Sektörel işbirliği Stratejik Amaç 1: Öğrencilerimizin ilgi, istek ve ihtiyaçlarına, iş sektöründeki taleplere, gelişim, değişim ve araştırmalara paralel olarak eğitim almasını ve istihdamını artırmak. Stratejik Hedef 1. 1. Mezunlarımızın iş bulma oranını %28 den plan dönemi sonunda %60 a çıkartmak. Performans Göstergeleri İşe yerleşen öğrenci sayısı Stratejik Hedef 1. 2. Mezunlarımızın iş bulma oranınnı 2011 yılında %33, 2012 de %40, 2013 yılında 50, 2014 yılında %60 Performans Hedefi 1. 1. 1. Strateji ve politikalar: Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılabilir? Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemler nelerdir? GT, GF ve ZT, ZF stratejileri. (Hedefler bazında değil, stratejik amaç ve hedeflerle, faaliyet ve projeler bir bütün olarak değerlendirilip yazılacaktır. ) Bakanlığımızın politikası, ülkemizdeki Mesleki Eğitim merkezleriyle yerel yönetim ve STK işbirliğini geliştirmek suretiyle işgücü piyasasının ihtiyaçlarına göre eğitimin yapılması temel stratejimizdir. AB hibe kaynaklarından, istihdam alanları oluşturan kuruluş ve işletmelerden finanssal destek sağlanması, AB fonlarından yararlanarak araç gereç maliyeti ve yetersizliğini giderilebilmesi için projeler geliştirmek amaçlanmaktadır. Stratejik Hedef 1. 3. Faaliyet ve Projeler: Sektörle işbirliği protokolleri Staj imkanlarının artırılması İstihdama yönelik AB projeleri 106

Çok toplantı yapmak, kötü yapılan organizasyonun belirtisidir.

TEŞEKKÜR EDERİM Nezir Ünsal MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı nunsal 66@gmail. com