INFEKCIJE URINARNOG TRAKTA KOD DJECE Dr Anelka Spasojevi

INFEKCIJE URINARNOG TRAKTA KOD DJECE Dr Anđelka Spasojević

N 30 Cystitis Zapaljenje mokraćne bešike N 11 Pyelonephritis Zapaljenje bubrega N 39 Morbi tractus urinarii alii Druge bolesti mokraćnih puteva • poslije respiratornih, infekcije urinarnog trakta su najčešće infekcije kod djece • Definicija: Bakterijska infekcija jednog ili više organa urinarnog trakta kod djece.

KLASIFIKACIJA • LOKALIZACIJA (cistitis, pijelonefritis) • REDOSLIJED JAVLJANJA (prva, recidivirajuća, perzistentna) • SIMPTOMATOLOGIJA (simptomatske, asimptomatske) • PATOGENEZA (nekomplikovane, komplikovane)

EPIDEMIOLOGIJA • do 40% ovih infekcija asimptomatske prirode • muška djeca podložnija infekcijama u prvih 3 do 6 mjeseci života • nakon dojenačkog perioda, infekcije urinarnog trakta su i do 10 puta češće kod devojčica nego kod dječaka • oko 30% dječaka i 40% djevojčica imaju recidivirajuću infekciju urinarnog trakta u toku prve godine nakon primarne infekcije

ETIOLOGIJA • Gram negativne bakterije izazivaju 90%, a Gram pozitivne 10% ovih infekcija. • NAJČEŠĆI UZROČNIK (80 -90%) JE ESCHERICHIA COLI. • OSTALI UZROČNICI: PROTEUS, KLEBSIELLA, ENTEROBACTER, SAPROFITNI STAFILOKOK

Infekcije urinarnog trakta po pravilu su prouzrokovane jednim uzročnikom. Pronalaženje neuobičajenih ili višestrukih mikroorganizama u kulturi urina, čak i u malom broju, zahtijeva ponavljanje pretrage zbog moguće kontaminacije, a može značiti i infekciju i biti signal neotkrivenog strukturalnog problema koji zahtijeva intervenciju.

FAKTORI RIZIKA • POL • OPSTRUKCIJA TOKA URINA • ANOMALIJE (VEZIKOURETERALNI REFLUKS, URINARNE OPSTRUKCIJE)

INFEKCIJE URINARNOG TRAKTA KOD NOVOROĐENČETA Nespecifični znaci: • febrilnost, • razdražljivost i čest plač, • povraćanje, • gubitak tjelesne mase, • ili znakovi bakterijske sepse. Obavezno uputiti specijalisti pedijatru.

DOJENČE I MALO DIJETE (1 -2 GODINE) • • povremene epizode febrilnosti, plač pri mokrenju, neprijatan miris urina, anoreksija, S abdominalni bol, povraćanje, kod 4% djece febrilne konvulzije

PREDŠKOLSKA I ŠKOLSKA DJECA • dizurija je najčešći simptom • učestalo mokrenje • trenutna potreba za mokrenjem (sindrom urgencije) • ponovna pojava noćnog mokrenja • urin intenzivnog mirisa • abdominalni bol nakon mokrenja • može se javiti bol u krstima • groznica.

• Visoka temperatura, groznica, bol u bočnom dijelu leđa i leukocitoza, uz patološki nalaz urina, ukazuju na mogući akutni pijelonefrits. Obavezno uputiti specijalisti pedijatru.

DIZURIJA KAO SIMPTOM • • češća kod djece sa infekcijama urinarnog trakta vaginitis, uretritis vezan za pjenušave kupke, osip od pelena sa lokalnom perinealnom iritacijom, masturbacija, infekcija parazitskim nematodama, hiperkalciurija, kod procjene dizurije treba imati na umu i mogućnost seksualnog zlostavljanja djeteta.

KOD STARIJE DJECE • • • učestalo mokrenje, kapanje, slab mlaz, abdominalna bol u toku mokrenja, intenzivni miris, zamućenost urina.

FIZIKALNI PREGLED • Pregled genitalija je obavezan! Kod dječaka, fimoza i balanitis mogu oponašati znakove infekcija urinarnog trakta. Vulvitis je kod djevojčica uobičajeniji nego infekcije urinarnog trakta i veoma često je odgovoran za povećanje broja leukocita u urinu • Rektalni pregled - Rijetko potreban.

PRETRAGE LABORATORIJSKE ANALIZE Analiza krvi: • Sedimentacija eritrocita • KKS • CRP • Serumska urea i kreatinin

Analiza urina: • Inficirani urin ima intenzivnu boju i miris, može biti zamućen, • Koncentracija proteina obično je manja od 100 mg/dl • Povećan broj leukocita u urinu može ukazivati na pijelonefritis • Dozvoljeni broj leukocita u sedimentu urina: • do 5 za dječake • do 10 za djevojčice Definitivna dijagnoza infekcije urinarnog trakta zavisi od rezultata najmanje dvije urinokulture sa istim uzročnikom.

Uzimanje uzorka • Uzorak urina koji se uzima putem vrećice veoma često je kontaminiran. • Vrećica ne treba stajati zaljepljena duže od 30 minuta! • Da se ne bi dobili lažno pozitivni rezultati, važno je da kultura bude zasađena odmah ili u roku kraćem od pola sata, • Ukoliko to nije moguće, uzorak se mora držati u frižideru na +4°C, do 24 h.

• Sterilna kultura koja se dobija iz uzorka urina iz vrećice može pomoći ljekaru da kao opciju isključi infekciju urinarnog trakta. • Ako se dobije višestruka ili malobrojna kolonija, kad god je moguće treba izvršiti potvrdu rezultata uzimanjem ponovnog uzorka urina.

Nalaz urinokulture: • Broj bakterija ≥ 105 u pravilno uzetom uzorku urina ukazuje na infekciju urinarnog trakta. • Senzitivnost je veća od 95% ako se iz 3 kulture dobije ista bakterija!

TEST TRAKE • nisu u rutinskoj primjeni. • Pozitivan test sa leukocitnom esterazom i nitritima sa visokom vjerovatnoćom ukazuju na ITU. • Senzitivna screening procedura gram-negativnih organizama. • Ne smije se koristiti kao jedini test za postavljanje definitivne dijagnoze, posebno kod djece sa izraženim simptomima. • Enterokoke i Staphylococcus saprophiticus ne produkuju nitrite. • Senzitivitet test-traka koje detektuju leukocitnu esterazu je veliki, ali pozitivni rezultat mora biti potvrđen mikroskopski.

Ponovno uzimanje uzorka • Prvo ponavljanje kulture treba se izvršiti 2 do 3 dana nakon započinjanja terapije da bi se procijenilo da li prvobitno propisani antibiotik predstavlja adekvatan izbor. • Ovaj test je najkorisnija mjera antimikrobne osjetljivosti kauzativnog patogena. • Ponovni uzorak urina se treba uzeti 2 do 3 sedmice nakon završene terapije i prije radiološke evaluacije.

OSTALE PRETRAGE • Redoslijed i vrijeme provođenja ostalih pretraga su u domenu specijaliste: • Ultrazvuk abdomena • RTG (MCUG) • DMSA - statička scintigrafija bubrega • DTPA - dinamska scintigrafija • Intravenska pijelografija (IVP)

LIJEČENJE. . . je zasnovano na: • saznanja o postojećim strukturnim anomalijama, • patogen i njegova dokumentovana ili pretpostavljena senzitivnost, • prisustvo recidivirajuće bakteriurije, • dob djeteta.

PLAN TRETMANA • novorođenče i dojenče do tri mjeseca starosti koje ima temperaturu, trebalo bi inicijalno biti tretirano hospitalno, • starija djeca se hospitalizuju ukoliko imaju ozbiljne opšte simptome, • u većini slučajeva tretman se provodi ambulantno, i do dobijanja nalaza urinokulture započinje protiv E. coli kao najvjerovatnijeg uzročnika.

OPŠTE MJERE: • Odgovarajuća hidratacija – nastala poliurija omogućava efekat pražnjenja bešike koji pomaže smanjenju kolonizacije bakterija; • Uputstva o adekvatnoj perinealnoj higijeni; • Izbjegavanje pjenušavih kupki i uskog / iritantnog donjeg rublja (posebno najlonskog); • Tretman konstipacije i infekcije parazitskim nematodama; • Često i potpuno pražnjenje bešike.

MEDIKAMENTNA TERAPIJA: • Početna terapija može uključivati primjenu nekog od antibiotika širokog spektra: trimetoprim/sulfametoksazol ili amoksicilin ili cefaleksin

kotrimoksazol • Po trimetoprimu: 5 -7 mg/kg/dan, podijeljeno u 2 doze, ili • Po sulfometoksazolu: 20 mg/kg/dan, podijeljeno u 2 doze • 10 dana

• Cefaleksin, 25 -50 mg/kg/d u 2 -3 doze, 10 dana • Nitrofurantoin, 5 -7 mg/kg/dan podijeljeno u 4 doze (Preko 12 god: 4 x 50 mg) • Amoksicilin, 30 -50 mg/kg/d podijeljeno u 3 doze, 10 dana

L A V H N A I J N Ž A P A