Cihan nl trke retmenlii rgn retim 20110904054 Ses

Cihan ünlü türkçe öğretmenliği örgün öğretim 20110904054 Ses bilgisi : ünlü daralması Ünlü düşmesi Ulama

2 Ünlü Düşmesi İkinci hecesinde dar ünlü bulunan iki heceli kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler genellikle düşer: böğür / böğrüm burun / burnu geniz / genzi göğüs / göğsün gönül / gönlünüz karın / karnı 10. 01. 2013

3 ÖRNEKLER: • böğür / böğrüm • burun / burnu • geniz / genzi • göğüs / göğsün • oğul / oğlu • çevir- / çevril- 10. 01. 2013

4 ÜNLÜ DARALMASI : Şimdiki zaman eki " yor"daki "y" sesi kendinden önceki geniş "a, e" ünlülerini daraltıp "ı, i, u, ü"ye çevirir. ağla yor > ağlıyor, söyle yor > söylüyor dinle yor > dinliyor, koşma yor > koşmuyor 10. 01. 2013

5 * y sesi "demek" ve "yemek" fiillerinden sonra geldiğinde bu fiillerin sonundaki geniş "e" ünlüsünü daraltıp "i"ye çevirir. demek: de y e > diye de y erek > diyerek, de y elim > diyelim de y ecek > diyecek, de y en > diyen yemek: ye y ecek > yiyecek ye y elim > yiyelim, ye y en > yiyen 10. 01. 2013

6 10. 01. 2013 • * Soru zarfı olarak kullanılan "niye" sözcüğünde de daralma olmuştur. • ne y e > niye • Bu sözcük zamir olarak kullanılan "neye" ile karıştırılma malıdır, "neye"de daralma olmaz. • Çizdiği resim neye benzedi?

7 • * "y" sesinin şimdiki zaman eki dışında yazıda daraltıcı etkisi yoktur. Konuşmada daralma olur, ama bu durum yazıyı etkilemez. • Konuşmada "anlıyamadık" denilse de yazılış "anlaya madık"biçimindedir. • "Çalışmıyalım" denir, ama "çalışmayalım" yazılır. 10. 01. 2013

8 ÖZET: ØÜNLÜ DÜŞMESİ ØÜNLÜ DARALMASI ØULAMA 10. 01. 2013