EGZERSZ ETLER VE SINIFLANDIRILMASI R GR SEDA KARAMAN

EGZERSİZ ÇEŞİTLERİ VE SINIFLANDIRILMASI ÖĞR. GÖR. SEDA KARAMAN

� Fizyoterapi, hastanın hareketliliğini, işlevini ve iyiliğini en iyi şekilde geri kazanma, sürdürme ve en iyi şekilde yapma tedavisidir. � Bu bağlamda yapılan fizyoterapi ve rehabilitasyonun ana unsurları kabaca ısı, ışık, elektrik, su ve egzersiz olarak sınıflandırılabilecek ajanlardan meydana gelir.

� EGZERSİZ denildiğinde ilk aklımıza gelen 3 kavram bulunmaktadır. � Bu kavramlar; fiziksel aktivite, ve dur. aktivite � Her üçü de insan hareketlerini içeren, birbiri ile ilişkili ancak farklı kavramlardır.

� Fiziksel aktivite: � Gün içerisinde enerji harcaması ile sonuçlanan her türlü bedensel hareketi ifade eder. � Gün içerinde yapılan ev işleri, ev içinde yapılan rutin aktiviteler ile otobüs durağına kadar yapılan yürüyüşler gibi günlük hayatın parçası olan aktiviteler…

� � Sağlığı geliştirmek, zindeliği sağlamak ya da bir spora hazırlanmak amacıyla amaca yönelik olarak tasarlanmış, istenilen etkiyi elde edebilmek için tekrarlı olarak yapılan belirli bir süre devam eden hareketler bütünüdür. � Spora özgü egzersizlere antrenman denilirken, sağlığı geliştirmek ve tedavi edici olarak kullanılan egzersizlere ise terapötik egzersiz adı verilir.

� � Öncelikle kişinin kendisini ya da rakibini aşması amacıyla belirli kurallarla sınırlandırılmış, bireysel ya da takım olarak yapılan fiziksel aktiviteler olarak tanımlanır. � Sporun rekabet yönü sebebiyle kişinin kendisini ya da rakibini aşamaya yönelik zorlayıcı fiziksel aktiviteler yapması gerekebilir, bu süreci başarmak için düzenli olarak yapılan çalışmalara ise antrenman adı verilmektedir.

TERAPÖTİK EGZERSİZ � Terapötik egzersiz; kas iskelet sistemine ait bir bozukluğu düzeltmek ya da fonksiyonunu geliştirmek amacıyla yapılan, özel olarak tasarlanmış hareketler olarak tanımlanabilir. � Egzersiz bir kasa yönelik olabileceği gibi, bütün vücut sistemlerini çalıştırmaya yönelik olabilir. � Terapötik egzersiz ilaç olarak değerlendirilebilir mi?

� Bir ilaç yaklaşımı ile değerlendirilmesi gereken bir egzersiz programı yapabilmek içinse anatomi, kinezyoloji, fizyoloji, nöroanatomi, nörofizyoloji ve hastalıklar bilgisine sahip olmak gerekir. � Bu bilgiler ile planlanmış bir egzersiz hastalığı iyileştirme, mevcut durumu koruma ya da daha kötüye gitmenin önüne geçmede, hastanın kendisini, hastalığını, vücut farkındalığını artırmada etkilidir.

Terapötik egzersizin amaçları; � hareketliliği teşvik ederek hareketsizliğin etkilerini en aza indirmek, � bağımsızlığı arttırmak, � normal eklem hareket açıklığını artırmak, � kas kuvvetini artırmak, � günlük yaşam aktivitelerindeki performansı artırmak, � ambulasyonu sağlamak, � gerilmiş kas, tendon ve fasyayı gevşetmek, � dolaşımı düzenlemek, � solunum kapasitesini artırmak, � dengeyi geliştirmek ve artan motor ve duyusal işlevler ile birlikte kullanılan ilaçların azaltılması, � hastaneye gidişte azalma ve genel sağlık durumunun iyileşmesi ile birlikte yaşam kalitesinde artış sağlamaktır.

Terapötik Egzersiz Sınıflandırması Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Pasif egzersiz � Aktif-asistif egzersiz � Aktif rezistif egzersiz Kas Kontraksiyonunun Tipine Göre Sınıflandırma � İzometrik egzersiz � İzotonik egzersiz � İzokinetik egzersiz

Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Pasif Egzersiz; � Normal eklem hareket sınırları içerisinde hastanın hiçbir istemli hareketinin olmadığı, terapist ya da bir yardımcı mekanik alet ile uygulanan egzersizlerdir.

Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Temel amaç, eklem hareket açıklığını korumak, yumuşak dokuda oluşabilecek kontraktürlerin önüne geçmek, yumuşak doku elastikiyetini korumaktır. � Bununla birlikte dolaşımı düzenler, hastaya propriyoseptif ve duyusal girdi sağlar. � Kas atrofisini önlemez. � Hastada ağrı varsa uygulama zorlaşır.

Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Aktif Asistif Egzersiz; � Aktif yardımlı egzersiz; � Bağımsız aktif kas kontraksiyonunu kazanmak amacıyla yapılan hastanın düşük kas kuvveti sebebiyle hareket açığa ortaya çıkaramadığı durumlarda bir dış kuvvet tarafından desteklenerek meydana gelen kas kontraksiyonlarıdır. � Burada dış destek pasif egzersizde olduğu gibi terapist ya da mekanik bir alet ile sağlanabilir. � Kas kuvvetini artırır ve hastanın motivasyonunu artmasını sağlar.

Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Aktif Egzersiz; � hastanın dışardan hiçbir yardım almadan kendi istemli kas hareketlerini yapmasıdır. � Pasif ve aktif yardımlı egzersize göre kas kuvvetini artırmada, dolaşımı artırmada etkilidir. � Kas atrofisini önler, koordinasyonu ve kinesteziyi artırır.

Hareketin Tipine Göre Sınıflandırma � Aktif Rezistif Egzersiz; � aktif dirençli egzersiz; hastanın bir dirence karşı istemli kas hareketlerini ortaya çıkardığı egzersizlerdir. � Burada kas uygulanan dirence göre bir kontraksiyon ortaya çıkarır. � Direnç terapist tarafından uygulanacağı gibi, yardımcı bir alet ya da direnç veren materyaller tarafından sağlanabilir.

Kas Kontraksiyonunun Tipine Göre Sınıflandırma � İzometrik Egzersiz: � Gözle görülür bir eklem hareketi olmadan sadece kasılmasının olduğu egzersiz çeşididir. � Kas boyu sabit kalırken tonusta artış gözlenir. � Rehabilitasyon programlarında erken dönemde kullanılma avantajı vardır. � Hastalar tarafından sıkıcı bulunabildiği için düzenli yapılması konusunda sıkıntılarla karşılabilir.

Kas Kontraksiyonunun Tipine Göre Sınıflandırma � İzotonik Egzersiz: � Kas boyunun değiştiği; tonusun değiştiği egzersiz çeşididir. � Konsantrik ve egzentirik kasılma çeşitleri mevcuttur. � Konsantrik kasılmada kas boyu kısalırken; egzentrik kasılmada kas boyu uzar.

Kas Kontraksiyonunun Tipine Göre Sınıflandırma � İzokinetik Egzersiz: � Eklem hareket açıklığı boyunca sabit hızda kasılmanın görüldüğü egzersiz tipidir. � Hem hareket sabit bir hızda hem de kasın tonusu sabittir. � Bu egzersiz çeşidi için gelişmiş cihazlara ihtiyaç vardır. � Bu cihazlar yardımıyla istenilen hız ayarlanabilir. � Sayısal ölçüm verileri sağlaması sayesinde tedavinin gelişimi objektif takip edilebilir.

DİĞER EGZERSİZ TÜRLERİ � Germe egzersizleri: � Germe, kaslar ve bağ dokuyu uzatma amacıyla uygulanan çekme kuvveti olarak ifade edilebilir. � Germe egzersizleri ısınma ve soğuma egzersizlerinin parçası olarak düşünülebilir.

� Gevşeme egzersizleri: � Gevşeme egzersizleri bireyde fiziksel, mental ve duygusal gerginliğin olmaması olarak tanımlanan gevşemenin sağlanmasına yönelik egzersizlerdir. � Gevşeme egzersizleriyle stres, anksiyete, yorgunluk, ağrıyı azaltıp yaşam kalitesini arttırma hedeflenir.

� Postür egzersizleri: � Postür, vücudun her kısmının kendisine bitişik segmente ve tüm vücuda en uygun pozisyonda yerleşmesidir. � Postür egzersizleriyle hatalı postürlerin düzeltilmesi hedeflenir. � Bu egzersizlerle beraber zayıf kasların kuvvetlendirilmesi de sağlanmış olur.

� Denge egzersizleri: � Vücudun statik veya dinamik pozisyonlarda minimum kas aktivitesiyle kontrol edilme yeteneğidir. � Statik dengede vücudun belli pozisyonda dengesi sağlanırken; dinamik dengede ise hareket halinde vücut dengesi sağlanır.

� Fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarında görevli teknikerlerin görevi fizik tedavi ve rehabilitasyon ünitesinde fizyoterapist ya da fizik tedavi doktoru (fiziatrist) tarafından oluşturulan tedavi ve egzersiz programlarının uygulanmasını takip etmek için hastalara yardım etmektir. Fizik tedavi teknikeri Fizyoterapist Fiziatris t

� Ülkemizde günümüz çalışma ortamında fizyoterapi destek çalışanlarının ya da ülkemizde yaygın olarak kullanılan ismi ile fizik tedavi teknikerlerinin ünitelerde çoğunlukla iletişimde oldukları sağlık profesyonelleri fizyoterapistlerdir. Öncelikle fizyoterapistlerin yönlendirmeleri altında çalışan fizik tedavi teknikerlerinin görevleri şunları içermektedir

1. 2. 3. 4. 5. Ekipman kurulumu Hastalara hareket etme (mobilite) yardımcılarının nasıl kullanılacağını öğretmek Tedavi için hastaların hazırlanmalarına yardımcı olmak (kıyafetlerin çıkarılması-giyilmesi gibi) Hastalarla birlikte gösterilen ve tedavi kartında olan egzersizlerin üzerinde çalışılması Hasta kayıtlarının düzenlenmesi ve güncellenmesi

� Fizik tedavi teknikerleri tüm yaş ve grupta ki bireyler ile bireysel ya da grup şeklinde çalışabilir. Bu gruplar genel olarak; *Nörolojik hastalıklar (inme, multiple skleroz, parkinson) *Nöromuskuloskeletal hastalıklar (bel ağrıları, whiplash ilişkili hastalıkları, spor yaralanmaları ve artiritler) *Kardiovasküler (kronik kalp hastalıkları, kalp krizi sonrası rehabilitasyon vb. ) *Respiratuar (astım, KOAH, kistik fibrozis )

� Bazı durumlarda karşılabilecek hasta grupları ise: *Diğer departmanlarda ki hastalar *Kadın sağlığı * Yaşlı bakım merkezi * İnme merkezi * Öğrenme güçlüğü ve mental sağlık merkezi * Ergoterapi * Pediatri

� Ülkemizde örnekleri olmamakla birlikte yurt dışında fizik tedavi teknikerleri bölgesel sağlık merkezlerinde, hastanın kendi evinde, günlük bakım merkezi ya da okullarda çalışabildiği belirtilmiştir. � Tabi ki bu durumda onların çalışabilmesi için söz konusu merkezlerde öncelikle fizyoterapistlerin yer alması gerekmektedir. � Eğer fizyoterapist bir ortopedi cerrahı, ergoterapist, ortez- protez sağlık profesyoneli ve hemşire ile çalışıyorsa fizik tedavi teknikeri de buralarda yer alabilir.

Fizik tedavi teknikerliğinde bireylerde aranan belirli başlı özellikler şunlardır: � *Anlayışlı ve sakin olmalı � *İnsanları motive edebilmeli � *Prosedürleri takip edebilmeli � * Hastalar ile grup çalışmalarına katılabilmeli � *İyi bir dinleyici olmalı � *Takım çalışması yapabilmeli ya da tek başına çalışabilir nitelikte olmalı � *Ünitesinde kullanılan ekipmanları iyi tanımalı � *Fiziksel olarak yeterli olmalı � *Hastalara uyguladıklarını açıklayabilecek iletişim yeteneği olmalı

Hastayı egzersize/ uygulamaya hazırlamak; � Fizik tedavi teknikerleri zamanlarının çoğunu hasta ile birlikte geçirmektedir. � Dolayısı ile hastanın tedaviye uyumunun artırılmasında önem taşımaktadırlar. � Kullanılan cihazların bakımının sürekli yapılması, yönlendirilen şekilde uygulanması, uygulama esnasında teknik kazalardan korunmanın sağlanmasından birinci derecede sorumlu kişilerdir.

Hastayı egzersize/ uygulamaya hazırlamak; � Hastalık ve hastaya yaklaşım bilgisi yanında tedavide kullanılan elektroterapi cihazlarının ya da ünitede ki diğer tüm araç gereçlerin bakımının sağlanması için gerekli becerilerin fizik tedavi teknikerlerinde olması gerekmektedir.

Hastayı egzersize/ uygulamaya hazırlamak; � Hasta tedavi kartıyla üniteye girdiği andan itibaren fizik tedavi teknikerinin sorumluluğunda olmalıdır. � Tekniker, cihazların kullanımından sonraki yerine yerleştirilmesi, ünite düzeninin ve ünitede ki tedavi masa ya da bölmelerinin düzenini en iyi bildiğinden hastanın ünitedeki takibinden sorumlu olacaktır. � Hastanın karşılanması ilgili fizik tedavi doktoru ya da fizyoterapisti ile görüşmesinin sağlanması ve planlanan tedavi ya da egzersiz programının hasta ile beraber uygulamasının takibi gerekirse yerine getirilmesinin sağlanması gerekmektedir.

Hastayı egzersize/ uygulamaya hazırlamak; � Hastanın egzersiz ya da cihaz uygulamaları için uygulama yerinin hasta öncesinde hazırlanması, düzeninin cihaz pozisyonunun ve hasta pozisyonun sağlanması ilk yapılacak uygulamalardandır. � Ardından, hastanın tedavi bölmeleri içerisinde ya da ilgili yerde pozisyonlanması gerekmektedir. � Bu pozisyonlamalar ünitenin büyüklüğüne, kullanılacak cihazın uygulama şekline göre değişmekle birlikte özellikle egzersizlerde belli başlı pozisyonlar yer almaktadır.

� Hasta başı orta hatta olacak şekilde, kolları gövde yanında, avuç içi yere bakar pozisyonundadır. � Alt ekstremitesi ise birbirine paralel, omuz genişliğinde açık pozisyonda olmalıdır.

� Hasta baş orta hatta ve gözdesi aynı hizada olmak üzere, kolları gövde yanında ya da birbirine kenetli alnın altında yer alabilir. � Alt ekstremiteler birbirine paralel pozisyonda, en fazla omuz genişliğinde açık olarak yer almaktadır. � Hasta yatağında yüz gelecek şekilde boşluk varsa (masaj yatağı vb. ) bu pozisyon için kullanılabilir.

� Burada uygulama boyuna yapılacaksa mutlaka alın altına yastık (rolu havlu vb. ) ya da alın, kenetli olan ellerin üzerine yerleştirilmelidir. � Alın için yapılan uygulamalar servikal açının nötralizasyonunu korumalıdır. � Aynı şekilde yüzüstü uygulamalarda karın altına ve/ veya pelvis altına havlu, çarşaf ya da yastık konulabilir. � Hastanın durumuna (artmış lordoz vb. ) göre hangisini tercih etmeniz gerektiğini fizyoterapiste danışınız.

� Yan yatış pozisyonunda hastanın omurga düzgünlüğüne dikkat edilmelidir. � Baş, boyun, omuz ve kalça eklemi aynı hizada olmalıdır. � Hasta yan yatışta alt taraftaki kolunu başının altına, diğer kolunu da dengesini sağlamak için yataktan destek alacak şekilde yatak kenarına yerleştirir.

� Altta kalan alt ekstremite kalça ve dizden fleksiyona getirilir. � Üstte kalan alt ekstremite ise yapılacak egzersize göre pozisyonlanacak şekilde diğerine paralel ve ekstansiyonda pozisyonlandırılmalıdır.

� Çengel yatış pozisyonu sırt üstüne benzer şekilde uygulanır. � Baş orta hatta gövde ile aynı hizada, kollar gövde yanında, avuç içi yere bakacak şekilde pozisyonlanmıştır. � Alt ekstremite ise sırt üstü pozisyondan farklı olarak ayak tabanları yerde, diz ve kalça fleksiyonda olacak şekildedir.

� Ters T pozisyonunda baş orta hatta gövde ile aynı hizada iken üst ekstremite ters T duruş pozisyonunu alacak şekilde kollar 90 derece abduksiyon, dirsekler 90 derece fleksiyonda başın yanında yer almaktadır. � Alt ekstremite ise yapılacak egzersize hazırlık amaçlı çengel ya da birbirine paralel tam ekstansiyon pozisyonunda olabilir. � Bu pozisyon çoğunlukla alt ekstremitenin bilateral, zorlu hareketlerinde gövde stabilitesini sağlama amaçlı kullanılır.

� Çapraz oturma pozisyonu üst ekstremite ya da üst gövde hareketleri sırasında alt gövdenin stabilitesini sağlama amacıyla kullanılan bir pozisyondur. � Baş orta hatta gövde ile aynı hizada iken alt ekstremite bağdaş kurma pozisyonunda hasta oturur vaziyettedir.

�Uzun oturma pozisyonunda hasta elleri gövdesinin arkasında gövde destekli, alt esktremite birbirine paralel omuz genişliğinde açık pozisyonda oturmayı ifade etmektedir. �Baş orta hatta ve gövde ile aynı hizada olmalıdır.

� Çengel oturma pozisyonu uzun oturma pozisyonu ile aynıdır farklı olan kısmı diz ve kalça burada fleksiyon pozisyonundadır. � Üst ekstemite gövdenin arkasında, avuç içi yerde olacak şekilde kol ekstansiyonu ile pozisyonlanmıştır. � Alt ekstremite ise kalça ve dizler bükülü, ayak tabanları yere tam temasta olacak şekilde pozisyonlanmıştır.

�Kalça, diz, ayak bileklerinin 90 ° fleksiyon pozisyonunda olduğu, sıradan bir tabure veya sandalyede oturma pozisyonudur. �Ayaklar yer ile tam taban teması yapmalıdır.

Hasta taşıma / kaldırma teknikleri

� Fizik tedavi teknikerleri ünitede çalışırken bazen hastaların pozisyonlarını değiştirebilir ya da farklı zeminlere transferlerini sağlayabilir. � Bu doğrultuda hasta kaldırma ve taşıma tekniklerinin hem kendi sağlıklarını korumak hem de hastanın transferi sırasında hastanın güvenliği sağlamak için bilinmesi gerekmektedir.

Örneğin: � Yaşlı hastalarda derinin incelmiş ve elastikiyeti kaybetmiş olması, kaldırma sırasında uygulanan sürtünme etkisiyle, tahribata yol açabilir. � Özellikle sakrum, dirsek, malleol, epikondil gibi kemik çıkıntılarında, sürtünmenin zararlı etkileri kaçınılmazdır.

� Hasta kaldıran kişilerde oluşan sakatlıkların nedenleri ise: � Yük ağır ise, � Ağır yük dengesiz ve uzun süre taşınır ise, � Yükten çok uzakta duruluyor ise, � Kaldıran kişiler hareketi engelleyen sıkı giyecekler giymişlerse, kaldırma ve taşıma sırasında hasar görürler.

� Hastanın kalkmaya hazır hale getirilmesi: � Hastanın kolu bacağı bir yerde düzensiz ise, dengenizin kaybolmasına ve düşmenize yol açar. Bu nedenle hastanın kaldırmadan önce uygun halde pozisyona sokulması gerekir. � Hastanın kolu bacağı kaldırma için uygun bir pozisyona sokulmamış ise kontrol altında değilse hasta kaldırılmamalıdır!!!

Güvenli hasta kaldırma yöntemleri 1. � Hastanın arkasında durularak baş ve gövdesi hafifçe öne itilir; kaldırıcı ellerini hastanın gövdesi ile kolları arasından öne doğru sokar ve hastanın ön kollarından tutar. � Hasta kendi bileğini tutabilir; tutamıyorsa hastanın elleri üste getirilerek, dirseklere yakın kısımdan tutulabilir

2. sıklıkla hemiplejik hastalarda kullanılan avuç-avuca (dirsek düz) tutma � Ayaktaki hastanın yanında dururken, öndeki elinizi başparmak açık olarak avuç içi yukarı gelecek şekilde tutun. � Hastanın eli avucunuzun üstünde, sizin başparmağınızı kavrarken, siz onun elini kavramadan sadece destek olun.

2. sıklıkla hemiplejik hastalarda kullanılan avuç-avuca (dirsek düz) tutma � Diğer elinizle kolu aksilladan elinizin veb aralığı (dört parmağımız ve başparmağımız arasında ki bölge) ile destekleyebilir ya da hastanın kolunu dirsek üstünden, dirseğinin düz durmasını sağlayabilirsiniz.

2. sıklıkla hemiplejik hastalarda kullanılan avuç-avuca (dirsek düz) tutma � Aynı durum hastanın dirseği 90 derece bükülü iken de geçerlidir.

3. Aksillar kaldırma � Hasta yanında oblik olarak, ayaklardan biri hasta ayaklarının önünde ve diğeri sandalye yanında dik açıda durulur. � Hasta önündeki el önden ve hasta arkasında kalan el arkadan olmak üzere, baş parmak açık olarak dört parmakla koltuk altından tutulur

4. Dirsek kaldırma � Tek kişinin hasta kaldırdığı durumlarda kullanılan bir tutuş şekli olup, bir ayağınız hasta ayaklarının önünde dizinizle hastanın dizini bloke ederken, diğer ayağınız dik açılı olarak sandalye kenarında duruyor. Hasta öne doğru eğilir; sizin taraftaki omuz, gövdenize dayanır; başı, gövdeniz ve kolunuz arasında desteklenirken hasta taraftaki kolunuz omuz önünden geçip dirseği tutar, diğer kolunuz omuz arkasından geçip dirseği tutar. Hasta iki elini bel önünde tutarsa daha kolay kaldırılabilir

5. Bel kemerinden ve Kemerle kaldırma � Hasta önünde ayaklarınız açık, bir ayağınız hastanın ayrık ayakları arasında veya saat onu on geçe pozisyonunda, dizleriniz hastanın dizlerinin iki yanında olarak ve kalçadan öne eğilmiş pozisyonda dururken, baş parmaklar bel kemerinin içine sokularak kaldırılır. Bu kalkış sırasında hasta ellerini dizlerinin üstünden bastırır; kaldıran hastanın beli ve kemerini tutar; hasta kollarını kaldıran kişinin omuzlarına koyabilir

5. Bel kemerinden ve Kemerle kaldırma � Bel kemeri olmayan hastalarda eller yanlardan kalça altına konarak bel kemerli kaldırış gibi kaldırılabilir ya da hastanın pantolon kemeri arkadan tutularak aynı duruş ve hastanın tutuşları ile hasta kaldırılabilir

5. Ön koldan kaldırma � Hastanın önünde avuçlar yukarı gelecek şekilde durulur; hastanın dirsekleri tutulurken, o da ellerini sizin ön kolunuza koyar ve mümkünse tutar. Bu, ayağa kalkan hastanın dengede olmasını sağlayan bir tutuştur

6. Tekerlerkli sandalye tranferleri � Tekerlekli sandalyeden birey kolları ile vücudunun ağırlığını alarak kendi başına transfer yapabileceği gibi kayma tahtası gibi aparatlar ile de transferini tek başına gerçekleştirebilir ya da resimde ki gibi söz konusu transfer esnasında bireye yardımcı olunabilir.

Hasta Kaldırmada Temel Kavramlar � 1. Ayaklar açık ve sağlam tabanlı olarak ayakta durun, belinizi düz tutun. � 2. Kalça ve dizlerinizi bükerek hastalara ve objelere ulaşın ki, kaldırma içinde bacak kaslarınız çalışsın. � 3. Emniyet ve kontrol için cisimleri kendinize yakın ve en rahat tutma şekli ile tutun. � 4. Cisimleri kaldırırken, dizleri ve kalçayı kullanarak ayağa kalkın; gövdeyi korseleyin geri itin. Sırtınızı zorlamayın. � 5. Kaldıracağınız bölgeyi hazırlayın, lüzumsuz eşya ve minderleri kaldırın.

Hasta Kaldırmada Temel Kavramlar � 6. Tekerlekli sandalyenin frenlerini kilitleyin, ön tekerlekleri diğerlerine dik açıya getirin (transfer olacak zemin ile 45 derecelik açı söz konusu olmalıdır) ve ayak koyma yerlerini kaldırın. � 7. Transfer yapılacak/ yapılan zeminin yüksekliğini kontrol edin. � 8. Hataya nasıl kaldırılmak istediğini sorabilirsiniz. � 9. Hastanın neler yapabildiğini kontrol edin.

Hasta Kaldırmada Temel Kavramlar � 10. Kaç yardımcıya ihtiyaç olacağına karar verin. � 11. Hastaya ne yapacağınızı ve ne yapması gerektiğini anlatın. � 12. Kaldırma sırasında sakin olun. Daima hastanın adımlarıyla hareket edin. � 13. Kalçalarını iyice kaldırın ki deride tahriş durumu ortaya çıkmasın. � 14. Temel kuralları uygulayın.

KAYNAKLAR � Fizyoterapiye Giriş, Bölüm 6: Egzersiz, Dr. Öğr. Üyesi Ali Erman KENT, Öğr. Gör. Kübra TUZ, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ed. Dr. Öğr. Üyesi Mahmut YARAN, Samsun, 2019. � Fizyoterapiye Giriş, Bölüm 7: Fizik Tedavi Teknikerleri ve Egzersiz Uygulamaları, Dr. Öğr. Üyesi Asuman SALTAN, Yalova Üniversitesi, Ed. Dr. Öğr. Üyesi Mahmut YARAN, Samsun, 2019.