HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI ALT VEREN TAERON R GR

İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI ALT İŞVEREN (TAŞERON) ÖĞR. GÖR. YUSUF CAN ÇALIŞIR

a-Alt İşverenin Tanımı � Bir işverenden, � işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin (1) � yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde (2) � işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde (3) � iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran (4) � diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir (İK m 2). (5)

a-Alt İşverenin Tanımı � Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz � veya � daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. � Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görür.

a-Alt İşverenin Tanımı �İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında �asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez (İK. Md 2).

a-Alt İşverenin Tanımı �İşin tamamının yapılması üstlenmişse veya üstlenilen iş, işi yüklenence işçi çalıştırmadan bizzat yerine getiriliyorsa, alt işverenden söz edilemez. �Kendisi için bir bölümünde bizzat işçi çalıştırmayıp işi bölerek �ihale suretiyle muhtelif kişilere veren iş sahibi “ihale makamı” asıl işveren değildir.

b-Asıl İşverenin, Alt İşveren İşçilerine Karşı Sorumluluğu �Bu ilişkide asıl işveren, �alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak �bu Kanundan, �iş sözleşmesinden veya �alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden � alt işveren ile birlikte sorumludur (İK m. 2).

“ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ” ÖRNEK OLAY � İ, kendisine ait dokuma fabrikasının iplik boyama ünitesindeki işi A’ya bırakmış ve A, çalıştırdığı on işçiyle fabrikada üretilen ipliklerin boyama işini üstlenmiştir. � Fabrikanın temizlik işleri her hafta B’ye ait temizlik firmasının çalışanlarınca yapılmaktadır. � Fabrikanın bahçesinde yapılacak olan ek binanın yapım işi İ tarafından C inşaat firmasına verilmiştir. � İşyerinde üretilmekte olan ürünlerin konulacağı kutular D tarafından kendisine ait işyerlerinde yapılmaktadır. � İşyerinin çay ocağı E’ye kiralanmıştır. E, bu çay ocağını tek başına işletmektedir. � İ, işyerine yakın mesafede bulunan arsa üzerinde kendisi için yapılacak özel konut yapım işini de C inşaat firmasına vermiştir. � İ, fabrikada çalışan işçilerin işyerinden şehir merkezine götürülmeleri için servis firması sahibi olan F ile iş sözleşmesi yapmıştır. � İ, daha önce fabrikada ustabaşı olarak çalışmış olan G’nin sahibi olduğu firmaya ürünlerin paketleme işini vermiştir. Fabrikanın paketleme ünitesinde çalışmakta olan bazı işçilerin iş sözleşmeleri İ tarafından feshedilmiş ve bu işçiler G tarafından aynı ünitede çalıştırılmak üzere daha düşük ücretle yeniden işe alınmıştır.

“ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ” ÖRNEK OLAY SORULAR 1 -İ ile A, B, C, D, E ve F arasındaki asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmuş mudur? 2 -İplik boyam ünitesinde çalışan H, A’nı kendisine hak ettiği halde ödemediği ücretini İ’den isteyebilir mi? H’nin iş sözleşmesi bu işyerinde çalıştığı sırada alt işveren tarafından sona erdirilmiş olsaydı, H hak ettiği kıdem tazminatını İ’den isteyebilir miydi? 3 -İ ile A arasında yapılan sözleşmede A’nın işçilerine karşı olan yükümlülüklerinden tamamen A’nın sorumlu olduğu ve İ’nin hiçbir sorumluluğunun bulunmadığı yolunda hüküm yer alsaydı, yukarıdaki soruya vereceğiniz cevap değişir miydi? 4 -C’nin fabrika inşaatında çalışan işçileri SGK’ya süresi içerisinde bildirmemesi üzerine, Kurumca uygulanan cezayı Kurum C’den alamamıştır. Kurum bu cezayı İ’den isteyebilir mi? 5 -İ, A’ya iplik boyama işine karşılık ödeyeceği miktardan A’nın çalıştırdığı işçilere ödemesi gerektiği halde ödemediği ücretleri kesme ve işçilere ödeme yetkisi var mıdır? 6 -İ’nin paketleme işini G’ye vermesini ve G’nin aynı fabrikada çalışmakta olan bazı işçileri işe almasını değerlendiriniz. 7 -iplik fabrikasının boyam ünitesindeki işi alan ve kendi işçilerini bu işte çalıştıran A, bu üniteye ilişkin işyeri bildiriminde bulunmak zorunda mıdır? Bu asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı denetlenebilir mi?

Kaynaklar: 1 -Müjdat Şakar, Meslek Yüksek Okulları İçin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2 -Hadi Sümer, İş Hukuku Uygulamaları