OPERACJE I TECHNIKI OPERACYJNE dr in Andrzej KIJ

OPERACJE I TECHNIKI OPERACYJNE dr inż. Andrzej KIJ

Każda epoka ma swoje wojny. . . Carl von Clausewitz Temat: ISTOTA SZTUKI OPERACYJNEJ PIERWSZEJ POŁOWY XXI WIEKU - PROGNOZY

Zagadnienia: 1. ZAŁOŻENIA WSPÓŁCZESNEJ SZTUKI WOJENNEJ. 2. WSPÓŁCZESNA SZTUKA OPERACYJNA. 3. CECHY OPERACJI. 4. KIERUNKI ROZWOJU OPERACJI.

„Sposób, w jaki ludzie prowadzili wojnę, odzwierciedlał na przestrzeni dziejów sposób, w jaki pracowali. ” A. H. Toffler , Wojna i antywojna, Warszawa 1997, s. 48. Zagadnienie 1: ZAŁOŻENIA WSPÓŁCZESNEJ SZTUKI WOJENNEJ Jak współczesne wyzwania bezpieczeństwa wpływają na rozwój sztuki wojennej? W jakim zakresie skala zadań realizowanych przez Siły Zbrojne wpływa na kształt sztuki wojennej? Czy dążenie do minimalizacji strat po obu stronach konfliktu stanie się paradygmatem sztuki wojennej XXI wieku?

Charakter konfliktów po II wojnie światowej do końca XX wieku: • narodowowyzwoleńcze (państwowotwórcze); • postkolonialne; • państwowe (ekonomiczne); • ideologiczne. Wspólne cechy: Zniszczyć armię przeciwnika; Zniszczyć, zniewolić lub zmienić dotychczasową administracje polityczną; Zająć obszar administracyjny podbitego państwa (narodu) i włączyć go do struktur własnego państwa; Powiększyć strefę wpływów politycznych; Inne.

Teza: W konfliktach po II wojnie światowej dominuje strategia zniszczenia przy wykorzystaniu nowoczesnych środków walki. Powoduje to ukierunkowanie sztuki wojennej na zadanie maksymalnych strat przeciwnikowi przy minimalnych stratach własnych. Przedmiotem sporu jest terytorium jako czynnik państwowotwórczy lub obszar kontrolowanych wpływów.

Założenia konfliktu globalnego w okresie zimnej wojny BLOK DEMOKRATYCZNY BLOK IDEOLOGICZNY ŚRODKI STREFA ŚMIERCI I ZNISZCZEŃ Globalna (nieograniczona) WYŚCIG ZBROJEŃ ¨ Broń masowego rażenia ¨ Programy wojen kosmicznych CEL PANOWANIE NAD ŚWIATEM

Ewolucja celów i form rozwiązywania sporów w sposób zbrojny OKRESY FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA KAMPANIA Do końca XVII wieku BITWA GENERALNA KAMPANIE OPERACJE XVIII-XX wiek Od drugiej połowa XX wieku Przełom XX i XXI wieku KAMPANIE OPERACJE BITWY KAMPANIA OPERACJE BITWY OPERACJA STABILIZACJA SYTUACJI POPRZEZ OBECNOŚĆ LUB GROŹBĘ UŻYCIA SIŁY AKCJE BOJOWE W CELU WYMUSZENIA ZACHOWAŃ POKOJOWYCH CZASU OŚ Przyszłość BITWY Ewolucja celów w konflikcie BEZPIECZEŃSTWO NA ZASADACH PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO SUBIEKTYWNE POSTRZEGANIE POKOJU

Ewolucja koncepcji działań zbrojnych Ograniczone działania zbrojne Siły zbrojne Obszar Wola • Zniszczenie woli • Rozbicie sił • Zajęcie obszaru • Zniewolenie Totalne działania zbrojne Siły zbrojne Wola Umiarkowane działania zbrojne Obszar Wola • Rozbicie sił • Zajęcie obszaru • Zniewolenie • Internowanie sił Działania połączone Siły zbrojne Obszar • Zniszczenie obszaru • Zniszczenie sił • Zniszczenie woli • Zajęcie obszaru Siły zbrojne Obszar Wola • Destrukcja woli • Obezwładnienie sił • Zajęcie obszaru • Wyzwolenie woli (destruktywnej woli narodu)

Jakie czynniki powodują zmiany w ewolucji rozwiązywania sporów? Rozwój cywilizacyjny człowieka. Zmiany mentalnościowe człowieka. Poszanowanie prawa międzynarodowego. Jawność życia społecznego. Swobodny przepływ informacji. Inne ? ? ?

Tezy: • Współcześnie wszelkie kwestie sporne przy użyciu sił zbrojnych powinny być rozstrzygane poniżej progu wojny. • Współczesna sztuka wojenna dotyczy przygotowania sił zbrojnych do wspierania zamierzeń politycznych w zakresie kształtowania bezpieczeństwa państwa w okresie pokoju, kryzysu i wojny. • Sztuka wojenna – jest dziedziną wiedzy i umiejętności przygotowania i używania sił zbrojnych narzędziami oraz metodami walki zbrojnej. • Współcześnie wspieranie zamierzeń politycznych państwa można realizować poprzez używanie sił zbrojnych bez zaistnienia zjawiska walki zbrojnej. • Siły zbrojne poprzez swoje działanie kreują polityki bezpieczeństwa, a tylko ją wspierają - są narzędziem w systemie prawnym państwa do spełniania jego funkcji wewnętrznych i zewnętrznych.

Sztuka wojenna: 1. To dziedzina wiedzy i umiejętności praktycznego użycia sił zbrojnych stosowana do wspierania funkcji państwa w zakresie kształtowania bezpieczeństwa środkami militarnymi oraz metodami odpowiednimi do osiąganego celu. 2. Dotyczy twórczego zastosowania potencjału sił zbrojnych. 3. Jej integralną częścią jest: strategia wojskowa, sztuka operacyjna i taktyka. 4. Przedmiotem zainteresowania jest prognozowanie i planowanie rozwoju sił zbrojnych oraz użycie ich w okresie pokoju, kryzysu i wojny.

PRZEDMIOT BADAŃ SZTUKI WOJENNEJ W ASPEKCIE WOJSKOWYM MATERIALNY ABSTRAKCYJNY SIŁY ZBROJNE PRZECIWSTAWNYCH STRON RELACJE WEWNĘTRZNE (wewnątrz podmiotów działań zbrojnych danej strony) ŚRODOWISKO DZIAŁANIA RELACJE ZEWNĘTRZNE (pomiędzy przedmiotem i podmiotem działań zbrojnych) ŚRODKI WALKI ZBROJNEJ RELACJE OGÓLNE (pomiędzy podmiotem, przedmiotem i środowiskiem działań) TEORIA SZTUKI WOJENNEJ

Funkcje i zadania sztuki wojennej Funkcja teoretyczna (deskryptywna eksplanacyjna, diagnostyczna, prognostyczna, metodologiczna, systematyzując), wyrażana w dyscyplinie naukowej Funkcja praktyczna (planowanie, organizowanie, przewodzenie, kontrolowanie) jako zarządzanie i dowodzenie Strategia Wojskowa Zdefiniowanie celów i zasad użycia sił zbrojnych. Wydzielenie i przygotowanie sił i środków do wspierania zamierzeń politycznych państwa Sztuka Operacyjna Transformacja celów strategicznych w plan operacji. Określenie czasu, miejsca prowadzenia działań i niezbędnych sił do osiągania celu. Operowanie środkiem ciężkości na cel operacji Taktyka Transformacja celów operacyjnych w zadania i ich realizacja

Co powoduje zmiany w sztuce wojennej? Zmiany w: Celach politycznych konfliktów Celach militarnych konfliktów Sposobach używania sił zbrojnych

Zagadnienie 2: WSPÓŁCZESNA SZTUKA OPERACYJNA Jak interpretować współczesna sztukę operacyjną? Co jest wyznacznikiem współczesnej sztuki operacyjnej?

Sztuka operacyjna to dziedzina wiedzy i umiejętność praktycznego działania, której przedmiotem zainteresowania jest teoria i praktyka planowania i używania zgrupowań zadaniowych w operacji. Głównym przedmiotem badań jest operacja.

Funkcje przedmiotowe sztuki operacyjnej Funkcja PRAKTYCZNA Funkcja DYDAKTYCZNA Funkcja TEORETYCZNA

Funkcje przedmiotowe sztuki operacyjnej Szczegółowa funkcja praktyczna to umiejętność przekształcania celów i wytycznych strategicznych w wytyczne i zadania dla wojsk. Polega na planowaniu i organizowaniu operacji oraz dowodzeniu przez dowódcę i sztab na poziomie dowództwa operacyjnego Ustalenie położenia Planowanie Stawianie zadań Kontrolowanie

Funkcje przedmiotowe sztuki operacyjnej Szczegółowa funkcja teoretyczna to badanie form i metod prowadzenia operacji oraz działań wspierających zamierzenia polityki bezpieczeństwa państwa w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Umożliwia formułowanie twierdzeń, hipotez i tez związanych z rozwojem teorii i praktyki sztuki operacyjnej DESKRYPTYWNA (opisowa) EKSPLANACYJNA (wyjaśniająca) DIAGNOSTYCZNA PROGNOSTYCZNA METODOLOGICZNA SYSTEMATYZUJĄCA

Funkcje przedmiotowe sztuki operacyjnej Szczegółowa funkcja dydaktyczna wyraża się w kształceniu w wyższym szkolnictwie wojskowym oraz w szkoleniu dowództw i sztabów operacyjnych Przedmioty kształcenia dotyczące teorii użycia i rozwoju rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk Dydaktyka poszczególnych przedmiotów kształcenia i prowadzenia ćwiczeń Teoria i praktyka organizowania i prowadzenia ćwiczeń dowództw, sztabów i wojsk na poziomie operacyjnym

Dotychczasowa struktura teorii Współczesny przedmiot badań Współczesna struktura teorii Praktyka i teoria użycia ZO Podstawy sztuki operacyjnej Operacja sił lądowych Sz. O sił lądowych Praktyka i teoria użycia zgrupowań zadaniowych SZ Operacja sił powietrznych Sz. O sił powietrznych Dotychczasowy przedmiot badań Operacja sił morskich Sz. O sił morskich Operacja sił połączonych Sz. O sił połączonych O P E R A C J A SZTUKA OPERACYJNA Teoria operacji

PRZEDMIOT BADAŃ SZTUKI OPERACYJNEJ MATERIALNY ABSTRAKCYJNY CEL SIŁY CZAS R E L A C J E OBSZAR (geoprzestrzeń) INFORMACJA OPERACJA

SZTUKA OPERACYJNA jako dziedzina wiedzy Przedmiot badań Cel poznawczy Cel utylitarny OPERACJA Opisanie i wyjaśnienie zjawiska operacji oraz czynników powodujących jej ewolucję. Ocena jej stanu i prognozowanie kierunków rozwoju Tworzenie wiedzy dotyczącej organizowania i prowadzenia operacji oraz języka pojęć i metodologii prowadzenia badań

Zagadnienie 3: CECHY OPERACJI

Tezy: Współcześnie wszystkie operacje są połączone. Operacja jest formą organizacyjną osiągania strategicznych celów militarnych konfliktu. Wyznacznikiem operacji nie jest stoczona bitwa i liczba zaangażowanych sił, a wpływ działań na neutralizację lub likwidację przedmiotu sporu stojącego na drodze do politycznego porozumienia. W ramach operacji prowadzone są działania przez zgrupowania zadaniowe, których istotą jest osiąganie jej celów cząstkowych. We współczesnych konfliktach operacja jest samodzielną kategorią, gdzie osiągane są cele wspierające zamierzenia polityki bezpieczeństwa państwa. Charakter i przebieg operacji uzależniony jest od celu politycznego konfliktu.

Operacja skoordynowane czasowo i przestrzennie działania wydzielonych zgrupowań sił zbrojnych, prowadzone z zamiarem osiągnięcia celu strategicznego.

Typologia operacji Rodzaje operacji Główne cele polityczne w sytuacjach konfliktowych Obrona suwerenności Doprowadzenie do sytuacji stwarzającej warunki do rozwoju i współpracy Utrzymanie i promowanie pokoju Kryterium klasyfikacji – treść wspieranego celu polityki bezpieczeństwa państwa OPERACJE WOJENNE OPERACJE REAGOWANIA KRYZYSOWEGO OPERACJE POKOJOWE Cel działań militarnych – usuwanie przeszkody na drodze do politycznego porozumienia Pobić przeciwnika lub samemu nie dać się rozbić Usunięcie lub neutralizacja przyczyn sytuacji kryzysowej Stabilizacja sytuacji pomiędzy stronami sporu

Definiowanie operacji Operacja wojenna to skoordynowane czasowo i przestrzennie działania wydzielonych zgrupowań sił zbrojnych, zbrojnych zmierzające do osiągnięcia celu wojny. Celem jest obrona suwerenności i nienaruszalności terytorialnej kraju własnego lub sojuszniczego.

Definiowanie operacji OPERACJE REAGOWANIA KRYZYSOWEGO działania przy użyciu sił zbrojnych skierowane na usuwanie przyczyn sytuacji kryzysowych lub kryzysów zagrażających regionalnemu lub światowemu bezpieczeństwu oraz naruszeniu praw człowieka.

Definiowanie operacji Operacje pokojowe to działania z ograniczonym użyciem sił zbrojnych, podejmowane przez społeczność międzynarodową, z zamiarem utrzymania lub przywrócenia pokoju w rejonie konfliktu.

Wymagania i cechy przyszłych operacji Czynniki determinujące charakter operacji Stan stosunków międzynarodo wych WSPÓŁZALEŻNOŚĆ Zagrożenia Paradygmat stosunków międzynarodowych WOJNA BEZPIECZEŃSTWO KOMPROMIS DEESKALACJA Cel operacji POLITYCZNY: bezpieczeństwo na warunkach prawa międzynarodowego MILITARNY: Wymuszenie oczekiwanych zachowań politycznych na przeciwstawnej stronie, doprowadzenie do stabilizacji bezpieczeństwa Wymagania hipotetycznych operacji Cechy hipotetycznych operacji Legalność Cel – różny od klasycznego Minimalizacja strat Asymetria Krótkotrwałość Wielonarodowość Precyzja rażenia Integracja wysiłków Wielowymiarowość Kompleksowa osłona działań militarnych Przestrzenny manewr Wszechstronne zabezpieczenie logistyczne Działania połączone Równoczesność występowania różnych rodzajów działań Udział cywilnych instytucji rządowych i pozarządowych Malejąca liczba sił w stosunku do zwiększającego się obszaru odpowiedzialności Brak liniowości Rosnąca liczba wspierających i zabezpieczających w stosunku do liczby bezpośrednio działających na cel Jednoczesność działań militarnych, humanitarnych i społecznych

Zagadnienie 4: KIERUNKI ROZWOJU OPERACJI Teza: We współczesnych i przyszłych konfliktach nie chodzi już o zadanie maksymalnych strat przeciwnikowi, a tylko koniecznych, wymaganych do spowodowania oczekiwanego poziomu zmian.

Dylematy współczesnej sztuki wojennej Ä Jakie konflikty dominować będą w świecie? Ä Jaki będzie udział Polski w konfliktach międzynarodowych? Ä Jakie nurty zdominują teorie i praktykę rozwiązywania sporów przy użyciu Sił Zbrojnych? Ä Jakie warunki wpływać będą na kształt przyszłego pola walki? Ä Jaka będzie struktura organizacyjna wojsk, ich wyposażenie i przeznaczenie? Ä Do jakich zasadniczych funkcji należy przygotowywać Siły Zbrojne? Ä Jakie warunki determinować będą efektywność użycia Sił Zbrojnych?

Prognozowane zagrożenia: • Kryzysy i konflikty lokalne • Zróżnicowanie społeczne • Terroryzm i przestępczość zorganizowana • Niekontrolowane migracje transgraniczne • Proliferacja broni masowego rażenia • Nadmierna koncentracja potencjału militarnego • Rozpad lub bezwład organizacyjno-prawny państwa (wojny w niszach) • Zagrożenia ekonomiczne • Niebezpieczeństwo podziałów politycznych, kulturowych i ekonomicznych w świecie • Wojna i agresja zbrojna pomiędzy państwami

Wpływ zagrożeń na sztuk operacyjna ZAGROŻENIA (GLOBALNE LUB REGIONALNE) BEZPOŚREDNIE (dotyczą naruszenia suwerenności podmiotów prawnych na arenie międzynarodowej) POŚREDNIE (dotyczą zagrożenia zbiorowego lub indywidualnego bezpieczeństwa oraz naruszenia praw człowieka) Przeciwstawienie się zagrożeniom OBRONA NARODOWA LUB KOLEKTYWNA LIKWIDACJA PRZYCZYN SYTUACJI KRYZYSOWYCH Forma militarna przeciwdziałania zagrożeniom OPERACJA WOJENNA OPERACJA REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

Czy przyszłe konflikty będą podobne do konfliktów pierwszej połowy XX wieku? Okres Do końca XVI wieku XVII – XVIII wiek Kryteria Przyczyny konfliktów – (przedmiot sporu) Cel militarny • Powiększenie terytorium • Zdobycze wojenne • Panowanie nad innymi XIX w. do drugiej dekady XX wieku Pierwsza połowa XX wieku • Panowanie nad innymi • Powiększenie terytorium • Nowe rynki zbytu • Źródła surowców • Wyzwolenie narodowe • Panowanie nad światem • Wyzwolenie narodowe • Poszerzenie strefy politycznej i ekonomicznej Druga połowa XX wieku • Wyzwolenie narodowe • Poszerzenie strefy politycznej i ekonomicznej Pobić armię przeciwnika, zabrać jej wolę walki i zająć terytorium Sposób osiągania celu militarnego Zniszczenie sił przeciwnika w bitwie generalnej w ramach kampanii wojennej Możliwość destrukcyjnego oddziaływania ok. 600 -800 m ok. 2 km Przeprowadzenie wielu kampanii i operacji w celu zniszczenia sił zbrojnych przeciwnika oraz jego zaplecza gospodarczego ok. 20 km ok. 2500 km Przełom XX i XXI wieku W przyszłości Zróżnicowanie społeczne pomiędzy cywilizacjami (agrarną, industrialną i informacyjną) Wymuszenie oczekiwanych zachowań politycznych Wykonanie uderzeń na źródła siły przeciwnika Groźba użycia siły lub incydentalne akcje bojowe Nieograniczona zasięgiem środków walki (glob ziemski), ale ograniczana co do obiektów i użytych środków rażenia determinowanych prawem międzynarodowym

Czy przyszłe konflikty będą podobne do konfliktów pierwszej połowy XX wieku? Okres Kryteria Główne czynniki zapewniające powodzenie w walce zbrojnej Obszar działań Czas działań militarnych Siły Informacja Do końca XVI wieku XVII – XVIII wiek XIX w. do drugiej dekady XX wieku Pierwsza połowa XX wieku Druga połowa XX wieku Liczebność sił i jakość uzbrojenia Możliwość manewru i rażenia ogniowego Nowoczes na broń oraz mobilność taktyczna Informacja, precyzja nowoczesne rażenia, środki walki, mobilność operacyjna i strategiczna Obszar sporny Dogodne do prowadzenia działań zbrojnych pory roku Rycerstwo i najemnicy Narodowe armie zawodowe i z poboru Terytorium państw zaangażowany ch militarnie w wojnę Kontynent W przyszłości Informacja, czas i precyzja rażenia, mobilność strategiczn a Nieograniczony (glob ziemski), co do możliwości środków walki, ale ograniczony uwarunkowaniami politycznymi Do kilku miesięcy Do kilku lat Narodowe armie z poboru Przełom XX i XXI wieku Narodowe armie zawodowe i z poboru Narodow e armie zawodow e Do kilku tygodni Wielonarodow e siły zadaniowe na bazie narodowych armii zawodowych Znaczenie informacji wzrasta, adekwatnie do możliwości jej szybkiego przekazania, podjęcia decyzji i możliwości podjęcia skutecznego działania

CECHY WSPÓŁCZESNYCH KONFLIKTÓW Cel konfliktu – różny od klasycznego Asymetria celów, środków i metod działania Wielonarodowość Precyzja rażenia Wielowymiarowość Przestrzenny manewr Brak liniowości Działania połączone Jednoczesność występowania różnych działań zbrojnych oraz humanitarnych i społecznych Malejąca liczba sił w stosunku do zwiększającego się obszaru odpowiedzialności Rosnąca liczba wspierających i zabezpieczających w stosunku do liczby bezpośrednio działających na cel operacji Minimalizacja strat po obu stronach konfliktu

Cele militarnego oddziaływania we współczesnych konfliktach PRZYWÓDCY 5 4 3 2 ZASADNICZE ELEMENTY ORGANIZACJI 1 INFRASTRUKTURA SPOŁECZEŃSTWO SIŁY ZBROJNE Teza: Model Wardena Niszczymy to, co jest konieczne, a nie to, co możemy zniszczyć.

Jakie zmiany w sztuce wojennej powodują współczesne konflikty? Ü Ü Ü Ü Irak (1991) Bałkany Czeczenia Afganistan Irak (2003) Somalia Pakistan 2005 -2006 Izrael-Liban 2006

Irak 1991

Czeczenia – czy można uniknąć zajmowania lub zdobywania terenów zurbanizowanych?

Irak 2003

Irak 2003

Irak 2003

Kryzys izraelsko-libański (12. 07 -14. 08. 2006) Pretekst do konfliktu: Porwanie dwóch żołnierzy izraelskich w miejscowości Aitaa al -Chaab Przebieg konfliktu: • Akcje bojowe w celu wymuszenia oczekiwanych rezultatów. • Stabilizacja sytuacji po zakończeniu akcji bojowych – wycofanie sił. • Wprowadzenie sił pokojowych.

Izraelskie warunki zakończenia konfliktu: • Hezbollah nigdy nie wróci na pogranicze izraelsko-libańskie • uwolniwni zostaną dwaj izraelscy żołnierze schwytani przez Hezbollah 12 lipca • Hezbollah powstrzyma się od wystrzeliwania rakiet na terytorium Izraela • stacjonujące w Libanie ugrupowania paramilitarne zostaną odcięte od dostaw broni z Syrii i Iranu • Liban uwolni się spod kontroli Hezbollahu. Warunki pokoju wg ONZ: • Hezbollah wstrzymuje akcje odwetowe • Izrael wycofuje swoje siły z Południowego Libanu i wstrzymuje wszelkie akcje bojowe • Na teren Libanu Południowego zostają wprowadzone siły ONZ ok. 15 tys.

Wnioski Izrael – Liban Blokada zewnętrzna i wewnętrzna rejonu konfliktu. Działania bezpośrednie na przywódcę i organizację polityczną będącą przyczyną konfliktu. Metodyczne niszczenie infrastruktury. Bezpośrednie zbrojne działanie na społeczeństwo – informowanie o zamierzonych atakach na infrastrukturę. Strony stosują zamierzoną strategię zniszczenia (z większym efektem Izrael)– brak precyzji i dążenie do osiągnięcia celu poprzez powodowanie masowych zniszczeń.

„Operacja” MEDEUZA (2. 09 -11. 09. 2006) Afganistan Cel: likwidacja sił partyzanckich działających na południu Afganistanu. Przebieg operacji: informowanie społeczeństwa o zamierzonych działaniach zbrojnych w rejonie - zalecanie ludności opuszczenie wiosek i udanie się do pobliskich miast. Wykonanie uderzenia lotnictwem sił powietrznych i lądowych, artylerią i siłami lądowymi na podejrzane obiekty. Efekt działania: prawdopodobne straty po stronie Talibów ok. 500 żołnierzy – sugestia, że południowe zgrupowanie partyzantów zostało rozbite. W walkach na południu zginęło 19 Brytyjczyków i 6 Kanadyjczyków.

Wnioski - MEDUZA: Działanie na infrastrukturę jako bazę partyzantów. Dążenie do unikania strat wśród ludności cywilnej. Bezpośrednie działanie na siłę militarną przeciwnika. Stosowanie strategii zniszczenia w stosunku do sił partyzanckich. Poprzez zastosowanie zdalnych i precyzyjnych środków rażenia powodowanie maksymalnych strat po stronie przeciwnika przy minimalizacji strat po stronie własnej. Podstawą działania jest zapewnienie maksymalnego poziomu bezpieczeństwo własnych żołnierzy. Rozpoznanie połączone z niszczeniem – cel wykryty – cel zniszczony.

PKW Pakistan (30. 1005 -14. 02. 06) w ramach sił odpowiedzi NATO Zadania: Usuwanie skutków trzęsienia ziemi Przygotowanie terenu do urządzenia rejonów do bytowania ludności Oczyszczanie i dystrybucja wody

Kryzys w Darfurze (od 2003 roku i nadal trwa) Przyczyna: domaganie się takich samych praw przez ludność murzyńską jakie posiada ludność arabska. Siły: Armia Wyzwolenia Sudanu oraz Ruch Sprawiedliwości i Równości, a siły rządowe Dżandżałidów. Skutki: ludobójstwo, prześladowania, wysiedlenia, ok. 180 tys. zabitych, ok. 2 miliony wyemigrowało głównie do Czadu. Wnioski: Działanie sił niepaństwowych. Lekkie środki walki. ÄRóżna intensyfikacja konfliktu. ÄBrutalizacja konfliktu.

Jaka operacja? Dopuszczalny zakres rozwiązywania sytuacji konfliktowych we współczesnym świecie Wojenna Reagowania kryzysowego Pokojowa OPERACJA STABILIZACJA SYTUACJI POPRZEZ OBECNOŚĆ LUB GROŹBĘ UŻYCIA SIŁY PREWENCYJNE DZIAŁANIA BOJOWE W CELU WYMUSZENIA OCZEKIWANYCH ZACHOWAŃ USUWANIE PRZYCZYN I SKUTKÓW KRYZYSÓW

Przeobrażenia w sztuce operacyjnej wynikają ze zmian w jej głównym przedmiocie badań - OPERACJI, stąd wyznacznikiem ich są czynniki determinujące operację. Cel polityczny konfliktu Ograniczenia Cel militarny konfliktu Zdolności operacyjnego działania Wymagania współczesnych i prognozowanych operacji

Dziękuję za uwagę