HARFLERN MAHRECLER Mahrec szlkte k yeri anlamnda olup

HARFLERİN MAHRECLERİ ﻣﺨﺎﺭ ﺍﻟﺤﺮﻭ �Mahrec ( )ﺝ sözlükte, çıkış yeri anlamında olup, çoğulu mehâric ( ’) ﺍ dir. �Tecvîd ilminde harfin çıktığı yere mahrec denir. �Mahrecleri genel olarak ikiye ayırmak mümkündür. Mahrec-i Muhakkak Mahrec-i Mukadder

MAHREC-İ MUHAKKAK �Mahrec-i Muhakkak; harfin sesi cüz’î mahrec bölgelerinden birisine temas ederek çıkıyorsa, bu yere mahrec-i muhakkak denir. 28 hece harfi böyledir.

MAHREC-İ MUKADDER �Mahrec-i mukadder, takdîrî (itibarî) mahrec demektir. �Harfin sesi, belirli bir mahrece temas etmeden çıkıyorsa buna mahrec-i mukadder denilir. Med harfleri olan ﻭ ﻯ ﺍ böyledir.

MAHREC BÖLGELERİ 1) Cevf Bölgesi ( ) ﺍﻟﺠﻮﻑ : Boğaz ve ağız içerisindeki boşluğa denir. Med harfleri olan ﻭ ﻯ ﺍ bu bölgeden çıkar. 2) Boğaz bölgesi ( ) ﺍﻟﺤﻠﻖ : Boğaz bölgesi üç kısımda incelenebilir; a) Aksa’l-Halk ( ) ﺍﻗﺼﻰ ﺍﻟﺤﻠﻖ : Boğazın sonu, dibi, göğse bitişen ve ağza en uzak olan bölümdür. Buradan sırasıyla ﺀ ve ﻩ harfleri çıkar. İkisi de ince harflerdendir. b) Vasatu’ı-Halk ( ) ﻭﺳﻂ ﺍﻟﺤﻠﻖ : Boğazın orta kısmıdır. Buradan da ﻉ ve ﺡ harfleri çıkar c) Edne’l-Halk ( ) ﺍﺩﻥ ﺍﻟﺤﻖ : Boğazın, ağıza açılan en üst kısmıdır. Buradan ﻍ ve ﺥ harfleri çıkmaktadır.

3) Dil Bölgesi ( ) ﺍﻟﻠﺴﺎﻥ : Bu bölgede 10 mahrec vardır. a) Dilin sonu (kökü) ile onun karşısında bulunan üst damak noktasından ﻕ harfi çıkar. b) Küçük dil bölgesinde ﻕ harfine çok yakın bölgeden ﻙ harfi çıkar c) Dilin ortası ile, üst damağın ortası: Buradan sırasıyla ﺝ ﺵ ﻱ harfleri çıkar d) Dilin sol veya sağ yahut her iki yanı ile, adras denilen üst azı dişlerin iç kısmı: Buradan ﺽ harfi çıkar. e) Dilin iki kenarı ile birlikte dilin ucu da dahil oılmak üzere üst damak bölgesinden ﻝ harfi çıkar. f) Dil ucunun iki üst ön dişleri dip etlerine değmesiyle ﻥ harfi çıkar. g) Dil ucu ve bir miktar arkası ile üst ön dişlerin üstünde damağı teması ile ﺭ harfi çıkar. Yerine göre ince veya kalın okunur h) Dil ucunun üst ön dişlerin dibine değmesiyle ﺕ harfi biraz daha üst damağa yakın yere değdiğinde ﺩ harfi, sertçe üst damağa yapışmasıyla da ﻁ harfi çıkar. i) Dil ucunun alt ön dişlerin iç yüzeyiyle temas etmesiyle ﺱ ve ﺯ harfi çıkar. ﺹ harfi üst ön dişleriden de çıkabileceği gibi alt ön dişlerin arka yüzeyine temasıyla da çıkabilir. J) Dil ucunun üst ön dişlerin ucuna dışarı çıkmaksızın temasıyla ﻅ harfi biraz dışarı çıkmasıyla ﺫ harfi, biraz daha dışarı çıkmasıyla ﺙ harfi çıkar.

4) Dudak Bölgesi ( ) ﺍﻟ : Dudak bölgesinden 4 harf çıkar a) Üst ön dişlerin dudakların iç kısmına değdirilmesiyle( ) ﻑ harfi çıkar. b) Dudakların arada bir nohut tanesi kadar boşluk kalacak şekilde ileri götürülmesiyle ( ) ﻭ harfi çıkar. - Dudakların, normal haldeyken (yani ileri götürmeksizin) kuvvetlice kapanmasıyla ( ) ﺏ harfi çıkar - Dudakların, normal halde (yani ileri götürmeksizin) hafifçe kapatılmasıyla da ( )ﻡ çıkar

5) Hayşûm ( )ﺍﻟﺨﻴﺸﻮﻡ : Geniz kovuğu demektir. Buradan ğunne ve nûn-i muhfât (yani ihfâ olunan nûn) çıkar. (Ancak nûn-i muhfâtta ağızdan da ses gelmelidir. Ğunne ince bir sesle yapılır. UYGULAMA====