Planowanie przestrzenne na morzu Wiatraki i ich wpyw

Planowanie przestrzenne na morzu Wiatraki i ich wpływ na rybołówstwo Iwona Psuty, Katarzyna Spich Morski Instytut Rybacki-Państwowy Instytut Badawczy

Plan Zagospodarowania Przestrzennego w skali 1: 200 000 § Określa funkcje podstawowe i dopuszczalne na akwenach § Wprowadza do kart akwenów zasady korzystania z akwenu wynikające z dokumentów lub aktów normatywnych (Plan nie powstaje w „pustce prawnej” – musi uwzględniać prawomocne decyzje i pozwolenia) § Opisuje szczególnie istotne uwarunkowania dotyczące akwenu (np. fakt, że prowadzone są połowy rybackie - szczególna uwaga dla łowisk rybołówstwa przybrzeżnego) § Ma określać warunki korzystania z akwenu (relacje pomiędzy funkcją podstawową i funkcjami dopuszczalnymi) § Musi zostać przyjęty do marca 2021 r.

Harmonogram

Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego POM Ø Uwarunkowania wynikające z krajowych, regionalnych i gminnych dokumentów strategicznych; Ø Zakazy, nakazy, ograniczenia i dopuszczenia w sposobie korzystanie z obszarów morskich wynikające z przepisów odrębnych; Ø Uwarunkowania oceanograficzne i przyrodnicze; Ø Opis dotychczasowego użytkowania: • gminy nadmorskie i pas nadbrzeżny • rybołówstwo • żegluga, energetyka wiatrowa, składowiska, obrona narodowa i bezpieczeństwo, ochrona przyrody, podmorskie dziedzictwo kulturowe, wydobycie, itd. ) Ø Zobowiązania na przyszłość – wydane decyzje oraz inwestycje celu publicznego

Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego POM

Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego POM – rybołówstwo, jednostki powyżej 12 m.

Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego POM – rybołówstwo, jednostki do 12 metrów

Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego POM – trasy jednostek rybackich powyżej 12 m

Załączniki do planu zagospodarowania przestrzennego POM Ustalenia ogólne (§ 2. 1. obszar objęty planem dzieli się na akweny o funkcji podstawowej) Transport (T), Infrastruktura techniczna (I), funkcjonowania portu lub przystani (Ip), ochrony środowiska i przyrody (O), pozyskiwania energii odnawialnej (E), pozyskiwania, rozpoznawania złóż kopalin oraz wydobywania kopalin ze złóż (K), obronności i bezpieczeństwa państwa (B), ochrony brzegu morskiego (C), wielofunkcyjnego rozwoju gospodarczego (M), rezerwy dla przyszłego rozwoju (P), rezerwy dla przyszłego rozwoju z dopuszczeniem wydobycia (Pw), uwarunkowanego środowiskowo rozwoju lokalnego (L) 93 akweny Rybołówstwo (R) dopuszczone na całym obszarze planu z wyłączeniami wynikającymi z odrębnych przepisów

www. umgdy. gov. pl 2 stycznia 2019 r. – projekt planu wersja 2.

Funkcja podstawowa (E) – pozyskiwanie energii odnawialnej Funkcje dopuszczalne: Akwakultura (A) Badania naukowe (N) Dziedzictwo kulturowe (D) Infrastruktura techniczna (I) Rybołówstwo (R) Sztuczne wyspy i konstrukcje (W) Transport (T) Turystyka, sport i rekreacja (S) Rybołówstwo – oznacza: Ø połowy narzędziami ciągnionymi i narzędziami biernymi, Ø przepływ jednostek rybackich na łowiska Ø oraz dostępu do portów i przystani rybackich Ø oraz zachowanie stad ryb komercyjnych

Akweny-funkcja (E) 7 akwenów, 9 aktualnych pozwoleń lokalizacyjnych na farmy wiatrowe

7. ZAKAZY LUB OGRANICZENIA W KORZYSTANIU Z POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW Dla transportu a) nie ustala się do czasu rozpoczęcia wznoszenia morskich elektrowni wiatrowych; b) w trakcie eksploatacji morskich elektrowni wiatrowych ogranicza się żeglugę do jednostek o długości poniżej 50 m, do czasu ustanowienia warunków bezpieczeństwa żeglugi decyzją właściwego terytorialnie dyrektora urzędu morskiego; Dla rybołówstwa a) nie ustala się zapisami karty akwenów do czasu rozpoczęcia wznoszenia morskich elektrowni wiatrowych; b) w trakcie eksploatacji morskich elektrowni wiatrowych, do czasu wypracowania zasad prowadzenia rybołówstwa w akwenie, zakazuje się wykonywania rybołówstwa w strefach bezpieczeństwa każdej konstrukcji oraz w miejscach zagrażających bezpieczeństwu wewnętrznej infrastruktury przyłączeniowej;

[…] W całym akwenie ogranicza się: − wznoszenie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń do sposobów niezagrażających skuteczności tarła i podchowu narybku ryb komercyjnych, uwzględniających konieczność zabezpieczenia funkcjonowania tarlisk ryb; […]Po ułożeniu elementów liniowych infrastruktury technicznej wymaga się ustanowienia strefy bezpieczeństwa wokół powstałych elementów infrastrukturalnych, w której obowiązywać będzie zakaz kotwiczenia, z wyłączeniem kotwiczenia awaryjnego oraz związanego z pracami instalacyjnymi i serwisowymi 9. WARUNKI KORZYSTANIA Z AKWENU 4 b) w trakcie eksploatacji wymaga się wprowadzenia decyzją właściwego dyrektora urzędu morskiego ograniczeń wykonywania rybołówstwa w strefach bezpieczeństwa ustalonych dla każdego przedsięwzięcia; 5 b) w momencie rozpoczęcia inwestycji wznoszenia sztucznych wysp i konstrukcji wymaga się wprowadzenia decyzją właściwego dyrektora urzędu morskiego zakazu wykonywania rybołówstwa i żeglugi w akwenie zajętym pod budowę, wraz z 500 m strefą bezpieczeństwa wokół akwenu, na czas budowy;

5 c) w trakcie eksploatacji morskich elektrowni wiatrowych wymaga się wprowadzenia decyzją właściwego dyrektora urzędu morskiego ograniczeń wykonywania rybołówstwa i żeglugi w strefach bezpieczeństwa ustalonych dla każdej turbiny oraz w miejscach zagrażających bezpieczeństwu wewnętrznej infrastruktury technicznej; 13. INNE ISTOTNE INFORMACJE REKOMENDACJE: a) rekomenduje się ustanowienie 100 m strefy bezpieczeństwa wokół każdej funkcjonującej turbiny; b) rekomenduje się, przed wydaniem pozwolenia na budowę, dla każdej inwestycji, opracowanie zasad prowadzenia rybołówstwa na obszarze morskich farm wiatrowych. Zasady powinny być opracowane w zespole koordynowanym przez Ministra właściwego ds. rybołówstwa w porozumieniu z ministrem właściwym ds. energii oraz ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej;

Morskie farmy wiatrowe – istotne etapy procedury Ø „Pozwolenie lokalizacyjne „ tj pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich dla przedsięwzięcia (współrzędne geograficzne, charakterystyczne parametry techniczne, warunki realizacji, itd. ) Ø Raport o oddziaływaniu na środowisko (OOŚ) Ø Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji Ø Decyzja określająca warunki przyłączenia do Krajowej Sieci Elektroenergetycznej Ø Rekomendacja Planu – Opracowanie zasad prowadzenia rybołówstwa na obszarze morskich farm wiatrowych Ø Pozwolenie na budowę Niemiecka farma wiatrowa En. BW Baltic 2, położona ok. 32 km na ólnoc od wyspy Rugia

Zakres oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) Ø Ø Ø Ø Środowisko abiotyczne Bentos Ryby (w tym ichtioplankton) Ptaki morskie Ptaki migrujące Ssaki morskie Nietoperze Krajobraz Dziedzictwo kulturowe Rybołówstwo Inni użytkownicy Oddziaływanie skumulowane Oddziaływanie na sieć N 2000

• 18 farm wiatrowych na Bałtyku i w cieśninach duńskich • najstarsza duńska Vindeby (1991) • Niemcy: zakaz trałowania, używania sieci dryfujących i kotwic w rejonie MFW oraz 500 m strefie bezpieczeństwa • Dania: zasada braku generalnych ograniczeń dla działalności rybackiej, Duński Urząd Morski ustanawia strefy bezpieczeństwa

Potencjalne oddziaływanie morskich farm wiatrowych na ryby Etap budowy: Ø Ø Ø Zakłócenia akustyczne Wzruszenie osadów (zawiesina) Zanieczyszczenia wody Stworzenie blokady przestrzennej Zmiana siedliska Etap eksploatacji: Ø Zakłócenia akustyczne Ø Zanieczyszczenia wody Ø Stworzenie blokady przestrzennej Ø Zmiana siedliska Ø Oddziaływanie elektromagnetyczne Etap likwidacji: Ø Ø Zakłócenia akustyczne Wzruszenie osadów (zawiesina) Zanieczyszczenia wody Zmiana siedliska

Zakłócenia akustyczne Ø Poziom hałasu związanego z budową fundamentów może sięgać 260 d. B re: 1 µPa 2 s a prace przy układaniu kabli mogą generować hałas sięgający 178 d. B re: 1 µPa 2 s. Śmiertelność wywołana przez hałas notowana była tylko w odległości do kilku metrów od źródła dźwięku. Dźwięki i wibracje generowane przez MFW skłaniają ryby do opuszczenia żerowisk, kryjówek i zmiany terytorium tarła Ø Częstotliwość dźwięku generowanego w wodzie przez pracującą turbinę mieści się w zakresie 1 -400 Hz a poziom w zakresie 80 -100 d. B 1µPa 2 s i wzrasta wraz z liczbą turbin. Ze względu na niską częstotliwość i intensywność hałasu nie notowano trwałego uszkodzenia narządów słuchu bądź tkanek ryb w wyniku hałasu generowanego przez pracujące turbiny wiatrowe. Badania eksperymentalne wykazały, że hałas nie jest na tyle silny, by wywołać reakcję unikania przez ryby.

Zawiesina w wodzie Ø Ø Pogorszenie warunków tlenowych Ograniczenie widoczności (sukces w zdobywaniu pokarmu) Stres fizjologiczny, oddziaływanie na powłoki ciała, zatykanie skrzel Najbardziej wrażliwe: ikra i larwy ryb (ograniczona możliwość ucieczki) Wartości progowe unikania: • juwenilne śledzie 12 mg/l • dorosłe śledzie 10 mg/l Efekt letalny: gładzica 3 000 mg/l (14 dni) Öresund - budowa fundamentów farm wiatrowych nie wpłynęła istotnie na rozmieszczenie ryb ani po 1 dniu ani po miesiącu (zawiesina 10 mg/l)

PODSUMOWANIE Ø Największe uciążliwości dla środowiska (w tym ryb) i rybołówstwa wiążą się z etapem budowy. Wpływ poszczególnych oddziaływań na gatunki ryb został określony jako nieznaczący dla populacji Ø Przewidywana jest minimalizacja oddziaływania hałasu i zawiesin w trakcie wbijania pali (kurtyny bąbelkowe); Ø W okresie budowy ustanawiane będą strefy bezpieczeństwa; Ø MFW w okresie eksploatacji będą „przenikalne” dla żeglugi dla jednostek o długości do 50 m. Wokół turbin zostanie ustanowiona strefa bezpieczeństwa (PZPOM v 2. zaleca 100 m. );

Ø PZPOM v 2 zmodyfikował obszary przeznaczone dla MFW w porównaniu z wcześniejszymi wersjami, tworząc korytarz transportowy (dla ptaków i żeglugi) na północ od Ławicy Słupskiej;

Ø MFW będą miały wpływ na polskie rybołówstwo, określany w OOŚ (Bałtyk Środkowy II i III) jako znikomy lub mały (z uwagi na wielkość i wartość połowów na obszarach planowanych inwestycji); Ø ww. OOŚ dla rybołówstwa nie przewiduja możliwości prowadzenia na obszarze farm połowów włokami pelagicznymi i dennymi z uwagi na duże ryzyko zahaczenia narzędzia o wieżę wiatraka; Ø Dopuszczenie rybołówstwa sieciami stawnymi będzie uzależnione od projektu budowlanego, uwzględniającego lub nie zakopanie kabli infrastruktury wewnętrznej MFW; Ø PZPOM v 2 wprowadza rekomendację opracowania zasad prowadzenia rybołówstwa na obszarze MFW przed wydaniem pozwolenia na budowę. Zasady powinny być opracowane w zespole koordynowanym przez Ministra właściwego ds. rybołówstwa w porozumieniu z ministrem właściwym ds. energii oraz ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej (w skład którego będzie wchodziła reprezentacja przedstawicieli branży morskiej energetyki wiatrowej)