Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II Ocenianie zewntrzne
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Ocenianie zewnętrzne w świetle nowej podstawy programowej Olsztyn, 11 września 2010 r. Sławomir Jacek Żurek
CO PODLEGA OCENIE W PROCESIE DYDAKYCZNYM NA LEKCJACH JĘZYKA POLSKIEGO? DZIAŁANIA Mówienie Pisanie (jako proces) Czytanie Słuchanie Odbiór tekstów kultury PRODUKTY Różnego rodzaju teksty pisemne, np. : rozprawka, recenzja, referat, interpretacja
JAKIMI NARZĘDZIAMI MOŻNA POSŁUGIWAĆ SIĘ W OCENIANIU? Intuicją – zawsze subiektywną Systemem oceniania – zawsze obiektywnym
JAK TWORZYĆ NARZĘDZIA DO OBIEKTYWNEJ OCENY DZIAŁAŃ? Etapy tworzenia narzędzi: 1) rozbić działania główne na cząstkowe, 2) uporządkować je w układzie logicznym, 3) opracować na ich podstawie kryteria, oceniania (informacja na temat tego, które umiejętności cząstkowe są konieczne do opanowania na daną ocenę).
Tworzenie narzędzi do oceniania działań Słuchanie sprawdza się poprzez takie umiejętności uczniowskie, jak np. . : 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) formułowanie własnej wypowiedzi ustnej na podstawie usłyszanego tekstu, określenie problemu w oparciu o tekst zasłyszany wskazywanie błędów w wypowiedziach innych uczniów odtwarzania toku wypowiedzi z uwzględnieniem istotnych logicznych związków, selekcja i hierarchizacja usłyszanych informacji, rozpoznawanie intencji nadawcy wypowiedzi, odróżnianie odmian aktów mowy i zabarwienia uczuciowego, rozpoznawanie różnych odmian polszczyzny, formułowanie wniosków, ocena usłyszanej wypowiedzi.
Tworzenie narzędzi do oceniania działań DZIAŁANIA ODTWÓRCZE 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) formułowanie własnej wypowiedzi ustnej na podstawie usłyszanego tekstu, określenie problemu w oparciu o tekst zasłyszany wskazywanie błędów w wypowiedziach innych uczniów odtwarzania toku wypowiedzi z uwzględnieniem istotnych logicznych związków, selekcja i hierarchizacja usłyszanych informacji, rozpoznawanie intencji nadawcy wypowiedzi, odróżnianie odmian aktów mowy i zabarwienia uczuciowego, rozpoznawanie różnych odmian polszczyzny, formułowanie wniosków, ocena usłyszanej wypowiedzi. DZIAŁANIA TWÓRCZE 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) formułowanie własnej wypowiedzi ustnej na podstawie usłyszanego tekstu, określenie problemu w oparciu o tekst zasłyszany wskazywanie błędów w wypowiedziach innych uczniów odtwarzania toku wypowiedzi z uwzględnieniem istotnych logicznych związków, selekcja i hierarchizacja usłyszanych informacji, rozpoznawanie intencji nadawcy wypowiedzi, odróżnianie odmian aktów mowy i zabarwienia uczuciowego, rozpoznawanie różnych odmian polszczyzny, formułowanie wniosków, ocena usłyszanej wypowiedzi.
Tworzenie narzędzi do oceniania działań Słuchanie sprawdza się poprzez takie umiejętności uczniowskie, jak np. . : 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) formułowanie własnej wypowiedzi ustnej na podstawie usłyszanego tekstu, określenie problemu w oparciu o tekst zasłyszany wskazywanie błędów w wypowiedziach innych uczniów odtwarzania toku wypowiedzi z uwzględnieniem istotnych logicznych związków, selekcja i hierarchizacja usłyszanych informacji, rozpoznawanie intencji nadawcy wypowiedzi, odróżnianie odmian aktów mowy i zabarwienia uczuciowego, rozpoznawanie różnych odmian polszczyzny, formułowanie wniosków, ocena usłyszanej wypowiedzi.
Projekt edukacyjny od roku 2012 będzie stałym elementem oceniania wewnętrznego w gimnazjum
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania § 21 a. 4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod 7. 10. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym W przypadkach, o których mowa w ust. 9, na świadectwie 3. 2. 6. 8. 9. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania: 1) wybranie 5. 1. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego. wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor tematu projektu edukacyjnego; 2) określenie celów projektu dyrektor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści. zastosowaniem różnorodnych metod. realizacji projektu edukacyjnego. ukończenia gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji; 3) wykonanie edukacyjnego). wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”. zaplanowanych działań; 4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego.
Co kształtuje i czego uczy metoda projektu? umiejętności pracy zespołowej formułowania problemów wyznaczania celów działania korzystania z różnych źródeł informacji klasyfikowania informacji oraz ich krytycznej analizy łączenia teorii z wiedzę praktyczną integrowania wiedzy z kilku przedmiotów różnych form prezentacji wiedzy budowania partnerskich relacji między uczniem a nauczycielem kontaktu z najbliższym środowiskiem: instytucjami i mieszkańcami
Etapy realizacji projektu
1. Określenie tematu Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Samodzielnie studiują przygotowane przez nauczyciela informacje. 2. Określają temat, cele projektu oraz formułują pierwsze hipotezy. 3. Uzasadniają wybór tematu. 1. Przygotowuje materiały źródłowe. 2. Pomaga przy określeniu tematu i sformułowaniu celów projektu. 3. Kontaktuje uczniów z instytucjami życia publicznego, np. zapoznaje ich ze sposobami pracy w bibliotece uniwersyteckiej, archiwum muzealnym.
2. Planowanie Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Określają źródła informacji 1. Pomaga w dostępie do 2. 3. 4. 5. (archiwa, muzea, spotkania z naocznymi świadkami zdarzeń, zasoby internetowe). Tworzą spis literatury oraz materiałów źródłowych. Gromadzą informacje (np. pracują nad dokumentami, opracowują wywiady). Określają wstępnie formę prezentacji rezultatów badań. Określają obowiązki i zakres pracy (przy projekcie grupowym). 2. 3. 4. 5. archiwów, muzeów i innych źródeł. Wskazuje kolejne źródła informacji. Podaje informacje o prawidłowościach pracy z dokumentami i innymi źródłami. Pomaga wybrać formę prezentacji. Koordynuje działania uczniów.
3. Poszukiwanie Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Zbierają informacje. 1. Obserwuje i doradza. 2. Przeprowadzają analizę 2. Pośrednio kieruje pracą. danych. 3. Konfrontują ze sobą różne punkty widzenia. 4. Projektują indywidualnie lub grupowo dalszą pracę. 3. Pomaga zachować obiektywizm. 4. Służy konsultacją
4. Opracowanie Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Opracowują dokument 1. Udziela rad. (lub przygotowują inną formę uzewnętrznienia). 2. Pokazuje wzorce dobrze sformułowanych projektów. 3. Pomaga w jego opracowaniu, np. w pisaniu wstępu, opracowaniu bibliografii itp. , prawidłowym określeniu formy.
5. Prezentacja Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Prezentują swój 1. Koordynuje działania indywidualny wkładu pracy (wraz z demonstracją materiałów na forum). 2. Prezentują cały projektu, np. forma dramy, przedstawienia, wystawy uczniów (np. słucha, dzieli się uwagami, zadaje pytania).
6. Lekcja Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Obmyślają interesujące 1. Daje instrukcje formy przeprowadzenia zajęć na temat realizacji projektu, opracowują plan lekcji oraz metody zainteresowania kolegów danym tematem. metodyczne, a także razem z uczniami przygotowuje plan lekcji.
7. Ewaluacja Działania uczniów Działania nauczyciela 1. Dokonują samooceny. 1. Indywidualnie ocenia 2. Dokonują oceny innych każdego, a następnie grupę w całości. 2. Pokazuje niewykorzystane możliwości, daje wskazówki do przyszłej pracy. członków grupy.
Przygotowanie prezentacji Uczniowie muszą uświadomić sobie: • • dlaczego coś chcą powiedzieć? do kogo mówią? co mają zamiar powiedzieć? w jaki sposób mają zamiar to zrobić?
Trzeba dobrze rozplanować czas prezentacji. Każdy członek zespołu musi zaprezentować swoją rolę w grupie. Należy korzystać z notatek w odpowiedni sposób. Przeprowadzeni e prezentacji Trzeba umiejętnie korzystać z pomocy audiowizualnych. Należy odpowiadać na pytania.
Formy prezentacji PREZENTACJA INSCENIZACJA PRELEKCJA ODCZYT WYKŁAD FOLDER WYSTAWA POKAZ BROSZURA MULTIMEDIALNA
Scenariusz wystąpienia 1. Wprowadzenie – przedstawienie celu. 2. Motywacja – przekonanie słuchaczy, dlaczego 3. 4. 5. 6. 7. 8. warto uczestniczyć w prezentacji. Przedstawienie planu wystąpienia. Przedstawienie treści (z podziałem na części) Zakończenie – końcowe podsumowanie. Wnioski – powtórzenie głównej tezy. Odpowiedzi na pytania. Podziękowanie.
Co oceniamy w prezentacji? 1. Zawartość projektu • Realizacja celów • Oryginalność, innowacyjność • Umiejętności praktyczne 2. Prezentacja i sprawozdanie • • Plan, logika argumentów, czytelność Język Prezentacja graficzna Estetyka i atrakcyjność 3. Samodzielność i staranność • Pracowitość, inicjatywa • Dodatkowe działania
Główne zmiany w egzaminowaniu zewnętrznym w gimnazjum Od roku szkolnego 2011/2012 egzamin gimnazjalny będzie przeprowadzany na nowych zasadach: Egzamin będzie sprawdzał opanowanie przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w wymaganiach ogólnych i szczegółowych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Egzamin będzie się składał z takich samych części jak dotychczasowy, ale każda część będzie miała inną strukturę. Inaczej też będzie wyglądać zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego.
Część humanistyczna egzaminu gimnazjalnego składa się z zadań z zakresu języka polskiego oraz zadań z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. Zadania z języka polskiego mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą. Wśród zadań otwartych z języka polskiego znajduje się dłuższa wypowiedź pisemna. Zadania z historii i wiedzy o społeczeństwie mają formę zamkniętą.
Wyniki egzaminu gimnazjalnego Prace egzaminacyjne sprawdzają wykwalifikowani egzaminatorzy według jednolitych kryteriów. Dla każdego z powyższych zakresów będą podane dwie liczby: wynik procentowy oraz wynik centylowy: Wynik procentowy to odsetek punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej), które zdający zdobył za zadania mierzące wiadomości i umiejętności z danego zakresu. Na przykład jeśli zdający za zadania matematyczne zdobył 23 punktów spośród 30 możliwych do zdobycia, to uzyska wynik procentowy równy 77. Wynik centylowy to odsetek liczby gimnazjalistów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy uzyskali z danego zakresu wynik taki sam lub niższy niż zdający. Na przykład zdający, którego wynik centylowy w zakresie matematyki wynosi 85, dowie się, że 85% wszystkich gimnazjalistów uzyskało za zadania matematyczne wynik taki sam jak on lub niższy, a 15% gimnazjalistów uzyskało wynik wyższy. Wyniki egzaminacyjne są ostateczne i nie mogą być podważone na drodze sądowej.
Zadania z języka polskiego na egzaminie zewnętrznym Zadania z języka polskiego mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą. Mogą odnosić się do tekstów literackich, popularnonaukowych lub publicystycznych. Sprawdzane będzie nie tylko rozumienie zamieszczonego tekstu, ale także znajomość utworów literackich lub dorobku autorów, których zgodnie z podstawą programową nie wolno pominąć w procesie kształcenia (tytuły takich utworów i nazwiska takich autorów oznaczono w informatorze, podobnie jak w podstawie programowej, gwiazdką). Wśród zadań otwartych z języka polskiego znajduje się dłuższa wypowiedź pisemna w formie rozprawki, opowiadania, charakterystyki, opisu lub sprawozdania. Może też być sprawdzane opanowanie przez gimnazjalistę form użytkowych, takich jak podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja, a także list oficjalny, ogłoszenie i zaproszenie.
Aspekty w ocenianiu zadania otwartego Przy ocenie dłużej wypowiedzi pisemnej uwzględnia się sześć aspektów: 1) treść, 2) segmentację tekstu, 3) styl, 4) język, 5) ortografię, 6) interpunkcję.
Treść Poziom 4 Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 rozumowanie pełne (teza, rozumowanie argumentacja, pełne (teza, rozumowanie wniosek), ale próba argumentacja, niepełne (nie argumentacja rozumowania jest jasne, za wniosek), nie wyczerpuje (nie da się czym lub argumentacja wymagań przeciw czemu stwierdzić, za wyczerpuje tematu, lub czym lub wymagania zdający argumentacja tematu, argumentuje), przeciw czemu wyczerpuje wszystkie większość zdający wymagania argumenty argumentów argumentuje) tematu, ale trafnych niektóre argumenty są nietrafne Poziom 0 brak argumentacji lub praca nie na temat Uwaga! Gdy zdający nie formułuje explicite tezy lub wniosku, egzaminator ustala je na podstawie argumentów.
Aspekty Segmentacja tekstu Styl Poziom 2 Poziom 1 Poziom 0 segmentacja konsekwentna segmentacja przypadkowa, brak segmentacji styl konsekwentny i niekonsekwentny lub dostosowany do przyjętej formy niedostosowany do wypowiedzi przyjętej formy wypowiedzi Język najwyżej 3 błędy ponad 4 błędy składniowe lub leksykalne, lub frazeologiczne, lub fleksyjne Ortografia najwyżej 2 błędy ponad 2 błędy Interpunkcja najwyżej 3 błędy ponad 3 błędy
Przykładowe zadania zamknięte Tekst do zadań 9– 12 Jan Twardowski W KLASIE Ryczą w klasie dokazują najgrzeczniejszych kotem szczują ryczą biją się po łapie chcą położyć się na mapie na przyrodzie lepsza draka wypchanego szczypią ptaka nogi skrzeczą skrzypią ławki kogoś biorą za nogawki piszczą wyją głośno chrapią książkę do religii drapią Nagle sfrunął anioł biały mówi – lubię te kawały Jan Twardowski, Miłość miłości szuka, Warszawa 1999.
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 9 Kto w wierszu W KLASIE wyraża przychylną opinię? . . . . Wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; [. . . ] podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów. Wymagania szczegółowe 1. 4. Uczeń charakteryzuje postać mówiącą w utworze. Rozwiązanie anioł
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 10 Anioł nie skrytykował tego, co zobaczył w klasie, ponieważ A. bał się, że sam dostanie w skórę. B. ucieszył się, że dzieci mają dużo energii. C. miał inne, ważniejsze rzeczy do zrobienia. D. i tak nikt by nie zareagował na jego karcenie. Wymagania ogólne II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; [. . . ] wykorzystuje poznane pojęcia w refleksji o literaturze i wartościach; czyta teksty kultury odpowiadające charakterystycznej dla tego wieku wrażliwości. Wymagania szczegółowe 1. 2. Uczeń rozpoznaje problematykę utworu. Rozwiązanie B
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 11 Jaką funkcję pełnią czasowniki występujące w wierszu? A. Dynamizują opisaną sytuację. B. Spowalniają tempo opowieści. C. Mają zdezorientować czytelnika. D. Opisują szczegóły wyglądu klasy. Wymagania ogólne II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest coraz dojrzalsza, bardziej świadoma i samodzielna. Wymagania szczegółowe 2. 4. Uczeń wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych. Rozwiązanie A
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 12 Wypowiedź anioła: „lubię te kawały” jest A. zapowiedzią kolejnych dowcipów anioła. B. wypowiedzią niezwiązaną z sytuacją. C. zaskakującą puentą. D. charakterystyką dzieci. Wymagania ogólne II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest coraz dojrzalsza, bardziej świadoma i samodzielna. Wymagania szczegółowe 2. 5. Uczeń omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (puenty). Rozwiązanie C
Przykładowe zadania zamknięte Henryk Sienkiewicz* Krzyżacy Quo vadis Potop
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 29 W przytoczonych fragmentach powieści Sienkiewicz, opisując pole walki, zwraca uwagę na panującą na początku ciszę. Czemu służy ten zabieg narracyjny? A. Budowaniu napięcia. B. Przyspieszeniu akcji. C. Prezentowaniu bohaterów. D. Zmniejszeniu grozy. Rozwiązanie A Zadanie 30 W jaki sposób Sienkiewicz we wszystkich fragmentach powieści przybliża czytelnikowi atmosferę miejsca zdarzeń? A. Wprowadza rozbudowane opisy przeżyć wewnętrznych. B. Zestawia walczących, których siły są nierówne. C. Pokazuje potężną siłę fizyczną walczących. D. Zwraca uwagę na widownię i jej reakcje. Rozwiązanie D
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 31 Które postacie zostały skontrastowane? A. Krzyżacy i armia królewska. B. Lig i tur. C. Kmicic i Wołodyjowski. D. Żadne. Rozwiązanie C Zadanie 32 Powieści historyczne charakteryzują się tym, że ich fabuła A. odtwarza wydarzenia z życia autentycznych postaci współczesnych i historycznych. B. umieszczona jest w epoce będącej dla autora zamkniętym okresem dziejów. C. osnuta jest na podstawie prawdziwych zdarzeń z życia autora. D. obfituje w niezwykłe zdarzenia i niespodziewane zwroty akcji. Rozwiązanie B
Przykładowe zadania zamknięte Zadanie 33 Powieści Henryka Sienkiewicza mają wielu miłośników, ale zdarzają się też tacy, którzy tych powieści nie lubią. Które stanowisko jest Ci bliższe? Napisz rozprawkę. Odwołaj się do przeczytanej przez Ciebie w całości powieści historycznej Sienkiewicza.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Dziękuję za uwagę ! zureks@kul. pl
- Slides: 40