Kanserli hastalarda ar kontrol Dr Orhan nder Eren
- Slides: 63
Kanserli hastalarda ağrı kontrolü Dr. Orhan Önder Eren
Kanser ve ağrı kontrolü Tanımlar Epidemiyoloji Ağrı tipleri Farmakolojik tedavi Diğer tedaviler
KANSERDE AĞRI TEDAVİSİ AĞRI NEDİR?
Kanser ve ağrı • Duyusal ya da duygusal olarak rahatsız edici bir durum • Gerçek ya da potansiyel doku hasarı olabilir • İleri evre hastalıkta % 64 • Aktif tedavi edilenlerde % 59 • Küratif tedavi sonrası % 33
Kanserde ağrı tedavisi • Ağrı kontrollü yeterli kanser bakımının en önemli bileşenlerinden biridir • Yaşam kalitesi • tedavi uyumu • Sağ kalıma katkı • Doktorun tutumu nasıl olmalı • MULTİDİSİPLİNER
Kanserde ağrı • GENİŞ AÇIDAN BAKILMALI • Ağrının tip tayini • Basamaklı tedavi prensibi • Opiyoid titrasyonu, rotasyonu ve yan etki yönetimi • Adjuvan ilaç kullanımı • Hasta ve aile eğitimi • Bariyerler
Kanserde ağrı • Ağrı kontrolünü hemen planla • Tetkik sonuçlarını bekleme • Tedavi edilmeyen ağrı kalıcı hasara neden olabilir • Plasebonun yeri yok *
Kanserde Ağrı • Tedavinin önemli bir bileşeni • Multidisipliner • Hasta ve aile eğitimi, materyaller • Hasta ve aileye saygı
Kanserde ağrı • Her kontrolde ağrı taraması • Ağrının tipi ve şiddeti belirlenmeli • İnatçı yada tekrarlayan/artan ağrıya dikkat* • Ağrının fonksiyonlara etkisi, kaçak ağrı , hasta tatmini • Aile bilgi alışverişi • İlaç istismarı açısından değerlendirme
Kanserde ağrı • Yan etki yönetimini planla • Eğitim şart • Akut ağrı ya da kriz durumunda hospitalizasyon • Düzenli bir tedavi planı * • Belirli aralıklarla kontrol
• Ağrı tipleri nelerdir ?
Nosiseptif ağrı • Somatik ve viseral yapıların hasarı sonrası nosiseptör aktivasyonu • Somatik ve viseral ağrı • Somatik ağrı ; kemik met, cerrahi sonrası • Viseral ağrı ; distansiyon kompresyon ve infiltrasyona bağlıdır.
Nöropatik ağrı • PERİFERİK YA DA SANTRAL SİNİR SİSTEMİ HASARI • Ağrı daha çok yanıcıdır
Kanser ağrısı • Kanser ağrısı yukarıdaki tiplerin hepsini kapsar • İleride farklı bir ağrı tipi olarak da adlandırılabilir.
Kapsamlı ağrı değerlendirmesi • Kötü değerlendirme = kötü tedavi • Tarama , tekrar değerlendirme rutin olmalıdır. • HASTANIN DEĞERLENDİRMELERİ ÇOK ÖNEMLİDİR. **
AĞRININ DEĞERLENDİRİLMESİ • FARKLI METODLAR MEVCUTTUR • NUMERİK SINIFLAMA (0 -10) • VAS • Yüz ifadesine göre sınıflama
Ağrının değerlendirilmesi • BPİ hem ağrı şiddetini hem de günlük aktivite ilişkisini inceler • Kanser ağrısı daha engelleyici • 0 -10 arası değerlendirilir • Bu skora göre hastanın tedavi planı düzenlenebilir. • Promis-pi alternatif olabilir • Hastanın ağrısı yok ise her vizitte yada hastanın isteğine göre sorgulama yapılabilir *.
Ağrının değerlendirilmesi • Ağrının özellikleri • Tetikleyen faktörler • Şiddeti yayılımı • Ağrının günlük yaşama etkisi
Ağrının değerlendirilmesi • Aldığı analjezikler • Sistemik tedavi ne alıyor? • Kaçak ağrı • Ailenin tutumu • Hastanın beklentileri
OPİYATLAR
GİRİŞİM İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME • HASTA ANKSİYETESİ FAZLA, ANKSİYOLİTİK • AKUT AĞRI • LOKAL YA DA SİSTEMİK TEDAVİ KULLAN • DİKKATLİ SEDASYON • NON FARMAKOLOJİK YAKLAŞIMLAR • HASTANIN BİLGİLENDİRİLMESİ
Ağrının değerlendirilmesi • Ayrıntılı fizik muayene • Laboratuar ve radyoloji verilerinin gözden geçirilmesi • Hastanın ilaç istismarı açısından değerlendirilmesi • SOAPP, SOAPP-R, ORT • TEDAVİNİN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ÖNEMLİ
ANALJEZİK SEÇİMİ • WHO BASAMAKLI ANALJEZİ SİSTEMİ UYGUN ANCAK KANIT? • ŞİDDETLİ AĞRI DURUMUNDA HIZLI TİTRASYON , PARENTERAL KULLANIM ? • OPİOİD KULLANINIMDA KISA ETKİLİ PREPARATLARLA BAŞLA • TİTRE EDİLMESİ KOLAY • ORAL 5 -15 MG MORFİN UYGUN • ŞİDDELİ AĞRI DURUMUNDA BU DOZUN 3’ TE BİRİ İV YA DA SC(2 -5 MG) • RENAL YETMEZLİKTE MORFİNE DİKKAT ! TOKSİK METABOLİT BİRİKEBİLİR.
parasetamol • Yardımcı analjezik, ANTİ ENLAMATUAR DEĞİL • Kombine kullanımı sık • Etki mekanizması ? • Hepatotoksisiteye dikkat, RENAL TOKSİSİSTE VAR • FDA 4 G/ GÜNÜN ÜSTÜNÜ ÖNERMİYOR • KOMBİNE TABLETLERDE 325 MG
NSAİDs • Tavan etkisi var • Yardımcı analjezik. DAHA DÜŞÜK OPİOİD DOZU KULLANIMNA İMKAN VEREBİLİR. • Her hastanın kendi NSAİD’i var. • Toksisite yüksek • Gis, renal toksisite • Kardiyovasküler sistem yan etkileri? • NAPROXEN VE İBUPROFEN GÖRECE DAHA EMNİYETLİ
Opiatlar • Kanser ağrısının temel ilaçları • Çok sayıda ajan • Temel etki mü reseptörleri üzerinden • Karaciğerden metabolize edilir böbrekten atılır
opiatlar • Farklı yollardan kullanılır. • Ülkemizde sınırlı preparat mevcut. • Doz dikkatlice titre edilmeli. • Yan etki yönetimi önemli. • Hasta aile hekim açısından bariyerler.
opiatlar • Oral etki 1 saat • İv 6 -15 dakika • Sc 30 dakika • İm uygulama ? • Meperidinden uzak dur? • Kararlı durum sağlanınca etki süresi 3 -4 saat
morfin • Grubun prototipi • Çok farklı yollarla uygulanabilir • Titre edimesi kolay • Uzun salınımlı formları var
oksikodon • Mu delta kappa agonist • Kombine formları var • Oksikodon 5 - 10 -20 mg 4 -6*1
hidrokodon • Mu ve delta agonist • Potensi morfine benzer • Daha çok hafif ve orta ağrıda tecrübe var
Fentanil tts • 24 saate maximum etki • 48 -72 saat • k. Ilsız bölge • Ateş/ sıcak etkisi • 25 mcg yaklaşık 60 mg /gün oral morfin
fentanil • Titrasyon için uygun değil • 1200 mcg a kadar kullanım • Transmukozal formu kaçak ağrıda kullanılır • Fentanil ile konstipasyon daha az • Oral alamayan ya da uyumsuz hastalar için daha uygun
hidromorfon • Hidromorfone mu agonist zayıf delta agonist • Çeşitli formları var • Morfinden daha nörotoksik • Günlük tek dozu ekili
kodein • Zayıf mu ve delta agonist • Morfine metabolize olur • Cyp 2 d 6 ile metabolize • Etkinlik ve toksisitede bireysel farklar
Hızlı salınımlı formlar • 4 saatte bir • Ağrı durumuna göre % 25 -100 arttırılabilir • Morfin, oksikodon oksimorfon, hidromorfon • 24 saat kontro sağlandı ise uzamış salınımlı forma geç • Uzamış salınımlı formlarda uyum daha fazla
Kaçak ağrı • Kısa etkili opioid kullan • 24 saatlik dozun % 5 -15’i • Uzun salınımlı ilaç dozu arttırılabilir
Yetersiz opiyat yanıtı • Opioid rotasyonu • Uygulama yolu değişikliği • Ko -analjezilkler • Non farmakolojik yöntemler • Girişimsel yöntemler
Equianalgesic doses of opioid analgesics PO/PR (mg) Analgesic SC/IV (mg) 100 Codeine 60 15 Hydrocodone N/A 4 Hydromorphone 1. 5 15 Morphine 5 10 Oxycodone N/A
Adjuvant analjezikler • Kendisi analjezik olabileceği gibi primer olarak kullanılan analjeziğe yardımcı olarak ta kullanılabilir • Her basamakta kullanılabilirler*
Adjuvan analjezikler • Anti konvülsan • Antidepresan • Steroidler • Kemik ağrısı • Nöropatik ağrı • Viseral ağrı • Sistemik opiyat kullanım ihtiyacının azaltılması
Anti konvülzanlar • Gabapentin 3600 MG MAX • Pregabalin 600 MG MAX • Sedasyon • Az dozla başlanarak titre edilir
Steroidler • Nöropatik ağrı • Kemik met ağrısı • İntestinal obstrüksiyon • Kompresyona bağlı ağrı
Anti depresanlar • Trisiklik antidepresanlar • SSRI lar. • Cyp 2 D 6 üzerinden tamoksifen ile etkileşim var. • Sertraline citalopram venlafaxin, escitalopram daha zayıf cyp 2 d 6 inh. ü
Tramadol ve tapentadol • Zayıf mu agonist • Noradrenalin ve serotonin reuptake inh. ü • DAMLA, AMPUL , RETARD VE NORMAL SALINIMLI FORMLAR • SSRI VE TCA İLE KULLANILMAMALI • MAX 400 MG • DÜŞÜK DOZ MORFİNE ALTERNATİF?
Kemik ağrısı • MEDİKAL TEDAVİ DÜZENLENMELİ • CERRAHİ VE RT • GELENEKSEL OLARAK NSAİD’LER DAHA ETKİLİ • RF USG ABLASYON
Barsak obstrüksiyonu • GIS VE jinekolojik tm’lerde sık • Cerrahi, rt, stent TEMEL TEDAVİ • Barsak istirahati • n/g sonda • Steroidler* • Antikolinerjikler • oktreotid
YAN ETKİLER • YAN ETKİ YÖNETİMİ ÖNEMLİ • PROFİLAKSİ • TEDAVİ HASTALIKTAN DAHA IZDIRAP VERİCİ OLMAMALIDIR.
Yan etkiler • Konstipasyon • Sedasyon • Bulantı • Kusma • Kaşıntı • Deliryum • hipogonadizm • Solunum depresyonu
konstipasyon • Tolerans yok • Diyet önemli • Stimulan laksatifler (SENNA+/- DOKUZAT) • Peg • Laktüloz • Opioid dozu azalt • Prokinetikler • Lavman (2/ GÜN) • Sc metilnaltrekson
bulantı • Hastada eski öykü var ise pofilaksi şart • Proklorperazin, metpamid, haloperidol • Olanzapine • Steroid • Setron grubu
kaşıntı • Erken dönemde ortaya çıkar • % 50 ‘yekadar olabilir • Antihistaminik • Diğer ilaçları da incele
sedasyon • Analjezik etkiye ulaşmayı engeller • 1 haftadan uzun vakalarda psikotimulan • OPİOİD DOZ AZALTIMI, ROTASYONU, ADJUVAN ANALJEZİK AÇISINDAN DEĞERLENDİR • EK NEDENLERİ ARAŞTIR
DELİRYUM • DİĞER NEDENLERİ EKARTE ET • OPİOİD AZALT YA DA ROTASYON YAP • NON OPİOİD EKLEME • HALOPERİDOL , OLANZAPİNE YA DA RİSPERİDON
Solunum depresyonu • En korkulan yan etki • Sınırda kardiyopulmonr rezerv risk • Önce CO 2 retansiyonu • Nalokson 1 A MPUL(0. 4 MG) 10 CC SF E TAMAMLA, 30 -60 SANİYEDE BİR 1 -2 ML • 1 MG NALOKSONA YANIT YOK İSE BALŞKA NEDEN ARA • AĞRI ŞİDDETLENEBİLİR OPİYAT YARI ÖMRÜ DAHA UZUN OLDUĞU İÇİN DEPRESYON TEKRARLAYABİLİR
bariyerler • Bilgi eksikliği • Yetersiz değerlendirme • Bağımlılık
Sonuç ve öneriler • Kanserli hastalarda ağrı tedavisi oldukça önemlidir • İyi değerlendirme iyi tedaviyi getirir • Eğitim şart • Kılavuzlar takip edilmeli • Ağrıya onkolojik acil eşlik edebilir dikkat • Monitörize et , tedavi et , takip et, yan etki yönetimi önemli.
- Nöropatik ağrı
- Meme kontrolü
- Bundesl@nder deutschland
- Bundesl#nder deutschland
- Wo liegt münchen in deutschland
- Matematika ne shekullin 20
- Nip eren
- Over torsiyonu risk faktörleri
- Ragbi nedir
- Karacer
- Dilay eren
- Prof dr eren gözke
- Eren yasger
- Eren gözke
- Ossa pneumatica örnekleri
- Ce 302
- Levent eren
- Ergenekon destanı
- şadi eren
- Adnexal mass
- Julia lüschen
- Prof dr orhan ziylan
- Orhan ağcaoğlu cv
- Arka kapsül kesafeti nedir
- Fizyolojik lökore
- Ksantin oksidaz
- Orhan gaz
- Dr orhan aydemir
- Orhan baran fıkraları
- Osmanol
- Bilkent cs curriculum
- Volkan orhan
- Cenevizlilere ilk kapitülasyon
- Orhan veli
- Bbrek
- Orhan kizilkaya
- Orhán
- Fazıl orhan ktü
- Grcan
- Definisi struktur kontrol percabangan dalam pemrograman
- Contoh sistem kontrol digital
- L tipi matris adımları
- Struktur kontrol percabangan adalah
- Otomatik kontrol
- Bağımsız değişken nedir
- Teori social control
- Deneysel desenler
- çözümü
- Ukuran bak kontrol
- X-r kontrol çizelgesi
- Kontrol sürecinin evreleri
- Kapalı çevrim kontrol sistemi örnek
- Juran kalite kontrol el kitabı
- ?fke kontrol?
- Perbedaan bcd dan bch
- Selamlaşma beceri analizi
- Contoh metode harga pokok pesanan
- Hem glikoliz hemde glukoneogenezde yer alan enzim
- Kontrol teorisi
- Struktur kontrol pada pemrograman imperatif
- Kontrol edici ipucu
- Diagram blok sistem instrumentasi
- Imleç kontrol tuşları
- Struktur kontrol percabangan