WPYW NAUCZANIA ZDALNEGO NA PROCES UCZENIA SI UCZNIW

WPŁYW NAUCZANIA ZDALNEGO NA PROCES UCZENIA SIĘ UCZNIÓW I STUDENTÓW

CEL BADANIA Głównym celem było zbadanie wpływu nauczania zdalnego na wydajność procesu uczenia się uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów w czasie pandemii COVID-19. Wpływ rozpatrywany jest ze względu na: • środowisko uczenia się • psychikę podmiotu uczenia się (ucznia/studenta). • treść nauczania

HIPOTEZY Nauczanie w formie zdalnej powoduje pogorszenie stanu zdrowia psychicznego oraz ogranicza efektywność procesu uczenia się przez uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów. Środowisko nauczania w formie zdalnej powoduje nasilenie bóli głowy (migren) i układu ruchu oraz zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego, indukując wahania nastroju, drażliwość, spadek motywacji, wzrost agresji i ograniczenie efektywności procesów poznawczych (przyswajania nowych informacji) jako fizjologiczną reakcję uczniów i studentów. Brak bezpośredniego kontaktu i wynikające z tego ograniczenie efektywności komunikacji między uczniem/studentem a nauczycielem i rówieśnikami obniża efektywność procesów nauczania i uczenia się przez uczniów i studentów, a zwiększa poczucie samotności i stymuluje tendencje izolacyjne wśród uczniów i studentów.

METODA Przeprowadzenie ankiety internetowej wśród uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów w wieku 15 -26 lat odbywających naukę na terenie Polski.

WSTĘP Badanie, przeprowadzone w dniach 6 -17 stycznia 2021 roku, opierało się na przeprowadzeniu anonimowej ankiety internetowej wśród uczniów liceów ogólnokształcących i techników oraz studentów uczących się na terenie Polski. Odpowiedzi na formularz udzieliło 160 osób, przy czym większość z nich stanowiły kobiety w wieku 18 - 23 lat, studentki pierwszego roku studiów. Ze względu na nierówność struktury płciowo-wiekowej badanych, wyniki zostały porównane względem grupy głównej (wszyscy badani) w czterech podgrupach, dzielących ankietowanych według: 1) płci 2) wieku 3) szkoły i trybu nauczania 4) stylu poznawczego

ZNACZĄCE RÓŻNICE W WYNIKACH UZYSKANYCH W POSZCZEGÓLNYCH PODGRUPACH kobiety zgodziły się ze stwierdzeniem Od czasu wprowadzenia nauczania w formule zdalnej częściej płaczę o 8. 7% częściej niż grupa ogólna (kobiety: 51. 2%, grupa ogólna: 42. 5%); zdolność do zapamiętywania najbardziej zmalała w grupie słuchowców (u 64. 3% słuchowców i u 48. 7% grupy ogólnej – różnica: 15. 6%), a najmniej – w grupie wzrokowców (39%, różnica: 9. 7%); czuciowcy (dotykowcy) otrzymywali gorsze wyniki w nauce o 17. 2% częściej niż grupa ogólna (czuciowcy: 43. 8%, grupa ogólna: 26. 6%); od czasu wprowadzenia nauki w trybie zdalnym, 75% badanych kinestetyków nie czuje się bardziej samotna, taki sam procent jest bardziej poirytowany i szybciej traci cierpliwość, 100% zgłasza zmniejszenie zdolności do zapamiętywania i skupiania się. [przypis] wzrokowcy są lepiej przystosowani do zdalnego nauczania od grupy ogólnej o około 5 -6% (na podstawie wyników w nauce, zdolności do zapamiętywania, skupiania się, aktywnego słuchania); ilość pracy domowej zadawanej uczniom liceów ogólnokształcących i techników zwiększyła się od czasu wprowadzenia nauki w formule zdalnej o 26. 7% niż grupie ogólnej (uczniowie: 57. 1%, grupa ogólna: 30. 4%).

WYNIKI NIEJEDNOZNACZNE UZYSKANO Z NASTĘPUJĄCYCH PYTAŃ: o strefę epidemiologiczną, w której badany/-a znajdował się najdłużej od marca 2020 roku (20. 9% odpowiedzi – nie wiem); o zmianę stosunku pracy indywidualnej do zespołowej/z nauczycielem względem formy stacjonarnej (38% - stosunek nie zmienił się, 33. 5% - stosunek zmniejszył się, 28. 5% - stosunek zwiększył się).

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) 79. 1% ankietowanych potrafi skupić się lepiej w samotności i 55. 7% preferuje pracę indywidualną nad pracą zespołową pytanie o zmianę stosunku pracy indywidualnej do zespołowej/z nauczycielem od czasu wprowadzenia zajęć w trybie zdalnym nie daje jednoznacznych odpowiedzi: 38% ankietowanych stwierdza, że stosunek nie zmienił się, 33. 5% twierdzi, że się zwiększył i 28. 5% stwierdza jego zmniejszenie ilości pracy domowej zadawanej uczniom/studentom, jak stwierdza 30. 4% badanych, nieznacznie zwiększyła się (17. 1% - ilość zmniejszyła się, 52. 5% - nie uległa zmianie) od czasu zmiany trybu nauki na zdalny obserwuje się zmniejszenie działań nauczyciela mających na celu aktywizację uczniów na zajęciach (39. 2% - nauczyciel aktywizuje uczniów/studentów rzadziej, 43. 7% - tak samo często) zajęcia zdalne najczęściej mają charakter teoretyczny (przewaga wykładów – 50. 6%) lub mieszany (równy stosunek wykładów do ćwiczeń – 44. 9%)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) 51. 9% ankietowanych zgłasza, że ich aktywność na zajęciach zmniejszyła się (35. 4% - nie uległa zmianie), a 72. 8% sporządza mniej notatek, podobnie według 69% ankietowanych aktywność ich kolegów i koleżanek z klasy/grupy zmniejszyła się (25. 9% - nie uległa zmianie) niezmienność środowiska uczenia się jest męcząca lub nudząca dla 61. 4% ankietowanych, nie ma większego znaczenia dla 28. 5%, a dla 10. 1% jest uspokajająca i pozwalająca lepiej się skupić jego uporządkowanie jest ważne dla 81% ankietowanych, 40. 5% potrafi go utrzymać, a 30. 4% jest sfrustrowana swoją niezdolnością do utrzymania porządku w miejscu uczenia się

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) Jedynie 7% badanych podczas zajęć zajmuje się wyłącznie zadaniami związanymi z tymi zajęciami.

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) odpowiednio 54. 5% i 25. 3% ankietowanych określiło się jako wzrokowcy i słuchowcy, 18% - jako czuciowcy (dotykowcy) i 2. 6% - jako kinestetycy 99. 4% nauczycieli używa narzędzia Udostępnienie ekranu/prezentacji, a 55. 6% - narzędzia Tablica MS Teams lub innego narzędzia umożliwiającego pisanie/rysowanie i udostępnienie uczniom/studentom zawartości w czasie rzeczywistym 54. 4% nauczycieli korzysta z ankiet/formularzy/testów interaktywnych, 30. 6% korzysta z narzędzia Tablica MS Teams w trybie współpracy - ich wykorzystanie może być szczególnie korzystne dla procesu uczenia się dotykowców i kinestetyków 48. 7% ankietowanych zgłasza zmniejszenie zdolności do zapamiętywania (46. 8% - brak zmiany) i 72. 2% - zmniejszenie zdolności do skupiania się (22. 8% - brak zmiany) 55. 1% ankietowanych donosi o zmniejszeniu (16. 5% - nieznacznym zmniejszeniu) zdolności do aktywnego słuchania, tj. przyswajania informacji ze słuchu, od czasu rozpoczęcia kształcenia zdalnego (20. 9% - brak zmiany)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) 41. 1% ankietowanych spędza powyżej pięciu godzin na zajęciach zdalnych i 46. 2% używa urządzeń elektronicznych (komputera, smartfonu, tabletu) po zakończeniu zajęć online przez ponad pięć godzin, zatem znaczący odsetek ankietowanych może spędzać na korzystaniu z urządzeń elektronicznych nawet pół doby

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) 91. 8% ankietowanych odbywa zajęcia zdalne w pokoju, w którym śpi 74. 1% używa sztucznego źródła światła podczas zajęć 69. 6% uczęszcza na wszystkie zaplanowane zajęcia online 98. 8% donosi, że dłużej korzysta z urządzeń elektronicznych, przy czym 60. 8% stwierdza, że różnica między czasem spędzonym na korzystaniu z urządzeń elektronicznych przed i po wprowadzeniu nauki w trybie zdalnym jest znacząca 86. 1% przyznaje, że nie przestrzega zasad bezpiecznej pracy z komputerem 89. 9% ankietowanych spędza mniej czasu na świeżym powietrzu i 74. 1% odnotowuje zmniejszenie aktywności fizycznej w konsekwencji, od rozpoczęcia nauki w trybie zdalnym 75. 9% ankietowanych zgłasza obniżenie poziomu energii harmonogram snu 77. 2% ankietowanych uległ rozregulowaniu i 61. 4% ankietowanych ma problemy ze snem

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) Badani donoszą o nowych lub nasilonych dolegliwościach fizycznych.

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) mimo że wykłady 96. 8% ankietowanych są prowadzone podczas spotkań wirtualnych, 71. 5% (73. 1%) stwierdza, że nauczyciel nie jest w stanie wytłumaczyć nowego zagadnienia (ćwiczenia) tak samo dobrze, jak w formie stacjonarnej według 63. 3% indywidualny kontakt z nauczycielem jest utrudniony (24. 1% - jednakowo dostępny) względem formuły stacjonarnej motywacja do rozwijania hobby/wykonywania projektów pozaszkolnych zmalała u 60. 8% badanych (19. 6% - brak zmiany, 19. 5% - wzrost motywacji), a motywacja do uczenia się zmalała u 75. 3% (13. 3% brak zmiany, 11. 4% - wzrost motywacji) 59. 5% ankietowanych reportuje zmniejszenie się poziomu samokontroli (33. 5% - brak zmiany), 42. 4% - częstsze oddawanie się nałogom, a 38% - problemy z łaknieniem znacząca część - 73. 4% - badanych jest mniej zadowolona z siebie (16. 5% - tak samo, 10. 1% - bardziej)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) 71. 5% badanych kontaktuje się rzadziej z rówieśnikami niż przed pandemią (23. 4% - tak samo często) i 56. 3% stwierdza, że rówieśnicy kontaktują się z nimi rzadziej niż przed pandemią (35. 4% - tak samo często). 79. 7% badanych rozpoczęło naukę w nowej klasie/grupie w roku szkolnym/akademickim 2020/2021, z czego tylko 59. 4% zdołało nawiązać dobry kontakt z rówieśnikami ankietowani, którzy nie rozpoczęli nauki w nowej klasie/grupie w bieżącym roku szkolnym/akademickim przeważnie odczuli zmiany w stosunkach z rówieśnikami (79. 8%), lecz jeśli zmiana nastąpiła, częściej było nią pogorszenie stosunków w klasie/grupie (15. 3%)

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) Opisane relacje z rówieśnikami korelują z odczuwaniem braku bezpośredniego kontaktu ze znajomymi ze szkoły/uczelni przez 88. 6% ankietowanych.

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB) Od czasu rozpoczęcia nauki w formule online, 42. 5% badanych częściej płacze, u 65. 2% częściej pojawiają się wahania nastroju, a aż 70. 3% częściej doświadcza poirytowania i szybciej traci cierpliwość. Względem okresu przedpandemicznego, w którym nauczanie odbywało się w formule stacjonarnej, podczas nauczania zdalnego proporcja między badanymi określającymi się jako szczęśliwi i jako nieszczęśliwi uległa odwróceniu.

WYNIKI BADANIA W GRUPIE OGÓLNEJ (160 OSÓB)

PODSUMOWANIE Wszyscy z 34. 4% badanych, którzy zgłaszają rozregulowanie harmonogramu snu i problemy ze snem, łamią wszystkie lub prawie wszystkie zasady prawidłowej higieny snu[1], tj. wykorzystują światło sztuczne jako główne źródło światła w miejscu, w którym uczą się i odbywają zajęcia online, częściej/dłużej korzystają z urządzeń elektronicznych, spędzają mniej czasu na świeżym powietrzu i odbywają zajęcia online w pokoju, w którym śpią. Źródła donoszą, że konsekwencjami nieprzestrzegania prawidłowej higieny snu są m. in. spadek energii i wystąpienie zespołów bólowych; oba te objawy występują u 92. 7% ankietowanych nieprzestrzegających zalecanej higieny snu. [1] Zasady higieny snu określone według: http: //novanoc. pl/articles/higiena-snu/

PODSUMOWANIE Ponad połowa badanych zgłasza obniżenie zdolności poznawczych niezbędnych w procesie uczenia się, jednocześnie stwierdzając, że ich wyniki w nauce (oceny) nie uległy zmianie w stosunku do formuły stacjonarnej nauczania, co dowodzi, że otrzymane przez nich stopnie są wiarygodną miarą postępów w nauce.

PODSUMOWANIE Zapytani o preferowany tryb nauczania, uczniowie i studenci wybierają tryb stacjonarny i hybrydowy tak samo często. Czterech na pięciu ankietowanych uczniów i studentów odczuwa zmęczenie formą zdalną, z których 55. 7% odczuło je w okresie do miesiąca od rozpoczęcia zajęć.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ q Natalia Leszczyńska q Kamila Klimza q Aleksandra Grejć q Maja Marchwiana

Problem badawczy wykonanego badania został zaczerpnięty z publikacji pt. Psychological Impacts of Students on Online Learning During the Pandemic COVID-19 I, Andi Wahyu Irawan, Dwisona, Mardi Lestari