Metody realizacji zada ruchowych Metody zdobywania i przekazywania
Metody realizacji zadań ruchowych
Metody zdobywania i przekazywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej pokaz – polega na zademonstrowaniu struktury ruchu. Może być wykonywany w tempie normalnym lub zwolnionym. Towarzyszy mu zazwyczaj objaśnienie. Inną formą pokazu w zdobywaniu wiadomości jest aktywna obserwacja modeli, obrazów, przeźroczy, tablic, schematów, filmów itp. opowiadanie – polega na przedstawieniu uczniom nieznanych rzeczy i zjawisk w formie opisu słownego. Opis powinien być precyzyjny i zrozumiały, a jednocześnie żywy i plastyczny. Opowiadanie znajduje zastosowanie przede wszystkim w klasach starszych.
Metody zdobywania i przekazywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej wykład – przedstawia opis złożonych układów, rzeczy i zjawisk oraz związki i zależności występujące pomiędzy różnymi elementami ich struktury. Struktura wykładu jest bardziej uporządkowana niż opowiadania, a tok bardziej podporządkowany rygorom logiki. pogadanka – polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, zmusza uczniów do aktywności. Pogadanką kieruje nauczyciel, który zmierza do określonego celu stawiając uczniom pytania, na które oni odpowiadają lub odpowiada sam na pytania uczniów. W ten sposób uczniowie zdobywają informacje oraz porządkują posiadane wiadomości.
Metody zdobywania i przekazywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej dyskusja – jest wyższą formą pogadanki. Polega na wymianie poglądów na określony temat. Stosowanie dyskusji wymaga od uczniów większej samodzielności, merytorycznego przygotowania się do omawianego zagadnienia oraz umiejętności precyzyjnego formułowania swoich poglądów. Dyskusją jako metodą można posługiwać się już w klasach gimnazjalnych. praca z książką – polega na samodzielnym korzystaniu przez ucznia z książki w czasie poza lekcyjnym. Do najczęstszych zadań wykorzystujących tą metodę należą: -uczenie się z podręcznika w celu zdobycia nowych wiadomości lub utrwalenia wiadomości znanych; -sporządzanie notatek z przeczytanego tekstu; -posługiwanie się literaturą uzupełniającą;
Metody zdobywania i przekazywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej opisywanie i rysowanie postaci – treścią opisów i rysunków mogą być przeżycia z zawodów sportowych i ćwiczeń, programy treningowe, sprawozdania sportowe, rysunki przedstawiające sceny z życia sportowego klasy czy szkoły, z odpowiednim komentarzem. Zadania wykonywane przy pomocy tej metody powinny być wykonywane samodzielnie w ramach pracy domowej. wywiad – to metoda samodzielnego zdobywania wiedzy z zakresu kultury fizycznej. Jego istotą jest przeprowadzenie odpowiednio przygotowanej rozmowy z wybitnym nauczycielem wychowania fizycznego, trenerem, lekarzem, sportowcem, działaczem sportowym.
Metody zdobywania i przekazywania wiadomości z zakresu kultury fizycznej wykonywanie zadań ruchowych – uczeń zdobywa nową wiedzę wykonując nowe zadania ruchowe. Efektywność zdobywania nowych wiadomości i umiejętności uzależniona jest od aktywnej, ukierunkowanej obserwacji i motywacji ucznia do zdobywania wiedzy.
Metody nauczania techniki ćwiczeń Metoda całościowa – syntetyczna – nauczania ruchów w całości. Metoda ta dotyczy realizacji zadania jako całości. Metoda syntetyczna prowadzi szybciej do celu, zapewnia większą trwałość opanowanej umiejętności i zwiększa możliwości zastosowania tej czynności w zmiennych warunkach otoczenia.
Metody nauczania techniki ćwiczeń Metoda części – analityczna – nauczanie poszczególnych elementów ruchu. Zastosowanie tej metody pozwala na nauczanie detali danej umiejętności od pierwszych lekcji dokładnie. Wyodrębnienie części umiejętności może polegać na nauczaniu poszczególnych kolejnych faz ruchu, oddzielnych aktów ruchowych czy nawet oddzielnych pozycji i ruchów elementarnych. Na końcowym etapie nauczania poszczególne części łączy się w całość, uwzględniając rytm ruchu czy też złożoność koordynacji całej czynności. Metodą tą uczy się ćwiczeń trudnych koordynacyjnie bądź bardzo złożonych. Metoda kombinowana – stanowi połączenie wyżej wymienionych metod.
Podział metod realizacji zadań ruchowych Metody odtwórcze (realizacja zadań ściśle określonych): metoda naśladowcza ścisła, metoda zadaniowa ścisła, metoda programowanego uczenia się. Metody proaktywne, usamodzielniające (zadania częściowo określone): metoda zabawowo – naśladowcza, metoda zabawowo – klasyczna, metoda bezpośredniej celowości ruchu, metoda programowego usprawniania się. Metody kreatywne (zadania twórcze): metoda ruchowej ekspresji twórczej, metoda problemowa.
Metoda naśladowcza ścisła każde ćwiczenie jest ściśle określone, tzn. zademonstrowane i posiada tylko jedno rozwiązanie, czynności nauczyciela polegają na demonstrowaniu i objaśnianiu ćwiczeń, wydawaniu komend, korygowaniu popełnionych błędów, ubezpieczaniu i ocenianiu, w tej nakazowo-relatywnej sytuacji motywację zastąpić musi odpowiedni repertuar kar i nagród, przy czym nagradzane jest wierne odtwarzanie ćwiczeń, a inwencja, czyli poszukiwanie własnych dróg rozwiązania zadania, karane, zastosowanie : realizacja zadań ściśle określonych w sytuacji, gdy nauczycielskie czynności motywujące są zbyteczne, albo nie odniosły zamierzonego skutku.
Metoda zadaniowa ścisła metoda ta jest sposobem nauczania, który pozwala na realizację zadań ściśle określonych, np. wzmocnienie określonych grup mięśniowych, opanowanie elementarnych technik ruchu występujących w konkurencjach sportowych, wzmocnienie konkretnych sprawności motorycznych, istotą tej metody jest uświadomienie uczniom stanu ich nieumiejętności czy braków, co powinno wyzwolić u nich potrzebę zmiany tego stanu rzeczy oraz określenie celu i jego wartości, co powinno motywować uczniów do realizacji zadania. W ten sposób uczniowie akceptują zadanie postawione przez nauczyciela i gotowi są do działania ukierunkowanego na cel. , nauczyciel metodycznie współpracuje z uczniami w osiąganiu wyniku. Droga do wyniku jest zazwyczaj ściśle określona w postaci zadań pośrednich, zgodnie z ideą metody analitycznej,
Metoda zadaniowa ścisła w procesie nauczania ruchu prowadzonym tą metodą sprawą bardzo istotną jest problem eliminowania błędów. Nauczyciel powinien umieć błędy wykryć, a następnie zastosować takie uwagi słowne lub ćwiczenia specjalne, które pozwoliły by uczącemu się błędy wyeliminować, zadania realizowane metodą zadaniową – ścisłą mogą być proste, złożone i bardzo złożone. Do najbardziej złożonych należą techniki sportowe, których opanowanie wymaga wytworzenia nawyku ruchowego. Droga prowadząca do opanowania nawyku ruchowego jest zazwyczaj określona w postaci tzw. ciągów metodycznych. Ciągami metodycznymi nazywać będziemy uporządkowane zbiory zadań szczegółowych (pośrednich) prowadzących najkrótszą drogą do opanowania nawyku ruchowego.
Metoda programowanego uczenia się metoda ta polega na tym, że uczeń samodzielnie uczy się określonego zadania ruchowego na podstawie przygotowanego przez nauczyciela programu w postaci tablic informacyjnych z instrukcjami lub broszur o odpowiedniej treści. Program jest uporządkowanym ciągiem ćwiczeń metodycznych i czynności, prowadzących najkrótszą drogą do opanowania nowych umiejętności ruchowych, materiał nauczania w metodzie programowanego uczenia się przedstawiony jest w formie konkretnych zadań ruchowych zalecanych do wykonania z określoną liczbą powtórzeń. Uczniowie mniej zdolni, którzy mają trudności w bezbłędnym opanowaniu niektórych zadań ruchowych otrzymują pomoc w postaci dodatkowych ćwiczeń pomocniczych.
Metoda zabawowo – naśladowcza metoda ta dostosowana jest do rozwoju psychofizycznego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Stosowanie tej metody pozwala dzieciom na samowyrażanie się i zaspokojenie indywidualnych potrzeb i zainteresowań. Istotą tej metody jest zastosowanie odpowiednio dobranych ćwiczeń gimnastycznych, za pomocą których dziecko ilustruje znane z doświadczenia lub wyobrażenia proste czynności ludzi i zwierząt, prace maszyn oraz zjawiska przyrody, stosując tą metodę opieramy się na wyobrażeniu zdobytym przez dzieci w wyniku bezpośredniej obserwacji lub na wyobrażeniu wywołanym przez nauczyciela przy pomocy takich treści, które nawiązują do przeżyć dzieci.
Metoda zabawowo – klasyczna Metoda ta związana jest z zabawami i grami ruchowymi. Inspirującą, porządkową i organizacyjną rolę w niej odgrywa fabuła i przepis. Fabuła, czyli słowny opis zdarzenia lub sytuacji przesyconej wytworami własnej fantazji nauczyciela, jest zasadniczym czynnikiem sterującym zabawą dzieci. Nauczyciel bawi się razem z dziećmi lub dyskretnie czuwa nad przebiegiem zabawy. Zabawa kończy się, gdy zostanie przerwana przez nauczyciela. Reguły zabawy są zwykle bardzo proste. Gra ruchowa jest bardziej złożona, od zabawy odróżniają ją następujące fakty: gra ruchowa toczy się według ściśle określonych przepisów, w grze występuje współzawodnictwo (zespołowe i indywidualne), gra kończy się automatycznie z chwilą wygrania współzawodnictwa przez zespół lub jednostkę.
Metoda bezpośredniej celowości ruchu metoda ta polega na wykonywaniu przez ucznia określonych zadań, które stanowią dla niego bezpośredni cel. Pozycja wyjściowa jest dokładnie określona, ruchy mogą być wykonywane z przyborem (piłeczka, krążek, linka) lub bez. zadania ruchowe są zrozumiałe, proste, nie wymagają dłuższych objaśnień. Ruchy wykonywane podczas realizacji ćwiczeń tą metodą powinny charakteryzować się dużą samodzielnością, zmierzającą do optymalnego sposobu rozwiązania zadania ruchowego, według własnych możliwości i we własnym rytmie. na ogół zadanie określone jest przez treść krótkiego polecenia: rzuć, skocz, złap, pokaż, przeskocz itp. Każde zadanie składa się z dwóch części: praktycznej, związanej z wykonaniem określonej czynności oraz fizjologiczno – higienicznej, związanej z doskonaleniem cech psychomotoryki („Pokaż ręką sufit” „Napisz w powietrzu nogą swoje imię”)
Metoda programowanego usprawniania się Istota tej metody jest zbliżona do zasad obowiązujących w metodzie programowanego uczenia się. Uczeń, przy zastosowaniu metody programowanego usprawniania się, ma możliwość samodzielnego kształtowania własnej sprawności, na podstawie przygotowanego przez nauczyciela programu, odpowiednio dobrane ćwiczenia przedstawiane są za pomocą plansz, tablic poglądowych z dołączonymi instrukcjami, typowym przykładem zastosowania metody programowanego usprawniania się jest ścieżka zdrowia, czyli specjalnie wytyczona i zaprogramowana trasa, wyposażona w zestaw urządzeń do ćwiczeń, z umieszczonymi tam tablicami zawierającymi instrukcje i objaśnienia.
Metoda programowanego usprawniania się Ś c i e ż k a s p r a w n o ś c i o w a zawiera w sobie elementy marszu, biegu, ćwiczeń kształtujących oraz ćwiczenia na przyrządach rozstawionych wzdłuż trasy. Jej długość wynosi 1500 – 2500 m. Ten rodzaj ścieżki zdrowia odznacza się dużą wszechstronnością, skutecznością oraz ze względu na umiejscowienie oraz prostotę ćwiczeń niezwykłą dostępnością. Ćwiczenia wykonywane na ścieżce sprawnościowej korzystnie wpływają na układ oddechowy, krążenia, mięśniowy, kostno – stawowy, stwarzają również możliwość kształtowania cech motorycznych. Ś c i e ż k a ć w i c z e b n a to przygotowana na niedużej przestrzeni trasa, na które znajdują się urządzenia i przyrządy do ćwiczeń. Jej długość wynosi 300 – 500 m. Miejsca do ćwiczeń znajdują się w niewielkiej odległości od siebie, co powoduje, że ćwiczenia charakteryzują się dość dużą intensywnością. Korzystanie z ścieżki ćwiczebnej wymaga od uczestników znacznej kondycji.
Metoda programowanego usprawniania się Ś c i e ż k a t e s t o w a składa się z punktów kontroli do pomiaru własnej sprawności fizycznej. Na poszczególnych punktach sprawdza się precyzję ruchu, wytrzymałość, siłę, skoczność, równowagę. Na końcu ścieżki znajdują się tablice, na których przedstawiono średnie wartości poszczególnych prób dla odpowiednich grup wiekowych i płci. Ś c i e ż k a o b c i ą ż e n i o w a to trasa treningowa z dużą liczbą ćwiczeń i prób, wymagająca dużej sprawności fizycznej, a zwłaszcza wytrzymałości. Stosowana jest przede wszystkim w treningu sportowym. W zasadzie nadaje się dla osób o niskiej sprawności fizycznej.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej metoda ta została stworzona przez węgierskiego choreografa, tancerza i teoretyka tańca, działającego w Niemczech i Wielkiej Brytanii, Rudolfa von Labana, metoda ta, zwana też metodą improwizacji ruchowej, daje dzieciom najwięcej okazji do spontanicznego „wyrażania się” przy pomocy ruchu, zadania w tej metodzie polegają na inscenizacji poszczególnych tematów opowieści ruchowej, inicjowanej przez nauczyciela. Uczniom pozostawia się całkowitą swobodę wykonania zadań zgodnie z ich pomysłowością, inwencją twórczą, fantazją, poczuciem estetyki, nabytymi doświadczeniami ruchowym, pokaz stosowany jest przez nauczyciela tylko w sytuacji bierności uczniów do oryginalnego tworzenia oraz podczas prób kopiowania ruchów i gestów zdolniejszych kolegów. Wymagać należy poszukiwania i wypracowania własnych rozwiązań zadania ruchowego.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej główną cechą ćwiczeń w tej metodzie jest dynamika, ekspresja i osobiste przeżycia ćwiczących, podkreślone znaczeniem rytmu, podkładu muzycznego i stosowania instrumentów perkusyjnych, mając na uwadze właściwe wykorzystanie przestrzeni oraz bezpieczeństwo ćwiczących należy unikać form porządkowych, w których istotnym jest równanie i krycie. Najczęściej używaną formą jest „rozsypka”, z pełnym wykorzystaniem miejsca, podczas wykonywania ćwiczeń obowiązuje pełny nadzór pedagogiczny – zachęta, asekuracja i pomoc. w metodzie tej nie obowiązuje tok lekcyjny, a jedynie przestrzeganie stopniowania wysiłku, wszechstronności ruchów, przemienności wysiłku i końcowego rozluźnienia.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej W metodzie ruchowej ekspresji twórczej stosuje się następujące formy ruchu i metody pracy: nabywanie doświadczeń ruchowych przez odkrywanie, eksperymentowanie, badanie, naśladownictwo; krótka opowieść ruchowa; metoda zabawowo – naśladowcza; improwizacja ruchowa; sceny mimiczne i pantomima; dramat i groteska; zabawy oraz elementy sportu (ze współzawodnictwem); elementy gimnastyki artystycznej i akrobatyki; zadania ruchowe z przyborem oraz bez przyboru; ćwiczenia muzyczno – ruchowe i tańce; wykonywanie układów ruchowych kompozycji własnej;
Metoda ruchowej ekspresji twórczej Program zajęć realizowany w oparciu o metodę ruchowej ekspresji twórczej, został przedstawiony w 16 tematach. Każdy z nich przedstawia inny charakter ruchu lub różnorakie połączenia czynności. Wszystkie tematy podzielono na dwie grupy: tematy I – VIII dla niezaawansowanych oraz tematy IX – XVI dla zaawansowanych. Zajęcia prowadzone tą metodą mogą być wprowadzane: w formie krótkich wstawek uatrakcyjniających zajęcia lub małych fragmentów lekcji; zamiast tradycyjnych ćwiczeń kształtujących ramion, nóg, głowy, tułowia itp. ; na całych lekcjach z użyciem przyrządów lub bez, w wymiarze kilku godzin miesięcznie; na wszystkich godzinach przeznaczonych na gimnastykę;
Metoda ruchowej ekspresji twórczej Temat I: Wyczucie (świadomość) własnego ciała. Podczas realizacji tematu stosuje się następujące ćwiczenia: przemieszczanie się: chód, bieg, cwałowanie, obroty, przewroty, toczenia, a także inne ruchy lokomocyjne na dwóch, trzech i czterech kończynach; podskoki, z obrotami i bez; ruchy zwisające i rozciągające ciało; ruchy skoncentrowane w poszczególnych partiach ciała np. tupanie w miejscu i w marszu, chód na palcach, piętach, zewnętrznych częściach stopy, marsz długimi i krótkimi krokami, chód spętanych nóg; ćwiczenia z zaakcentowaniem pracy ramion: rzuty, chwyty, zagarniania i rozgarniania, klaskania, uderzenia dłońmi o podłogę lub jakąś część ciała, naśladowanie kręcenia, zmywania (stołu, szyby, sufitu), pływania, siewu, koszenia, a także ruchy fantazyjne, szerokie, zamachowe, bądź zlokalizowane;
Metoda ruchowej ekspresji twórczej Temat I: Wyczucie (świadomość) własnego ciała cd. ruchy głowy i tułowia wykonywane w różnych płaszczyznach: ukłony, potakiwanie, zaprzeczenia, naśladowanie zwierząt, pisanie liter głową, zmiany kierunku ruchu – przy czym prowadząca jest głowa itp. ; ruchy złożone i akcje ruchowe bez muzyki i z muzyką, połączone ze zmianą miejsca, skokami, obrotami oraz z przejściem z jednej pozycji do drugiej: ruchy lokomocyjne – za pięścią, łokciem, kolanem, uniki bokserskie, przedzieranie się przez gąszcz, ruchy węża, krokodyla, ryby wydobytej z wody; podskoki z jednej nogi na tę samą, z jednej nogi na drugą oraz z jednej na obie i z obu na jedną; ruchy zamykające i otwierające ciało, symetryczne i asymetryczne, raptowne i zwolnione;
Metoda ruchowej ekspresji twórczej Temat III: Wyczuwanie (opanowywanie) przestrzeni. Podczas realizacji tego tematu dominują ćwiczenia wykonywane w miejscu oraz ruchy lokomocyjne. Zaleca się wykorzystywanie różnorakich pozycji: od niskich (leżenia, siady), poprzez średnie (klęczenia, pochylenie ciała, półprzysiady), aż do wysokich (w pozycji wyprostowanej, we wspięciu, z wznoszeniem ramion w górę). Działania ruchowe polegają przede wszystkim na: otwieraniu i zamykaniu ciała; zwijaniu i rozwijaniu kręgosłupa; wzlatywaniu w przestrzeń i opadaniu; kształtowaniu zręczności i orientacji kierunku i przestrzeni; Ćwiczenia dynamiczne i intensywne powinny być przeplatane przerwami, w których stosuje się ćwiczenia rozluźniające mięśnie.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej Temat III – przykłady zadań: w biegu lub chodzie sięganie jak najdalej i jak najwyżej, z zastosowaniem obrotów, skrętów, skoków (spacer w przestrzeni), a następnie w całkowitym rozluźnieniu. szybowiec wznosi się, krąży wysoko, a następnie łagodnie ląduje. bieg wokół szarfy ułożonej w kole, a następnie przeskoki przez szarfę i odpoczynek w środku koła. przemieszczanie się po linii zygzakowatej, w trzech różnych pozycjach (niskiej, średniej, wysokiej), z krótkim odpoczynkiem przed zmianą pozycji. zaczynając z dowolnej pozycji, skoki przez partnerów rozlokowanych na całej powierzchni sali w pozycjach niskich, zamkniętych. Skoki powinny być wysokie, fantazyjne, a lądowanie miękkie i ciche (jak kot). Po kilkunastu skokach zmiana.
Metoda problemowa Stosowanie tej metody polega na stwarzaniu takich sytuacji, w których zachodzi konieczność opracowania przez ucznia rozwiązania problemu, z którym ma do czynienia po raz pierwszy. Istotą nauczania problemowego jest: organizowanie sytuacji problemowych; formułowanie problemów; wspieranie uczniów pomocą w rozwiązywaniu zadań oraz kierowanie procesem systematyzowania i utrwalania zdobytej w ten sposób wiedzy. Działanie uczniów polega na przygotowaniu projektu działania wobec postawionego zadania ruchowego.
- Slides: 28