NKLEER ENERJI TARIHE Henri Becquerel Marie Curie Enrico
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE Henri Becquerel Marie Curie Enrico FERMİ Otto HAHN, Frittz STRASSMAN, Lisa MEITNER BOHR 1942 Dünya'nın ilk rektörü Chicago-1' i FERMI ve ekibi tarafından açıldı. 1945 senesinde Japonya ya iki nükleer bomba atıldı. 1951'de Arco‘ da ilk elektrik üreten reaktör açıldı.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE Nükleer enerji askeri sanayi kullanımı ile gündemde yer etmiştir Dünya nükleer enerjinin gücünü 1945 yılında Hiroşima ve Nagasaki’ye atılan bombalar ile tanımıştır. Bu felaket 200. 000 den fazla insanın ölümü ile sonuçlanmıştır Bu günden itibaren nükleer teknolojiye sahip ülkeler bu teknolojiyi insanlığın faydası yerine bir savaş kozu olarak kullanmaya başlamışlar ve diğer ülkeleri tahakkümleri altına almışlardır
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE Nükleer enerjinin bir diğer yaygın kullanımı Nükleer Enerji santralleridir 1953’te İngiltere’de, 1954’te SSCB’ de, 1956’da Fransa’da ve 1961’de Almanya’da, 1960’larda on ülkede ve bunu takiben 1970’lerde on ülkede daha nükleer enerji santrallerine dayalı elektrik üretimine başladı.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE 1962' de İstanbul'da Küçükçekmece gölü kıyısında kurulan 1 MW'LİK TR-1 araştırma reaktörüyle araştırmalara Türkiye'de de başlandı. 1980' lerde bu reaktörün gücü 5 MW' a çıkarıldı. (TR-2) U-235'ce %93 zenginlikte yakıt kullanan havuz tipi bu reaktörde, çekirdek fiziği araştırmaları, radyoizotop üretimi gibi alıştırmalar yapılmaktadır.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE Nükleer enerjinin büyük potansiyeli 1973 - 1974 Petrol Krizi 1954 – 2013 yılları arasında 650’ye yakın nükleer santralin inşasının 300’üne 1970 -79 yılları arasında başlanmıştır.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE 80’ler; dünya ekonomisindeki yavaşlama ve fosil yakıt fiyatlarındaki düşüş, nükleer enerji talebindeki büyüme ivmesini azalttı. ABD’deki Three Mile Island (1979) ve Rusya’daki Chernobyl (1986) kazalarının etkisi ile nükleer tesislerin güvenliği hakkında kamuoyunda ciddi endişeler oluştu.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE 2000’li yıllar; CO 2 vergileri ve dünya ekonomik sisteminin büyümesiyle Çin, Hindistan gibi ülkelerin enerji ihtiyaçlarının hızla artması, nükleer enerjiyi tekrar bir seçenek olarak ortaya koymuştur.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE 1989 yılında, Avrupa’da 177 olan santral sayısı 2013 yılı itibariyle 143’tür. Dünya’da 419 438 reaktör, dünyadaki toplam elektrik ihtiyacının %17 -18 ini karşılamaktadır.
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE 64 reaktör yapım aşamasındadır. (başta 26’sı Çin'de, 10’u Rusya'da, 6’sı Hindistan’da ve 5’i de Kuzey Kore’de olmak üzere ) Var olan reaktörlerin ise 140 tanesi kalıcı olarak kapatılma sürecindedir. Fransa’da nükleer enerjiden elektrik üretimi %77. 71 oranındadır Slovakya ve Belçika ise %54 dolaylarındadır
NÜKLEER ENERJI - TARIHÇE
NÜKLEER ENERJİ NEDİR? Nükleer santrallerin çalışma prensibi genel olarak, kömür yada gaz santralleri ile aynıdır. Dönüşümü ; Isı enerjisi -> hareket enerjisi -> elektrik enerjisi şeklindedir Yakıtı radyoaktif maddelerdir. Uranyum-235 en fazla kullanılan yakıttır ve aynı miktardaki kömürden yaklaşık 3 milyon kat daha fazla enerjiye sahiptir. Nükleer yakıt içindeki enerji fisyon yardımıyla açığa çıkarılır. fisyon
NÜKLEER SANTRAL ENERJİ ÜRETİMİ
ZİNCİR REAKSİYON
NÜKLEER REAKTÖR
YAKIT VE KONTROL ÇUBUKLARI
URANYUM REZERVLERI VE NÜKLEER TESIS KURULUM MALIYETLERI
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ DÜNYA URANYUM KAYNAKLARI
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ GEÇİCİ DEPO - Gorleben’de nükleer atıkların geçici olarak yer üstünde depolandığı tesis bulunmakta. - Bu tesisi işleten, nükleer enerji şirketlerinin ortaklaşa kurduğu “Gesellschaft für Nuklear Service” (GNS) şirketi. Devlet, sadece kontrol ediyor. - Geçici depoda, ileri derecede radyoaktif atıkların saklandığı 113 varil, beş tane yakıt çubuğu var. Ağırlıkları toplam 1. 800 ton. - GNS sorumlusu Jürgen Auer, “Castor” varillerinin her türlü tehlikeye dayanıklı olduğundan emin. . . Madem öyle, neden nihai depo yapılıyor deyince “Çabamız, gelecek kuşaklara yük oluşturmayacak bir düzenleme yapmak” diyor. - Tek bir Castor varilin fiyatı, 2. 2 -2. 5 milyon euro. Şirket kendi üretiyor, başka ülkelere de satıyor. Sonra da bu “park alanı”nda tutmak için para alıyor. Yani kâr çok büyük. Ref: http: //gundem. milliyet. com. tr/nukleer-atiklar-250 -milyon-yil-buradaduracak/gundemyazardetay/24. 02. 2013/1672641/default. htm
URANYUM REZERVLERİ VE NÜKLEER TESİS KURULUM MALİYETLERİ Akkuyu Santrali Tahmini Nükleer Atık Depolama Maaliyetleri (20 Sene İçin) İşletme süresi Yıllık depolama maliyeti Toplam Yıllık depolama maliyeti (milyon EURO) 20 € 2, 50 € 50, 00 19 € 2, 50 € 47, 50 18 € 2, 50 € 45, 00 17 € 2, 50 € 42, 50 16 € 2, 50 € 40, 00 15 € 2, 50 € 37, 50 14 € 2, 50 € 35, 00 13 € 2, 50 € 32, 50 12 € 2, 50 € 30, 00 11 € 2, 50 € 27, 50 10 € 2, 50 € 25, 00 9 € 2, 50 € 22, 50 8 € 2, 50 € 20, 00 7 € 2, 50 € 17, 50 6 € 2, 50 € 15, 00 5 € 2, 50 € 12, 50 4 € 2, 50 € 10, 00 3 € 2, 50 € 7, 50 2 € 2, 50 € 5, 00 1 € 2, 50 Toplam: € 525, 00 Ortalama Yıllık € 26, 25
NÜKLEER SANTRAL KURAN ŞIRKETLER Areva- Fransa GE-HITACHI- Amerika-Japonya AECL-Kanada Atomstroyexport-Rusya KEPCO-Güney Kore TEPCO-Japonya REF:
ROSATOM "RUSYA FEDERASYONU DEVLET ATOM ENERJISI KURULUŞU " Devlet Kuruluşu olan ‘Rosatom’ 270’ten fazla sanayi ve bilimsel araştırma kuruluşunu bünyesinde barındırır. Bunların arasında Rusya’nın nükleer sektöründe faaliyet gösteren şirketler olarak nükleer silah üretim tesisleri, bilimsel araştırma organizasyonları ve dünyanın tek nükleer buzkıran filosu sayılabilir. Rosatom, dünyada nükleer teknoloji pazarında lider konumundadır. Yurtdışında aynı anda inşa edilen NGS sayısında dünyada birinci, uranyum maden rezervinde ikinci, uranyum üretiminde beşinci, nükleer enerji üretiminde ise dördüncü sıradadır. Aynı zamanda, dünyanın uranyum zenginleştirmesinin %40’nı ve nükleer yakıt piyasasının %17’ni elinde tutmaktadır. REF: http: //www. akkunpp. com/proje-katilimcilari
DÜNDEN BUGÜNE NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİNDE MEYDANA GELEN KAZALAR VE SONUÇLARI
KAZALARIN SINIFLANDIRILMASI
INES Seviyelerinin Genel Tanımı INES Seviyesi Halk ve Çevre Büyük Kaza ·Büyük miktarda radyoaktif madde salımı, geniş alanda planlı bir şekilde uzun süreli önlem alınmasını gerektiren sağlık ve çevresel etkiler. ·Önemli miktarda radyoaktif madde salımı, planlanmış önlemlerin uygulanması gereklidir. Geniş Sonuçları ·Sınırlı miktarda radyoaktif madde salımı, planlanmış önlemlerin bir kısmının uygulanması gereklidir. ·Reaktör korunda ciddi hasar meydana gelmesi. Olan Kaza ·Radyasyon sebebiyle ölüm gerçekleşmesi. ·Tesis içerisinde halkı etkileme olasılığı yüksek olan, büyük miktarda radyoaktif madde salımı. Büyük bir kritiklik kazası ya da yangın bu tür bir olaya sebep olabilir. Seviye 7 Ciddi Kaza Seviye 6 Seviye 5 Yerel Sonuçları Olan Kaza Seviye 4 Radyolojik Bariyerler ve Kontrol Derinliğine Savunma Çernobil, S. S. C. B. , 1986; Fukishima, Japonya, 2011 Kyshtym, S. S. C. B. , 1957 ·Az miktarda radyoaktif madde salımı, yerel besin kontrolundan başka bir önlemin uygulanması beklenmez. ·Yakıt erimesi veya yakıt hasarı sonucu kor envanterinin %0. 1’inden fazlasının salımı. ·Radyasyon sebebiyle en az bir ölümün gerçekleşmesi. ·Tesis içerisinde halkı etkileme olasılığı yüksek olan, sınırlı miktarda radyoaktif madde salımı. Windscale, İngiltere, 1957; Three Mile Island, A. B. D. , 1979 Tokaimura, Japonya, 1999
·Çalışanlar için izin verilen yıllık doz miktarının on katını aşan radyasyona maruz kalma. ·Bir çalışma alanında 1 Sv/saat’in üzerinde doz hızına maruz kalma. ·Bir nükleer tesiste alınacak güvenlik önleminin kalmadığı, kazaya yakın durum. ·Radyasyonun yanık gibi ölümcül olmayan deterministik etkilerinin görülmesi. ·Bir alanda tasarımda beklenmeyen şekilde, halkın etkilenmesi olasılığı düşük olan ciddi kontaminasyonun olması. ·Kayıp ya da çalınmış yüksek aktiviteli, zırhlı radyasyon kaynağı. ·Gönderildiği adrese ulaşmamış, bulunduğu yerde kaynağı idare etmek için yeterli prosedürlerin olmadığı, yüksek aktiviteli zırhlı radyasyon kaynağı. ·Halktan bireyin 10 m. Sv’in üzerinde radyasyon dozuna maruz kalması. ·Bir çalışma alanındadoz hızının 50 m. Sv/saat’in üzerinde olması. ·Güvenlik önlemlerinde gerçek bir sonuca yol açmayan önemli arızalar oluşması. ·Bir çalışanın yıllık izin verilen miktarının üzerinde radyasyon dozu alması. ·Tesisin tasarımında beklenmeyen, önemli ölçüde kontaminasyon olması. ·Güvenlik önlemleri hasar görmemiş, yüksek aktiviteki kayıp kaynak, cihaz ya da taşıma paketi bulunması. Seviye 2 ·Yüksek aktiviteli radyasyon kaynağının uygun olmayan şekilde paketlenmesi. Anomali ·Halktan birinin yıllık izin verilenin üzerinde radyasyon dozu alması. Ciddi Olay Seviye 3 Olay Seviye 1 Sellafield, İngiltere, 2005 Atucha, Arjantin, 2005 ·Derinliğine savunmanın önemli miktarda hasar görmediği, güvenlik bileşenlerindeki küçük Problemler. ·Düşük aktiviteli kaynak, cihaz ya da taşıma paketinin kaybolması veya çalınması. Güvenlik Açısından Önemsiz (Ölçeğin Altında / Seviye 0)
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR Yıl Olay INES Derecesi Ülke 2011 Fukushima 7 Japonya 2011 Onagawa Japonya 2006 Fleurus 4 Belçika 2006 Forsmark 2 İsveç 2006 Erwin A. B. D. 2005 Sellafield 3 İngiltere 2005 Atucha 2 Arjantin 2005 Braidwood A. B. D. 2003 Paks 3 Macaristan 1999 Tokaimura 4 Japonya IAEA AÇIKLAMASI Reaktör Sendai'daki deprem ve tsunami sonrasında reaktör kapatıldı; acil soğutma arızası patlamaya neden oldu Reaktör Sendai'daki deprem ve tsunami sonrasında reaktör kapatıldı; acil soğutma arızası yanmaya neden oldu Ticari bir ışınlama tesisinde yüksek dozda radyosyonun bir sonucu olarak bir işçinin sağlığı ciddi biçimde etkilnendi Bozulmuş emniyet fonksiyonları nükleer santralindeki acil güç kaynağı sisteminde hataya neden oldu Otuz beş litre zenginleştirilmiş uranyum çözeltisi transferi sırasında sızdı Kurulum esnasında büyük miktarda radyoaktif madde Yıllık limitini aşan bir güç reaktöründe bir işçinin aşırı pozlama yapması Nükleer malzeme sızıntısı 30 yanmış yakıt çubuğunun pek çoğu bir temizleme tankında kırılarak, konteynerin dibinde 3. 6 ton uranyum parçası bırakmıştır. Bu durum halen bir sonuca ulaştırılamamıştır Yeniden isleme tesisinde meydana gelen kazada isçiler, izin verilen limitlerden çok daha fazla miktarda Uranyum-235’i bir arada depolanması yasandı ve üç isçi yüksek radyasyon alarak hastaneye kaldırıldı. 1 teknisyenin hayatını kaybettiği Tokaimura Santral kazasında, santral civarında yasayan 313 bin kişi evlerinden dışarı çıkarılmadı. 10 kilometrelik bölge yasak alan ilan edildi.
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR 1999 Yanangio 3 1999 Ikitelli Ishikawa 3 2 1993 Tomsk 4 1993 Cadarache 2 1989 Vandellos 3 1989 Greifswald 1986 Chernobyl 7 1986 Hamm-Uentrop 1981 Tsuraga 2 1980 1979 1977 1969 Saint Laurent des Eaux Three Mile Island Jaslovské Bohunice Lucens 4 5 4 Radyografi kaynağının şiddetli radyasyon yanıkları neden olduğu olay Yüksek radyoaktiviteli Co-60 hammaddesinin kaybedilmesi Türkiye Kontrol çubuğu arızası Japonya Yeniden isleme santralinde oluşan patlama sonucu ciddi Rusya miktarda plütonyum ve radyoizotopları çevreye yayılmıştır. Dizayn hatası dolayısı ile belirli bir alana kirlilik yayılması Fransa Yangının çıktığı bir bölgenin civarındaki nükleer güç İspanya istasyonunda güvenlik sistemlerinin kaybıyla sonuçlanan kaza Excessive heating which damaged ten fuel rods Almanya Bugüne kadar olmuş kazaların en büyüğüdür. Kontrolsüz ani güç yükselmesi kazası, yanık ve vuruk nedeniyle 2 ani ölüm, S. S. C. B. 10 günlük dönem boyunca atmosfere radyoaktif fisyon ürünlerin atılması ile yaklaşık 200 kişi akut hastalığa tutulmuş ve bunlardan 31’i kazayı izleyen üç ay içerisinde ölmüştür. Küresel yakıt taneleri reaktöre yakıt akışını sağlayan yakıt Almanya yolluğunda takıldı 100'den fazla işçi günde ortalama 155 kadar millirem dozda Japonya rayasyona maruz bırakıldı Reaktördeki yakıt kanallarından birinin reaktör kabının dışına Fransa taşmadan erimesi Reaktör çekirdeğinde tehlikeli hasarların görülmesi A. B. D. Yakıt kaplamasına hasar meydana gelmesi ve radyasyon Çekoslavakya salınımı Soğutucunun toplam kaybı bir güç sapmasına ve deneysel İsviçre reaktörün patlaması yol açtı Peru
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR 1967 Chapelcross İngiltere 1966 Monroe A. B. D. 1964 Charlestown A. B. D. 1959 Santa Susana Field Laboratory A. B. D. 1958 Chalk River Kanada Bozuk yakıt elemanlarının reaktör korundan çıkarılması sırasında, yakıtın tasıma konteynerinesıkışıp, daha sonra depolama kuyusuna düşerek yanması kazasıdır. Yaklaşık 48 kişi farklı düzeylerde radyasyona maruz kalmıştır. Biyolojik zırhlıma olmadan gerçekleştirilen bir kritiklik deneyi sırasında, operatör hatası sonucu kontrolsüz kritiklik nedeniyle 6 personel radyasyona maruz kalmış, 1 kişi ölmüş, 5 kişi lösemi tedavisi görmüştür. 1958 Vinča Yugoslavya 1957 Kyshtym 6 S. S. C. B. 1957 Windscale Pile 5 İngiltere 1952 Chalk River 5 Yakıt kanalalını tıkayan grafit kalıntıları bir yakıt elementinin erimesine ve yangın çıkması sebep oluyordu Sodyum soğutma sisteminin işletmesinde arıza Yüksek zenginlikteki uranil nitrat solüsyonunun taşınması sırasında meydana gelen kazada 1 kişi hayatını kaybetmiştir. Kısmi çekirdek erimesi Kanada Significant release of radioactive material to the environment from explosion of a high activity waste tank. Biyolojik zırhlıma olmadan gerçekleştirilen bir kritiklik deneyi sırasında, operatör hatası sonucu kontrolsüz kritiklik nedeniyle 6 personel radyasyona maruz kalmış, 1 kişi ölmüş, 5 kişi lösemi tedavisi görmüştür. Bozuk yakıt elemanlarının reaktör korundan çıkarılması sırasında, yakıtın tasıma konteynerine sıkışıp, daha sonra depolama kuyusuna düşerek yanması kazasıdır. Yaklaşık 48 kişi farklı düzeylerde radyasyona maruz kalmıştır.
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR Görece “basit” kazalar, araç-gereç bozulması, yanlış bilgi alınması, trityum sızması, boru aşınması ya da kırılması, basit insan hatası, yakıt proses tesislerinde, yakıt elemanlarının nakledilmesi sırasındaki aksaklıklar gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır. Kazalar nedeniyle bu santraller ya kapatılmıştır ya da faaliyetine ara verdirilmiştir.
BÜYÜK NÜKLEER KAZALAR Ancak tarihte anılan üç “büyük” kazanın ana nedeni çekirdek erimesidir. * 1979 – Three Mile Island *1986 – Chernobyl * 2011 – Fukishima
1979 – THREE MILE ISLAND Sebebi bilinmeyen bir nedenle pompaların çalışması durdu ve buhar jenaratörü ısıyı rejenere edemez hale geldi Su ilavesi olmaması nedeni ile buhar basıncı düştü ve türbinler otomatik olarak kapatıldı Buhar akışındaki düşüş suyun sıcaklığı arttırdı ve genleşmesine sebep oldu Basıncın artması nedeni ile acil durum tahliye vanası açılıp basınç düşümünden sonra kapanmayınca (takılınca) fazla su kaybından dolayı sıcaklık arttı Çekirdeğin %60 a yakını bu ısınma dolayısı ile eridi
1979 – THREE MILE ISLAND
1979 – THREE MILE ISLAND Kaza sonucunda 5 günde 140 binden fazla insan tahliye edildi Santral çevresinde yapılan araştırmalar radyoaktif sızıntı olduğunu gösterdi 2500 e yakın dava açıldı, Pennsylvania eyaletinde bebek ölüm oranları %37 yükselme, yeni doğan bebeklerde ise hipotroid oranında %20 lik artışlar gözlemlendi. Santral çevresinde toplanan çeşitli canlılarda – ör. Böceklerde farkı anten ve kabuk uzunlukları – mutasyonal etkiler gözlemlendi Kaza sonrası temizleme işlemleri, santral ve çevreye verilen zararların tanzimi ve alınan önlemler için harcanın para 2, 4 milyon dolar olduğu belirtildi. Ülkemizde kurulması planlanan nükleer santralinin maliyetinin 20 milyar dolar olduğu düşünülerek karşılaştırma yapabiliriz…
1986 – CHERNOBYL Kaza, acil durumlarda sistem kapatıldığında çekirde kalan enerjinin kullanılarak soğutma suyu pompalarına elektrik sağlaması deneyinin yapıldığı esnada gerçekleşti Deney sırasında reaktörün kapanmasını önlemek için acil soğutma sistemi ve güvenlik sistemi kapatıdı Türbinlere giden buhar akışı durdurulunca soğutma sistemi yavaşladı, yavaşlayan su ısınmaya ve buharlaşmaya başladı Sudaki buhar oranının artması çekirdeğin ısınmasına ve kararsız hale gelmesi sebep oldu Üç saniye içinde reaktörün gücü %7 den % 50 fırladı Oluşan aşırı buhar basıncı ilk patlamaya neden olmuş ve kalbi parçalamıştır Zironkonyum ve grafitin yüksek sıcaklıktaki buharla karşılaşması sonucu ortaya çıkan hidrojen ikinci bir patlamaya neden olarak reaktörün kapağını havaya uçurmuştur.
1986 – CHERNOBYL
1986 – CHERNOBYL 600 binin üzerinde insan tahliye edildi Santral ve çevresinde yapılan temizlik çalışmalarına ilk elden katılan 400 bini aşkın likidatörün %38 inin hasta olduğu belirtildi Kaza sonrasında rüzgar ve yağmurun etkisi ile Rusya, Beyaz Rusya ve Ukrayna başta olmak bir çok ülke radyoaktif ışımaya maruz kaldı, 3 milyona yakın insan etkilendi Kaza esnasında 1 kişi patlamanın etkisi ile, 1 kişi damar tıkanıklığı, 1 kişi çeşitli yanıklar ve 28 kişi akut radyasyon sendromunda dolayıhayatını kaybetti 1993 te 805, 1994 te ise 532 likidatörün öldüğü açıklandı
1986 – CHERNOBYL Üç ana ülkede troid kanseri vakalarında 200 katı aşan (4000 kişi) artışlar görüldü Uluslar arası atom enerjisi kurumu 4000 kişinin öldüğünü belirtti Rusya uluslar arası bilimler akademisi 2 milyar insanı etkileyen felaket yüzünden 270 bin kişinin kansere yakalanabileceğini raporladı Santralin 15 km çapındaki alanlara giriş halen yasak ve polis kontrolünde. Bu alanlarda yaşamaya devam edilebilimesi için 900 yılın üzerinde zaman geçmesi gerektiği belirtiliyor…
1986 – CHERNOBYL Türkiye de başta karadeniz bölgesi olmak üzere kazadan etkilendi , 1990 yılında Trabzon’da 90 kanser hastası varken, bu sayı 2000’de 720’ye Ordu’da 1990’da 50 kanser hastasının sayısı 2000 yılında 2 bin 167’ye yükseldi Son sekiz yılda erkeklerde akciğer kanseri, kadınlarda da meme kanserinde artış olduğu ortaya çıktı
ÇERNOBİL KAZASI SONRASINDA TÜRKİYE’DE YETKİLİLERDEN AÇIKLAMALAR; Sanayi Bakanı Cahit Aral, “Biraz radyasyon iyidir” Başbakanı Turgut Özal, “Radyoaktif çay daha lezzetlidir” Cumhurbaşkanı Kenan Evren, “Radyasyon kemiklere yararlıdır”
2011 – FUKISHIMA 11 Mart 2011 yılında meydan gelen 9. 00 şiddetindeki Töhoku depreminin yarattığı 14 mt boyundaki tsunami dalgaları santrali bastı ve jenatörler devre dışı kaldı. Soğutma devresi çalışmayan santraldeki yakıt çubuklarının sıcaklığı arttı, 1, 2 ve 3 numaralı reaktörlerde çekirdek erimesi gerçekleşti. 1, 3 ve 4 numaralı reaktörlerde meydana gelen hidrojen patlaması (füzyon) binaların tepe kısımılarını havaya uçurdu…
2011 – FUKISHIMA
2011 – FUKISHIMA Kaza sonrasında tahliye hattı 20 km ye çıkartılmış ve 200 bine yakın kişi tahliye edilmiştir Patlamanın etkisi ile radyoaktif maddeler meydana saçılmış, salınımların yüksek dozlara ulaşması nedeni ile kaza INES ölçeğinde 4 mertebesinden 7 mertebesine çıkarılmıştır. Çekirdek erimesine kesin gözü ile bakılırken reaktördeki son durum bilinememektedir Çevrede özelliklede deniz suyunda yapılan ölçümlerde radyasyon oranında yüksek miktarlarda artış gözlemlenmiştir
RADYASYON NEDİR? Radyasyon; dalga, parçacık veya foton olarak adlandırılan enerji paketleri ile yayılan enerjidir Radyoaktif elementler temel olarak Alfa, Beta ve Gama olmak üzere, 3 ana tip enerji salınımında bulunurlar. Alfa, Beta ve Gama radyasyonu aynı zamanda iyonlaştırıcı – diğer atomların elektronlarını ayırıabilen - radyasyon olarak da adlandırılırlar. Bu tür radyasyonlara maruz kalma süresine, radyasyonun şiddetine ve maruz kalınan vücut bölgesine bağlı olarak, hücreyi parçalayabilir, zarar verebilir veya herhangi zararlı bir etkisi olmadan geçip gidebilirler. Dış (ışınım) ve İç (temas) Işınlanma Yüksek dozda radyasyon alan kişide hemen ortaya çıkan klinik belirtilere “Akut Radyasyon Sendromu (ARS)” denir. ARS’nin ilk belirtileri cilt yanıkları, kusma, kan değerlerinde ani-aşırı düşüştür.
RADYASYON NEDİR? İyonlaştırıcı radyasyonun insanlar üzerindeki etkisi Rem veya Sievert birimiyle ölçülmektedir. Ancak son yıllarda Rem yerine Sievert (Sv) kullanılması standart hale gelmiştir. (100 Rem = 1 Sv). 0, 004 m. Sv/yıl Etkisiz 1000 MW'lık kömür santralinin bacasından çıkan radyoaktif parçacıkların kişiye yüklediği doz 0, 01 m. Sv/yıl Etkisiz >ABD'de nükleer patlamaların bir kişiye yüklediği doz 0, 5 -4 m. Sv/yıl Etkisiz Doğal radyasyon dozu 0, 6 m. Sv/yıl Etkisiz Türkiye'de Çernobil kazası nedeni ile kişi başına ilk yıl alınan doz 2. 5 m. Sv/yıl Etkisiz Çevre radyasyon dozu 5 m. Sv/yıl Etkisiz WHO ve ILO nun sivil halka müsaade ettiği yıllık doz 20 m. Sv/yıl 0. 12 m. Sv Etkisiz Zararsız Radyasyon alanında çalışanlara ICRP'nin müsaade ettiği doz Çernobil kazasında yakın çevrede alınan tahliye dozu 0. 8 -1. 2 m. Sv Zararsız Akciğer röntgeni çekiminde alınan doz 50 -150 m. Sv Zararsız Troid up-take'i için alınan doz 250 m. Sv Zararsız Nükleer kaza şartlarında alınmasına izin verilen doz 1000 m. Sv Hâlsizlik Çernobil'in 1 Km'lik yarıçapında alınmış olan doz 2000 m. Sv Radyasyon Hastalığı Baş ağrısı, kusma, ciltte kızarma ve yara, kanser başlangıcı 5000 m. Sv %50 ölüm İstatistiksel olarak ölüm riski 10. 000 m. Sv Ölümcül doz Ani ölüm
RADYASYON NEDİR? ICRP 1990 senesinde kazadan 1 yıl sonra alınan bireysel doz miktarının 500 m. Svt aşmadığı sürece yeterli olduğunu önermişti. 500 m. Svt’e maruz kalmak Hiroşima’da bombanın sıfır noktasına 1, 7. km uzakta maruz kalmakla eşdeğerdir ki 1992 kasımda bu önerisini 1 Svt’e çıkardı. Meydana gelen kazaların dışına, Nükleer Santralleri günlük çalışması içerisin de etrafa zararlı atıklar yayıyor. İnsanı etkileyen minimum radyasyon miktarı ise yine piyasanın ihtiyaçlarına göre belirleniyor. 1931 yılında ISRP, uluslar arası radyasyondan korunma komisyonu (Amerika) yılda 73 remlik radyasyonu insan sağlığı için normal sayarken bu rakam 1977 yılında 0, 5, 1999 da ise 0, 1 düşürüldü. Rakam 30 yılda 730 kat düşürülüyor. Kısacası bu veri ölçülemiyor. Ancak buradaki verilere göre cihazla kalibre ediliyor ve ölçümler bu uydurma seviyenin altında çıkarsa sağlıklı kabul ediliyor.
RADYASYON NEDİR? Olası bir nükleer patlamada etrafa yayılan elementleri kısaca incelemek gerekirse; Stronsiyum 90 kalsiyumu aynen taklit ediyor. Vücut bu elementi kalsiyum olarak algılıyor ve kemik-diş yapısında kullanıyor. Bunun sonucu olarak DNA yapısını bozulması, bağışıklık sisteminin çökmesi süreçler ortaya çıkabiliyor. Bu elementin yarı ömrü 20 yıl. Yarı ömrünü doldurduktan sonra ortaya çıkan iridyum 90 ise çok daha tehlikeli. Ortaya çıkan diğer elementlerden Sezyum 137 nin potasyumu taklit ederek kaslara ve karaciğere yerleşmesi ve yarı ömrünün 30 yıl olması kanser riskini önemli ölçüde arttırıyor. İyodin 137 nin ise iyotu taklit ederek tiroitler bezlerine yerleşmesi durumun risklerinden sadece bir kaçı.
TÜRKİYE’ DE NÜKLEER ENERJİNİN TARİHÇESİ VE NÜKLEER SANTRALLERE KARŞI HALK MÜCADELELERİ
TÜRKİYE’ DE NÜKLEER ENERJİNİN TARİHÇESİ 1955 - ABD ile ‘Sulh için Atom’ Anlaşması imzalandı. 1956 - Nükleer faaliyetleri yürütecek Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) kuruldu. Nükleer güç santralinin inşaatı ile ilgili ilk fizibilite çalışmaları başlatıldı. 1972 - Nükleer Santraller Daire Başkanlığı kuruldu. 1974 -1975 İlk nükleer santralin kurulacağı yerin seçim çalışmaları yapıldı. 1976 - Akdeniz kıyısındaki ‘Akkuyu’ Sahası’nın nükleer santral yeri olarak uygun görülmesi ve lisanslanması. 1981 -Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile imzalanan işbirliği anlaşması çerçevesinde yapılacak tüm nükleer tesislerde UAEA denetimi kabul edildi. 1977 -2009 Türkiye’de dört güç ünitesinin inşaatı için ihale çalışmaları yürütüldü.
TÜRKİYE’ DE NÜKLEER ENERJİNİN TARİHÇESİ İLK NÜKLEER SANTRAL PROJESİ : AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ
TÜRKİYE’ DE NÜKLEER ENERJİNİN TARİHÇESİ AKKUYU Nükleer Güç Santrali (AKKUYU NGS), Akdeniz kıyısında, Mersin ilinde inşa edilecektir. Santral, her biri 1200 MWe olan, 4 güç ünitesinden ibarettir. AKKUYU NGS’nin inşaatı tamamlandıktan sonra yılda yaklaşık 35 milyar k. Wh elektrik enerjisinin üretilmesi planlanmaktadır. AKKUYU NGS - Novovoronejskaya NGS-2 (Rusya, Voronej bolgesi) AES 2006 projesi, referans alınarak hazırlanan bir seri nükleer santral projesidir. AKKUYU NGS’nin işletme ömrü 60 yıldır. Yakıt türü hafif zenginleştirilmiş uranyum dioksittir.
SANTRAL KURULUM SÜRECI Ocak 2010 - Rusya Federasyonu Hükümeti Başbakan Yardımcısı İgor Seçin ile Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız arasında Türkiye’de NGS tesisine dair işbirliği ortak bildirisi imzalandı ve ikili görüşmeler başladı. 12 Mayıs 2010 - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında “Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Sahası’nda Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma” Ankara’da imzalandı. Mart 2011 - JSC Atomenergoproyekt’in topoğraf ekibi Türkiye’ye gelip topoğrafik etüdleri yapmıştır. Topoğrafik etüdler, lisans alınması için gereken belgelerin oluşturulması, ayrıca ön mühendislik verilerinin belirlenmesi ve bunu takip edecek araştırmalara devam etmek için kullanılacaktır. 2011 Mayıs- Nükleer güç santralinin inşası için ayrılan saha, AKKUYU NGS ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. ’ye tahsis edildi 26 Mayıs 2011 - NGS ‘AKKUYU’ ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. inşaat alanında mühendislik araştırmaların başlangıcı.
PROJE AŞAMALARI AKKUYU NGS Projesinin gerçekleştirilmesinde 4 aşamalı bir program öngörülmektedir. 1. Aşama – Hazırlık dönemi (2010– 2013) Akkuyu NGS Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin kurulması AKKUYU NGS inşaatı için Proje Şirketine arazi tahsisinin gerçekleştirilmesi Mühendislik etütlerinin yürütülmesi Halkın katılımının yapılması ! (http: //www. akkunpp. com/) AKKUYU NGS’nin tesisi için tüm gerekli lisans ve izinlerin alınması İnşaat için ön hazırlık çalışmalarının yapılması
PROJE AŞAMALARI 2. Aşama –AKKUYU NGS inşaatı (2014– 2021) Birinci güç ünitesinin işletmeye alınması 2020. İkinci güç ünitesinin işletmeye alınması 2021. Üçüncü güç ünitesinin işletmeye alınması 2022. Dördüncü güç ünitesinin işletmeye alınması 2023. 3. Aşama –AKKUYU NGS’nin işletilmesi ve teknik destek (2020– 2082) 4. Aşama – NGS’nin işletmeden çıkarılması (2079 yılından itibaren)
ENERJİ ÜRETİMİNDE “BAĞIMSIZLIK” ! Proje için önemli olan ekipman ve yüksek teknoloji ürünlerinin çoğu Rusya’dan temin edilecek, inşaat-montaj işleri için Türkiye’den ve diğer ülkelerden en üst seviyede müteahhitlerin katılımı öngörülmüştür. Ayrıca, nükleer güç santralinin işletme döneminde Türk uzmanlar çalıştırılacaktır. Bu amaçla, 50 öğrencinin alınacağı eğitim programına katılmak için 9 000 öğrenci başvurmuş, Ankara’da 27 Haziran 2011 tarihinde Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesi (MEPh. I) öğretmenlerinin katılımı ile Türk öğrenciler hazırlanan Fizik ve Matematik konularında test imtihanına tabi tutulmuşlardır. Testlerde başarılı olan öğrenciler, Ekim 2011 tarihinde Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesi (MEPh. I)’nin Obninsk şehrindeki şubesinde eğitime başlamışlardır. Bu öğrenciler mezun olduktan ve Rosatom Bilim Teknik Merkezleri’nde staj yaptıktan sonra AKKUYU NGS Elektrik Üretim A. Ş. işletme personeli ile birlikte çalışacaklardır.
AKP HUKUK TANIMIYOR ! İlk kez 1967 yılında gündeme gelen nükleer santral projesi, uzun yıllar süren muhalefete ve kazanılan davalara rağmen bugün itibariyle temel atma aşamasına gelmiş bulunmaktadır. Sinop ve İğneada’ da yapılması planlanan santraller içinse ön mutabakat metinleri imzalanmıştır. AKP hükümeti karşılaştığı muhalefeti aşabilmek ve ulusal hukuk yolunu kapatmak için, Akkuyu santralinin inşası için Rusya ile devletlerarası anlaşma imzaladı. Yapılan bu anlaşma devlet santrali işleten Rus Şirkete 15 yıl alım garantisi sağlamaktadır. 4800 MW enerji üretecek dört reaktörden oluşan santralde üretilecek elektrik birim fiyatı 12. 35 cent olarak belirlenmiştir. Şirket herhangi bir durumunda ihtiyaç duyulabilecek sigorta bedelini de Türkiye’den almaktadır. (Nükleer elektrik 6. 4 cent, Sabah Gazetesi İnternet Sitesi).
Rusya ile imzalanan devletlerarası anlaşma için, Tayyip Erdoğan bizzat görüşmeleri yürüttü. Yapılan anlaşmaya santralin %51 Ruslara aitken, %49’u herhangi bir kuruluşa satılabilir diye bir madde konuldu ve bu maddeye dayanarak Çalık grubu santralin ortağı oldu. Bu anlaşma ile 30. 000 dönüm arazi Ruslara devredildi. Bu kadar büyük bir alanın tahsis edilmesi, alanın atık depolamak için kullanılabileceği endişesini ortaya çıkardı. Kamuoyunda pek bilinmemekle birlikte, yapılan anlaşma kapsamında nükleer santralin yanında nükleer yakıt zenginleştirme tesisinin altyapısı da hazırlanmış durumdadır.
RUSYA’NIN SORUMLULUĞU YOK ! Paris Konvansiyonu’na göre, Türkiye’de nükleer santralde herhangi bir kaza olduğu durumda nükleer santrali işleten şirket 700 milyona kadar olan zararlardan sorumlu olacak. Deprem, sel gibi herhangi bir doğal afet veya savaş durumunda oluşabilecek risklerde şirketin sorumluluğu olmayacak. Kazanın sorumluları da 6 ay-1 yıl gibi küçük cezalarla sorumluluktan sıyrılabilecek. Burada olabilecek bir kaza Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın tümünü etkileyecek.
ECEMİŞ FAY HATTI'NA 25 KİLOMETRE UZAKLIKTA Mersin Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santral için 1976 yılında verilen lisansa istinaden 2010 tarihinde Rusya ile Türkiye arasında nükleer güç santrallerinin kurulması için bir anlaşma imzalandı. Akkuyu nükleer santrali 35 yıl önceki lisans temel alınarak yapılacaktır. 1976 yılında Ecemiş ölü fay olarak değerlendirilmiş Akkuyu'ya lisans verilmiştir. Yanında fay geçiyor, deprem kuşağı, ölü fay olarak değerlendirilmiştir. 1998 yılında ölü fay olarak değerlendirilen Ecemiş'in 1. derecede risk taşıdığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Şu anda 1. derecede risk taşıyan Ecemiş deprem hattının yanında yapılmaktadır. Ecemiş Fay Hattı'nın yapılacak santrale uzaklığı sadece 25 kilometredir. “ Günümüzde bölgenin jeolojik yapısına dair yapılan çalışmalara göre, santralin yapılacağı Akkuyu bölgesi 4 adet fay hattının ve çok yumuşak bir zeminin üzerinde yer almaktadır. Ayrıca buradaki tsunami riski %13’tür.
AKDENİZ’İ BİTİREBİLİR ! Bu yıl Akdeniz’de deniz suyu sıcaklığı 32 derece olarak ölçülmüş. Soğutma suyu olarak kullanılması oldukça verimsiz bulunuyor. Ayrıca denizden çekilecek su miktarı Akdeniz fokları, deniz kaplumbağaları gibi türler ile pek çok balık çeşidinin yok olmasına yol açabilir.
AKKUYU TOPLANTISINDA EYLEM : BU ÜLKEDEN DEFOLUN ! Mersin’de yapımı planlanan Akkuyu Nükleer Santrali'nin bilgilendirme toplantısı nükleer karşıtlarının eylemine sahne oldu. Çevrecilerin alınmadığı toplantıya sızan bir nükleer karşıtı, Bu ülkeden defolun, bu topraklar bizim. Ülkemizi kirletmeyin diyerek tepki gösterdi. (6 Temmuz 2012)
NKP ÜYELERİNDEN AKKUYU'DA EYLEM Mersin Nükleer Karşıtı Platformu (NKP) üyeleri, Akkuyu NGS Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nin Büyükeceli beldesindeki bürosu önünde eylem yaptı. (05 Ocak 2013)
SİNOP NÜKLEER SANTRAL PROJESİ İÇİN MÜZAKERELER DEVAM EDİYOR! Enerji Bakanı Yıldız, Sinop’a yapılacak nükleer santral konusunda da Kanada’nın şu anda yarıştan koptuğunu, 3 ülkenin ise yarışa devam ettiğini söyledi. (ENERJİ ENSTİTÜSÜ-11. 03. 2013) Bu ayın sonuna doğru belki bir ülkenin daha yarıştan kopabileceğini ifade eden Yıldız, ”Türkiye’nin gelişmesine, büyümesine ve ilerlemesine katkı koyacak bir uluslararası anlaşmayı bu ayın sonunda biraz şekillendirmiş oluruz Fotoğraf : Enerji Bakanlığı Çin, Fransa, Güney diye düşünüyoruz. Tabi rekabet daha Kore ve Rus şirketleri ile görüşüyor da artmazsa” dedi.
SİNOP NÜKLEER SANTRAL PROJESİ İÇİN MÜZAKERELER DEVAM EDİYOR! Japon Itochu, Mitsubishi ve Fransız GDF Suez, Sinop’ta yapımı planlanan ikinci nükleer santral için ortak girişim grubu kurarak Enerji Bakanlığı’na teklif verirken, 5, 000 MW olması planlanan santral için 20 -25 milyar dolar arasında bir yatırım öngörülüyor. Yetkililer, nükleer santral görüşmelerinde özellikle Çin ve Japonya-Fransa’nın teklifinin şu aşamada daha önde olduğunu belirtiyorlar. Enerji Bakanı Taner Yıldız daha önce yaptığı açıklamada, Sinop’taki nükleer santral için hazine garantisi olmayacağını açıklamıştı. Nükleer enerji sektöründe Avrupa’nın en güçlü ülkeleri arasında sayılan Fransa, nükleer santral projesi sürecine dahil olmak istediğini açıklamış ve Fransa Dış Ticaret Bakanı Nicole Bricq Ocak ayında İstanbul ’da temaslarda bulunmuştu.
AKKUYU‘ YA NÜKLEER SANTRAL KURULMASINA ASLA İZİN VERMEYECEĞİZ ! Burada grup adına açıklama yapan Uğurcan Akyıldırım, Akkuyu NGS A. Ş. 'nin Çamlıbel'de kurduğu irtibat bürosu ile halka yalan söylediğini öne sürdü. Akkuyu'da kurulacak nükleer santralle nükleer lobisinin daha faz kar edeceğini, Mersin'in payına ise nükleer çöplük haline gelmek ve insansızlaşmanın düşeceğini belirten Akyıldırım, “Binlerce kişilik eylemlerle Akkuyu'da nükleer santral istemediğini haykıran Mersin halkını kandırmak için kurulan bu ofis, ilkokul çocuklarına verdiği yalan yanlış bilgilerle çocuklarımızın beynini yıkamaya başladı bile. Mersin NKP Dönem Sözcüsü Sabahat Aslan ise bilgilendirme bürosu önünde 15 Aralık'tan bugüne kadar nöbet tuttuklarını kaydederek, nöbete herkesin destek sağlamasını istedi. Büro kapanana kadar nöbet tutmaya devam edeceklerini söyleyen Aslan, nöbet nedeniyle çok yoğun bir baskı altında olduklarını da öne sürerek, “Her gün şikayetler üzerine ya para cezasına maruz kalıyoruz ya da ifade vermek zorunda kalıyoruz. Bu baskıları şiddetle kınıyoruz. Biz yaşam hakkımızı savunmak adına buradayız ve herkes şunu bilsin ki, ne Akkuyu'da ne de Çamlıbel'de nükleer büronun kurulmasına asla izin vermeyeceğiz” diye konuştu.
''ÖNÜMÜZDEKİ BİR İKİ AY İÇERİSİNDE BU İŞİ BITIRIRSEK ÇOK IYI OLUR'' 'Mersin Akkuyu'da biz hiç yokuz, tamamen yabancı bir şirkete verilmiş bir hak söz konusu. Burada biz yatırımcı olarak, kamu adına yatırımcı olarak içinde olacağız. Türk şirketi Elektrik Üretim A. Ş (EÜAŞ) bu işin ortağı olacak. Yabancı bir konsorsiyumun önemli bir parçası olacağız. Yani bu nükleer teknolojiye bizim bir şekilde girmemiz lazım, bunu sağlamanın yolu da bu yapacağımız ikinci santralde bir kamu şirketinin ortaklığını sağlamak. Bu da EÜAŞ tabii. Ayrıca diğer yerli ortaklara da açık olması söz konusu olabilir. Sadece kamu şirketi değil, özel de olabilir. Yani biz önce konsorsiyumu tanımlayacağız ama o konsorsiyuma sonradan konsorsiyumun iradesiyle yerli özel şirketlerin de katılması mümkün olabilir. '' Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci (6 Şubat 2013)
SİNOP’TA NÜKLEER SANTRALLARA KARȘI MİTİNG Çernobil felaketinin 23. yıldönümünde nükleer santral kurma girișimleri protesto edildi…(Elektrik mühendisliği, 436. sayı, haziran 2009)
3. NÜKLEER SANTRAL IÇIN İLK TERCİH İĞNEADA Zaman’ın, Enerji Bakanlığı ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) kaynaklarından aldığı bilgiye göre üçüncü santral için Kırklareli-İğneada bölgesi öne çıkarken alternatif olarak Düzce-Akçakoca üzerinde duruluyor. Elektrik iletim, dağıtım, ulaşım gibi avantajlar sebebiyle İğneada’ nın ilk tercih olabileceği dile getiriliyor.
İĞNEADA NÜKLEER SANTRAL İSTEMİYOR! Nükleer santralin tartışmasız getirisi olmaz, götürüsü olur. 2005 yılında beldemizde 'Nükleere Hayır' paneli düzenlemiştik ve bin 500'e yakın çevrecinin katılımıyla bu konuya dikkat çekmiştik. Sonrasında konu gündemden düştü. Ancak son günlerde yeniden gündeme gelen ve İğneada‘ nın daha çok konuşulduğu nükleer santral konusu belediyeye resmi olarak bildirilmedi. Nükleer santral için İğneada‘ ya ya bağlı Beğendik Köyü'nde sahil kenarına balıkçı barınağı adı altında bir limanın 12 senedir yapımı devam ediyor. Son 2 yıldır çalışmalar hızlandı.
İĞNEADA NÜKLEER SANTRAL İSTEMİYOR! Nükleer santral kurulursa yazık olur diyorum. İğneada, Türkiye'de koruma altında olan 4 bölgesinden biri. Longoz ormanlarının bulunduğu beldemizde Nükleer santralin uygun görülmesine çok üzülürüz. Normal düşünen halkımdan hiç kimse burada nükleer santralyapılmasını istemez. İsteyenler olabilir ama, bunlar da Başbakan'a yakın olan kimselerdir. Onlar da 'Başbakanım istiyor diye doğrudur' derler. (İğneada Belediye Başkanı Tahir Işık 15 MART 2013)
NÜKLEER YALANLAR ! Ülkemizin enerji ihtiyacını karşılamakta yenilenebilir kaynakların yetersiz kalacağı, sanayileşmenin gerektirdiği enerjiyi karşılamayacağı iddia edilmektedir. Türkiye 2011 yılı itibari ile brüt elektrik enerjisi üretimi 229. 395 GWh, 2012 yılı sonu itibariyle kurulu gücü ise 56. 132 MW’ tır (TEİAŞ İnternet Sitesi, İşletme Faaliyeti Raporları).
TÜRKIYE’ NİN NÜKLEER ENERJİYE İHTİYACI VAR MI? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na göre, 2011 sonu itibariyle ise kayıpkaçak oranı ise yüzde 15’tir ve gerçekte bu değerin daha da fazla olduğu düşünülmektedir (Bakan Yıldız: Elektrikte kayıp kaçak oranı yüzde 15) Ülkemizde ise sadece kayıp kaçak oranlarının makul seviyelere çekilmesi ile bile nükleer santrallerden sağlanabilecek enerjiye eş bir kazanç elde edilebilir. Kayıp-kaçak sorununun çözülmemesi durumunda ise kurulması istenen nükleer enerji santrallerinde de bu oranlar geçerli olacak, üretilecek enerjinin 5’te biri çöpe atılacaktır. Bu da ülkemizde enerji değil enerji yönetim krizi olduğunun bir göstergesidir.
SONUÇ VE TOPLUMCU SEÇENEK Sinop, Mersin Akkuyu ve İğneada’ ya kurulması planlanan nükleer santraller, ülkemizin enerji üretiminde dışa bağımlılığını arttıracaktır. Yetersiz altyapı çalışmaları, geçici yasalar, Akkuyu’ daki santralin fay hattı yakınında kurulacak olması ve santral başvurularının uydurma belgeler ile yapılması gibi gerekçelerle, ülkemizde yaşanacak bir nükleer santral kazasının insan yaşamına ve doğaya yönelik bir felakete yol açması kaçınılmazdır. Nükleer santrallerin halk sağlığı yönünden yarattığı ciddi sorunlar, dünyada ve ülkemizde bilim insanlarınca ve meslek kuruluşlarınca geniş olarak ele alınmış ve duyurulmuştur. Toplumcu mühendisler ve toplumcu sağlık çalışanları nükleer karşıtı harekette yakın işbirliği içindedir. Bölge halkı tarafından da ciddi bir muhalefetle karşılaşan bu projelerin hayata geçirilme aşamasında da yarattığı sorunlar sürekli takip edilmelidir.
SONUÇ VE TOPLUMCU SEÇENEK Nükleere Karşı Platform gibi eylemlik sürecinin yürütücülüğüne üstlenen kuruluşlar ile dayanışma içinde bulunulmalıdır. Nükleer santral ve silahlanma karşıtı yerel ve ulusal platformlar, küresel emek tabanlı antinükleer barış ve çevre hareketleriyle, neoliberal kapitalizm karşıtlığıyla bütünleştirilmelidir. Özellikle ülkemizdeki kayıp-kaçak oranları, kullanılmayan yenilenebilir enerji kaynakları (güneş ve rüzgâr potansiyeli) gibi olanaklar düşünüldüğünde, ülkemizin nükleer enerji santrallerine ihtiyacı yoktur. Dünyanın geleceği için, çevresel açıdan, şu anda öncelikle enerji verimliliği çalışmaları ve yenilenebilir enerji seçeneği en uygun çözümler olarak görünse bile, bu dönüşümü kapitalist sistemin içinde özellikle de Türkiye gibi dışa bağımlı bir ülkede yapabilmek oldukça zordur.
SONUÇ VE TOPLUMCU SEÇENEK Nükleer santral projelerinin, Avrupa’nın ucuz işgücü kaynağı olan yeni Türkiye projesinde ve Ortadoğu için sonucu insanlık ve doğa yıkımı olan nükleer silahlanma projelerinde nereye oturduğunun anlatılması TMMM’nin önemli çalışma başlıklarından bir tanesidir. Nükleer santraller kurulum maliyeti ve üretilen elektrik bakımından pahalı bir teknolojidir. Tüm dünyada nükleer atıklar için güvenli bir nihai mezar bulunamamıştır. Nükler enerji elde etmek için gerekli tüm evreler gözönüne alındığında karbon salınımına katkısı yüksektir. Nükleer santrallerde kaza riski yüksektir, kazaların pek çoğunda insan faktörü önemli olmuştur. Nükleer kazaların insan sağlığına ve çevreye ve etkileri çok yaygın ve ciddi boyutta olmaktadır.
SONUÇ VE TOPLUMCU SEÇENEK
- Slides: 81