GRMCLK DERS retim Eleman Prof Dr Mehmet Cihan

GİRİŞİMCİLİK DERSİ Öğretim Elemanı Prof. Dr. Mehmet Cihan YAVUZ mcyavuz@cu. edu. tr Ders Kitabı Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi (Orhan KÜÇÜK) 17 Şubat 2016, 08: 15, Derslik GSF

GİRİŞİMCİLİK 1. DERS GİRİŞİMCİLİK KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ 17 Şubat 2015, 08: 15, Derslik GSF

İşletmecilik ve Girişimcilik • İşletme Kavramı ve İşletmecilik (1) • İşletmecilik ve Girişimcilik (1) • Girişim Kavramı ve Girişimcilik (2) • Girişimcilikle İlgili Diğer Kavramlar (2) • Girişimciliğin Temel Fonksiyonları (3) • Girişimciliğin Tarihsel Gelişimi (3)

İşletme Kavramı ve İşletmecilik İşletme, insanların ihtiyaçlarını karşılamak için kurulan sosyal ve ekonomik birimlerdir. İşletme Yönetimi, belirli bir amaca ulaşmak için işletme kaynaklarını (fiziki, mali, beşeri, bilgi) planlamak, örgütlemek, yürütmek, koordine etmek ve kontrol etmek olarak tanımlanabilir. Temel İşletme Fonksiyonları: üretim, pazarlama, muhasebefinansman ve insan kaynakları. İkincil (Yardımcı) İşletme Fonksiyonları: Ar-Ge, Halkla İlişkiler, İletişim.

İşletme Kavramı ve İşletmecilik İktisadi birim olan ve teknik faaliyetlerin de yürütüldüğü işletmenin iki temel özelliği ortaya çıkar: 1. İktisadi mal ve hizmetlerin üretimini gerçekleştirmeye çalışmak, 2. İktisadi mal ve hizmetlerin üretiminin gerçekleşmesi için gerekli teknik olanakların ve üretim faktörlerinin uygun ortamda bir araya getirilmiş olması.

İşletme Kavramı ve İşletmecilik İşletme kavramının üç farklı niteliği vardır: 1. Bir icraatı anlatan dinamik niteliği, 2. Fabrika, büro, ticarethane vb. gibi işlerin görüldüğü yerifiziksel mekanı belirten statik niteliği, 3. Yalnızca ticari faaliyetle ilgili fiil ve hareketleri (işleri) görmek üzere oluşturulmuş yapı (örgüt) niteliği.

İşletmecilik ve Girişimcilik Bir işletme, profesyonel yönetici veya girişimci-yönetici tarafından yönetilir. Profesyonel yönetici, işletmenin risk dışındaki tüm yetki ve sorumluluklarını üzerinde taşıyan ve mesleği profesyonelce yerine getiren kişidir. İşletmecilik, işletmenin amaçlarını gerçekleştirmek üzere, üretim faktörlerinin bir araya getirilerek mal ve hizmet üretiminin bir meslek olarak sürdürülmesidir. Söz konusu etkinlikleri yerine getirenlere “işletmeci”, yaptıkları işe “işletmecilik” ve işin yapıldığı yere “işletme” denir.

Girişim Kavramı ve Girişimcilik Girişimci, mal ve hizmet üretmek/pazarlamak üzere kâr/zarar riskini göze alarak, sahip olduğu sermayeyi yatırıma dönüştüren kişidir. Mal ve hizmet üretmek maksadıyla yapılan yatırım etkinliklerine girişim denir. Söz konusu işin sürekli ve bir meslek olarak sürdürülmesine ise girişimcilik denir. Neyin, nasıl, ne zaman ve niçin üretileceğine karar veren kişiye işletmeci veya girişimci denir.

Girişim Kavramı ve Girişimcilik Girişimcinin başlıca amaçları şunlardır; • İşletmenin stratejisini belirleme, • Yönetim ve organizasyon politikalarını belirleme, • Üretim faktörlerini temin ederek üretim faaliyetine geçme, • Yeni mal ve hizmetler bulma, yeni üretim yöntemleri, dağıtım kanalları araştırma, • Çevreyi takip etme; İşletmenin karşısına çıkacak değişme ve gelişmelerin fırsat mı, tehdit mi oluşturacağını tahmin etme. • Teknolojideki değişme ve gelişmeleri üretim sürecine uygulayabilme, faaliyetlerinin daha ucuz ve kaliteli yapılabilmesi için sürekli bir çaba içinde bulunma, çeşitli riskleri alma.

Girişim Kavramı ve Girişimcilik “Kıt kaynaklarla, sınırsız insan ihtiyaçlarının karşılanması” şeklinde tanımlanan ekonomik etkinliklerin yerine getirilmesi de girişimcilik sayesinde olur. Girişimci, “toplumun gereksinim duyduğu, dolayısıyla talep edilebilir bir mal veya hizmeti bulup, üretime girişen ve yaratıcılığı ile buna ön ayak olan kişi” şeklinde tanımlanabilir. Bu tanıma göre girişimci, kârlı gördüğü bir iş için sermayesini ve emeğini riske ederek pazara girme cesaretini gösteren kişidir.

Girişimcilikle İlgili Diğer Kavramlar • • • Esnaflık Tacirlik İşletme sahipliği Teknisyenlik-Teknotratlık Yöneticilik Alt düzey yöneticiler Orta düzey yöneticiler Üst düzey yöneticiler Profesyonel yöneticilik Fabrika yöneticiliği Liderlik

Girişimciliğin Temel Fonksiyonları Çağdaş bir girişimcinin yerine getirmesi gereken fonksiyonları şöyle sıralayabiliriz; • Yeni mal veya hizmet üretmek, • Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek, • Endüstride yeni organizasyonlar kurmak, • Yeni pazarlara ulaşmak, • Hammaddelerin ve benzeri maddelerin sağlanabileceği yeni kaynaklar bulmak,

Girişimciliğin Temel Fonksiyonları Girişimciyi diğer insanlardan ayıran bir takım özellikler vardır ki bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz; • Kaynaklar hakkında öngörüde bulunmak, • İnsanlar ile çalışmak, onları örgüt içinde bulunmaya razı etmek, • Girdi sağlamak, örgüt içinde girdileri işleyerek tekrar kullanıma sunmak ve kâr sağlamak.

Girişimciliğin Tarihsel Gelişimi Adam Smith ve erken dönem İngiliz klasik iktisatçıları girişimciye tüm ekonomik aktivitelerde oldukça önemsiz bir rol vermişlerdir. Girişimci, bir lider veya yönetici değil “kapital sağlayan kişi” olarak algılanmıştır. Bunun yanı sıra, arz fonksiyonu ekonominin lokomotifi olarak görülüyor; “ne üretirsem satarım” ilkesi içerisinde, talebin ön plana çıktığı bir girişimcilik türü oluşturulamıyordu. Sanayileşme süreci girişimciye yeni nitelikler kazandırdı. Bunun sonucu girişimcilik, bir üretim faktörü olarak görülmeye başlandı.

GİRİŞİMCİLİK 2. DERS TÜRKİYE’DE GİRİŞİMCİLİK 18 Şubat 2014, 08: 15, Derslik GSF

Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Türkler çoğunlukla askerlik ve çiftçiliği meslek olarak seçmişler, ticaret diğer tebâlara kalmıştır. Savaş sonrası dönemde ise yerli halk, ticari faaliyetlere entegrasyon sorunu yaşamıştır. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde özel teşebbüsün yatırım yapacak yeterli sermaye ve bilgi birikimine sahip olmaması nedeniyle, devlet bir yol gösterici olarak ekonomik alanda faaliyete başlamıştır.

Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası İzmir’de toplanan birinci İktisat Kongresi’nin temel ilkelerinden biri Türk insanını girişimci yapmak olmuştur. Ayrıca, Kırım, Makedonya, Arap ülkeleri ve Asya’nın diğer yörelerinden gelen Türkler üretim kültürlerini buraya taşımıştır. Dünyada 1929 buhranı devlet müdahaleciliğini ön plana çıkarmıştır. 1950 -80 döneminde girişimciler; kısmen yüksek öğrenimli, geleneksel tüccar zihniyetini aşma çabasında ve üretme hırsındaki insanlardı.

Girişimciliğin Temel Özellikleri Öncelikle Pazarın gereksinimlerinin neler olduğunun belirlenmesi. Kime, ne kadar, ne zaman, ne maliyetle, ne oranda gelir ve kâr elde edileceğinin belirlenmesi Girişimcinin temel özelikleri: Çalışkanlık, Organizasyon kabiliyeti, Denetim yeteneği Bilgi, Çevresi ile barışık olma, Azim, Basiret Akılcılık, Risk üstlenme, Kararlılık, Kendine güven Sürekli kendini yenileme

İş Üretme ve Girişimcilik Üretim, müşterilerin istekleri doğrultusunda yapılır. Hammadde ve üretilen mal stokları kısıttır. Sipariş gelmeden hammadde alınmaz. Organizasyon ihtiyacı proje aşamasında büyük, üretimde küçüktür.

İş Üretme ve Girişimcilik • Genel amaca büyük ölçüde hizmet edecek makine ve malzeme. Yetenekli sabit bir personel, • Konu hakkında teknik eğitimi olan idari personel • Yeterli genişlikte deposu olan bir iş yeri • Kurulacak sistemin düşünülmesi ve sistematik olarak planlanması • İşte uzmanlaşmış emek gücü • Görevli mühendislerin, harcamaları, üretimi ve iş gücünü kontrol etmeleri Gereksinimi bulunmaktadır.

Girişimcilik Türleri Girişimci, her zaman, piyasada bulunmayan, müşterileri yeterince tatmin etmeyen ya da başka pazarda bulunup ta o pazarda yeni olan mal ve hizmetleri piyasaya sürmez. Bazen bütün olarak yeni olan, daha önce müşterilerin hizmetine hiç sunulmamış olan mal ve hizmetleri de piyasaya sürebilir. 1. Fırsat Girişimciliği 2. Yenilikçi (yaratıcı) Girişimcilik

Fırsat Girişimciliği Fırsat girişimciliği, piyasada bir mal veya hizmetin bulunmaması veya az bulunması gibi mevcut durumların değerlendirilmesini ifade eder. Bu bağlamda girişimci, pazarda doğabilecek fırsatları kollar, potansiyel fırsatları sezinleyerek kâr elde edebileceği konularda yatırım yapar.

Yenilikçi (Yaratıcı) Girişimcilik Yenilikçi girişimcilik, yeni bir fikir veya düşüncenin veya mevcutların farklılaştırmaya gidilerek piyasaya sunulmasıdır. Yaratıcı (yenilikçi) girişimcilik, yeni bir fikir veya buluşu ya da mevcut olan bir mal veya hizmetin dizayn, fiyat, kalite gibi yönlerden iyileştirilerek pazara sunulmasıdır. Kimi araştırmacılar, bu tür girişimciliğin asıl girişimcilik olduğu görüşündedirler. Ancak her iki türde de risk üstlenme ve toplumun ihtiyacını karşılama esastır.

Girişimcilik Tipolojisi Reaksiyon biçimine göre girişimci tipolojisi kapsamında, girişimcinin; • Örgüt içi veya dışı uygulamalarda güçlü-güçsüz olması, • Güvenli karar alması-alamaması, • Hızlı hareket etmesi-yavaş olması, • Kendine hakim olması-öfkeli olması, • Kendinden emin olması-hüzünlü (melankolik) olması, Gibi özellikler sıralanabilir.

Girişimciliğin Geleceği Dünya ve Türkiye’de meydana gelen değişimler başarının ölçütünü de değiştirmektedir. Başarılı olmanın tek ölçütü daha çok kazanmak mıdır? Pay sahibinin değerini maksimize etmek, performans değerlendirmesinin önemli bir ölçütüdür. İyi eğitim görmüş, iki dil bilen, işini şansa bırakmayan, teknolojinin olanaklarına sahip, bir ayağı uluslararası piyasalarda olmak. Sonuç olarak girişimciliğin ufku açıktır.

GİRİŞİMCİLİK 3. DERS GİRİŞİMCİLİKTE BAŞARI FAKTÖRLERİ VE BAŞARISIZLIK NEDENLERİ 18 Şubat 2014, 08: 15, Derslik GSF

Girişimcilikte Başarı Faktörleri Girişimci • İşletmenin kurulabilmesi • İşletme faaliyetlerinin rasyonel sürdürülmesi • Yeni iş olanaklarının bulunması ve • Yeni yatırımlarla işletmeye yeni açılımlar sağlanması (Yatırım olmayışı, müşteri ihtiyaçlarının yeterince tatmin edilmemesi) • Uzun süre yorulmadan çalışabilme • Zorluklara karşı koyabilme • Davranış ve kararlarda azimli olma • Mali gücünü kuvvetlendirinceye kadar az kârla yetinme • İşin gerektirdiği teknik ve sosyal beceriye sahip olma.

Girişimcilikte Başarı Faktörleri İşe Başlarken 1. İş olanağının bulunması (Pazar, rakipler) 2. İşe başlamak için uygun zamanın seçilmesi (kriz ortamı, ödeme gücü, talep düzeyi, ekenomi iyi giderken) 3. Yönetim yeteneği ve tecrübesi (yönetim sanatı/bilimi? , tecrübe) 4. Öz sermaye ve kredi olanakları (yatırım sermayesi + işletme sermayesi) 5. Riske karşı sigorta (Çevresel belirsizlik, doğal afetler, yangın, hırsızlık, sabotaj, krizler vb. )

Girişimcilikte Başarısızlık Nedenleri • Küçük işletme vs. Büyük işletme • Finansal sorunlar • İlk 5 yıl • Sağlıklı bir fizibilite etüdü eksikliği • Yetersiz yönetim ve sermaye (İş bunalımları, tahsilat, piyasayı tanımama vb. ) • Haksız rekabet

KOBİlerin Başarısızlık Nedenleri 1. Kuruluş yerinin iyi seçilmemiş olması (önemli ve detaylı inceleme ve araştırma gerektirir) 2. Rekabet faktörlerinin dikkate alınmaması (lider, izleyici, meydan okuyucu; monopol, tam rakabet vb. ; hedef Pazar, Pazar bölümü, işletme kaynakları, rekabet düzeyi, rakipler; SWOT, fiyat, dağıtım kanalları, reklam, niş pazarlar) 3. Sermaye yetersizliği (yatırım sermayesi/ işletme sermayesi, eksik kapasite, koyun ekonomisi!) 4. Kişisel unsurlar (ticaret bilgisinin yetersizliği- teorik eğitim, pratik 5. uygulama ve tecrübe; Hazırlıklı olmadan işe başlama-hazırlık + cesaret) Yetersiz Zaman (yetki ve sorumlulukları çalışanlar arasında bölüştürmek ve koordinasyon)

GİRİŞİMCİLİK 4. DERS İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AŞAMALARI 18 Şubat 2014, 08: 15, Derslik GSF

Kuruluş Yeri ve Kuruluş yeri Seçimi En uygun (optimum) yer: maliyetin en düşük, karın yüksek olduğu yer • Rekabet üstünlüğü sağlar • Çalışma konusu, büyüklüğü, ekonomik ve teknik faktörler gözönünde tutulmalı • Girişimci neyi, nasıl ve hangi maliyetle üreteceğine karar vermek için yeri belirlemelidir.

Pazar Araştırması ve Talep Tahmini İlk iş “Pazar Araştırması” yaparak mevcut ve potansiyel talebi belirlemektir. Pazar araştırması, gerekli bilgiyi sistematik olarak sağlar. Pazar araştırması, hedef pazarla ilgili bilgilerin doğru ve sistematik biçimde elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız bir çalışmadır.

Müşteri Profili Pazardaki müşterilerin; • Sayısı, Yaş Dağılımı, Cinsiyet, Gelir ve Eğitim düzeyi. • Ürün ve hizmet düzeylerinden beklentileri • Rakip ve aracıları değerlendirme • Birincil ve ikincil veriler • Potansiyel ve fiili talep • Talep tahmini işletmenin büyüklüğü ve kapasitesinin belirlenmesi için önemlidir.

Kuruluş Aşamaları Proje Yatırım Düşüncesi • Alternatifler gözden geçirilir • Yatırımlar için Kaynak sağlanır Üretim amaçlı ve mali amaçlı yatırımlar 1. Üretim amaçlı yatırımlar 1. Sabit sermaye yatırımları 1. 2. 3. 4. Kuruluş yatırımları Rasyonellştirme Yat. : çağdaş tesis, reorganize Tevsi Yat. : kapasite artırımı Yenileme Yat. 2. Stok yatırımları 2. Mali yatırımlar

Fizibilite Çalışmaları • Ekonomik • Pazar araştırması ve talep tahmini • İşletme büyüklüğünün ve kapasitesinin belirlenmesi • İşletmenin kuruluş yerinin seçimi • Teknik • • • İşletmenin kurulacağı arazi seçimi Üretim teknolojiisi Makine etüd ve seçimi Hammadde ve yardımcı madda Enerji etüdü ve seçimi Donatım araçları seçimi • Finansal: fon, zaman, faiz, gelir-gider, kârlılık hesabı • Hukuki: Hukuki yapı, izin, patent, know-how, lisans, vergi, kredi.

Kuruluş Yeri Kavramı • Belli bir arazi parçası • İşletmenin yaşama çevresi • Tesisin kurulacağı bölge • Belirli yer • Bina yeri

Kuruluş Yeri Faktörleri • • • Hammadde Pazar Enerji ve su kaynakları İklim koşulları ve ulaşım İşgücü Teşvikler ve altyapı

Kuruluş Yerleri • Organize Sanayi Bölgeleri • Küçük sanayi siteleri • Teknoparklar

Kapasite Kullanım ve Başabaş Kapasite: İşletmenin belli bir dönemde, mevcut kaynakları ile elde edebileceği maksimum üretim miktarı. • • • Teorik kapasite (Max) Normal (pratik) kapasite Gerçek (fiili) kapasite Aylak (boş) kapasite Zorlanmış kapasite

Kapasite Kullanım ve Başabaş Teorik (max) Zorlanmış Normal Aylak (atıl) Gerçek (fiili)

Başabaş Noktası Analizi Q = (Toplam Sabit Sermaye) (Fiyat-Ortalama Değişken Maliyet)

İşletmenin Amaçları ve Sorumlulukları Amaçları 1. Uzun dönemde kâr elde etme 2. Topluma hizmet sunma 3. Bağımsız olma ve prestij sağlama 4. Ömrünü sürekli kılma Sorumlulukları 1. Toplumsal sorumlulukları (sosyal fayda – sosyal maliyet) 2. Ekonomik sorumlulukları (Kıt kaynaklar, etkili mal ve hizmet)

GİRİŞİMCİLİK 5. DERS İŞLETMENİN HUKUKSAL YAPISI VE TÜRLERİ 18 Şubat 2014, 08: 15, Derslik GSF

Hukuki yapının Seçimi İşletmenin kuruluşuna karar verilince sıra amaca uygun bir hukuki yapının seçimi ve ona şahsiyet (kişilik) kazandırmaya gelir “Kişilik”, hak sahibi olmak için hukukta aranan şarttır ve hukuka göre kişi, hakl sahibi olan ve haklarından faydalanabilen varlıklardır. “Hak” kavramı ise, kanunun himaye ettiği menfaatler anlamına gelir.

Hukuki yapının Seçimi Hukuk düzeni gerçek kişilerle birlikte, bazı kurum ve kuruluşları da hak sahibi yapmakta ve bu haklardan tasarruf yetkisinden bahsetmektedir. Kurulmasına karar verilen işletmenin hak ve yetkilerini kullanıp koruyabilmesi ve kişilik kazanması, öncelikle işletmenin hukuki yönünün tespiti ile mümkündür.

Hukuki yapının Seçimi 1. Şahıs İşletmeleri 2. Şirketler 2. 1. Adi Şirket 2. 2. Ticaret Şirketi 2. 2. 1. Şahıs Şirketleri a. Kollektif Şirketler b. Komandit Şirketler 2. 2. 2. Sermaye Şirketleri a. Anonim Şirket b. Limited Şirket c. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket

İŞLETMELER ŞAHIS İŞLETMELERİ ŞİRKETLER TİCARET ŞİRKETİ ŞAHIS ŞİRKETLERİ ADİ ŞİRKET (BK) SERMAYE ŞİRKETLERİ KOLLEKTİF ŞİRKET ANONİM ŞİRKET ADİ KOMANDİT ŞİRKET LİMİTED ŞİRKET SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKET

Şahıs İşletmeleri Üstünlükleri • • • Kurulması kolaydır Yetkiler işletme sahibinde toplanmıştır Faaliyetlerde gizlilik vardır Kâr tek elde toplanır İşletme örgütü esnek bir yapıya sahiptir Kredi bulma olanakları vardır Dezavantajları • • Büyümeleri sınırlıdır Örgüt yapısı gelişmemiştir İşletmenin devamı belirsizdir İşletmenin tüm borçlarına karşı sorumluluk söz konusudur.

Büyüklük ve Diğer Ölçütlere Göre İşletmeler Üretilen mal ve hizmet türüne göre işletmeler • Dayanıklı tüketim malı üretenler • Dayanıksız tüketim malı üretenler Mülkiyet durumlarına göre işletmeler • • Özel mülkiyete ait olan Kamu işletmeleri Karma işletmeler Yabancı sermayeli işletmeler Faaliyet alanlarına göre işletmeler • Sanayi işletmeleri • Ticaret işletmeleri • Hizmet işletmeleri Büyüklüklerine göre işletmeler

Büyüklüklerine Göre İşletmeler Nicel Ölçütler • İstihdam edilen personel sayısı • Toplam işletme sermayesi • Üretim miktarı • Makine parkının büyüklüğü • Kullanılan enerji miktarı • Satış hasılatı veya katma değer • Kullanılabilir alan ve hacim Nitel ölçütler • Girişimcinin aynı zamanda fiilen çalıştığı işletmede, bağımsız bir yönetim • İşbölümü ve uzmanlaşma derecesi • İşletmenin, çalıştığı iş kolunda çok küçük bir yere sahip olması • Hedef pazarın daha ziyade yöresel olması