Geliimi Tehlike Altnda Olan ocuklar r Gr Uygar

Gelişimi Tehlike Altında Olan Çocuklar Öğr. Gör. Uygar BAYRAKDAR

Risk nedir?

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLARA (RİSK) İLİŞKİN TANIMLAMA VE YAKLAŞIMLAR • ‘Risk’ sözcüğü çocuğun gelişimine olumsuz yönde etki eden birtakım zorluklara ilişkin olasılıkları kasteder. – Özellikle yoksulluk koşulları, madde bağımlılığı risk faktörlerinden en çarpıcı örnekler olarak ortaya çıkmaktadır.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLARA (RİSK) İLİŞKİN TANIMLAMA VE YAKLAŞIMLAR • Tek başına hiçbir risk faktörü etkin değildir. • Prematüre doğan bir bebek, yoksullukla mücadele eden bir ev ortamında büyütüldüğünde riskler artacaktır. – Diğer bir ifade biçimi ile bu bebek iki temel risk faktörü ile mücadele etmektedir. Risk faktörlerini birbirinden ayırt etmek kolay değildir.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLARA (RİSK) İLİŞKİN TANIMLAMA VE YAKLAŞIMLAR • Bu alanda çalışan uzmanlar, aynı risk faktörler altında büyüyen iki çocuğun gelişimlerinin farklılık göstermesinin nedenleri üzerinde durmaktadır. – Yoksulluk, ayrılık ya da diğer olumsuz deneyimler erken çocukluk döneminde yaşandığı zaman bazı çocuklar bunlarla baş edebilirken bazıları baş edemezler.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLARA (RİSK) İLİŞKİN TANIMLAMA VE YAKLAŞIMLAR • Risk grubu çocukların gelişimlerinin desteklenmesi amacıyla hazırlanan eğitim programları; – ya meydana gelmiş olan risk faktörünün etkilerini kontrol etmeye çalışır – ya da halihazırda oluşmuş olan etkilerin olumsuzluklarını düşürmeye çalışır.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLARA (RİSK) İLİŞKİN TANIMLAMA VE YAKLAŞIMLAR • Bazı bebeklerin büyüme ve gelişimlerini etkileyen biyolojik, bakım ve sosyal-çevresel faktörlerde dezavantajlı olmaları kaçınılmazdır. • Bu bebekler ve çocuklar ‘Risk Grubu’ olarak takip edilir ve gelişimin tüm alanlarında desteklenmeye ihtiyaç duyarlar. – Söz konusu bu çocuklar yaşıtlarından belirli düzeyde geri kalabilmekte ya da gelişimleri gecikebilmektedir.

Doğum Öncesi Risk Faktörleri • Doğum öncesi dönemde bebek, çeşitli ilaç ve hastalıklar nedeni ile risk altında bulunur. – Günümüzde özellikle AIDS v. b. cinsel yolla bulaşan pek çok hastalık fetüsü olumsuz yönde etkileyebilmektedir. • Kokain gibi maddeler kadar alkol ve nikotin gibi yasal maddeler de fetüsün gelişimini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. – Örneğin; Amerika Birleşik Devletlerinde yeni doğan bebeklerin %18 ‘ madde bağımlılığı ile doğmaktadır.

Doğum Öncesi Risk Faktörleri Fetal Alkol Sendromu; – Hamile olan anne adayı gebeliği süresince alkol kullanırsa, bebekte • zihinsel engel, • büyümede gerilik ve zayıf koordinasyon , • yüzde çeşitli anormallikler gibi problemler ortaya çıkabiliyor.

Doğum Öncesi Risk Faktörleri • Sigara içen hamile annelerin bebekleri içmeyenlere göre – Daha fazla düşük doğum ağırlığı riski taşımaktadırlar ya da – Bazı gelişimsel bozukluklar görülebilmektedir. – Okula başlayan çocukların okuma-yazma problemleri ortaya çıktığında bu çocukların annelerinin pek çoğunun hamilelik döneminde sigara içtiği görülmektedir. – İleri yıllarda hiperaktive – Okulda başarısızlık – Dikkat dağınıklığı – Nörolojik fonksiyon bozuklukları ortaya çıkma riski artmaktadır.

Doğum Öncesi Risk Faktörleri • Örselenen çocukların çoğunun annelerinin sigara içme durumlarına bakıldığında, sigara içen annelerin çocuklarını içmeyenlere göre daha çok örseledikleri görülmüştür. • Ancak sigara, ilaç, alkol gibi maddelerin kesin olarak çocuk üzerinde harabiyete neden olacağı düşünülmemeli fakat risk artırdığı unutulmamalıdır.

RİSK GRUBU ÇOCUKLARDA SINIFLAMA Oluşmuş Risk Grubu Biyolojik Risk Grubu Sosyal Çevresel Risk Grubu

RİSK GRUBU ÇOCUKLARDA SINIFLAMA OLUŞMUŞ RİSK GRUBU • Bir problem yokmuş gibi görünür ancak çocuğun doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası ile ilgili bazı risk faktörleri nedeniyle gelişiminde farklılıklar, yetersizlikler olabilmektedir. – Örneğin genetik problemler.

RİSK GRUBU ÇOCUKLARDA SINIFLAMA BİYOLOJİK RİSK GRUBU • Prematüre ya da doğum ağırlığı düşük doğan bebeklerdir. • Ayrıca annenin hamileliği sırasında geçirdiği kızamıkçık gibi enfeksiyon ya da annenin şeker, kalp hastalığı gibi hastalıklarının olması çocuğun gelişimi üzerinde etkilidir ve bu gruba girer.

RİSK GRUBU ÇOCUKLARDA SINIFLAMA SOSYAL – ÇEVRESEL RİSK GRUBU • Bu grupta yer alan pek çocuğun sosyoekonomik ve kültürel dezavantajlı çevrede doğdukları görülmektedir. • Bu çocukların bakım ve beslenmeleri yetersizdir. • Ayrıca böyle ailelerin çocuklarına yaklaşımları yetersizdir. – Çocuklarını ihmal ve istismar ettikleri görülmektedir. • Bu risk grubu içerisinde olan çocukların özel eğitime gereksinim duyup duymadığı yani engelli tanısı alıp almama durumu risk faktörlerinin özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir.

BİYOLOJİK RİSK GRUBU İÇİNDE OLAN ÇOCUKLAR: PREMATÜRE VE DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLER • Prematüre nedir? – 37. haftanın altında doğan bebekler. • Düşük doğum ağırlıklı bebek nedir? – 2500 gramın altında doğan bebekler.

Prematüre Bebeklerin Nedenleri • • • • Annenin yaşı, alkol, sigara kullanımı, aşırı yorgunluk, stres 18 yaş öncesi ile 35 yaş üstü gebelikler İki gebelik arasındaki sürenin 2 seneden kısa olması Annenin kronik hastalıkları; akciğer, karaciğer, böbrek ve kalp hastalıkları Tansiyon ve enfeksiyonlar da Rahmin küçük olması, rahmin tümörü rahmin fetüsü taşıyamaması Çoğul gebelikler. Doğumsal anomalisi olan bebekler prematüreye neden olabilir.

Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeklerin Nedenleri • Hastalıklar dışında da bebeğin kilo almasını engelleyen en önemli faktör annenin sigara içmesidir. • Sigara direkt olarak plasentanın kan damarlarını bozacağı için anne karnındaki bebek annesinden yeterince besin maddesi alamaz ve anne karnında zayıf kalır. • Alkol gebeliğin başında anne karnında bebeğe geçtiği için bebeğin kendi yapısını bozacak ve bebek alkole maruz kaldığından dolayı, anormal bir beden yapısına sahip olduğundan dolayı kilo alamayacaktır.

Gelişimsel Özellikleri • Bu bebeklerin bilişsel, sosyal, dil ve motor gelişimi yaşlarına göre gerilik gösterir. • Prematüre doğan bebekler, zamanında doğan bebeklere göre vücut ağırlıkları ve boy uzunluları daha az olabilir. • BRG bebeklerin doğum zamanlarının daha önce olması, yani ne kadar erken doğarlarsa ya da vücut ağırlıkları beklenenden ne kadar düşük olursa akranlarıyla gelişim düzeyleri arasındaki farklılıklar da o kadar çok olur. • Gelişimsel farklılıklar bebeğin cinsiyetine göre de değişebilir. • Prematüre ve doğum ağırlığı düşük olan bebeklerin dış görünümleri de normal bebeklere göre farklıdır. Derileri ince ve buruşuktur. Bunun nedeni; deri altındaki yağ tabakasının eksikliğidir. • Vücut ısılarını koruyamazlar ve enfeksiyona yakalanma riskleri daha fazla olur. • Zamanından önce doğan bebeklerin baş çevreleri gövdeye göre daha büyüktür. Gövdeleri de bacaklarına göre daha büyüktür. Bacakları kısa ve incedir. • Kas gelişimlerinin zayıflığına bağlı olarak motor kontrolünde zayıflık olur.

Gelişimsel Özellikleri • Bu bebeklerin ilk yıllarındaki önemli problemlerinden biride ağlama tepkileri yaşıt olan bebeklere göre daha fazladır ve yoğun stres yaşarlar. Bu stres ve kaygılar ilerdeki yaşlarda sosyal ve duygusal gelişim alanlarını olumsuz etkiler. • Zihinsel açıdan bakıldığında BRG bebekleri akranlarından geri olabilir fakat yalnızca prematüre ya da düşük doğum ağırlıklı olmaları yetmez. – Travma geçirme, beslenme yetersizlikleri, yetersiz bebek uyaranları, anne babanın yanlış tutum ve davranışları geri olma nedenleri arasındadır. • Bir prematüre bebek 28 günlük olduğunda oksijen tedavisine ihtiyaç duyuyorsa ‘kronik akciğer hastalığı’ tanısı konur. • Prematüre bebeklerin gözlerinin, retina tabakasının kan damarları tam gelişmiyor. • Prematüre bebeklerde serebralpalsi (kalıcı ve ilerleyici olmayan hareket bozukluğu), zihinsel gerilik, epilepsi ve öğrenme sorunları oluşabiliyor.

Önlemler ve öneriler • İlk beslenme anne sütüyle olmalıdır. • Sarılık riski ciddiye alınmalı ve kontrol edilmelidir. • Enfeksiyon bu bebekler için çok büyük bir risktir. • Bebeğe mümkün olduğunca az dokunulmalıdır. • Prematüre bebeklerde görme kaybı sorunu ile karşılabilir. Bu husus erken teşhis edilmelidir. • Bebek hastaneden ayrılmadan önce ebeveyn ile birlikte eğitim programlarına alınmalıdır.

• Bebekler için ilk aylarda hazırlanan programlara ilişkin farklı görüşler vardır. Bu görüşlerin ise ortak iki noktaları vardır. – Erken uyarım – Erken müdahale • Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler anne rahminde doğum için gerekli gelişim düzeyine ulaşamadıklarından dolayı öncelikle rahim içi yoksulluklarının giderilmesi gerekir. – Her şeyden önce bebeğin ritmik olarak sallanması, annenin kalp atışlarının dinletilmesi, vücut ısısının düzenlenmesi ve su yatağında yatırılması önerilmektedir. • Prematüre bebekler normal sürede doğan bebeklere göre daha az sosyal etkileşimde bulunurlar. – Mümkün olduğunca sesler çıkarma, konuşma, fiziksel temasta bulunma gibi bebek uyaranları kullanılmalıdır.

SOSYAL – ÇEVRESEL RİSK GRUBU İÇİNDE: RİSK FAKTÖRÜ OLARAK YOKSULLUK • Sosyokültürel bakımdan dezavantajlı çocuklarda yeterli gelişim olanakları sağlanamaması nedeniyle – Zihinsel engel – Dil gelişiminde yetersizlik – Öğrenme becerilerinde problemler – Okul başarısında düşüklük görülmektedir.

• Yoksulluk aynı zamanda yoksunluktur. – Sadece gelir düzeyi olarak düşünülmemeli, kendi çocuklarının bakımı, sevgisi ve gelişimlerini destekleme becerileri de göz önünde bulundurulmalıdır. • Yoksulluk içinde doğan bebeklerde düşük doğum ağırlığı, prematüre doğum, hastalıklar ya da engel olasılığı yüksektir. Hatta ölümler bile olabilir. • Yoksulluk içinde yaşayan çocukların istismar edilebilme ihtimalleri daha fazladır.

ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI • İhmal ve istismar, sık birbirine karıştırılmakla birlikte farklı davranışları içermektedir. – Çocuk istismarı fiziksel, duygusal ve cinsel olarak, – çocuk ihmali ise fiziksel ve duygusal olarak sınıflandırılmaktadır. • Çocuk istismarı, anne baba ya da bakıcı gibi bir erişkin tarafından çocuklara yöneltilen, toplumsal kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylemlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.

ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI • Çocuk istismarı ya da örselenmesi, ebeveynlerin kasıtlı olarak çocuklarını yaralamaları onların yetişkin karşısındaki güçsüzlüklerini istismar etmeleri ile ilgilidir. • Uygun olmayan fiziksel bakım koşulları ve çocuğun korunamaması ve uygun rehberliğin yapılamaması ise çocuk ihmali olarak ele alınmaktadır. – Örneğin çok soğuk havalarda okula uygun kıyafetlerle gelemeyen bir çocuğa eğitimciler tarafından dikkat çekilmesi gerekmektedir. Yalnızca eğitimciler değil, çocukla karşıya gelen doktor, hemşire gibi tüm profesyonellerin ihmal ve istismar edilmiş çocuklara ilişkin ipuçlarına duyarlı olup bu çocukların tanımlanması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. • İstismar ve ihmale maruz kalan çocukların – dil gelişimlerinde gerilik, – zihinsel fonksiyonlarda yetersizlik, – duygusal ve sosyal alanlarda problem davranışlar gözlenir.

ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI İhmal ve istismara uğrayan çocukların problemleri genel olarak aşağıdaki gibi gruplandırılabilir; • • • -Okul başarısızlığı -İntihar -Suça yönelme -Madde bağımlılığı -Sokak yaşamı ve uygun olmayan işlerde çalışma -Duygusal-Davranışsal problemler

İhmal ve İstismarın Nedenler • Anne-babanın kendi çocukluk dönemlerinde istismar ve ihmale maruz kalması sonucunda diğer bireylerde sevgi temelinde bir ilişki oluşturabilecek yeteneklerden mahrum olurlar. – “Sosyal Öğrenme“ kuramına baktığımızda geçerli olduğunu görmek mümkündür. Çünkü sosyal öğrenme kuramı model alma ve taklit temeli üzerine kurulmuştur. • Diğer bir ifade biçimi ile söz konusu bu ebeveynlerin bildikleri tek davranış modeli kötü davranma modelidir. – Kötü davranma modeli • dayak • saldırma • çocukları kendi haline bırakmayı ifade etmektedir.

İhmal ve İstismarın Nedenler • Anne-babanın eğitim düzeyinin düşük olması ile çocuk yetiştirme konusunda bilgi eksikliği oluşmaktadır. – Yapılan araştırmalara bakıldığında istismar ve ihmal edilen çocukların ebeveynlerinin • • eğitim düzeylerinin düşük olduğu görülürken geniş aile yapısının ve aile içi etkileşimin güvensiz, kaygı verici temellere dayandığı, aile içinde ölüm, hastalık, işsizlik, şiddet gibi faktörlerin yer aldığı görülmektedir.

İhmal ve İstismarın Nedenler • Bazı anne-babalar çocukları ile ilgili gerçek dışı yani, bir diğer ifade biçimi ile onların becerileri ve gelişimsel özelliklerine uygun olmayan beklentiler içine girebilirler. – Bu beklentiler sonucunda roller karışır, • *****kendi ebeveynlerinden görmedikleri ilgi ve duygusal gereksinimlerini kendi çocuklarının karşılamasını isterler. Çocuğa uyguladığı şiddet ve öfke aslında kendi anne-babasına yöneliktir. • Özellikle anne-baba, zihinsel engelli çocuklardan beklentilerine uygun cevap alamazlarsa, zihinsel engelli, yavaş öğrenen ve kendisine öğretilen şeylere ilgi göstermeyen çocukların daha fazla istismar edilme olasılığının olduğunu vurgulamak yanlış olmayacaktır.

3. 2 Çocuk İhmali ve İstismarının Sınıflandırılması • Fiziksel istismar • Fiziksel ihmal • Duygusal istismar • Cinsel istismar

FİZİKSEL İSTİSMAR • Çocuğun kaza dışı harabiyet almasıdır. • Çocuğa bilinçli olarak hasar vermek , tokatlamak , sarsmak gibi örnekler sıralanabilir. • Fiziksel cezanın değerine inanan ebeveynler gerçekte çocuklarının davranışlarını kontrol etmeyi ve bunu disiplin yolu olarak kullanmayı benimsemektedir. ****Sonuçta nörolojik hasarlar oluşabilir bu da öğrenme güçlüğüne getirebilir.

FİZİKSEL İSTİSMAR FİZİKSEL GÖSTERGELER AÇIKLANAMAYAN MORLUKLAR VE ŞİŞLİKLER • Yüzde , dudakta , ağızda • Gövde , sırt , kalça • Kemer, elektrik kordonu gibi obje izleri • Hafta sonları ve tatillerde sık ortaya çıkması • Isırmaya ilişkin izler • Koparılmış saçların yeri AÇIKLANAMAYAN YANIKLAR • Sigara yanıkları özellikle avuç , kalça , sırt , ayak tabanı • Kızgın suyla yakma • Elektrik, ütü, sigara gibi yanık izleri AÇIKLANAMAYAN KIRIKLAR • Kafatası , burun , yüz kemikleri • Birkaç tane ya da halozen kırıklar AÇIKLANAMAYAN YARALAR VE ZEDELENMELER • Ağızda , dudaklarda , gözlerde • Dış cinsel organlarda

FİZİKSEL İSTİSMAR DAVRANIŞSAL GÖSTERGELER • Yetişkin etkileşiminden kaçınmak • Diğer çocuklar ağladığında endişe duymak • Saldırganlık , geri çekilme , aşırı uysallık gibi uç davranışlar • Eve gitmekten kokmak • Sürekli ağrılardan şikayet etmek • Kendine ve başkalarına zarar vermek • Erken okula gelmek ve okuldan geç ayrılmak • Sakarlık , hep kazaya uğramak • Uygun ve düzgün giyinememek • Özellikle ergenlikte kronikleşmiş kaçmalar • Fiziksel dokunma ve etkileşimi tolore edememe

FİZİKSEL İHMAL • Çocuğun sağlıklı büyüme ve gelişimi için gerekli olan temel gereksinimlerinden yoksun bırakılmasıdır. – – – Yeterli beslenememe tıbbi bakım giyim barınma korunma gibi temel yaşam gereksinimlerinin karşılanamaması durumudur.

FİZİKSEL İHMAL Fiziksel Göstergeler • Sürekli açlık • Zayıf hijyen • Uygun olmayan kıyafetler • Tedavisiz fiziksel problemler ya da tıbbi gereksinimler • Bırakılmışlık • Bitlenme • Zayıflığa rağmen şişkin mide

FİZİKSEL İHMAL Davranışsal Göstergeler • Yiyecek çalmaya başlama • Sürekli halsizlik ve uyuma • Evde bakım olmadığını belirtme • Sık sık okula gelmeme veya geç gelme • Okuldan kaçma (ergenlerde) • Erken dönemde aileden ayrılma • Yıkıcı, zarar veren davranışlar sergileme

DUYGUSAL İHMAL VE İSTİSMAR • Çocuğuna sürekli bağıran ve azarlayan bir ebeveyn çocuğunu duygusal anlamda örselemektedir. – – – Çocuğa yeterli sevgi gösterememe , tehdit edici davranma , çocuğu reddetme , sözel saldırıda bulunma ya da çocuğu kilit altında tutma gibi davranışlarla tanımlanabilir. • Gözle görülür tanılara rastlanmaz ancak çocuğun gelişimi ve davranışları olumsuz yönde etkilenir. – Benlik saygısı , özgüven zayıflar ve başarısızlık gözlenebilir.

CİNSEL İSTİSMAR • Çocuk ve yetişkin arasındaki her türlü cinsel etkileşim cinsel istismar olarak tanımlanır. • Çocuk istismarlarının %15 gibi bir oranı cinsel istismar olarak görülmektedir. Her yıl ortalama 7 bin çocuk cinsel istismara uğruyor. Türkiye de 4 saatte bir tecavüz ya da tecavüze yeltenme suçu işleniyor. • Cinsel istismar gizliliği olan istismar gibi algılanır ve en son durumlarda bildirilir. • Cinsel istismara uğrayan çocukların pek çoğu tanıdığı kişiler tarafından istismara uğradıklarını söyleseler de , yabancı kişiler tarafından istismar edilen çocuk sayısı da fazladır.

CİNSEL İSTİSMAR • Cinsel istismarın en çok görülen ve kabul edilemeyen biçimlerinden biride ensest ilişkidir. Sonuçları: – Cinsel yolla bulaşan hastalıklar , – Hamilelik ve ergen annelik gibi fiziksel zararların olabileceği gibi duygusal zararlarda olmaktadır. – Uzun süreli sonuçlara bakıldığında • • Depresyon Tecrit edilme duygusu Öz güven eksikliği Kendine zarar vermeye yönelik davranışlar İnsanlara karşı güvensizlik Kaygı Cinsel problemler ortaya çıkabilir

CİNSEL İSTİSMAR Fiziksel Göstergeler • Yürüme ve oturmada zorluklar • İç çamaşırının kirlenmesi • Cinsel organlarda ağrı , morluk , kaşıntı ve kanama • Sık sık idrar yolu enfeksiyonu • Sık sık açıklanamayan boğaz ağrısı

CİNSEL İSTİSMAR Davranışsal Göstergeler • Belirli fiziksel aktivitelere katılımda isteksizlik • Okul başarısındaki performansta ani düşüş • Geri çekilme , pasiflik , hayal kurma , olağan olmayan bebeksi davranışlar

Çocuklar Neden İstismar Olayını Anlatamazlar ? • Çocuk olayı anlamamıştır. • Tehdit edilme • Ona kimsenin inanamayacağını düşünmesi • Utanır • “Benim hatam” “Benim cezam” • Sevdiklerini kaybetme • Gördüğü yalancı ilgiden duygularının karışması

Çocuk İstismara Uğradığını Söylüyorsa Ne Yapılmalı ? • Çocuklar bu konu hakkında yalan söylemezler • Abartılı tepkiler verilmemeli • Oluşan durumun onun suçu olmadığı belirtilmeli • Güvende olacağına dair güvence verilmeli • Merağa dayalı değil , duyguya dayalı sorulmalı • Durumu bilmesi gerekenlerin haberi olmalı? (Kimin mesela. . ? ? ) • Çocuğa haklarından , neler yapabileceğinden , yapacağı davranışın sonuçlarından bahsedilmelidir.

Toplumumuzu Çocuk İhmalinden Korumak İçin Ne Yapılmalı ? • İstismara maruz kalan çocukları korumak • Aileleri bilinçlendirmek • Toplumda farkındalık yaratmak

“ Suçlu çocuk yoktur. Suça itilmiş çocuk vardır. ”

• Suç : “ Yanlış ya da zararlı olduğu için yasaklanan ve bazı durumlarda cezalandırılan davranış “ olarak tanımlayabiliriz.

SUÇA İTİLEN ÇOCUKLAR • Dünyada her dakika 4 ciddi suç işlenmektedir. – Diğer bir ifadeyle çocuklar suç işleyen insan modellerinin yoğun olduğu bir dünyaya doğmaktadır.

Çocuğu Suça Yönlendiren Nedenler • Hızlı kentleşme sanayileşmeyle birlikte köyden kente göçün oluşturduğu değer boşluğu • Kültürel yozlaşma • Yabancılaşma – kısaca değişen değer ve ahlak kurallarının oluşturduğu karmaşa • • • Gelir adaletsizliği Yoksulluk İşsizlik Aile sorunları İlgi ve sevgi eksikliği Yetersiz ve kalitesiz eğitim

Gelişimsel Açıdan Bakarsak. . !! • Çocuğun gelişimi açısından bakıldığında gelişimin ilk evrelerinde çocuk dürtüsel olarak hareket eder ve antisosyal davranışlar gösterir. – Örneğin , yasak bir bahçeden meyve çalan çocuğun ileride suçlu olacağı söylenemez. • Çocuklar gelişirken toplumsallaşma sürecinde uyum sağlayarak , bu tür davranışlardan vazgeçerler. – Yani , psiko-sosyal denge içine girerler. • Psiko-sosyal dengeyi bozan nedenlere bakıldığında , ihmal ve istismar edilen çocukları görmekteyiz. – Diğer bir ifadeyle suça itilen çocukların istismar edilen , özelliklede fiziksel istismara uğrayan çocuklar olduğu görülmektedir.

Gelişimsel Açıdan Bakarsak. . !! • İstismara uğrayan çocukların ergenlik döneminde özellikle 14 yaşlarında oldukları görülmektedir. • Ergenlik dönemi 11 -18 yaş arasını ifade ederken 14 yaş ülkemizde olduğu gibi İngiltere ve benzer Avrupa ülkelerinde de en çok suç işlenen yaş olarak tespit edilmiştir. • Ergenler özgür olma arzusuyla özgür olabilecek duruma gelememeleri sonucunda büyük bir çatışma yaşarlar. Bir gruba ait olmak onlar için çok önemlidir ve akran grupları diğer insanlardan daha değerlidir. – Bu zor dönemde olan ergen suç işlemeye eğilimlidir. Ergenlik döneminde özelliklerinden anlaşılacağı gibi yalnızca ana-baba faktörü yoktur , akran etkiside çok önemlidir.

Gelişimsel Açıdan Bakarsak. . !! • Zihinsel fonksiyonlardaki yetersizlik , suç vakalarının büyük bölümünü oluşturur ve aynı zamanda sosyoekonomik düzeylerinin düşük olması dikkat çeker. • Zihinsel gelişimi geri olan çocuklar dürtüsel hareket ederler ve dış etmenlere çok kolay yönelirler. • Sonuç; olarak Ebeveynler ve eğitimciler yaşa bağlı gelişimsel dönemlerin özelliklerini ve zorluklarını ve riskleri bilirse, bireyi daha iyi anlar ve destek olabilirler.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLAR İÇİN TEK ÇÖZÜM ; ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİ • “Erken Fark etme “ , “Erken Tanı “ , ve “Erken müdahale “ gerekli tedbirlerin tıbbi ve çevresel faktörlerle alınması sonucunda engelin ortaya çıkaracağı problemlerin düzeyini değiştirebilmektedir. • çocuklar büyüme ve gelişim hızı devam eden bir süreç içindedirler. Bu nedenle “ Erken Müdahale Programları (Erken Çocukluk Eğitimi)“ geliştirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır. – Risk grubunda olan çocukların ve ailelerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik, çocuğun gelişimsel geriliğini önlemeyi ya da yaşıtları ile aralarında ki farkı azaltmak bu programların en temel hedefidir. • Yapılan araştırmalar , çocuk gelişiminin kritik dönemi olarak kabul edilen 08 yaş döneminde uygulanan erken eğitim programlarının sonuçlarında , – bu programlara katılan çocukların gelişim düzeylerinin arttığını , – ebeveynlerin tutum ve davranışlarının değiştiğini – yalnızca çocukta değil tüm ailede yaşam kalitesinin arttığını ortaya koymuştur.

GELİŞİMİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ÇOCUKLAR İÇİN TEK ÇÖZÜM ; ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİ • Çocuğun gelişiminin intra-uterin yaşamdan başlanarak izlenmesi ve desteklenmesi amacıyla ; – Ana-babalığa hazırlık programlarının geliştirilmesi, aile planlaması ile entegre edilmesi , • Doğacak bebeğin sağlık ve gelişimini risk altına alacak etmenlerin önceden belirlenerek önlenmesi için tedbirlerin alınması • Risklere ilişkin sağlık personelinde duyarlılığın arttırılması ve eğitim verilmesi • Doğum öncesi bakımın nitelikli yapılmasının sağlanması • Çocuğun biyo-psiko-sosyal gelişimi için , sağlık personeline , aileye, çocuğa yönelik eğitim program ve materyallerinin geliştirilmesi • Çocuk gelişimini destekleyecek ve gelişim sapmalarını erken dönemde tespit edecek program ve ölçeklerin kullanım yaygınlığının arttırılması • Sağlık ve gelişim açısından risk ya da sorun saptandığı zaman tedavi ve gelişimin desteklenmesi için kurumlar arası ve meslekler arası işbirliğine dayalı sistemlerin kurulması • Gelişimin her basamağının izlenmesi için kayıt sisteminin geliştirilmesi • Sağlık hizmetleri sunulurken risk ya da sorun saptandığı zaman gelişim bozukluğuna uygun bir sevk zincirinin geliştirilmesi ve hızla yaygınlaştırılması • Risk Grubu Çocuklar için geliştirilecek tanılama , izleme ve destekleme progamları için eğitim araç ve gereçlerin geliştirilmesi , sürekli eğitim , denetim ve danışmanlık hizmetlerini yürütecek bir merkez ekip oluşturulması.

KAYNAKÇA • Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş kitabı ( Ayşegül Ataman ) • Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyomu Bildiri Kitabı Cilt 2 • İhmal ve İstismara Müdahale ve Çocuğa Yaklaşım –Psikolog Dr. Canan Güsel (www. slideplayer. biz. tr/slide/2393495/) • Bilgi Açık Kapı Çocukların İhmal ve İstismar Edilmesi (www. bilgiacıkkapı. com/toplumsal/cocukların-ihmal-ve-istismaredilmesi/) • Suça Sürüklenen ve Mağdur Çocuklar kitabı • Çocuk İstismarı Hakkında Hazırlanan Animasyon / İnönü PDR Topluluğu • (www. youtube. com/watch? v=Y-1 Dz-Kv. CAY) • Gelişimi tehlikede olan çocukların nedenleri (www. slideshare. net)