OCUKLUK DNEM VE PSKOLOJS Psk Dan Yahya Furkan

ÇOCUKLUK DÖNEMİ VE PSİKOLOJİSİ Psk. Dan. Yahya Furkan KONYALI Fatih Ortaokulu Rehberlik Servisi

ÇOCUK VE GELİŞİM

Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür Ø Bireyin gelişimi, kalıtımdan getirdiği özellikler(saç rengi, göz rengi, cinsiyet, beden biçimi) ile çevreden edindiği bilgi, beceri, ve tutumların etkileşmesiyle şekillenir. ⇛örn: Kalıtım yoluyla getirilen zekâ kapasitesinin tam olarak kullanılabilmesi için, bireyin bilişsel gelişimini besleyen bir çevre içinde etkileşimde bulunması, zengin yaşantılar kazanması gerekmektedir.

Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir Ø Gelişim canlıyla birlikte başlar, sürekli devam eder. Gelişimde her aşama kendinden öncekine dayalı, kendinden sonraki aşamaya hazırlayıcıdır (temeldir). Ancak bu gelişim aşamaları birbirinden kesin çizgilerle ayrılmış değildir. Birbiriyle iç içe girmiş olabilir. ⇛örn: Somut işlemler dönemini yaşayan bir çocuğun bir sonraki aşama olan soyut işlemler döneminin alt yapısı kurulmuş olur.

Gelişim nöbetleşe devam eder Ø Çeşitli dönemlerde gelişim alanları nöbetleşerek ön plana geçebilir. Bir gelişim alnının çok hızlandığı dönemlerde, diğerleri daha yavaş gelişme gösterebilir. ⇛örn: Yürümenin ön plana çıktığı dönemde, konuşma duraklama eğilimi gösterebilir.

Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur Ø Önce başın hareketi kontrol edilir. Daha sonra göğüs, karın, bacaklar ve ayağın kontrolü sağlanır. Ayrıca, önce beden ve iç organların, daha sonra dışa doğru olan kolların gelişimi sağlanır.

Gelişim, genelden özele doğrudur Ø Çocuklar önce tüm vücuduyla hareket eder, büyük kaslarını kullanır. Daha sonra belli etkinlikle ilgili organını kullanabilir hale gelir. Örn: çocuk top oynarken önce bütün vücuduyla topu tutar. Daha sonra küçük kasları geliştikçe sadece elleriyle hatta parmaklarıyla topu tutabilir hale gelir.

Gelişimde kritik dönemler vardır Ø Gelişim alanlarında, öğrenmeye yada gelişmeye eğilimli olduğu belli bir zaman dilimi vardır. Bu dönemde org. çevre etkilerine daha çok duyarlıdır ve daha hızlı öğrenir. ⇛örn: Okul öncesi dönem, zihinsel gelişim ve dil gelişimi için kritik dönemdir.

Gelişim bir bütündür Ø Gelişimin bütün alanları bir bütün halindedir, birbiriyle etkileşim içindedir. Bir gelişim alanındaki olumlu ya da olumsuz bir özellik diğer gelişim alanlarını da aynı yönde etkiler. ⇛örn: Fiziksel bakımdan güzel bir çocuk, başkalarının yoğun ilgisini çeker, sevilir. Sevilen çocuğun duygusal gelişimi olumludur. Kendine güven duyar. Başkalarını sevebilir ve olumlu ilişkiler kurabilir. Bu nedenle, sosyal gelişimi de olumlu bir şekilde etkilenir.

Gelişimde bireysel farklılıklar vardır Ø Her bireyin gelişim hızı aynı değildir. Gelişme, olgunlaşma ve öğrenmenin etkileşiminin bir ürünüdür. Olgunlaşmayı büyük ölçüde kalıtım, öğrenmeyi ise çevre etkileşimleriyle kazanılan yaşantılar belirlemektedir. Her bireyin biyolojik kalıtsal mirası ve etkileşimde bulunduğu çevrenin farklı olması nedeniyle, gelişimin de farklı olması doğaldır.

GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Ø Ø Ø Kalıtım Çevre Ailenin çocuk yetiştirme tarzları Ailenin parçalanması Çocukların doğuş sırası

GELİŞİM ALANLARI 1. 2. 3. 4. Bedensel gelişim Bilişsel gelişim Sosyal gelişim Duygusal gelişim

GELİŞİM DÖNEMLERİ 1. 2. 3. 4. 5. Doğum Öncesi: Bebeklik Dönemi (0 -2 yaş): Çocukluk Dönemi (2 -6 yaş): Okul Dönemi (6 -12 yaş): Ergenlik Dönemi (12 -18 yaş):

DOĞUM ÖNCESİ GELİŞİM VE PSİKOLOJİSİ Ø Doğum öncesi, yaşam sürecindeki en hızlı gelişim dönemidir. Ø Olumsuz çevre faktörlerinin etkisi bu dönemde daha fazladır.

BEDENSEL GELİŞİM

BEBEKLİK (0 – 2 Yaş) Ø Bebeğin doğumdan sonra ilk yaptığı davranış, solunumdur. Ø Doğum öncesi gelişimden sonra, bedensel gelişimin en hızlı olduğu dönem, doğumdan sonraki ilk yıldır. Ø 1 yaşın sonunda çocuk 75 cm olur. Ø 1 yaşın sonunda doğum ağırlığının 4 katına ulaşır.

0 – 2 YAŞ HAREKET GELİŞİMİ 1. Yüzüstü yatarken 1 - 2 sn başını kaldırır. 2. Kollarının desteği ile göğsünü ve başını kaldırmaya başlar. 3. Başını dik tutar, bir nesneye uzanır ama yakalayamaz. 4. Kucakta destek ile oturur. 5. İstemli olarak bir yandan diğer yana döner. 6. Özel bir sandalyede oturur. Uzatılan nesneleri avucunun içiyle yakalar. 7. Desteksiz oturur.

AYLAR / HAREKET GELİŞİM DÜZEYLERİ 8. Kollarının altından tutulduğunda ayakta durur. 9. Bir yere tutunarak ayakta durur. 10. Emekler. 11. Ellerinden tutulduğunda durur ve yürümeye başlar. 12. Bir yere tutunarak ayağa kalkar. 13. Yardımsız ayakta durur ve yürümeye başlar. 14. Parmaklarını kullanarak nesneleri tutar. 15. Ellerinin yardımıyla merdivene tırmanmaya başlar.

İlk Çocukluk Dönemi ( 2 - 6 yaş ): Ø 2 -6 yaş döneminde bedensel gelişim hızı, 0 -2 yaşa göre azalmıştır. Ø 6 yaşın sonunda ağırlık, doğumdakinin yedi katına ulaşır. Ø Kalbin büyümesi yaşına kadar çok hızlıdır. Kalp atış hızı da giderek azalır ve ilkokula başlama yaşına doğru yetişkine benzer hale gelir. Ø Sindirim sistemi tüm besinleri sindirmeye hazır hale gelmiştir

2 - 6 YAŞ HAREKET GELİŞİMİ Ø 2 -6 yaşlarında etkinlik yüksektir. Uzun süre bir yerde oturmazlar. Koşmak, atlamak, tırmanmak, kaymak, sürünmek ihtiyacındadırlar. Büyük kasları küçük kaslarından daha iyi kullanırlar. Küçük kas hareketlerinde acemilik gösterirler. Ø Büyük kas hareketleri: Üç tekerlekli bisiklete binmek, bir adım merdiven çıkmak, topu kollarla tutmak. Ø Küçük kas hareketleri: Yazma, çizme, makasla kesme, ayakkabı bağlama, topu parmaklarla tutmak.

Okul Dönemi(6 -12 yaş): Ø İlkokul dönemi yıllarında, bedensel gelişme ilk yıllara göre yavaş bir ilerleme gösterir. Ø 9 yaşına kadar erkekler kızlara göre daha uzun ve ağırdır. Ancak 10 yaşından 15 yaşına kadar kızların boy ve ağırlıkları erkekleri geçer Ø Devimsel ( psikomotor ) Gelişim: Ø Bu dönemde küçük kaslar gelişir. Küçük ve ince kalemle yazabilir, piyano ve diğer enstrümanları çalabilir. Topu artık elleriyle hatta parmaklarıyla tutabilir.

ZİHİNSEL GELİŞİM

üKendisini dış dünyadan ayırt etme. üReflektif davranışlardan amaçlı DUYGUSAL 0 -2 davranışlara geçme. MOTOR üNesne sürekliliği kazanma. YAŞ DÖNEMİ üİlk deneme-yanılma öğrenmeleri. üTaklit ve oyunlar yapar. üAlışkanlık kazanma.

Ø Kendisini dış dünyadan ayırt etme: Bebek duyuları ve motor faaliyetleri yoluyla dış dünya ile ilişki kurar. Dönem ilerledikçe çevresinde olup bitenleri ve kendisinin çevresinden farklı olduğunu keşfetmeye başlar. Ø Reflektif davranışlardan amaçlı davranışlara geçme: Tüm bebekler doğuştan Reflektif hareketlere sahiptirler. Dönem ilerledikçe amaçlı davranış göstermeye başlarlar. Ø ⇛örn: Bebeğin dudağına dokunduğunda emmeye başlar, elinizi avucunuza koyduğunuzda yakalar. Bebek, bu ilk şemaları (emme, tutma, yakalama vb. )yoluyla kendi vücudu keşfetmeye çalışır.

Ø Nesne sürekliliği kazanma: Bebeklerin görüş alanları dışına çıkan nesne yada kişilerin aslında yok olmadıklarını kavramaları kastedilmektedir. Ø İlk deneme - yanılma öğrenmeleri: Ø Taklit : Bir davranışın örneğini yada modelini takip veya kopya etme yeteneğidir. Örneğin yeni doğan bebek ellerini açıp kapamaya başlarsa bebek bir süre onu taklit edecektir. Ø Ertelenmiş taklit : Bebeğin görmüş olduğu bir olayı, olay ortadan katlıktan sonra tekrarlaması, o olayı taklit etmesidir. ⇛örn: Misafirlikte üzerine çay döküldüğü için telaşlanan bir kişiyi gören bebek, üzerine çay dökülmüş gibi telaşlanırsa, ertelenmiş bir taklitle karşıya kalınmış demektir. Ø Alışkanlık kazanma: Çocuk bir uyarana karşı alıştığından dolayı önceki tepkiyi vermez. ⇛örn: Babasının yeni aldığı bir oyuncak bebeği gördüğünde önceleri sevinme tepkisinde bulunan çocuk bir süre sonra sevinme tepkilerini göstermez

üDil hızla gelişir. üSembolik oyun ve düşünme. üBen merkezcilik. İŞLEM 2 -7 üOdaklama(merkezleme). ÖNCESİ YAŞ üAnimizm. DÖNEM üTek yönlü sınıflandırma yapma. üÖzelden özele akıl yürütme.

Ø Dil hızla gelişir: Dil hızlı gelişir ancak geliştirdikleri kavramlar ve kullandıkları sembollerin anlamları, kendilerine özgüdür, çoğu zaman gerçek değildir. Ø Sembolik oyun ve düşünme: Çocuk hayal gücünü kullanarak düşünür. Çocuk, gözünün önünde bulunmayan yada hiç mevcut olmayan nesne, olay, kişi, varlığı temsil eden semboller geliştirmeye başlar. ⇛ör. Çubuğu at, cetveli tabanca gibi kullanabilirler. Boş çay fincanının içinde çay varmış gibi içmeye başlarlar. Ø Ben merkezcilik: Çocuğa göre dünyanın merkezi kendisidir. Kendisinin bildiğini herkesin bildiğini ve kendisinin gördüğünü herkesin gördüğünü düşünür. Çevresindeki her nesnenin kendisi için var olduğunu düşünür. ⇛ör. Çocuk telefonda konuşurken, karşısındaki kişiye üzerindeki giysileri kastederek; “bak, yeni elbiselerimi giydim” diyebilir.

Ø Odaklama(merkezleme): Dikkati bir olayın ya da nesnenin diğer yönlerini dışarıda bırakarak yalnızca bir yönüne yoğunlaştırma eğilimine, odaklaşma denilmektedir. Çocuk bir görevin yalnızca bir yönü üzerinde ve sınırlı bir bilgi üzerinde odaklanır; birden fazla yönüyle uğraşmaz. ⇛ör Cep telefonunun sadece melodisiyle yada ışığıyla ilgilenir. ⇛ör Küçük çocukların işlek yollarda karşıdan geçmekte zorlanmaları da odaklaşma ile ilgilidir. Çocuk trafik kurallarına uygun olarak önce soluna, sonra sağına tekrar soluna baktığında her seferinde ilk baktığını unutabilmekte, daha doğrusu o anda baktığı tarafa odaklanmaktadır. Ø Animizm(canlandırmacılık): Yaşayan ve yaşamayan nesneler arasında ayrım yapamama durumunda ortaya çıkan karmaşadır. Çocuk cansız nesnelere canlılık özellikleri yükler. ⇛ör Bir çocuk oyuncak bebekle canlıymış gibi konuşur.

Ø Tek yönlü sınıflandırma yapma / tek yönlü mantık yürütme: ⇛örn: Gökçe, ilkokul ikinci sınıfta hayat bilgisi dersini yüksek sesle çalışmaktadır. “Ev de yaşayan kedi, köpek gibi hayvanlara evcil hayvan denir”. Yanın da oturan 4 yaşındaki kardeşi Tuğçe ise, “Fareler de evde yaşarlar. O halde fareler de evcil hayvanlardır” der. Ø Özelden özele akıl yürütme: Olayları yalnızca geçirdiği yaşantılara bağlı olarak tek yönlü düşünebilme özelliğidir. ⇛örn: Her sabah kahvaltısında yumurta yiyen bir çocuk bir gece arkadaşının evinde sabah uyandığında yaptığı kahvaltıda yumurta yememiştir. Annesi “kahvaltı yaptın mı? ” diye sorduğunda çocuk “kahvaltı yapmadım (yumurta yemediği için) demiştir”.

üSomut yollarla problem çözme. üMantıksal düşünme. SOMUT üKorunum kazanma. 7 -11 İŞLEMLER üTersine çevirebilme. YAŞ DÖNEMİ üÜst düzeyde sınıflama. üÜst düzeyde sıralama yapma.

Ø Somut yollarla problem çözme: Problemlerin çözülmesi somut nesnelerle olanaklı hale gelir. Problemleri gibi şekillerle çözerler. Ø Mantıksal düşünme: Yine mantıksal düşünmeden kasıt, somut problem çözmedir. Somut işlemler ise elle tutulup, gözle görülebilen işlemlerdir. ⇛örn: Benim beş portakalım, senin dört portakalın var. İkimizin portakallarını bir araya getirdiğimizde kaç portakal eder? diye sorduğumuzda problemi zihinsel olarak çözebilirler. Ø Üst düzeyde sınıflama(Gruplama): Bir grup nesnenin bir başka grubun alt sınıfı olabileceğini anlarlar. ⇛örn: Çocuk bilyeleri renklerine, büyüklüklerine, eski ve yeni oluşlarına göre sınıflayabilir. Ø Üst düzeyde sıralama yapma: Çocuklar nesneleri belli özelliklerine göre sıralayabilirler. Örneğin nesneleri uzunluklarına, genişliklerine, ağırlıklarına vb. göre düzenleyebilirler. ⇛örn: Songül, İlknur’dan uzundur. İlknur’da Gökçe’den uzundur. Bu grupta, en uzun kişinin kim olduğunu kolaylıkla sıralayabilirler.

Ø Nesnenin Korunumu: Herhangi bir nesnenin biçimi yada mekandaki konumu değiştiğinde, miktar, ağırlık ve hacminde değişiklik olmayacağı ilkesidir. Çocuklar bu dönemde, nesnenin dikkat çekici özelliklerine odaklanmakta diğer özelliklerini gözden kaçırmaktadırlar. Çocuklar, okul öncesi dönemde görüntü değişse de gerçeğin aynı kalacağını anlayamazlar. A B C

DUYGUSAL GELİŞİM

BİR DERS SÜRESİNCE ÖĞRENCİ TUTUMU

1. 10 DAKİKA 2. 10 DAKİKA 3. 10 DAKİKA 4. 10 DAKİKA

0 – 2 YAŞ q GÜVENE KARŞI GÜVENSİZLİK Bu dönem çocuğunun temel ihtiyaçlarının karşılanması kendisine ve çevresine karşı temel güven duygusunun kazanılmasını sağlar.

Ø Doğumdan sonraki haftalarda, duygusal ifadelerinin belirtileri görülür; çocuk yüzlere seçerek dikkat eder, bazılarına ilgi göstermez. çocuk büyüdükçe tepkileri farklılaşmaya başlar; sözlü tepkiler artar, motor tepkiler azalır. Ø Korku, çocuklukta en sık rastlanan duygulardan biridir. Yeni doğan bebekler çok sayıda uyarandan korkarlar, büyüdükçe yaratılan hayali olaylardan korkmaya başlarlar. Ø Öfke de sık rastlanan bir heyecan türüdür. Çocuk, öfkelenince dikkati üzerine çekebileceğini ve istediğinin yapılacağını öğrenerek bu tepkiyi kullanmaya başlar. Bu tepki yaşla birlikte artış gösterir.

3 - 6 YAŞ q Bağımsızlığa karşı utama ve şüphecilik: . Bağımsız hareket etme isteği, . Merak duygusu, . Dünyayı ve çevreyi tanıma çabaları, . Sık soru sorma, . Kabul görme, . İnatçılık, . Ben merkezli düşünme.

Ø Kendini kontrol edebilmeye başlar, bazı hayal kırıklıklarının üstesinden gelebilir. Ø Daha esnek olmaya ve alternatifleri kabul etmeye başlar. Ø Sürprizlerden ve beklenmedik uyarılardan hoşlanır. Ø Mizah duygusu gelişir. Ø Duyguların açık bir dille ifade edilmesi, duygusal gelişim açısından önemlidir. Ø Karanlıktan, yalnız kalmaktan ve garip, bilinmeyen ortamlardan korkar.

Değerler: Ø Yakın çevresindeki yetişkinlerden toplumsal değer ve rolleri öğrenir. Ø Doğruyu ve yanlışı ayırt etmeyi öğrenir. Ø Ana-babadan ayrılmayı ve bağımsızca hareket edebilmeyi öğrenir.

Ø Ø Ø Kişilik: Kendi kişiliğinin farkındadır ve kendini diğer insanlarla karşılaştırır. Başarısıyla gurur duyar. Sahip olma olgusunu anlamaya başlar. Cinsiyet farklılıklarından haberdardır. Bağımsız olmak ister ve bazı aktiviteleri bağımsız yapabilme yetisine sahiptir. Keşfeder; her yeni deneyim onun için çaba isteyen bir olaydır.

6 – 11 yaş q BAŞARIYA KARŞI AŞAĞILIK DUYGUSU: Ø Ø Ø Ø Ø Başarısının görülmesini ister. Yaptıklarının görülmesini ister. Adil olmayan davranışlara karşı çıkar. Kurallara uyar ve uyulmasını ister. Sabırsızdır. Eleştirilmekten korkar. Eleştiri ve kırıcı reddedici davranışlara küser. Dönemin sonlarında oluşan beden değişikliklerinden kaygılanır.

Ø Korku, hoşlanma, duygusallık, öfke, utangaçlık, kıskançlık gibi duygularını özgürce ve genelde uç noktalarda ifade ederler. Ø Yetişkinlerden kendi yaptıkları ile ilgili konularda onay beklerler. Ø Sevildiğinden emin olmak ister. Ø Mizah duygusu anlamsız sözcükler, pratik şakalar ve şaşırtıcı sorularla ifade edilir. Ø Diğer insanların duygularına olumlu ve/veya olumsuz bir şekilde tepki verirler.

Ø Görev sorumluluğunu kazanmıştır ve başarılı olmanın önemini anlar. Ø Bilinçli bir şekilde davranmaya başlar. Hareketlerinin sonuçları hep uçlarda seyreder. Davranışlar ya hep doğrudur, ya da hep yanlıştır. Ø Bazı kurallar olduğunu kabul etmeye başlar ama bu kuralların arkasında yatan prensipleri anlayamaz.

Ø Tutumları, sosyal değerleri ve inanç sistemlerini sorgular ve test ederler; bu da duygusal çatışmaya yol açabilir. Ø Yetişkin rol modelleri, kabul edilebilir davranışlar hakkında çocuklara ipuçları verir. Ø Kuralların sebeplerini anlarlar ve davranışlarını bu kurallara göre ayarlarlar. Ø Kendi davranışlarını değerlendirmeye başlarlar, kendileri için standartlar belirlerler, davranışlarının sorumluluklarını üstlenirler.

Ø Yetişkin ve çocuk dünyası arasındaki farklılıkları ayırt eder. Ø Fiziksel açıdan kendine bakma konusunda bağımsızlığını kazanmaktadır. Ø Günlük yaşam için gerekli olan pratik bilgiyi kazanmaktadır. Ø Gecikmiş bir başarı için hemen ödüllendirilmeyi beklemekten vazgeçer.

Ø Ø Cinsiyet rollerine uygun hareket ederler. Kişisel bağımsızlıklarını kazanırlar. Sahip oldukları eşyaların öneminin farkındadırlar. Kendilerini birçok konuda yeterli hissederler, ev dışı veya evdeki işleri bağımsızca yapabilirler.

6 -11 YAŞ DÖNEMİ KORKULARI Ø Akran gruplarına kabul edilmeme Ø İyi bir arkadaşa sahip olamama Ø Başarılı olamama

SOSYAL GELİŞİM

Ø Sevgi ve güven duygusu kazanmak iyi ilişkiler kurabilmenin temelini oluşturur. Ø Terk edilme korkusu ilişkilerini zayıflatır. Ø Bağlanma ve kopma sosyalleşmenin ilk uygulamalarıdır. Ø Dili kullanmaya başlaması iletişimi kolaylaştırarak sosyalleşmeye katkı sağlar.

Aile Ø Anne-babalar, çocuğun cinsiyet rollerinin gelişmesinde model olurlar. Ø Anne - babanın tutumları, çocuğun kendisine saygısını ve güvenlik hissinin gelişmesini etkiler. Ø Yetişkinin koruması ve kontrolü, çocuğun fiziksel güvenliği için önemlidir. Ø Çocuk, saldırganlığını kontrol etme, başarıyı yaşama, bağımsızlık gibi konularla ilgili olan aile beklentilerini öğrenir.

Ø Diğer insanlara karşı ilgisini ifade edebilir. Ø Ev içinde yapılması gereken küçük işleri yapmaya isteklidir ve yapabilir. Ø Gerektiğinde bilgi almayı, soru sormayı ve kurallara uymayı öğrenir. Ø Yetişkinleri yorgunluk noktasına vardıracak kadar enerjiktir. Ø Yetişkinler tarafından konuları, sınırları, kuralları test eder. Ø Ailesi ve evi için güçlü duygular beslemeye başlar.

Arkadaşlıklar Ø Arkadaşlıklarının süresi kısadır. Ø Paralel oyunlar yaygındır. Ortaklaşa oyunların başlamasıyla, kızlar ve erkekler beraber oynamaya başlarlar. Ø Diğer insanların duygularıyla ilgilenmeye başlarlar; yaşıtlarının tutumlarını gözlerler. Ø Yeni insanlarla tanışmaktan ve yeni deneyimlerden hoşlanırlar.

6 – 11 YAŞ

Aile Ø Aileler, beklenen ve beklenmeyen tipik cinsiyet rollerini çocuklara iletirler. Ø Çocuk, okula başlamasıyla birlikte yeni beklentilerle karşılaşır. Örneğin, bağımsızca davranabilme yeteneği test edilir. Ø Anne-baba rehberliği ve desteğinin çocuğun okul başarısı üzerinde büyük etkisi vardır. Ø Anne-babanın ilgisi ve teşviki çocuğun ev dışı ilgilerinin ve aktivitelerinin genişlemesinde büyük rol oynar. Ø Anne-babalar kişisel ve sosyal sorumluluklar almada çocuğa yardım ederler.

Arkadaşlıklar Ø Diğerlerini anlamaya ve onların bakış açılarını görmeye başlar. Ø Fiziksel, zihinsel ve sosyal farklılıklar hakkında yaşıtlarından eleştiri gelmeye başlar. Ø Giyim, kuşam, dil v. b. konularda yaşıtlarla uyum içinde olmaya başlar. Ø Sık sık değişen, iki veya üç samimi arkadaşı vardır.

Ø Oyun grupları küçüktür ve kısa süreli oyunlar oynanır. Ø Sık sık fakat kısa süreli tartışmalar çıkar. Ø Yaşıtlar gittikçe büyük önem taşımaya başlarlar; fakat yetişkinler, danışmak ve destek almak için asıl kaynak olarak kalırlar. Ø Cinsiyet ayrımı başlar, kız-erkek arkadaşlığı azalmaya başlar. Ø Yaşıt grubunun, bu yaştaki çocuğun üzerinde büyük etkisi vardır.

Ø Paylaşır ve sırasını bilir. İşbirliğinin olduğu organize oyunlara katılır. Ø Değişebilen ve yaşıtları tarafından empoze edilen kurallarla fazla ilgili olurlar. Ø Yaşıtlar, cinsel konular hakkında doğru ya da yanlış bildiklerini paylaşırlar. Ø Yarışma ve rekabet ortamlarından hoşlanırlar, hırslıdırlar. Kendileriyle gurur duyarlar. Ø Kızlar ve erkeklerin ilgi duydukları konular farklıdır.

Ø Kızlar ve erkekler arasındaki farklılıklar, sık tartışmalara yol açar. Ø Kızlar ve erkekler aynı gruplar oluştururlar. Ø Özellikle aynı cinsten olan yaşıtlarla fiziksel oyunlar oynanırken aşırı enerji sarf edilir. Ø Hem erkekler, hem de kızlar hobileri ile ilgilidirler. Ø Yaşıt grubunun bu yaşlardaki çocuklar üzerindeki etkisi gittikçe artar.

Okul Ø Öğretmenin desteği ve beğenisi, bu yaşlardaki çocukların başarısı, olumlu arkadaş ilişki kurabilmesi ve kendine saygısı açısından çok önemlidir. Ø Okulu ve öğrenmeyi heyecan verici bir deneyim olarak görmeye açıktır ve okuldaki çalışmalara katılmaya gönüllüdür.

Ø Bu yaş grubundaki çocuklar öğretmenlerinin kendi davranışları yoluyla ilettikleri sosyal tutumlardan ve değerlerinden haberdardırlar ve etkilenirler. Ø Okul aktivitelerindeki aşırı hırs, başarısızlıkla başa çıkmayı zorlaştırabilir. Ø Öğretmenin desteği ve beğenisine olan ihtiyaç devam eder. Ø Beklenen sorumlulukları yerine getirebilir.