EDUKACJA INFORMATYCZNA Materiay na zajcia z dydaktyki informatyki

EDUKACJA INFORMATYCZNA Materiały na zajęcia z dydaktyki informatyki Ewa Kołczyk

Elementy historii èkomputer jako środek (lata 60 -70) nauczanie wspomagane komputerem èkomputer jako przedmiot nauczania (lata 70 -80) - wprowadzenie osobnego przedmiotu (głównie budowa komputera i nauka programowania) èkomputer jako środek (lata 80 -90) włączanie komputera do nauczania across curriculum

Kilka terminów. . èinformatyka – nauka zajmująca się projektowaniem, realizacją, ocenianiem, zastosowaniami i konserwacją systemów przetwarzania informacji ètechnologia informacyjna (TI) – zespół środków i narzędzi, jak również innych technologii służących wszechstronnemu posługiwaniu się informacją

Terminy po angielsku. . computer science (computing science) information technology (IT) information and communication technology (ICT) information, communication and friendship technology (ICFT)

Posługiwanie się sprzętem i oprogramowaniem Tendencje konwergencyjne telekomunikacja WWW ICT literacy digital literacy computer literacy cyfrowy obraz, muzyka, film, telewizja

19 - 18 16 - 18 Szkoła Ponadgimnazjalna: LO, LP, Tech, Zaw Gimnazjum 7 -9 10 - 12 Szkolnictwo wyższe 13 - 15 Reforma oświaty w Polsce (1999) 6 Szkoła podstawowa „Zerówka” Edukacja informatyczna TI – dla wszystkich Informatyka – do wyboru na poziomie rozszerzonym Informatyka etap II Informatyka etap I Nauczanie zintegrowane

2 h 2 h 4 -6 h 2 h

Edukacja informatyczna Szkoła Ponadgimnazjalna Gimnazjum 2009/2010 7 -9 10 - 12 16 - 18 2012/2013 13 - 15 19 - 18 Nowa Podstawa Programowa 6 Szkoła podstawowa 2012/2013 Informatyka – poziom podstawowy (dla wszystkich) Informatyka – poziom rozszerzony Informatyka (65 h) etap II Zajęcia komputerowe (? ) etap I Zajęcia komputerowe (95 h) 2009/2010

Przedmiot informatyka w szkole podstawowej i gimnazjum èrola służebna wobec całego procesu kształcenia, èzajęcia , , na zamówienie” innych przedmiotów, èspiralny układ treści nauczania, èstopniowanie trudności – poziom zaawansowania zgodny z potrzebami i możliwościami uczniów. cel: efektywne posługiwanie się technologią informacyjną

Informatyka a inne przedmioty charakter integracyjny informatyki przykłady z innych dziedzin lekcje innych przedmiotów lekcje informatyki przykłady z lekcji informatyki Cel: technologia informacyjna jako narzędzie pracy, nie tylko jako środek dydaktyczny

Raporty UNESCO z. Informatics for Secondary Education – A Curriculum for Schools, 1994 z. Information and Communication Technology in Secondary Education – A Curriculum for Schools , 2000 z. Information and Communication Technology in Education – A Curriculum for Schools and Program of Teacher Development, 2002

Zapotrzebowanie na pracowników (źródło: Schule Computer Jahrbuch 93/94)

Rozwój TI W społeczeństwie: Automatyzacja Informacja Komunikacja W edukacji: Wdrażanie Stosowanie Integracja Transformacja

Obszary wykorzystania TI w szkole z ogólna wizja stosowania TI z metody nauczania z plany i regulacje dotyczące TI z sprzęt i oprogramowanie z rozumienie programów nauczania z rozwój zawodowy nauczycieli z kontakt ze społecznością lokalną z ocenianie postępów uczniów

Moduły wg UNESCO z. ICT Literacy – alfabetyzacja, podstawy TI z. Application of ICT in Subject Areas – zastosowania TI w uczeniu się przedmiotów z. Integration of ICT across the Curriculum – projekty międzyprzedmiotowe

INFORMATYKA według UNESCO z. Informatyka – jako ICT Specialisation z. Trzy jednostki: y. Przygotowanie do specjalizacji: wstęp do programowania, zstępujące projektowanie oprogramowania y. Ogólna specjalizacja: podstawy programowania, zaawansowane elementy programowania y. Specjalizacja zawodowa: BIS, PCS, PM

Alfabetyzacja w zakresie TIK z A 1 Podstawowe pojęcia TIK z A 2 Używanie komputera i manipulowanie plikami z A 3 Redagowanie tekstów z A 4 Praca z arkuszem kalkulacyjnym z A 5 Praca z bazą danych z A 6 Tworzenie dokumentów i prezentacji z A 7 Infromacja i komunikacja z A 8 Zagadnienia społeczne i etyczne z A 9 Zawody związane z TIK

Zastosowania TIK w innych dziedzinach z ICT in Languages z ICT in Natural Sciences z ICT in Mathematics z ICT in Social Sciences z ICT in Art z B 1 Pomiar z B 2 Modelowanie i symulacja z B 3 Roboty i sterowanie urządzeniami z B 4 Statystyka z B 5 Tworzenie grafiki z B 6 Muzyka z E 1 Projektowanie arkuszy kalkulacyjnych z E 2 Projektowanie baz danych

Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program nauczania Rozkład materiału (plan wynikowy)

W Polsce èlata 70 – zajęcia fakultatywne bez dostępu do komputerów èrok 1985 – program nauczania EI w szkołach średnich èrok 1990 – program nauczania EI dla klas VIII szkół podstawowych èrok 1994/95 – trzy nowe programy nauczania EI w szkołach średnich èrok 1999/2000 reforma systemu edukacji

Cele ogólne nauczania elementów informatyki è Uczenie rozwiązywania problemów za pomocą komputera è Zdobycie praktycznych umiejętności posługiwania się sprzętem komputerowym i jego oprogramowaniem è Przygotowanie do korzystania z pojęć, środków i metod informatyki w poznawaniu innych dziedzin nauki è Przygotowanie do kształcenia ustawicznego è Kształtowanie świadomości w zakresie zagrożeń, jakie niesie powszechna komputeryzacja

Zakres tematyczny elementów informatyki èArchitektura komputera i system operacyjny èAlgorytmika (zapisywanie, przykłady, własności algorytmów, konstrukcje algorytmiczne) èJęzyki programowania (rodzaje języków, system programowania, strukturalizacja) èZastosowania komputerów (edytory tekstu i grafiki, arkusze kalkulacyjne, systemy baz danych, sieć komputerowa – komunikacja i wyszukiwanie) èRozwiązywanie problemów za pomocą komputera èPrawne, etyczne i społeczne aspekty informatyki

Zadanie ogólne szkoły (Podstawa z 1999 r. ) Nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności: Poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną.

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę I: z posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: uruchamia program, korzystając z myszy i klawiatury z wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia z stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę III: z umie obsługiwać komputer: y posługuje się myszą i klawiaturą y poprawnie nazywa główne elementy zestawu komputerowego z posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowania korzysta z opcji w programach z wyszukuje i korzysta z informacji: y przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły), y dostrzega elementy aktywne na stronie internetowej, nawiguje po stronach w określonym zakresie, y odtwarza animacje i prezentacje multimedialne;

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę III: z tworzy teksty i rysunki: y wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy i zdania y wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora grafiki, np. z gotowych figur z zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, Internetu i multimediów: y wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty społeczne, y ma świadomość niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu, y stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów.

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Cele edukacyjne Nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Zadania szkoły Przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów i ich oprogramowania (np. z gier)

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Treści 1. Zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem. 2. Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się. Zastosowania komputera w życiu codziennym. 3. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów, rysunków i motywów. 4. Korzystanie z elementarnych zastosowań komputerów do wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnych dziedzin wiedzy. 5. Poznawanie zastosowań komputerów i opartych na technice komputerowej urządzeń spotykanych przez ucznia w miejscach publicznych.

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Osiągnięcia Posługiwanie się komputerem w przystosowanym dla ucznia środowisku sprzętowym i programistycznym. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów, rysunków, motywów. Korzystanie z różnorodnych źródeł i sposobów zdobywania informacji oraz jej przedstawiania i wykorzystania. Stosowanie komputerów do wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnych dziedzin.

Zajęcia komputerowe, SP klasy 4 – 6, Podstawa 2008 z Wymagania ogólne: 1. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, świadomość zagrożeń i ograniczeń związanych z korzystaniem z komputera i Internetu. 2. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. 3. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł, opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych. 4. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera. 5. Wykorzystywanie komputera do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, a także do rozwijania zainteresowań.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Uczeń: 1) opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń zewnętrznych; 2) posługuje się urządzeniami multimedialnymi, na przykład do nagrywania/odtwarzania obrazu i dźwięku; 3) stosuje podstawowe usługi systemu operacyjnego i programów narzędziowych do zarządzania zasobami (plikami) i instalowania oprogramowania; 4) wyszukuje i uruchamia programy, porządkuje i archiwizuje dane i programy; stosuje profilaktykę antywirusową; 5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej; 6) korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacji urządzeń komputerowych i oprogramowania

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w sieci. Uczeń: 1) przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania informacji przez człowieka i komputer; 2) posługując się odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych; 3) pobiera informacje i dokumenty z różnych źródeł, w tym internetowych, ocenia pod względem treści i formy ich przydatność do wykorzystania w realizowanych zadaniach i projektach; 4) umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Uczeń: 1) zakłada konto pocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami; 2) bierze udział w dyskusjach na forum; 3) komunikuje się za pomocą technologii informacyjnokomunikacyjnych z członkami grupy współ pracującej nad projektem; 4) stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Uczeń: 1) przy użyciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdjęć, umieszcza napisy na rysunkach, tworzy animacje, przekształca formaty plików graficznych; 2) przy użyciu edytora tekstu tworzy wielostronicowe publikacje, z nagłówkiem i stopką, przypisami, grafiką, tabelami itp. , formatuje tekst w kolumnach, opracowuje dokumenty tekstowe o różnym przeznaczeniu; 3) wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania zadań rachunkowych z programu nauczania gimnazjum (na przykład z matematyki lub fizyki) i z codziennego życia (na przykład planowanie wydatków), posługuje się przy tym adresami bezwzględnymi, względnymi i mieszanymi;

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Uczeń: 4) stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów; 5) tworzy prostą bazę danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty zawierające różne obiekty (np: tekst, grafikę, tabele, wykresy itp. ) pobrane z różnych programów i źródeł; 7) tworzy i przedstawia prezentację z wykorzystaniem różnych elementów multimedialnych, graficznych, tekstowych, filmowych i dźwiękowych własnych lub pobranych z innych źródeł; 8) tworzy prostą stronę internetową zawierającą: tekst, grafikę, elementy aktywne, linki, korzystając z odpowiedniego edytora stron, wyjaśnia znaczenie podstawowych poleceń języka HTML.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia algorytmicznego. Uczeń: 1) wyjaśnia pojęcie algorytmu, podaje odpowiednie przykłady algorytmów rozwiązywania różnych problemów; 2) formułuje ścisły opis prostej sytuacji problemowej, analizuje ją i przedstawia rozwiązanie w postaci algorytmicznej; 3) stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych problemów algorytmicznych; 4) opisuje sposób znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym i uporządkowanym, opisuje algorytm porządkowania zbioru elementów; 5) wykonuje wybrane algorytmy za pomocą komputera.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Uczeń: 1) wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów; 2) wykorzystuje programy komputerowe, np. arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów, programy specjalnego przeznaczenia, programy edukacyjne; 3) posługuje się programami komputerowymi, służącymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich jak zjawiska: fizyczne, chemiczne, biologiczne, korzysta z internetowych map; 4) przygotowuje za pomocą odpowiednich programów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z różnych przedmiotów.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjnokomunikacyjnych do rozwijania zainteresowań; opisywanie innych zastosowań informatyki; ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. Uczeń: 1) opisuje wybrane zastosowania technologii informacyjnokomunikacyjnej, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; 2) opisuje korzyści i niebezpieczeństwa wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji, wyjaśnia zagrożenia związane z uzależnieniem się od komputera; 3) wymienia zagadnienia etyczne i prawne, związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych oraz przejawy przestępczości komputerowej.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Cele edukacyjne Wykształcenie umiejętności świadomego i sprawnego posługiwania się komputerem oraz narzędziami i metodami informatyki. Przygotowanie do aktywnego funkcjonowania w tworzącym się społeczeństwie informacyjnym. Zadania szkoły Stworzenie warunków do korzystania ze sprzętu oraz programów komputerowych wspomagających różne dziedziny nauczania. Wspomaganie rozwoju umiejętności analizowania i rozwiązywania problemów z zakresu nauczania szkolnego i codziennego życia z wykorzystaniem odpowiednio dobranych metod i środków informatycznych. Pogłębienie wiedzy i rozwijanie umiejętności informatycznych wyniesionych z poprzednich etapów edukacyjnych.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Treści 1. Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierających informacje pochodzące z różnych źródeł. 2. Rozwiązywanie zadań z zakresu różnych dziedzin nauczania z wykorzystaniem programów komputerowych i metod informatyki. 3. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych spotykanych w otoczeniu ucznia. Wyszukiwanie informacji w bazach danych, formułowanie rozbudowanych zapytań. 4. Korzystanie z informacji związanych z kształceniem, pochodzących z różnych źródeł, oraz komunikowanie się poprzez sieć. 5. Wspomaganie prezentacji prac uczniów z zastosowaniem programów komputerowych. Prezentacja w sieci. 6. Rozwój zastosowań komputerów. Prawne i społeczne aspekty zastosowań informatyki.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Osiągnięcia Opracowywanie dokumentów z wykorzystaniem różnych narzędzi informatycznych i różnych źródeł informacji. Tworzenie prezentacji z wykorzystaniem programów komputerowych. Posługiwanie się programami komputerowymi i metodami informatyki w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji za pomocą komputerów. Komunikowanie się z wykorzystaniem sieci komputerowej.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Cele edukacyjne Przygotowanie do świadomego wyboru kierunku i zakresu dalszego kształcenia informatycznego. Zdolność do samodzielnego korzystania z komputera dla realizacji części zadań edukacyjnych oraz innych celów poznawczych. Zadania szkoły Stworzenie warunków do poznania wybranych zagadnień, pojęć i metod informatyki, jako dyscypliny naukowej oraz jej najważniejszych zastosowań. Kształcenie samodzielności intelektualnej, odpowiedzialności za własny rozwój, gotowości do podejmowania i rozwiązywania złożonych zadań z uwzględnieniem środków i metod informatyki. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej przez realizację projektów grupowych.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Treści 1. Algorytmika i programowanie (metodyczna analiza i modelowanie umiarkowanie złożonych problemów i procesów z różnych dziedzin, przegląd algorytmów klasycznych, wybrane techniki projektowania algorytmów i struktur danych: programowanie strukturalne, zstępujące, abstrakcja danych, metoda kolejnych uściśleń, elementy analizy algorytmów, indywidualna i zespołowa realizacja projektów programistycznych w wybranym języku wysokiego poziomu. )

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Treści 2. Bazy danych (podstawowe formy organizacji informacji w bazach danych, budowa relacyjnych baz danych, wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych z użyciem języka zapytań, projektowanie prostych relacyjnych baz danych) 3. Multimedia. Sieci komputerowe (sprawne i świadome korzystanie z multimediów i tworzenie własnych materiałów multimedialnych, przetwarzanie informacji w różnej postaci, w tym wizualnej i dźwiękowej, budowa i działanie sieci komputerowych, tworzenie i publikowanie własnych materiałów w sieci) 4. Tendencje w rozwoju informatyki i jej zastosowań.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Osiągnięcia Formułowanie sytuacji problemowej, jej modelowanie i rozwiązywanie z użyciem metod informatycznych. Ocenianie poprawności i efektywności rozwiązań i ich testowanie. Tworzenie dokumentów rozwiązań. Wyszukiwanie informacji w bazach danych i projektowanie prostych baz danych. Tworzenie opracowań multimedialnych. Sprawne korzystanie z usług sieci komputerowych w pracy z informacjami swoimi i obcymi. Planowanie pracy i nadzór nad przebiegiem wykonywania projektów realizowanych zespołowo z wykorzystaniem programów komputerowych.