Dydaktyka oglna Materiay na zajcia z dydaktyki informatyki

Dydaktyka ogólna Materiały na zajęcia z dydaktyki informatyki Ewa Kołczyk

Podstawowe terminy uczenie się – świadomy proces nabywania wiadomości, umiejętności i nawyków n nauczanie – planowe kierowanie procesem uczenia się n kształcenie – proces nauczania-uczenia się wpływający na wszechstronny rozwój zdolności poznawczych: myślenia, spostrzegania, uwagi, pamięci, wyobraźni n Ewa Kołczyk

Rozwój systemów dydaktycznych Jan Amos Komeński (1592 -1670), sztuka nauczania (i wychowania), system klasowo– lekcyjny, zasada poglądowości n Jan Fryderyk Herbart (1776 -1841), teoria nauczania wychowującego, nauczanie przez przyswajanie, szkoła tradycyjna n John Dewey (1859 -1952), sztuka uczenia się, uczenie się przez działanie, nauczanie problemowe n Ewa Kołczyk

Podstawowe terminy pedagogika – nauka o wychowaniu n dydaktyka ogólna – nauka pedagogiczna, badająca działalność osób uczących się i nauczających n dydaktyka przedmiotowa – teoria i praktyka nauczania i uczenia się konkretnego przedmiotu n metodyka nauczania – dyscyplina praktyczna zajmująca się metodami nauczania wybranych treści n Ewa Kołczyk

Funkcje dydaktyki n eksplanacyjna, diagnostyczna i prognostyczna n instrumentalno-techniczna n normatywna – ustalanie celów kształcenia, kryteriów doboru materiału, wymagań w zakresie opanowania wiedzy Ewa Kołczyk

Programy nauczania n cele kształcenia n materiał nauczania (tematy) n instrukcja metodyczna Materiał nauczania - uproszczona wersja dyscypliny naukowej Ewa Kołczyk

Cele kształcenia n cele ogólne (ideały, zadania) n cele szczegółowe (operacyjne) Instrukcja metodyczna n standardy osiągnięć uczniów n sposoby oceniania Ewa Kołczyk

Tendencje w doborze treści kształcenia materializm (encyklopedyzm) n formalizm n utylitaryzm n HISTORYCZNIE strukturalizm n egzemplaryzm n WSPÓŁCZEŚNIE Ewa Kołczyk

Kryteria doboru treści kształcenia n niezależność n zainteresowania n istotność n użyteczność n rzetelność n wyuczalność n wykonalność DZIEDZINA UCZEŃ Ewa Kołczyk

Treść nauczania (wg prof. B. Niemierki) w ym ag an ia p ro gr am cele nauczania ow e materiał nauczania Ewa Kołczyk

Układ treści kształcenia w kursie nauczania n liniowy n spiralny n koncentryczny Ewa Kołczyk

Funkcje podręcznika n informacyjna (uporządkowany przekaz) n badawcza (pytania, pobudzanie do myślenia, ukierunkowanie na syntezę) n transformacyjna (przykłady zastosowania, modelowe rozwiązania, ćwiczenia) n samokształceniowa Ewa Kołczyk

Sposoby uczenia się i metody nauczania Metody nauczania Sposoby uczenia się Czynności nauczyciela podające przez podawanie przyswajanie gotowej wiedzy Czynności ucznia przyswajanie gotowej wiedzy poszukujące przez odkrywanie eksponujące przez przeżywanie kierowanie procesem eksponowanie wartości praktyczne organizowanie przeobrażanie działalności rzeczywistości przez działanie Ewa Kołczyk rozwiązywanie problemów poznawanie wartości

Metody nauczania podające poszukujące eksponujące praktyczne wykład pogadanka opowiadanie objaśnienie praca z tekstem metoda problemowa aktywizujące wycieczka wystawa Ewa Kołczyk gry dydaktyczne dyskusje metoda przypadków metoda sytuacyjna pokaz doświadczenie ćwiczenia metoda projektów

Stożek doświadczenia Dale’a Ludzie pamiętają 5 -10% 10 -30% czytanie słuchanie oglądanie obrazów, diagramów oglądanie filmu, demonstracji 50 -70% gry z podziałem na role, praktyczne działanie 90% zastosowanie w praktyce, nauczanie innych Ewa Kołczyk

Pomoce dydaktyczne n podręczniki, dokumentacje, leksykony n oprogramowanie – cechy klas programów n programy do demonstracji zagadnień n slajdy, instrukcje, karty pracy, plansze, pomoce elektroniczne: adresy stron WWW, pliki do ćwiczeń Ewa Kołczyk

Formy pracy n indywidualna n zbiorowa – cała klasa n grupowa – w grupach 2 -4 osobowych Ewa Kołczyk

Schemat budowy lekcji wersja 1 nprzygotowanie klasy do pracy nsprawdzenie/nawiązanie do pracy domowej nokreślenie celów lekcji, nawiązanie do poprzedniego materiału podający problemowy nprzebieg zajęć operacyjny npodsumowanie ekspozycyjny lekcji nwyjaśnienie zadania domowego Ewa Kołczyk

Schemat budowy lekcji wersja 2 n Zaangażowanie n Poszukiwanie n Transformacja n Prezentacja n Refleksja Ewa Kołczyk

Konspekt lekcji Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia Temat lekcji Data: Czas trwania zajęć: Szkoła: Klasa: Informacja o tym, co już uczniowie umieją i co jest przewidziane na kolejnych zajęciach Cele lekcji: Środki dydaktyczne: Treści zadań (rozwiązania zadań), przykładów, definicji, opisów poleceń, algorytmów itp. Plan lekcji Ewa Kołczyk

Plan lekcji czas materiał sposób trwania rzeczowy realizacji min. pytania treści przykłady zadania osiągane sposób uwagi cele oceniania metody czego się uczą formy czynności nauczyciela i uczniów Ewa Kołczyk co i jak

Style uczenia się racjonalny intuicyjny wzrokowy słowny aktywny refleksyjny sekwencyjny globalny Ewa Kołczyk

Dokumentowanie pracy n dziennik n arkusze ocen n zeszyty uczniowskie n rozkład materiału + PSO / plan wynikowy n codzienny plan pracy (konspekty) Ewa Kołczyk

Plan wynikowy n problematyka zajęć n temat zajęć n wymagania n środki podstawowe rozszerzające dopełniające dydaktyczne n procedury sprawdzania i oceniania n liczba godzin Ewa Kołczyk

Cele nauczania cele hierarchiczne: uczeń musi, powinien, może cele z kategorii: • wiedza • umiejętności • postawa cele operacyjne: wiedzieć, rozumieć, analizować, wskazać, wyjaśnić, dobrać, klasyfikować, formułować, napisać, narysować, obliczyć, odczytać z wykresu, planować, podać nazwę, sprawdzić, rozpoznać, uruchomić, wykazać, wyróżnić, zbudować, zmienić, oznaczyć. . Ewa Kołczyk

Zasady nauczania n poglądowości n przystępności (stopniowania trudności) n świadomego i aktywnego udziału ucznia n systematyczności n trwałości wiedzy n operatywności (wiązania teorii z praktyką) Ewa Kołczyk

Zasady w nauczaniu informatyki n pozwól na eksperymenty n proponuj zadania na miarę ucznia n podawaj pomysły, a nie rozwiązania n wprowadzaj nowe, gdy jest potrzebne n utrwalaj nowe n rozmawiaj o procesie, nie tylko o efekcie Ewa Kołczyk

Funkcje oceny n diagnostyczna n metodyczna n dydaktyczna n wychowawcza n selekcyjna Ewa Kołczyk

Wymagania programowe n służą do zdefiniowania treści ukrytej za skalą stopni szkolnych wykraczające n hierarchia wymagań Skala stopni: dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący rozszerzające konieczne podstawowe dopełniające Ewa Kołczyk

Stopień szkolny: n oznacza spełnienie wymagań n ma charakter pomocniczy n jest elementem niezbędnej informacji zwrotnej n różnicuje uczniów ze względu na osiągnięcia Ewa Kołczyk

Testy dydaktyczne n zamiast zadań „opowiedz” i „opisz” zadania praktyczne n poprawne formułowanie pytań i zadań n dobór treści pytań zgodny z przyjętymi celami nauczania n jednolitość formy zadań w obrębie testu n rzetelność, trafność i obiektywizm Ewa Kołczyk

Rzetelność – zgodność wyników (dla tych samych uczniów w równoległych wersjach testu) Przyczyny nierzetelności n wyrywkowa reprezentacja treści Podnoszenie rzetelności ndyspozycja ucznia nwiększa liczba nbrak konsekwencji czynności w punktowaniu ndłuższy czas nszczegółowy schemat punktowania Ewa Kołczyk

Trafność pomiaru – zasadne wnioskowanie o osiągnięciach ucznia Brak trafności n mało czynności n pomijanie czynności n czynności pozaprogramowe Oszacowanie trafności n zgodność treści planowanej z realizowaną n zgodność treści realizowanej ze sprawdzaną Ewa Kołczyk

Formy zadań testowych pisemne teoretyczne: n rozszerzonej odpowiedzi, 20 min n krótkiej odpowiedzi, 3 min n z luką, 40 sek n wyboru wielokrotnego, 90 sek n na dobieranie, 60 sek n prawda-fałsz. 30 sek praktyczne: n próba pracy, 100 min n nisko symulowane, 20 min n wysoko symulowane. 10 min Ewa Kołczyk

Narzędzia sprawdzania n obserwacja n sprawdzian teoretyczny i praktyczny n projekt - kryteria oceny n odpowiedź ustna n zadanie domowe n praca na lekcji n zeszyt uczniowski n e-portfolio Ewa Kołczyk

Taksonomia celów nauczania Działania Umiejętności Wiadomości Umiejętności poznawczych n A – zapamiętanie wiadomości n B – zrozumienie wiadomości n C – zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych n D – zastosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych Ewa Kołczyk praktycznych n A – naśladowanie działania n B – odtwarzanie działania n C – sprawność działania w stałych warunkach n D – sprawność działania w zmiennych warunkach

Wymagania programowe a kategorie celów n podstawowe Ai. B n rozszerzające B i C n dopełniające C i D Ewa Kołczyk

Jakościowe określanie wymagań na stopnie dst – umie wykonać zadanie wg instrukcji (z pomocą nauczyciela) n db – umie wykonać samodzielnie analogiczne zadanie n bdb – umie samodzielnie zanalizować inne zadanie i wykorzystać w nim zdobyte umiejętności n celująca – umie samodzielnie analizować zadania i rozpoznawać nowe funkcje i możliwości nieznanego oprogramowania n Ewa Kołczyk

Budowanie testu sprawdzającego n n n n dobór form zadań i czasu trwania testu, ułożenie zadań, określenie czynności sprawdzanych, przypisanie ich do kategorii celów, określenie poziomu wymagań, opracowanie modelu odpowiedzi i schematu punktowania, przeliczanie punktów na ocenę. Ewa Kołczyk

Przedmiotowy system oceniania n wymagania (na poszczególne stopnie) n regulamin (kontrakt) n narzędzia oceny n sposób ustalania oceny końcowej Ewa Kołczyk

Przygotowanie uczniów do życia umiejętność ciągłego uczenia się n umiejętność samodzielnego myślenia n umiejętność rozwiązywania problemów n przez: mówienie i słuchanie, czytanie i pisanie, stosowanie arytmetyki i matematyki n rozbijanie problemu na podproblemy, stosowanie rysunku, schematu, prowadzenie , , burzy mózgów'', używanie komputera n Ewa Kołczyk

Umiejętność myślenia n niższego rzędu polega na odtwarzaniu zapamiętanych faktów n wyższego rzędu wymaga znajomości faktów, ale także rozumienia zasad rządzących faktami i zależności między nimi Ewa Kołczyk

Opisowa definicja problemu dane – opis sytuacji początkowej w postaci faktów n cel – opis pożądanej sytuacji końcowej, jak można sprawdzić, czy problem został rozwiązany n przydatne narzędzia, źródła pozyskania pomocy, ograniczenia, reguły, których należy przestrzegać n dlaczego problem jest ważny dla ciebie? n Ewa Kołczyk

Plan rozwiązywania problemu n zrozumieć problem n zaplanować kolejne kroki rozwiązania n wykonać zaplanowane kroki n sprawdzić, czy problem został rozwiązany Ewa Kołczyk

Strategie rozwiązywania problemów n metoda zstępująca n metoda wstępująca n operacja elementarna = idea + proces rozwiązania n „poszukaj czegoś podobnego” Ewa Kołczyk

Metody algorytmiczne i heurystyczne n n n określoność pełna niezawodność gwarantowana zastosowanie ograniczone typowe zadania rutynowa sprawność n n n Ewa Kołczyk nieokreśloność brak niezawodności zastosowanie w różnych sytuacjach nowe, nieznane zadania postawa twórcza

Zjawisko transferu n bliski, wykonywany automatycznie n odległy, pozornie brak powiązań i analogii n wspomaganie uczenia skierowanego na transfer odległy Ewa Kołczyk

Model problemu n myślowy n słowny n pisany n matematyczny n komputerowy Ewa Kołczyk

Zadanie: Ile jest równań postaci x 2 -px+q=0, gdzie p, q są naturalne i pierwiastki równania są mniejsze od 8? Ewa Kołczyk