ETMDE ARATIRMA YNTEMLER Aratrma Modeli Deneysel Desenler YNTEM

EĞİTİMDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modeli. Deneysel Desenler

YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu Araştırma Modeli: Araştırma amacına uygun ve ekonomik olarak, verilerin toplanması ve çözümlenebilmesi için gerekli koşulların düzenlenmesidir.

Araştırma Süreci Fraenkel, J. R. Wallen N. E. , Hyun, H. H. How to Design and Evaluate Research in Education

Araştırma Türleri Nicel araştırmalar önceden belirlenmiş basamakları takip ederek ilerler. • Nicel araştırmacı değişkenler arasında ilişki kurmaya ve ilişkilerin nereden kaynaklandığını açıklamaya çalışır. • Nicel araştırmada ideal araştırmacı rolü, bağımsız bir gözlemcinin rolüdür. Nitel araştırmalar ise strateji açısından daha esnektir. Desen araştırma sürecinde oluşturulma eğilimindedir. • Nitel araştırmacı ise durumları ve olayları katılımcıların bakış açısından anlamaya, anlamlandırmaya çalışır. • Nitel araştırmacılar araştırmalarını yaptıkları duruma dahil olma eğilimindedir.

Araştırma Türleri Nicel araştırmalar önceden belirlenmiş basamakları takip ederek ilerler. • Nicel araştırma, araştırmacılara çalışmalarında rehberlik eden, geniş çapta kabul gören genel adım formülasyonları oluşturmuştur. Nicel araştırma desenin (modelin) önceden belirlenmiş olması beklenir. • Nicel araştırmacıların çoğu, mevcut durumu ya da belirli bir ortamı aşan genellemeler yapmak ister. Nitel araştırmalar ise strateji açısından daha esnektir. Desen araştırma sürecinde oluşturulma eğilimindedir. • Nitel araştırmacılar, hem kullandıkları strateji ve tekniklerde hem de genel araştırma sürecinin kendisinde çok daha fazla esnekliğe sahiptir. Kullanılacak desenler, işlem adımları araştırma sırasında ortaya çıkma eğilimindedir. • Nitel araştırmacılar, genellikle belirli bir durumun ötesinde genelleme yapmaya çalışmazlar. Genelleme yaptıklarında da genellemeleri çok sınırlıdır.

Araştırma Türleri Nicel araştırmalar önceden belirlenmiş basamakları takip ederek ilerler. • Mükemmel örneklem almak zordur. • Yeteri sayıda veri toplamak güçtür. • Mükemmel ölçüm her zaman sağlanamaz. Nitel araştırmalar ise strateji açısından daha esnektir. Desen araştırma sürecinde oluşturulma eğilimindedir. • Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri zordur. • Verilerin analizinde bireylerin sahip oldukları önyargı da yer alır.

Araştırma Türleri Nicel araştırmalar Nitel araştırmalar • Nicel araştırma örnek: Yapılandırmacı yaklaşımla öğretim ile geleneksel yöntemle öğretimin öğrencilerin başarılarına etkisi • Nitel araştırma örnek: Öğretmenlerin yeni matematik ders kitabı hakkındaki görüşleri

Araştırma Türleri Deneysel Araştırmalar Korelatif Araştırmalar Karşılaştırmalı Araştırmalar Alan Araştırmaları

Deneysel Araştırma Belli değişkenler üzerindeki etkilerin incelendiği ve iyi kurgulandığı takdirde neden-sonuç ilişkisi kurmaya yardımcı olan tek araştırma türüdür. Deney iki yönüyle diğer araştırma türlerinden farklıdır: 1. Belli yöntemlerin ya da işlemlerin karşılaştırılmasını sağlar, 2. Bir ya da birden fazla bağımsız değişken üzerinde ayarlama (manipülasyon) yapmayı sağlar.

Deneysel Araştırma • Bağımsız değişken genelde yöntem olur, bağımlı değişken yöntemin etkisinin gözlendiği değişkendir. • Bazı değişkenler kontrol edilebilir (SED, yaş, eğitim düzeyi vb. ) (modelde ya da istatistiksel kontrol) • Grupların eşit olması gerekir • Varolan gruplar (özellikler aynı olmalı ve raporlanmalı) • Random grup oluşturma (daha iyi dış geçerlik) •

Deneysel Araştırma o Neden-sonuç ilişkilerini belirlemeye çalışmak amacıyla doğrudan araştırmacının kontrolü altında, gözlenmek istenen verilerin üretildiği araştırma modelleridir. o Mutlaka bir karşılaştırma vardır. o Yapay ortam o Amaçlar genellikle hipotez şeklinde ifade edilir.

Bir araştırmanın deneme sayılabilmesi için (Karasar, 2008); 1. Denemeci, durumu (değişkenleri) değiştirebilmeli (manipüle edebilmeli) 2. Değiştirmeler kontrollü olmalı 3. Denemeci, durumu değiştirmesinin etkisini gözleyebilmeli 12

Değişkenlerin Kontrolü (Karasar, 2008) • Deneme modellerinde neden-sonuç ilişkisinin belirlenebilmesini sağlayan temel etken değişkenlerin kontrol edilebilmesidir. • Amaç iç geçerliği arttırmak, alınacak sonucun yalnızca denenen bağımsız değişkenden kaynaklanmasını sağlamaktır. 13

Örnek (Karasar, 2008) • Bir öğretim yöntemi denemesinde A ve B yöntemlerinden hangisinin daha etkili olduğunu söyleyebilmek için bu yöntemlerin uygulandığı ortamlarda, öteki bütün koşulların ve bu arada örneğin genel yeteneklerinin «eşitlenmesi» gerekir. • Bu eşitliği sağlamanın bir yolu öğrencileri zeka puanlarına göre eşleştirmek ya da yansız (random) atama ile sınıflara ayırmaktır. 14

Tesadüfi (Random) Atama Örneklem gruplarının tesadüfi yöntemlerle seçilmesi ve örnekleme girecek her bireyin deney ya da kontrol gruplarında olma olasılıklarının eşit olması önemlidir. • Varolan gruplar (özellikler aynı olmalı ve raporlanmalı) • Random grup oluşturma (daha iyi dış geçerlik) Dış değişkenlerin kontrol edilmesi: Deneysel çalışma yapanların değişkenleri kontrol edebilmesi diğer tüm araştırma yöntemlerinden daha fazladır. Cinsiyet, yaş vb.

Deneysel Araştırmalar: Araştırmacı bir çok uygulama ya da yöntem yaratarak bunların etkisini inceler. Bu araştırma türü büyük olasılıkla sonucu en net yorumlanabilen türdür. • • • Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni etkilemesi Etkiler testlerle belirlenir. Bazı değişkenlerin kontrolü gerekebilir. Karşılaştırılacak gruplara atanma random yapılır. Grupların eşit olması önemli bir koşuldur? SES, Cinsiyet, Yaş, Turum vs. kontrolünü gerektirebilir. Intact grup, Random grup. Tek bireyi içeren araştırma. (single subject research) Tek bireyin ya da grubun uzun süre detaylı incelenmesigözlenmesi.

Deneysel desenlerde kullanılan simgeler ve anlamları (Karasar, 2008) • G: Grup • R: Grupların oluşturulmasındaki yansızlık (randomness)/ Random atama • X: Uygulama • O: Ölçme, gözlem (Testler) 17

Tek Grup Ön. Test -Son. Test Desen • Gelişigüzel seçilmiş tek bir grup vardır. • Bu gruba deney öncesi ölçüm yapılır sonra işlem uygulanır ve bağımlı değişken üzerindeki etkisi gözlemlenir. G 1 O 1. 1 X O 1. 2 18

Kontrol Gruplu Öntest -Sontest Desen • Yansız atama ile oluşturulmuş iki grup (biri deney, biri kontrol) • Her iki grupta da deney öncesi ve sonrası ölçmeler var G 1 R O 1. 1 G 2 R O 2. 1 X O 1. 2 O 2. 2 19

Tek Grup Öntest-Sontest Desen Deney Grubu • Öntest • Uygulama • Sontest Kontrol Gruplu Öntest-Sontest Desen Deney Grubu • Öntest • Uygulama • Sontest Kontrol Grubu • Öntest • Sontest

Kontrol Gruplu Öntest -Sontest Desen • Yansız atama ile oluşturulmuş iki grup (biri deney, biri kontrol) • Her iki grupta da deney öncesi ve sonrası ölçmeler var G 1 R O 1. 1 G 2 R O 2. 1 X O 1. 2 O 2. 2 21

Tek Grup Öntest-Sontest Desen Deney Grubu • Öntest • Uygulama • Sontest Kontrol Gruplu Öntest-Sontest Desen Deney Grubu • Öntest • Uygulama • Sontest Kontrol Grubu • Öntest • Sontest

Deneysel Araştırma Tek Gruplu Öntest-Sontest Desen Deney Grubu Kontrol Gruplu Öntest-Sontest Desen Deney Grubu • Öntest • Uygulama • Sontest Deney Grubu A Şubesi Kontrol Grubu B Şubesi Kontrol Grubu • Öntest • Sontest

Sontest Kontrol Gruplu Desen • Yansız atama ile oluşturulmuş iki grup (deney, kontrol) • Öntestin sontest ölçümleri üzerinde etkili olacağı düşünülen çalışmalarda öntestin yapılmaması nedeniyle tercih edilmektedir. G 1 R G 2 R X O 1. 2 O 2. 2 24

Solomon Dört Grup Deseni • Yansız atama ile belirlenmiş 4 grup (iki deney, iki kontrol) • Her grupta deney sonrası ölçmeler yapıldığı halde, deney öncesi ölçmeler, biri deney ve öteki kontrol olmak üzere yalnızca iki grup üzerinde yapılır. G 1 (R) O 1. 1 G 2 (R) O 2. 1 G 3 (R) G 4 (R) X O 1. 2 O 2. 2 X O 3. 2 O 4. 2 25

Deneysel Desenler Tek Gruplu Öntest-Sontest Desen: Sontest Kontrol Gruplu Deseni: Kontrol Gruplu Öntest-Son. Test Desen: Solomon Dört Gruplu Desen:

Deneysel Desenler Tek Gruplu Öntest-Sontest Desen: Sontest Kontrol Gruplu Deseni: Kontrol Gruplu Öntest-Son. Test Desen: Solomon Dört Gruplu Desen: En Güçlü Desen Hangisidir? En Zayıf Desen Hangisidir? Solomun Dört Gruplu Desen Öntest-Sontest Tek Gruplu Desen