Bol u kuku kod adolescenataepifizioliza glavice butne kosti

Bol u kuku kod adolescenataepifizioliza glavice butne kosti Bukva Bojan i saradnici

UVOD 1 -3 godine 4 -10 godina 11 -15 godina Tranzitorni sinovitis Septični artritis Osteomijelitis Fraktura JIA Diskitis Leukemija Osteid osteom Tranzitorni sinovitis Septični artritis Legg-Calve-Perthes Diskoidni meniskus Tumori Epifizioliza glave butne kosti Trauma Hondroliza "Overuse" sindrom Osteochondritis dissecans Tumori

Epiphysiolysis capitis femoris (ECF) = Slipped capital femoral epiphysis (SCFE)

DEFINICIJA Atraumatska separacija epifize butne kosti na nivou zone hipertrofije fize vrata butne kosti sa dislokacijom vrata put nagore i unapred ECF je pogešan termin obzirom da glavica ostaje u acetabulumu!

OSNOVNE KARAKTERISTIKE incidenca 2/100. 000, češće kod crne rase M/Ž – 1, 5 -2: 1 jednostrano/obostrano – 4: 1 češće zahvaćen levi kuk češće leti adolescenti u periodu brzog rasta, najčešće između 12 i 15 godina: ♂ 10 -16 god. ♀ 9 -15 god. gojazni (oko 2/3 >90% TT) odloženo skeletalno sazrevanje sportske aktivnosti

OSNOVNE KARAKTERISTIKE

ETIOLOGIJA mehanički faktori: retroverzija vrata butne kosti (često u sklopu gojaznosti) orijentacija fize i epifize (kosina epifize) promene na nivou fize, periosta i perihondralnog prstena tokom adolescencije u smislu mehaničkog slabljenja endokrini faktori: hipotireoidizam i hiperparatiroidizam hipogonadizam panhipopituitarizam rahitis i renalna osteodistrofija medikamentozna terapija (somatotropin, steroidni hormoni) hemoterapija izlaganje zračenju

VASKULARIZACIJA

KLASIFIKACIJA Prema trajanju simptoma: akutna (<3 nedelje) hronična (>3 nedelje) akutna u okviru hronične Prema stepenu dislokacije: blaga (<33%) umerena ili srednja (33 -50%) značajna (>50%) Prema sposobnosti hoda i oslonca: stabilna nestabilna

Akutna ECF trajanje simptoma tri nedelje ili manje jak, iznenadan bol u kuku (na neadekvatnu traumu!) pacijent se ne oslanja, bolni pasivni pokreti u kuku spoljašnja rotacija (uz blago skraćenje) noge

Hronična ECF češće se sreće trajanje simptoma duže od tri nedelje, često više meseci bol u predelu prepona, kuka, natkolenice ili kolena, često nakon trčanja ili skakanja hramanje spoljašnja rotacija uz blago skraćenje noge pri stajanju pasivna fleksija u kuku redukovana uz spoljašnju rotaciju

. . . ECF Preslip – fiza proširena i oslabljena, bez dislokacije simptomatologija nespecifična Akutna u okviru hronične – pogoršanje kliničke slike hronične ECF (“acute on chronic”) simptomatologija i akutne i hronične

DIJAGNOSTIKA anamneza klinički pregled RTG EHO CT scintigrafija skeleta MRI

RTG proširenje i nepravilnost fize sa ili bez dislokacije (preslip) snižena visina epifize glavice butne kosti osteopenija Akutna ECF: nema znakova remodelacije (ili diskretni) Hronična ECF: metafizarno razređenje dislokacija sa remodelacijom (savijanje vrata ka glavi)

RTG Kleinova linija

RTG

RTG 1. razređenje metafize 2. proširenje fize

RTG Southwickov ugao: razlika “glava-dijafiza” uglova blaga (<30°) umerena (30 -60°) značajna (>60°) kod obostranog oboljenja AP 145°, Lauenstein 10°

LEČENJE cilj lečenja je sprečavanje dalje dislokacije tj. progresije deformiteta (uz sprečavanje/odlaganje komplikacija i degenerativnih promena)

KONZERVATIVNO LEČENJE trakcije gips imobilizacija (Whitmann) oslonac nakon 3 -4 meseca

HIRURŠKO LEČENJE zatvorena repozicija i fiksacija (in situ): kanuliranim šrafom/šrafovima Kirschner iglama otvorena repozicija i fiksacija šrafom ili klinovima korektivne osteotomije sa osteosintezom

HIRUŠKO LEČENJE

HIRURŠKO LEČENJE kroz centralnu zonu vrata BK perpendikularno (upravno) na fizu u sredinu glavice BK ubrzava zatvaranje fize

HIRURŠKO LEČENJE

HIRURŠKO LEČENJE korektivne osteotomije: ispod glavice BK na nivou vrata intertrohanterične cilj je anatomska korekcija deformiteta u cilju povećanja obima pokreta i funkcije kao i odlaganje degenerativnih promena

HIRURŠKO LEČENJE neuspeh lečenja: artrodeza (alo)artroplastika

PROFILAKTIČKA FIKSACIJA “ZDRAVOG” KUKA? isti faktori rizika za oba kuka! povećano opterećenje “zdravog” kuka kod mlađe dece (ispod 10 godina) kod dece sa metaboličkim ili hormonskim poremećajima sve eventualno nastale komplikacije su jatrogene!

KOMPLIKACIJE avaskularna nekroza ranije 10 -15%, sada do 5% češće kod akutne i nestabilne forme, naročito kod značajne dislokacije (inicijalno u momentu povređivanja i jatrogeno, tokom manipulacije) Hondroliza (akutna nekroza hrskavice) 1. 5 -15% najčešće jatrogena ali se sreće i kod nelečenih kukova (imunološke prirode? )

ZAKLJUČAK pomisliti na ECF kod dece sa bolom u kuku praćenog hramanjem u uzrastu preko 10 godina gojazna deca (adipozogenitalni aspekt) u uzrastu ispod 10 godina neophodno endokrinološko i metaboličko ispitivanje PRVA POMOĆ - MIROVANJE I ZABRANA OSLONCA

PRIJATAN DAN