ISHRANA SVINJA Prof dr Stanimir Kovin Poljoprivredni fakultet

ISHRANA SVINJA Prof. dr Stanimir Kovčin Poljoprivredni fakultet, Departman za stočarstvo Novi Sadržaj prezentacije: -Parametri proizvodnje svinja u razvijenim zemljama - Zahtevi ekologije - Produktivnost krmača na farmama u Vojvodini - Rezultati testa nerastova i nazimica - ISHRANA NAZIMICA U PORASTU - ISHRANA PRASADI

Parametri proizvodnje svinja u razvijenim zemljama

Kretanje dnvenog prirasta svinja u tovu u nekim zemljama g/dan V. Britanija Irska Nemačka Kanada Holandija Francuska Danska Švedska

Kretanje mase polutki svinja u nekim zemljama kg V. Britanija Irska Danska Švedska Kanada Francuska SAD Holandija Nemačka Povećanje telesne mase kod klanja ima višestruke prednosti pod uslovom da pri tome ne dođe do zamašćivanja.

Uticaj mase polutki na cenu koštanja Ukupna cena Cena tova Cena prasadi M a s a p o l u t k i, kg

Graf. Uginuća svinja u pojedinim fazama proizvodnje, %

Živorođene prasadi u leglu Prasadi u leglu Mađarska Brazil SAD V. Britanija Kanada Španija Nemačka Irska Holandija Švedska Francuska Danska

Broj tovljenika po krmači godišnje

Konverzija hrane svinja u tovu Mađarska SAD Kanada Brazil Nemačka Francuska Irska V. Britanija Španija Danska Švedska Holandija

Utrošak rada po krmači i potomstvu uključujući i tov/h/krmači tov/ Brazil Mađarska V. Britanija Nemačka Kanada SAD Francuska Irska Švedska Holandija Španija Danska

Utrošak vremena po proizvedenom tovljeniku, min/grlu Min/grlo Mađarska Brazil V. Britanija SAD Nemačka Kanada Francuska Irska Švedska Španija Holandija Danska

Cena koštanja kg polutki, DKK/kg Brazil Kanada SAD Španija Danska Francuska Irska Holandija Nemačka Švedska Mađarska V. Brit.

Cena hrane tovljenika, DKK/kg SAD Kanada Brazil 1 DKK=10. 3 din Švedska Danska Nemačka Mađarska Francuska Holandija Španija V. Britanija Irska

Struktura cene koštanja svinja u nekoliko zemalja Izvor: Danish Pig Production, Annual Report 2007.

Zahtevi ekologije • Smanjenje emisije štetnih gasova • Smanjenje količine izlučenih materija – Smanjenje nivoa N u fecesu i urinu – Smanjenje količine mineralnih elemenata u ekskrementima • • • Upotreba fitaze Preispitivanje potreba u Ca i P Helatni oblici mikroelememata Preispitivanje potreba u pojedinim mikroelementima Isključivanje mikroelmenata i vitamina pred kraj tova

N izlučen po proizvedenom tovljeniku kg N N iz drugih farmi N sa danskih farmi 6 kg N oksid sa Farmi iz Danske N iz drugih zemalja Graf. 1. Poreklo i utrošak N po tovljeniku uključujući prasad i krmače N u stajnjaku N emitovan u vazduh Graf. 2. Smanjenje uzlučivanja N u atmosferu po proizvedenom tovljeniku u 2002. god.

Efekat dodatka fitaze i smanjenja nivoa P u hrani prasadi na bilans P Endogeni P Konzumirani P 3, 90 2, 62 Želudac Debela creva Tanka creva Neto retenirani P 1, 93 1, 68 Retencija P 1, 7 1, 66 P Fecesu 1, 97 0, 94 P Urina 0, 23 0, 02 Bilans P – prase 15 kg Upotreba fitaze mora biti praćena smanjenjem ukupnog P uz zadržavanje iste količine iskoristivog. Za ovo je potrebna izmena našeg Pravilnika

Stanje proizvodnje svinja u Vojvodini

Kvalitet testiranih grla u 2007. godini Pol Starost ♂ 189 ♀ 207 Masa, kg Start 32 Prirast, g Kraj U testu životni 106 107 836 546 506 Hrana Slanina, mm MLD, kg leđna bočna mm S 1 S 2 mm 2, 55 15 13 65 12 11 47 18 16 65 13 12 47

Osnovni parametri reprodukcije na farmama u Vojvodini Od broja zalučene prasadi po leglu treba oduzeti gubitke u odgajalištu i tovu, tako da je bez obzira na visinu indeksa prašenja broj tovljenika po krmači godišnje je ispod 15. Kako se upoređivati sa ostalim zemljama ako je ovako niska reproduktivna efikasnost krmača?

Tab. 2. Visina isključenja krmača iz priploda na nekoliko farmi

Produktivnost zapata krmača u kontrolisanim farmama u Danskoj

Ishrana prasadi • • • Tretman prasadi prvih dana Prihranjivanje prasadi na sisi Odlučivanje

Parametri uspešne proizvodnje prasadi • Zalučenje prasadi sa 28 dana i 7 -8 kg – Dnevni prirast na sisi 200 -220 g – Gubici prasadi na sisi do 10% – Prasad naviknuta na konzumaciju suve hrane • Prebacivanje u tov sa 80 -90 dana i 30 kg – – Dnevni prirast 400 - 450 g Utrošak hrane dnevno 0. 8 kg Konverzija hrane 1, 8 kg/kg Gubici prasadi 2 -4%

OPTIMALNA TEMPERATURA ZA PRASAD Prasad na sisi • Optimalna temperatura 32 -35 o. C prvog dana • Brzo sušenje kože i grejanje prasadi – Nerazvijen termoregulacioni sistem? ili – Nedostatak izvora energije (Masti i glikogena) » potkožna mast kao izolator tela » tri puta manji gubitak toplote u odnosu na vodu – Negativan bilans energije – Uginjavanje – hlađenje i ugnječenje – Temperatura pred odlučenje 22 -23 o. C Zalučena prasad • Optimalna temperatura 26 -28 o. C u prvoj nedelji – 23 -24 o. C u dugoj nedelji • Temperatura ambijenta noću niža za 4 -9 o. C • Variranje temperature – do 3 o. C nema negativnih posledica

Graf. Uticaj starosti kod zalučenja na dnevni prirast zalučene prasadi (Sandra Edvards, 2004)

Graf. 1. Kretanje donje krtične temperature, sadržaja masti u telu prasadi i visina konzmacije ME u toku sisanja i 4 nedelje posle zalučrnja Konzumacija ME Sadržaj masti u telu, % Odlučenje, 21 dan Nedelje sisanja Dani posle zalučenja Konzumacija ME, k. J/kg W 0, 75 Sadržaj masti u telu, % Kritična temperatura, o. C Madec (2003)

Graf. 1. Kritična temperatura za grupno držane svinje na betonskom podu (konzumacija hrane 3 x uzdržne potrebe) Bruce(1981) 30 Gornja kritična o. C Temperatura ambijenta, o. C 28 26 24 22 20 18 16 14 12 Donja kritična o. C 10 8 5 10 20 30 40 50 60 Telesna masa, kg 70 80 90 100

Svarljivost skroba iz pojedinih hraniva

Promene u strukturi obroka zavisno od starosti prasadi Ugljeni hidrati Proteini Masti

Sadržaj proteina i masti u telu prasadi, % Graf. 1. Hemijski sastav tela prasadi Masti Proteini Starost prasadi, nedelje

Tab. Smeše za ishranu prasadi do 30 kg firme SCA

Tab. 3. Uticaj starosti i načina ishrane prasadi na lučenje HCl i pepsina u želucu prasadi Cromwell (1978) * - Sva prasad u ovoj starosti su sisala

Graf. Aktivnost enzima u digestivnom traktu prasadi

Graf. 2. Imunološki status prasadi pre i posle odlučivanja Period stresa Aktivni Pasivni 7 Odlučivanje Dani 7 14 21

Tab. 4. Puferski kapacitet hraniva, Kovčin (2005)

Graf. 8. Konzumacija hrane prasadi na sisi Konzumacija hrane, g b) b) a) Starost prasadi na sisi, dana a) Prosek 24 legla; b) Pojedina legla

g Starost prasadi, dana Graf. 9. Konzumacija hrane prasadi u leglu

Povezanost konzumacije hrane odlučene prasadi i visine crevnih resica

Uzrok povećanja donje kritične o. C u prvoj nedelji posle zalučenja

Graf. Konzumacija hrane prasadi odlučene sa 21 dan starosti, Pluske (1995)

Graf. Uticaj konzumacije hrane odlučene prasadi na visinu crevnih resica, Pluske, (1995)

Ishrana nazimica Ishrana u toku performans testa – Maksimalan dnevni prirast (životni iznad 550 g) – Maksimalna mesnatost – Minimalna debljina slanine (10 -12 mm) – Efikasno iskorišćavanje hrane – Test završiti najkasnije sa 170 -180 dana bez obzira na telesnu masu da bi bilo dovoljno vremana za izmenu hrane i blagovremeno uvođenje nazimica u prvi estrus Ishrana od kraja testa do pripusta – Smanjenje dnevnog prirasta – Povećanje debljine slanine (18 -20 mm) – Pripust u 2. ili 3. estrusu • Starost od 230 -240 dana • Telesna masa 120 -130 kg

• • • Karakteristike kvalitetne nazimice Pripust sa 220 -230 dana Telesna masa 130 -140 kg Debljina leđne slanine 18 -20 mm Koristiti 2 ili 3 estrus za osemenjavanje Obezbediti optimalne uslove držanja Primeniti flašing sistem ishrane 14 dana pre pripusta • . .

Tab. 6. Neophodna minimalna dinamika razvoja nazimica u periodu porasta

Tab. 3 a. Rezultati testa nerastova i nazimica u Danskoj 2006. godine The National Committee for Pig Production, 2006.

Tabela 7. Broj smeša za ishranu nazimica i sadržaj energije i lizina (Close i Cole 2000)

Tab. 13. Potrebe suprasnih nazimica i krmača u energiji, proteinima i hrani Whittemore (1998); * - 13, 7 MJ ME/kg

Uticaj telesne mase i debljine slanine nazimica kod pripusta na veličinu prvog legla i ukupnu proizvodnju prasadi Challinor i sar. (1996) Smatra se da krmača mora u toku eksploatacije dati 70 prasadi

% preživelih krmača u 4. prašenju Uticaj telesne mase i debljine leđne slanine nazimica kod pripusta na njihovo isključenje tokom 4 prašenja Telesna masa kod pripusta, kg Debljina leđne slanine, mm

Veličina legla u eksperimentu na farmi Gronhoy u Danskoj