Marka Hukuku ile lgili Derste rencilerin Sorduu Sorulara

Marka Hukuku ile İlgili Derste Öğrencilerin Sorduğu Sorulara Cevaplar

Soru: Sınai Mülkiyet Kanunu m. 7. 1. d’de internet alan adının ticari etki yaratacak biçimde kullanılmasından söz ediliyor. Sadece alan adının alınması ancak sitenin içeriğinin oluşturulmaması ticarî etki sayılır mı? Cevap: Sadece internet alan adının alınması ticari etki sayılmıyor. Ancak eğer alınan bu internet alan adının satılması teklif edilirse (Domain-name Grabbing), bu durumda ticari etki olduğu kabul edilmektedir [bkz. Kemal Şenocak: Tescilli Markanın Aynısının veya Benzerinin Alan Adı (Domain Name) Olarak Kullanılması Suretiyle Marka Hakkının İhlali, Batider 2009, C. 25, S. 3, 110 -111].

• Soru Madrid Sistemine göre tescil yapıldığında artık Türkiye’de tescil edilmeden de marka korunabilir mi? • Cevap: Madrid Sistemine göre milletlerarası tescil yapılırken korumanın talep edildiği akit devletin de belirlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla markanın milletlerarası tescilinde, Türkiye koruma talep edilen akit devlet olarak yer almıyorsa, markanın Türkiye’de korunabilmesi için –kural olarak ayrıca- Türk Patent ve Marka Kurumu’nda tescil edilmesi gerekir. Türkiye koruma talep edilen akit devletler arasında yer alıyorsa, milletlerarası tescil sonucu tescil edilen marka, Türkiye’de Türk marka hukuku hükümleri çerçevesinde korunur [bkz. İsmail Kırca: Markaların Milletlerarası Tescili (Madrid Sistemi), Ankara 2005, s. 82 vd].

Ödevlerle İlgili Değerlendirmeler • Somut olayın alındığı kaynak: Abuzer Kendigelen, HUKUKÎ MÜTAL ALAR CİLT XIV: 2014 -2016, İstanbul 2018, s. 69 vd. Karar: T. C. YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ E. 2016/5707 K. 2016/12723 T. 28. 9. 2016 • Word kullanmayı öğrenin. • Üreticiden kendi ad ve hesabına mal satın alıp, kendi ad ve hesabına başkasına satan kişi, acente olabilir mi? • LG A. Ş şube midir? • Ticarî yargıda tereddütler var (burada kusurun birazı bana ait olabilir). • Mutlak ticari dava? • TTK m. 4. 1. c’deki «diğer tacir yardımcıları» TBK m. 552’de düzenlenen «diğer tacir yardımcılarıdır» • TTK m. 122. 3’e atıf verilmemiş. • Somut olay ile bağlantı kurulmadan yazılma.

Haksız Rekabet The Unfair Competition – der unlauterer Wettbewerb

Türk Hukukunda Rekabetin Düzenlenişi Haksız Rekabet (TTK m. 54 vd. ) 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem Damping Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Sübvansiyon Birleşme ve Devralmalar

HAKSIZ REKABETİN AMACI VE TANIMI (TTK m. 54) • (1) Haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. • (2) Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır. • Rekabet, en az iki kişinin, herkes tarafından erişilmesi mümkün olmayan hedefe ulaşmaya çalışmasıdır. Yarıştır. • Konumuz bakımından, piyasa katılımcılarının (arz edenler, talep edenler, üçüncü kişiler) ekonomik yarar sağlama amacına yönelik fiilleridir. DÜRÜST VE BOZULMAMIŞ REKABET= REKABETİN KİŞİNİN KENDİ ÇABA VE EMEĞİNE DAYANMASI, PİYASADA DOĞRULUK VE AÇIKLIĞIN SAĞLANMASI, İŞLEYEN REKABET

«Haksız rekabetin önlenmesindeki amaç, serbest piyasa düzeninde herkesin dürüstlük kuralları içerisinde hareket etmek suretiyle rekabet kurallarına uygun olarak piyasada faaliyet göstermesi ve sonuçta; mal ve hizmetlerin nihai tüketicilerinin aldatılmasına izin verilmeksizin kaliteli mal ve hizmetlerin piyasa kurallarına göre oluşan en uygun fiyatla satışa sunulmasıdır. Bu durumda, sonradan aynı sektörde faaliyet gösteren kişiler ticari hayatta dürüstlük ilkesine uygun bir şekilde ve iltibastan kaçınmak suretiyle piyasaya mal veya hizmet ürettikleri takdirde, piyasada ilk kez üretim yapan ürünün tanınmasını sağlayan kişinin üstün hakkı bulunduğundan bahisle, sonradan faaliyete başlayan kişilerin eylemleri haksız rekabet olarak nitelendirilemez. Böyle bir üstün hakkın varlığının kabulü aynı zamanda, rekabet hukuku ilkelerine aykırı olarak piyasada o mal veya hizmetle ilgili tekel yaratılması ve serbest rekabetin ortadan kaldırılması suretiyle ekonominin sağlıklı bir biçimde gelişmesini engelleyeceğinden kabul edilemez. Mahkemece açıklanan hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle sonuca gidilmesi gerekirken sadece ürünlerin benzer olduğundan bahisle haksız rekabetin olduğu gerekçesi ile karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün davalı yararına bozulması gerekmiştir. » (11. HD, 20. 03. 2018, E. 2016/7972, K. 2018/2136, Batider 2018, C. XXXIV Sa. 2, s. 501)

Haksız Rekabet Hukukunun Özellikleri Tarafların rakip olması gerekmez Failin kusurlu olması gerekmez Failin kendine yarar sağlamış olması gerekmez

Haksız Rekabet Hükümlerinin Uygulama Sırası TTK 54/2 Genel Hüküm Niteliğindedir. TTK 55 özel hükümdür. Dolayısıyla TTK 55 öncelikle uygulanacaktır. Hakim, somut olayı öncelikle özel hüküm niteliğindeki TTK 55’te örnek olarak sayılan durumlara altlamaya çalışacaktır. TTK 55’e sayılanlara benzer olanlar da bu hüküm kapsamına girecektir. Bu maddede (TTK 55) uygulamada en sık rastlanan haksız rekabet hâlleri yer almaktadır. TTK 55’e altlanamayan fiiller, TTK 54/2’deki şarta uyması şartı ile haksız rekabet sayılacaktır. Aldatıcı veya diğer dürüstlük kuralına aykırı ticarî uygulamalar veya davranışlar haksız rekabet teşkil edecektir.

Genel Hükme (TTK m. 54. 2) Girebilecek Fiillere Örnekler TTK m. 55’te düzenlenmeyen Reklamlar Gazeteciye para verip, haber görüntüsü altında kendi işletmesinin reklamını yapmak. Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği m. 6: Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği m. 5. g: Reklamlar, tüketicilerin korkularını ve batıl inançlarını istismar edemez. Boykot çağrısının haksız rekabet sayılmaması için, ağır basan menfaatlerin korunması amacı olmalı, bunun için boykottan başka çare olmamalı ve TTK m. 55. 1. a. 2 ihlal edilmemeli. Yine boykotun uygulanması için hukuka aykırı önlemler alınması da haksız rekabet teşkil eder. (X) şirketinin yönetim kurulu başkanın siyasi açıklamaları nedeniyle ürünlerinin boykot edilmesi çağrısı

Davacı vekili, davalının bazı işçilerin sırf sendikalı oldukları için işten çıkartıldıkları gerekçesine dayalı olarak müvekkili aleyhine genel bir boykot çağrısı başlattığını, gerçeğe aykırı beyanlarla da desteklenmeye çalışılan ve kamuoyunun müvekkili ürünlerini satın almamaya yönelten bu boykot çağrısının haksız rekabet oluşturduğunu ileri sürerek, davalının müvekkiline yönelik eylemlerinin haksız rekabet oluşturduğunun tespitine ve men'ine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, sendikal hakların Anayasa ve yasalarla güvence altına alındığı, davacıya ait iş yerinde davalı sendikanın teşkilatlanması sebebiyle sendikalı işçilerin işten çıkartıldığı, davaya konu boykot eyleminde davacının ürünlerine yönelik hiçbir kötülemenin olmadığı, üretilen herhangi bir ürün veya ham maddenin kötü olduğu ve bu yüzden kullanılmaması gerektiği şeklinde bir propaganda yapıldığı iddiasının davacı tarafından kanıtlanamadığı, asıl olayın haksız rekabet olmayıp davacıya ait iş yerinde davalı sendikanın teşkilatlanmasından kaynaklanan rahatsızlığın İş mahkemelerinde İş mevzuatı çerçevesinde çözümlenmesi gerekirken, haksız rekabet adı altında Ticaret Mahkemelerinde çözüm aramanın hukukun dolanılması ve kötüye kullanılması niteliğinde olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve mahkemenin davacıya ait iş yerinde davalı sendikanın teşkilatlanmasından kaynaklanan rahatsızlığın iş mahkemelerinde iş mevzuatı çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği ve haksız rekabet adı altında ticaret mahkemelerinde çözüm aramanın hukukun dolanılması ve kötüye kullanılması niteliğinde bulunduğuna dair gerekçesi yerinde değilse de, davacı mallarına dair bir kötüleme içermeyen boykot çağrısının haksız rekabet teşkil etmediğinin anlaşılmasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir. (11. HD, E. 2016/8698, K. 2017/3421, T. 6. 6. 2017).

Başlıca Haksız Rekabet Halleri TTK 55 a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak, b) Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek, c) Başkalarının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanmak, d) Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etmek; özellikle, gizlice ve izinsiz olarak ele geçirdiği veya başkaca hukuka aykırı bir şekilde öğrendiği bilgileri ve üretenin iş sırlarını değerlendirmek veya başkalarına bildirmek, e) İş şartlarına uymamak; özellikle kanun veya sözleşmeyle, rakiplere de yüklenmiş olan veya bir meslek dalında veya çevrede olağan olan iş şartlarına uymamak, f) (…)

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 1. Başkalarını veya onların mallarını, iş ürünlerini, fiyatlarını, faaliyetlerini veya ticari işlerini yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek • Kötüleme; karalama, perdeleme, değerini küçümsemeyi kapsar. • Kötüleme, eleştiri sınırını aşan değer yargılarıdır. • Sıvı gaz bayiliği yapan tacirin, rakibinin gaz çalarak eksik gaz sattığına ilişkin yanlış beyanı, haksız rekabet teşkil eder. • Bir öğrencinin manav önünde, manavın sattığı sebze ve meyvenin bozuk olduğu yönünde bağırması da haksız rekabet oluşturabilir.

«Mahkemece, henüz davacıya atfedilen kusur hakkında kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmadığı halde davalıların, sebebi ne olursa olsun davacı ile aynı alanda faaliyet gösteren ve davalının müşterisi olduğu ispatlanamayan, ispatlansa dahi önem arz etmeyen yetmişdört adet şirkete bu konuda bir mahkeme kararı olduğu izlenimini uyandıracak şekilde e-posta göndermelerinin, kusur atfedilen tacirin belli bir emek, zaman, para ile oluşturduğu, korumaya çalıştığı ticari itibarını küçültücü, kötüleyici sonuçlara yol açacağı, ayrıca davacı şirketin başka firmalar nezdinde güven ve itibarını sarstığı, haksız rekabet oluşturduğu gerekçesi ile davanın kabulü ile davalılar P… Tasarım Mimarlık Mobilya İnşaat ve Orman Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, K… İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi ile M… ve E…’dan olma, A… D…’nun davacıya yönelik haksız rekabetlerinin tespitine, adı geçen davalıların, davacı şirkete yönelik haksız rekabetten men edilmelerine, davacı lehine takdir edilen 5. 000, 00 TL manevi tazminatın davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, dair verilen karar, davalılar vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin 20. 01. 2014 tarihli kararı ile onanmıştır. (…)» Karar düzeltme talebi reddedilmiştir. : (11. HD, 3. 7. 2014, E. 2014/7759, K. 2014/12761, Batider 2014, C. XXX Sa. 3, s. 251 vd).

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 2. Kendisi, ticari işletmesi, işletme işaretleri, malları, iş ürünleri, faaliyetleri, fiyatları, stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak veya aynı yollarla üçüncü kişiyi rekabette öne geçirmek • Gerçek dışı veya yanıltıcı beyan kullanılmalıdır. Aldatıcı reklamlar da hükmün kapsamındadır. • Ürünün hitap ettiği ortalama müşteriler dikkate alınır. • Örn. Ürün içindeki sağlığa zararlı maddenin oranının yüksek olmadığına ilişkin yapılan gerçek dışı açıklamalar. • Bütün ürünlerde olan bir özelliğin sadece kendi ürününde olduğunu vurgulamak da haksız rekabettir. • Örneğin: Kanun gereği zaten şeker eklenmesi yasak olan bir ürün için «şeker ilavesiz» ibaresini, sanki sadece kendi ürününde şeker olmadığını belirtecek şekilde kullanılması. • En iyi, en ucuz gibi açıklamalar eğer gerçekse ve kanıtlanabiliyorsa haksız rekabet sayılmaz. • Kapatıyoruz, tasfiye ediyoruz ilanları? ? ? • Ciddiye alınmayacak, abartılı olduğu anlaşılan ifadeler haksız rekabet oluşturmaz. • «Araba deponuzda kaplan var»

«Davaya konu reklam kampanyasına dair tespit dosyası içeriği ile fotoğraflar incelendiğinde, “%7 indirim” kısmının büyük puntolarla ve belirgin şekilde yazılmış olmasına rağmen “ye varan” kısmının oldukça küçük harflerle ve dikkat çekmeyecek şekilde yazılmış olduğu, reklamda ilk göze çarpan kısmın “%7 indirim” yazılı kısım olduğu, “ye varan” kısmının ise çok küçük ve dikkat çekmeyecek şekilde gösterildiği anlaşılmıştır. Reklamdaki bu yazım şeklinin, özellikle akaryakıt istasyonlarının bulunduğu güzergahlardaki kara yolundan araçları ile seyir halinde iken geçen ve bu sebeple de o esnada dikkatlerini öncelikle yola ve trafiğe yoğunlaştırmış bulunan sürücüler için yanıltıcı olup, seyir halinde geçen kısa süre içinde reklamın ilk olarak fark ettikleri dikkat çekici şekilde yazılmış olan “%7 indirim” kısmına göre akaryakıt satın alma kararı vermelerinin mümkün bulunması karşısında, söz konusu reklamın müşterileri aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte olduğu, hüsnüniyet kurallarına aykırı bu durumun haksız rekabet teşkil edeceği kabul edilerek, mahkemece yaratılan haksız rekabetin önlenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bu sebeplerle davacı yararına bozulması gerekmiştir. » 11. HD, E. 2014/1273, K. 2015/421, T. 15. 1. 2015

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 3. Paye, diploma veya ödül almadığı hâlde bunlara sahipmişçesine hareket ederek müstesna yeteneğe malik bulunduğu zannını uyandırmaya çalışmak veya buna elverişli doğru olmayan meslek adları ve sembolleri kullanmak • Yüksek mühendis olmadığı halde, kartvizitinde “yüksek mühendis” unvanını kullanması • Profesör Kokoreççi ? • « Ekonomik birliklere, meslek odaları ve kuruluşlarına, borsalara ve varsa bunların üst kuruluşlarına üye olunmamasına rağmen, kendini üye gibi tanıtmak ve bu tür kuruluşların düzenlemiş olduğu davranış kurallarına tabi olunduğunu iddia etmek. » (bkz. Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği Ek-A. 1)

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 4. Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak • Uygulamada en sık karşılan hükümlerden biridir. • Amaç malların, iş ürünlerinin, faaliyetlerin kökeninde karışıklık yaratılmaması • Karıştırılma/iltibas, başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri ile benzerlik yaratarak karışıklığa sebep olmaktır. Karıştırılma, dış görünüş (tanıtım, takdim, görsellik) ve duyuruş (ses yönünden benzerlik) bakımından söz konusu olabilir. Bu anlamda, iki farklı işletme tarafından üretilen malın ambalajları arasında da iltibas meydana gelebilir. Yine reklam kampanyası, dekor, kullandığı kısaltma, slogan da olabilir. • Ancak bu işaretler, ayırt edici niteliğe sahip olmalıdır. Mal veya iş ürünü, belli bir üreticiyi ya da kaliteyi işaret etmelidir. • Taklit serbestîsi vardır. Özel kanunlarda korunanlar istisna. • Başkasının fikrini, iş ürününü kullanmak tek başına haksız rekabet değildir. Ancak bu kullanım ahlaka aykırı ise o zaman haksız rekabettir. • Taklit sonucu, «ürünlerin» karıştırılması, taklidin sonucu olduğu için tek başına haksız rekabet teşkil etmez. • Parazit rekabet korunmaz. Başkasının ününden yararlanma korunmaz. • Tüketici, malın kökeni konusunda kaçınılmaz olarak yanılgıya düşerse, bu da korunmaz. • Ancak piyasadaki rakiplerin tekniğin bilinen durumundan yararlanması, zamanın hoşa giden zevkine göre şekiller kullanması engellenemez. • Haklarındaki özel düzenlemelerle korunan tescilli ticaret unvanı, marka, patent, coğrafî işaret ve fikrî mülkiyet haklarının hükmün kapsamı dışında olduğu belirtilmektedir. Özel hükümlere gidilebilir. • Tescil edilmemiş işaretler, bu hüküm kapsamında korunabilir. Ayırt edici olmaları kaydıyla ve tescil edilmemişse sloganlar korunabilir. • İltibasın tespiti için malın hitap ettiği ortalama müşteri çevresi dikkate alınacaktır. .

TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ m. 12(1) Reklamlar, başka bir reklamın; metni, sloganı, görsel sunumu, müziği, ses efektleri ve benzeri unsurlarını tüketiciyi yanıltacak ya da karışıklığa yol açacak biçimde taklit edemez.

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 5. Kendisini, mallarını, iş ürünlerini, faaliyetlerini, fiyatlarını, gerçeğe aykırı, yanıltıcı, rakibini gereksiz yere kötüleyici veya gereksiz yere onun tanınmışlığından yararlanacak şekilde; başkaları, malları, iş ürünleri veya fiyatlarıyla karşılaştırmak ya da üçüncü kişiyi benzer yollardan öne geçirmek Hükmün kapsamına esas olarak karşılaştırmalı reklamlar girmektedir. Karşılaştırmalı reklamda malların sadece bir özelliğinin karşılaştırılması dahi yeterlidir. Fiyat konusunda yapılacak karşılaştırmalarda, karşılaştırmanın yanıltıcı olmaması gerekir. Özellikle farklı miktarlarda yapılan fiyat karşılaştırmaları yanıltıcıdır. • Karşılaştırmanın doğrulanabilir olması gerekir. Buna göre, sübjektif değerlendirmelere konu özellikler üzerinde karşılaştırma yapılamaz. Örneğin bir parfümün kokusunun diğerinden daha iyi olduğunun iddia edilmesindeki gibi. • Karşılaştırmalı reklam, rakibin markasını, ticaret unvanını diğer ayırt edici işaretlerini, mal/hizmetlerini, faaliyetlerinin ya da durumunu küçük düşürmemeli kötülememelidir. Örn. Üretilen meyve suyunun, X işletmesi tarafından üretilen meyve suyundan daha az şekerli olduğunu vurgulamak için “X meyve suyu gibi tiksindirici değil” ifadesi kullanılamaz.

TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ Karşılaştırmalı reklam: Bir mal veya hizmetin tanıtımı esnasında, rakip mal veya hizmetlere ilişkin unsurların doğrudan veya dolaylı olarak kullanıldığı reklamları, Karşılaştırmalı reklamlar MADDE 8 – (1) Karşılaştırmalı reklamlar, ancak; a) Aldatıcı ve yanıltıcı olmaması, b) Haksız rekabete yol açmaması, c) Karşılaştırılan mal veya hizmetlerin aynı ihtiyaçları karşılaması ya da aynı amaca yönelik olması, ç) Tüketiciye fayda sağlayacak bir hususun karşılaştırılması, d) Karşılaştırılan mal veya hizmetlerin, fiyatı da dahil, bir ya da daha fazla maddi, esaslı, doğrulanabilir ve tipik özelliğinin objektif olarak karşılaştırılması, e) Nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanan iddiaların; bilimsel test, rapor veya belgelerle ispatlanması, f) Rakiplerin fikri ve sınai mülkiyet haklarını, ticaret unvanını, işletme adını, diğer ayırt edici işaretlerini, mallarını, hizmetlerini, faaliyetlerini veya diğer özelliklerini kötülememesi veya itibarsızlaştırmaması, g) Menşei belirtilmiş mal veya hizmete ilişkin karşılaştırmada, mal veya hizmetlerin aynı coğrafi yerden olması, ğ) Reklam veren ile rakibinin markası, ticaret unvanı, işletme adı veya diğer bir ayırt edici işareti ya da mal veya hizmetleri ile ilgili karışıklığa yol açmaması, h) Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere aykırı olmaması koşullarıyla yapılabilir. (2) Karşılaştırmalı reklamlarda, rakiplere ait isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadeler ile ticaret unvanı veya işletme adlarına, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hükümlere uygun olması koşuluyla yer verilebilir. Bu şekilde yapılan doğrudan karşılaştırmalı reklamlarda herhangi bir kişi veya kurumun tanıklığına yer verilemez. Madde 8. 2: Yürürlüğe hiç girmedi.

TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 – 10/1/2015 tarihli ve 29232 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “ğ) Karşılaştırmalı reklam: Tanıtımı yapılan mal veya hizmete ilişkin hususlarla aynı amaca ya da aynı ihtiyacı karşılamaya yönelik rakip mal veya hizmetlere ilişkin hususların karşılaştırıldığı reklamları, ” Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (a) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiş, mevcut (f) bendinde yer alan “fikri ve sınai mülkiyet haklarını, ticaret unvanını, işletme adını, diğer ayırt edici işaretlerini, ” ibaresi ve ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. “a) Rakiplere ait ürün adı, marka, logo, ticaret unvanı, işletme adı veya diğer ayırt edici unsurlara yer verilmemesi, ”

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 6. Seçilmiş bazı malları, iş ürünlerini veya faaliyetleri birden çok kere tedarik fiyatının altında satışa sunmak, bu sunumları reklamlarında özellikle vurgulamak ve bu şekilde müşterilerini, kendisinin veya rakiplerinin yeteneği hakkında yanıltmak; • şu kadar ki, satış fiyatının, aynı çeşit malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerinin benzer hacimde alımında uygulanan tedarik fiyatının altında olması hâlinde yanıltmanın varlığı karine olarak kabul olunur; davalı, gerçek tedarik fiyatını ispatladığı takdirde bu fiyat değerlendirmeye esas olur. - Göstermelik fiyatlarla aldatma, mostra ile avlama. - Burada, bir ürün tedarik fiyatının altında satılıyor, ancak müşteri işletmeye çekilerek, satış hacmi arttırılıyor ve diğer ürünler normal veya yüksek fiyattan satılıyor. Burada, ucuzluk yapmak değil, indirim yapılmayan ürünlerin satış hacminin artırılması hedefleniyor. Müşterinin bu ucuz fiyatlar karşısında diğer ürünlerin de fiyatının ucuz olduğunu düşünüyor. Tedarik fiyatının altında bir kere satılması hükmü ihlâl etmez. Ancak sonraki indirimlerin aynı malda yapılması da aranmaz.

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 7. Müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmak Ürün yanında hediye vermek, müşteriyi malın niteliği veya fiyatı hakkında yanıltmadığı sürece haksız rekabet değildir. Müşteriye armağanlar, primler vs. gibi avantajlar vaadederek, vererek veya tanıyarak müşteriyi malın fiyatı hakkında yanıltmak. Ek edim bedelsiz veya çok cüz’i değeri olacak. Müşterinin, hediyeyi almak için, ihtiyacı olmayan asıl ürünü alması haksız rekabet değildir.

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 8. Müşterinin karar verme özgürlüğünü özellikle (özellikli) saldırgan satış yöntemleri ile sınırlamak Saldırgan satış yöntemleri hükmün kapsamına girmektedir. Ancak özellikli saldırgan reklamlar genel hüküm TTK m. 54. 2 kapsamına girebilir. Ancak öğretide bu ayrımın da haklı bir sebebi olmadığı belirtilmiştir. • Gerekçe: «Özellikle saldırgan" ibaresindeki "özellikle" kelimesi hükmün uygulanabilmesinin şartıdır. Her saldırgan satış yöntemi, haksız rekabet oluşturmaz. Aksi halde, tüm işportacıların, kamyon veya minibüsten satış yapanların, otomobile el sallayıp sizi lokantasına davet edenlerin bu hükmün kapsamına girmesi gerekir. Oysa, amaç bu değildir. Önemli olan saldırganlığın özellik taşıması ve muhatabını adeta köşeye sıkıştırmasıdır. Bu yönden kapıdan satış önem kazanır. »

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği MADDE 31 – (1) Bir ticari uygulamanın; taciz, fiziksel şiddet dâhil cebir veya haksız tesir yoluyla ortalama tüketicinin bir mal ya da hizmete ilişkin seçim veya davranış özgürlüğünü önemli ölçüde bozması veya bozma olasılığı taşıması ve tüketicinin bu sebeple normal şartlar altında taraf olmayacağı bir hukuki işleme taraf olması veya taraf olma olasılığının artması halinde saldırgan olduğu kabul edilir. (2) Bir ticari uygulamanın; saldırgan olup olmadığı belirlenirken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Ticari uygulamanın zamanı, yeri, mahiyeti ve devamlılığı, b) Ticari uygulamanın tehdit ya da hakaret içeren söz veya davranışlar içerip içermediği, c) Tüketicinin muhakeme yeteneğini bozduğu bilinen doğal afet gibi bir felaket ya da aynı derecede bir başka durumun ticari uygulamada bulunan tarafından, tüketicinin mal veya hizmete ilişkin kararını etkilemek için kötüye kullanılıp kullanılmadığı, ç) Tüketicinin, sözleşmeyi feshetme ya da başka bir mala, hizmete veya ticari uygulamada bulunana yönelme gibi haklarını kullanmak istemesi karşısında, ticari uygulamada bulunan tarafından getirilen ağır veya orantısız sözleşme dışı bir engelin bulunup bulunmadığı, d) Hukuka aykırı bir eylemde bulunulacağı tehdidinin olup olmadığı.

a) Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlarda bulunmak 9. Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerin özelliklerini, miktarını, kullanım amaçlarını, yararlarını veya tehlikelerini gizlemek ve bu şekilde müşteriyi yanıltmak 2) numaralı alt bentte yanıltma sadece açıklamalarla yapılırken, bu bentte yanıltma ürünün ambalajı, etiketi, paketi gibi unsurlarla bilgilerin gizlenmesiyle gerçekleşmektedir. Örn. Büyük bir paketten az ürün çıkması; dana eti diye at eti satmak

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği • MADDE 30 – (1) Ticari uygulamada bulunanın bir hukuki ilişki kurmak amacıyla tüketiciye yöneltmiş olduğu öneride önemli bir bilgiyi gizlemesi, öneriyi tüketiciye anlaşılmaz bir şekilde veya uygun olmayan bir zamanda sunması, amacı açıkça belli olan ticari uygulamanın amacını tüketiciye bildirmemesi ve bu durumların ortalama bir tüketicinin normal şartlar altında taraf olmayacağı bir hukuki işleme taraf olmasına yol açması ya da yol açma olasılığının bulunması halinde aldatıcı ihmalin varlığı kabul edilir. • (2) Ticari uygulamanın içerik ve şartlarının tüketiciye aktarılması için kullanılan iletişim aracının zamansal veya mekânsal sınırlamaları nedeniyle gerekli bilgilerin verilemediği hallerde, aldatıcı ihmalin var olup olmadığının değerlendirmesi, söz konusu sınırlamalar ve ticari uygulamada bulunanın bilgiyi tüketicilere diğer araçlarla sunmak için aldığı önlemler dikkate alınarak yapılır.

b) Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek 1. Müşterilerle kendisinin bizzat sözleşme yapabilmesi için, onları başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmelere aykırı davranmaya yöneltmek • Sözleşmenin sona erdirilmesi sözleşmeye aykırılık teşkil etmiyorsa bu hüküm uygulanmaz. • Yöneltmenin belli bir yoğunlukta olması gerekir. Sadece icapta bulunmak, iletişim bilgilerini vermek, başka sözleşme ilişkilerinin de kurulabileceğini ima etmek yetmez. • Ayartma olmalıdır. Bu genelde para teklifi yoluyla yapılır. Ancak sözleşme ihlalinin sonuçlarını aşan para teklifi yapılmalıdır. 2. Üçüncü kişilerin işçilerine, vekillerine ve diğer yardımcı kişilerine, hak etmedikleri ve onları işlerinin ifasında yükümlülüklerine aykırı davranmaya yöneltebilecek yararlar sağlayarak veya önererek, kendisine veya başkalarına çıkar sağlamaya çalışmak 3. İşçileri, vekilleri veya diğer yardımcı kişileri, işverenlerinin veya müvekkillerinin üretim ve iş sırlarını ifşa etmeye veya ele geçirmeye yöneltmek • Sır kavramı, sadece hiç bilinmeyeni değil, ancak uzun ve masraflı bir çalışma sonucu elde edilebilen bilgileri de kapsar. • Müşteri listesi de sır kapsamına girebilir. • Benzer şekilde, teknik ticarî bilgi olan know-how da sır kavramına dahildir. • Bu bilgilerin, ele geçirilmesi için yardımcı kişilerin ayartılması da haksız rekabet teşkil eder.

c) Başkalarının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanma 1. Kendisine emanet edilmiş teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden yetkisiz yararlanmak 2. Üçüncü kişilere ait teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden, bunların kendisine yetkisiz olarak tevdi edilmiş veya sağlanmış olduğunun bilinmesi gerektiği hâlde, yararlanmak 3. Kendisinin uygun bir katkısı olmaksızın başkasına ait pazarlanmaya hazır çalışma ürünlerini teknik çoğaltma yöntemleriyle devralıp onlardan yararlanmak Haksız rekabet hükümleri ile korunan bizatihi iş ürünü değil, kendisine emanet edilen kişinin bunları nasıl kullandığıdır. Burada sayılan iş ürünleri özel mevzuat gereğince korunmamaktadır. İş ürünlerinin somutlaşması gerekir. Kağıda dökülseler bile, soyut fikirler, ilhamlar, bu madde kapsamında değildir. İş ürünlerinin sır olması zorunlu değildir. 3. bentte, teknik çoğaltma yöntemi ile kopyalamak gerekir. Bu taklit değildir. Taklit eden kişi sadece fikri almıştır, ancak üretimi kendi yapar.

d) Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etmek; özellikle, gizlice ve izinsiz olarak ele geçirdiği veya başkaca hukuka aykırı bir şekilde öğrendiği bilgileri ve üretenin iş sırlarını değerlendirmek veya başkalarına bildirmek Sır: Belli olaylara ilişkin, kamuya açık olmayan, herkes tarafından ulaşılamayan, gizli tutulmasında işletme sahibinin meşru menfaati bulunan ve gizli tutmak istediği özel bilgilerdir. Bu anlamda, görevi gereği bir işletmeye ait sırları öğrenen kişinin sonradan yüksek “transfer” ücreti alarak rakip firmaya geçip, bu bilgileri kullanması haksız rekabet teşkil edecektir. Bu anlamda, içeriden öğrenenlerin ticaretinin (insider trading) de haksız rekabet oluşturacağı ifade edilmiştir.

e) İş şartlarına uymamak; özellikle kanun veya sözleşmeyle, rakiplere de yüklenmiş olan veya bir meslek dalında veya çevrede olağan olan iş şartlarına uymamak • Örneğin, Bakanlıktan izin alınmaksızın bilgisayar kursu açmak haksız rekabet teşkil edecektir. • “Bir defa, kullanılmış cam kapların toplanıp tekrar piyasaya arzedilmesinin davacıların pazar payını daraltacağı ve dolayısıyla zarara uğrayacakları muhakkaktır. … Atık cam kapların toplanıp kırılarak ham madde haline getirilmeden piyasaya arz edilmesi, dönüşümsüz şişelerin aynı şekilde yeniden doluma sunulması haksız rekabet teşkil eder: … Bu durumda davacıların, davalı A…’ya karşı böyle bir dava açmakta hukuki menfaati bulunduğunun kabulü gerekir. ”

HAKSIZ REKABETİN SONUÇLARI Tespit davası Men davası Hukukî Sorumluluk Haksız rekabet sonucu olan maddî durumun ortadan kaldırılması davası Tazminat davası -Kusur şartı aranır-

Davacı sıfatı Zarar gören veya zarar görme tehlikesi bulunan kimse • Haksız rekabet sebebiyle müşterileri, kredisi, meslekî itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer ekonomik menfaatleri zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek olan kimse, • İşletmede çalışan işçiler ve zarar görme tehlikesi bulunmayan ortakların şahsen dava açma yetkileri yoktur. Ekonomik çıkarları zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek müşteriler Meslekî ve Ekonomik Birlikler • 6762 sayılı Kanun’dan farklı olarak, meslekî ve ekonomik birlikler, üyeleri zarar görmese bile bağımsız olarak, tazminat davası dışındaki davaları açabilirler. • Örn. Tüketici dernekleri

Davalı sıfatı Haksız rekabet teşkil eden davranışta bulunan fail Çalışanlarının işlediği haksız rekabet teşkil eden fiillerden dolayı adam çalıştıran Basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşları

Derste sorulan sorular: • şikayetvar. com’un durumu • Şikayetvar. com içerik sağlayıcısıdır. • İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun m. 2. 1. f: İçerik sağlayıcı: İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder. • İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun Madde-4 (1) İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur.

11. HD, 16. 10. 2018, E. 2016/14891, K. 2018/6357 (Karar Batider 2018 Aralık sayısında yayınlanacaktır. Karara Ar. Gör. İbrahim Bektaş’ın yardımıyla ulaşılmıştır. ) «Davacı vekili, davalı tarafın www. sikayetvar. com internet sitesinin sahibi olduğunu, bu sitede tüketici şikayetlerinin site üyelerine iletilerek şikayetle birlikte şirketlerin çözümlerinin yayınlandığını, müvekkilinin de bu siteye üye olduğunu, şikayetlerin çözüme kavuşturulmasına rağmen yayıma devam edildiğini, silinmesi için davalı tarafa başvurulmasına rağmen 1 yıl boyunca yayınlanacağının bildirildiğini, bu nedenle de üyelik sözleşmesini haklı nedenle feshedildiğini, feshe rağmen şikayetlerin yayımının devam ettiğini, bu durumun müvekkilinin itibarını zedelediğini ve haksız rekabete yol açtığını, ayrıca müvekkilinin tanınmış markasından istifade edilerek daha çok gelir elde edildiğini, bu durumun da markaya tecavüz teşkil ettiğini ileri sürerek müvekkilinin marka haklarına tecavüz edildiğinin ve haksız rekabetin tespitine, 2. 000 TL maddi, 10. 000 TL manevi tazminata, üyelik sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin tespitine, davalının çalıştığı firma listesinden müvekkilinin unvanın silinmesine karar verilmesini istemiştir.

«Davalı vekili, müvekkilinin tüm işletmelerin sağladığı hizmet ve sattığı mallara ilişkin gelen şikayetleri yayınladığını, şikayetler varsa gelen cevapların yayınlandığını, üye olanlar bakımından ise şikayetin öncelikle ilgili firmaya iletildiğini ve gelen cevabı ile birlikte yayınlandığını, gelen şikayetler bakımından güncelliği korumak için bir yıl yayınlandığını, bu hizmetin daha iyi mal satımı ve hizmet sağlamayı amaçladığını, haksız rekabetin bulunmadığını, üyelik sözleşmesinde de silinmeye dair madde bulunmadığını, ayrıca markaya tecavüz teşkil edecek bir kullanımın da olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesi istemiştir. »

Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, davalı internet sitesinde davacı tarafın markasına yer verilmiş olmasının marka hakkının ihlali olarak nitelendirilemeyeceği, tüketicilerin sorunları çözüldüğü halde şikayetlerin 1 yıl boyunca www. sikayetvar. com adlı internet sitesinde yayınlanmaya devam edilmesinin davacı firmayı kötüleyici veya itibarına zarar verici bir eylem olarak nitelendirilemeyeceği, bu nedenle haksız rekabet teşkil etmediği, fakat taraflar arasında iş ilişkisi sona ermesine rağmen halen birlikte çalışıldığı izlenimi oluşturacak şekilde davacı tarafın markasına internet sitesinde yer verilmesinin tüketiciyi yanıltma ihtimali sebebiyle haksız rekabet olarak nitelendirilebileceği, yine taraflar arasındaki ilişkinin vekalet ilişkisi olduğu kabul edildiğinde davalı tarafın şikayetleri silmeyip yayınlamaya devam etmesinin vekaletsiz iş görme olarak nitelendirilebileceği, davacı yanın bundan doğan zararını ispat edemediği, bu nedenle tazminat talebinin yerinde olmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulü ile taraflar arasındaki sözleşmesel ilişkinin sona ermesine rağmen davalının sitedeki yayınlar nedeniyle tüketiciyi yanıltma ihtimali göz önüne alınarak meydana gelen haksız rekabetin tespiti, önlenmesi ve maddi durumun ortadan kaldırılmasına, taraflar arasında imzalanan 17/07/2013 tarihli sözleşmenin davacı tarafından haklı nedenlerle feshinin tespitine, davalı internet sitesinde davalıya yönelik yer alan şikayetlerin, davacı ticaret unvanı, markası, logosu ve çalıştıkları firmalara dair listelerin http: // www. şikayetvar. com isimli internet sitesi içeriğinden çıkartılmasına, davalı tarafın çalıştığı şirketler listesinden davacı şirket ticaret unvanının silinmesine, davacının marka hakkına tecavüze yönelik taleplerinin ve maddi manevi tazminata yönelik taleplerinin reddine karar verilmiştir.

• Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir. • 1 - Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve taraflar arasında imzalanan 2012 -2013 yıllarında uygulanan tarihsiz sözleşmenin davacı tarafça tek taraflı feshi nedeniyle hukuki sonuçları itibariyle ortadan kalkmasına karşın, davalıya ait web sitesinde halen davacı şirket unvanının yer almasının dürüstlüğe aykırı davranış olmasına ve 6102 sayılı TTK'nın 54. vd. maddeleri kapsamında haksız rekabet oluşturmasına göre, taraf vekillerinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir. (…)

3 - Şikayet, eleştiri ve ifade özgürlüğü hakkı Anayasal haklardandır. TMK ile korunan kişilik hakkına saldırı olmaksızın, bu hakkın kullanılmasının engellenemeyeceği dikkate alındığında, davalı tarafça "www. şikayetvar. com" sitesinde tüketicilerce bildirilen muhtelif şikayetlerin yayınlanmasının haksız rekabet olarak nitelendirilmesi mümkün bulunmadığı gibi, taraflar arasında üyelik sözleşmesinin yapılma zorunluluğu da bulunmamaktadır. Bu bakımdan, taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinin sonlanmasından sonra da söz konusu şikayetlerin bir süre daha yayınlanmasının haksız rekabet olarak nitelendirilmesi doğru olmadığı gibi, anayasal bir hakkın kullanılması sınırını aşmayan şikayetlerin siteden kaldırılmasına karar verilmesi de doğru görülmemiş, hükmün bu bakımdan da davalı yararına bozulmasına karar verilmiştir.

Özel hükümlerde düzenlenmeyen saldırgan reklamlarda da saldırganlığın «özellikli» olmasını arayacak mıyız? • Esasen saldırgan satış yöntemi ile saldırgan reklam arasındaki fark, saldırgan satış yönteminin doğrudan belli kişilere yapılması, saldırgan reklamın ise kamuya yapılmasıdır. • İsviçre hukukunda, saldırgan satış yöntemlerine ilişkin özel hükümde «özellikli» saldırganlık arandığına göre ve özel hükümde de ayrıca bir istisna tanınmadığına göre genel hükme göre saldırgan sayılacak reklamların da «özellikli» olması gerekir (Peter Jung: UWG Kommentar, 2016, Art. 2, N. 49).

Soru: Yüzde 50 indirim olduğu söyleniyor, mağazaya girdiğinizde ürünün kalmadığı söyleniyor. Bu haksız rekabet midir? Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği E- A. 6’da «Mal veya hizmetleri belirli bir fiyattan edinmeye davet ettikten sonra, başka bir mal veya hizmeti pazarlamak amacıyla; a) Davete konu olan mal veya hizmeti tüketiciye göstermeyi reddetmek, b) Söz konusu mal veya hizmete ilişkin siparişleri almayı ya da makul bir süre içinde ifa etmeyi reddetmek, c) Mal veya hizmetin ayıplı bir örneğini göstermek. » Haksız ticari uygulama sayılmıştır. İsviçre hukukunda bu tür davranışların TTK m. 55. a. 2’ye mi yoksa TTK m. 55. a. 6’ya mı girdiği tartışmalıdır. Ancak her halükarda böyle görünüşte yapılan teklifler haksız rekabet sayılmaktadır.

İndirimi hesaplayamamak haksız rekabet midir? • Mehaz İsviçre öğretisinde indirim sisteminin açık olmaması veya fiili etkisinin nasıl olacağının anlaşılamaması hâlinde de TTK m. 55. a. 2 kapsamında aldatıcılık olduğu kabul edilmektedir. Ortalama tüketicinin indirimden yararlanma şartlarını tespit edememesi de TTK m. 55. a. 2 kapsamında görülmektedir (bkz. Mathis Berger: Basler Kommentar UWG, Basel 2013, Art. 3, Abs. 1, lit. b, N. 108).

Vize Sınavına Dahil Olmayan Konular • Simsar • Komisyoncu • Taşıma işleri komsiyoncusu • Pazarlamacı • Marka • Ticarî defterler • Cari hesap